Ζενγκίδες

	Ζενγκίδες ; زنكيون
	Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Πρωτεύουσα	Χαλέπι
Γλώσσες	Ογουζικά Τουρκικά ; Αραβικά
Θρησκεία	Σουνιτικός Ισλαμισμός ; Σιιτικός Ισλαμισμός
Πολίτευμα	Εμιράτο
Εμίρης	Ιμάντ αντ-Ντιν Ζένγκι
Ιστορία

Οι Ζενγκίδες ή Ζανγκίδες υπήρξαν δοξασμένη και σημαντική μουσουλμανική δυναστεία τουρκικής ογουζικής καταγωγής, που κυβέρνησε μεγάλα τμήματα του Λεβάντε και της Άνω Μεσοποταμίας (η Τζαζίρα των Αράβων) εκ μέρους της Αυτοκρατορίας των Σελτζούκων.

Ιστορία

Η δυναστεία ιδρύθηκε από τον Ιμάντ αντ-Ντιν Ζένγκι, που έγινε αταμπέκος της Μοσούλης το 1127 μ.Χ. Γρήγορα έγινε ο κύριος Τούρκος ηγεμόνας στη βόρεια Συρία και το Ιράκ, καταλαμβάνοντας το Χαλέπι από τους έχοντες εσωτερικές διενέξεις Ορτοκίδες το 1128 και την Κομητεία της Έδεσσας από τους Σταυροφόρους το 1144. Το τελευταίο αυτό κατόρθωμά του έκανε τον Ζένγκι ήρωα στο μουσουλμανικό κόσμο, αλλά δολοφονήθηκε από έναν σκλάβο του δύο χρόνια αργότερα, το 1146, όταν τον απείλησε πως την επόμενη μέρα θα τον εκτελούσε επειδή τόλμησε να πιει κρασί από την κούπα του όταν αυτός κοιμόταν.

Όταν ο Ιμάντ αντ-Ντιν δολοφονήθηκε, οι περιοχές του μοιράστηκαν. Η Μοσούλη και τα υπόλοιπα εδάφη του στο Ιράκ (Μεσοποταμία) πέρασαν στον μεγαλύτερο υιό του Σάιφ αντ-Ντιν Γάζι Α΄ (Σεφεντίν στα τουρκικά, που ήταν η ιδιωτική γλώσσα των Ζενγκιδών, γάζι στα Αραβικά=γαζής) και το Χαλέπι και η Έδεσσα στον δευτερότοκο υιό του, Νουρ αντ-Ντιν, αταμπέκο τότε του Χαλεπίου. Ο Νουρ-αντ Ντιν (τουρκικά: Νουρεντίν) αποδείχθηκε το ίδιο και περισσότερο ικανός με τον πατέρα του. Το 1149 νίκησε τον ηγεμόνα του σταυροφορικού Πριγκηπάτου της Αντιόχειας, Ρεϋμόν του Πουατιέ, στη μάχη του Ινάμπ, και τον επόμενο χρόνο κατέκτησε τα απομεινάρια της Κομητείας της Έδεσσας δυτικά του Ευφράτη. Το 1154 επέτυχε την κατάληψη της Δαμασκού από τη δυναστεία των τουρκικής καταγωγής σουνιτών Μπουριδών κυβερνητών της.

Με έδρα της εξουσίας του πλέον τη Δαμασκό, οι επιτυχίες του Νουρ αντ-Ντιν συνεχίστηκαν. Ένας επόμενος ηγεμόνας της Αντιόχειας, ο Ρεϋνάλντ του Σατιγιόν αιχμαλωτίστηκε αργότερα, και τα εδάφη του πριγκηπάτου μειώθηκαν σημαντικά. Στα 1160, η προσοχή του Νουρ αντ-Ντιν εστράφη στον ανταγωνισμό με τον ηγεμόνα του σταυροφορικού Βασιλείου της Ιερουσαλήμ, Αμάλριχο (Αμάλρικ), για τον έλεγχο του Χαλιφάτου των Φατιμιδών με έδρα την Αίγυπτο. Τελικώς, ο Κούρδος στρατηγός του Νουρ αντ-Ντιν, Σιρκούχ (πλήρες όνομα: Άσαντ αντ-Ντιν Σιρκούχ ιμπν Σάντι), κατέκτησε την Αίγυπτο των Φατιμιδών το 1169, αλλά απεβίωσε δύο μήνες αργότερα από ασθένεια, και ανέλαβε την εξουσία στη χώρα ως κυβερνήτης της εκ μέρους των Ζενγκιδών ο ανηψιός του Σιρκούχ, ο περίφημος Σαλαντίν (Αραβικά: Σαλάχ αντ-Ντιν), ο οποίος όταν εδραίωσε την εξουσία του, απέρριψε τον έλεγχο του Νουρ αντ-Ντιν και δρούσε ανεξάρτητα.

Ο Νουρ αντ-Ντιν ετοιμαζόταν να εισβάλει στην Αίγυπτο για να επαναφέρει τον Σαλαντίν υπό τον έλεγχό του, όταν πέθανε αιφνιδίως από μόλυνση στο λαιμό το 1174. Ο γιος του και διάδοχός του Ας-Σάλιχ Ισμαΐλ αλ-Μάλικ ήταν παιδί ακόμα, και αναγκάστηκε να καταφύγει στο Χαλέπι, το οποίο κυβέρνησε μέσω κηδεμόνα (αταμπέκος) έως το 1181, όταν και δολοφονήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον συγγενή του, αταμπέκο της Μοσούλης. Ο Σαλαντίν κατέκτησε το Χαλέπι δύο χρόνια αργότερα, το 1183, τερματίζοντας την ηγεμονία των Ζενγκιδών στη Συρία.

Οι Ζενγκίδες εμίρηδες συνέχισαν να κυβερνούν το βόρειο Ιράκ έως και τον 13ο αιώνα, τη δε Μοσούλη έως το 1234. Η εξουσία τους συνάντησε το τέλος της στα 1250.

Ζενγκίδες ηγεμόνες

Ζενγκίδες αταμπέκοι και εμίρηδες της Μοσούλης

Ζενγκίδες εμίρηδες του Χαλεπίου

Ζενγκίδες εμίρηδες της Δαμασκού

Νουρ αντ-Ντιν Μαχμούντ 1154-1174
Ας-Σάλιχ Ισμαΐλ αλ-Μάλικ 1174

Ζενγκίδες εμίρηδες της Σιντζάρ

Ζενγκίδες εμίρηδες της Τζαζίρα (Άνω Μεσοποταμίας)

Παραπομπές