Ισαβέλλα Γκοντζάγκα
| Ισαβέλλα Γκοντζάγκα | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1576 Νοβελλάρα |
| Θάνατος | 1630 Μπότσολο |
| Τόπος ταφής | Επαρχία της Μάντοβας |
| Θρησκεία | Καθολικισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αριστοκράτης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Βικέντιος Β΄ Γκοντζάγκα |
| Τέκνα | Scipione Gonzaga Annibale Gonzaga Alfonso Gonzaga Carlo Gonzaga Luigi Gonzaga Camillo Gonzaga |
| Γονείς | Alfonso I Gonzaga και Vittoria di Capua |
| Οικογένεια | Οίκος των Γκονζάγκα |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Ισαβέλλα, ιταλ. Isabella Gonzaga di Novellara (1576 - 1630) από τον Οίκο των Γκοντζάγκα-Νοβελάρα ήταν κόρη του κόμη της Νοβελάρα και με τους γάμους της έγινε πρώτα κυρία του σαν Μαρτίνο νταλ'Αργκίνε και μετά δούκισσα της Μάντουα & του Μομφερράτου.
Εθεωρείτο η πιο όμορφη γυναίκα της εποχής της. Έπειτα από το τέλος του πρώτου της συζύγου έγινε επίτροπος του Σαν Μαρτίνο αλλ'Αργκίνε, Ίζολα Ντοβαρέζε, Ριβαρόλο & Κομεσάτζιο το διάστημα 1605-13, λόγω της ανηλικιότητας του πρώτου γιου της. Ο δεύτερος γάμος της με έναν μακρινό συγγενή της, 18 έτη νεότερό της ήταν καταστροφικός: έγινε η αιτία μίας διαδικασίας Ιεράς Εξέτασης, που ξεκίνησε γι'αυτήν με αίτημα των συγγενών του 2ου συζύγου της και κατέληξε με πλήρη αποκατάστασή της. Έπαιξε μοιραίο ρόλο στην εξάλειψη του κύριου κλάδου του Οίκου των Γκοντζάγκα, η οποία έγινε η αρχή του Πολέμου για τη Διαδοχή στη Μάντουα.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήταν το 8ο από τα 13 παιδιά του Αλφόνσο Α΄ κόμη της Νοβελάρα & Μπάνιολο και της Βιτόρια ντι Κάπουα, η οποία ήταν μέλος μίας από τις πιο πλούσιες και ισχυρές οικογένειες στο βασίλειο της Νάπολης ως κόρη του Τζιοβάννι-Τομάζο ντι Κάπουα, μαρκήσιου ντελλα Τόρρε ντι Φρανκολίζε.
Ο 1ος γάμος της
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Φεβρουάριο του 1605 απεβίωσε ο 1ος σύζυγός της Φεράντε Γκοντζάγκα-Σαμπιονέτα. Επειδή ο πρώτος γιος της ήταν ανήλικος, η Ισαβέλλα έγινε επίτροπος των κτήσεών των, που περιελάμβαναν τις κυριότητες του Σαν Μαρίνο αλλ'Αργκίνε, Ίζολα Ντοβαρέζε, Ριβαρόλο & Κομεσάτζιο. Το 1609 έγινε επίτροπος του πριγκιπάτου του Μποτζόλο, της κυριότητας του Ριβαρόλο ντι Φουόρι και της κομητείας του Πομπονέσκο, όταν ο ανήλικος γιος της κληρονόμησε τις περιοχές αυτές από τον εκ πατρός θείο του Τζιούλιο-Τσέζαρε Γκοντζάγκα. Ιστοριογραφικά η περίοδος της επιτροπείας της Ισαβέλλας χαρακτηρίζεται θετική. Μεταξύ των επιτευγμάτων της ήταν η ίδρυση αρχείου και ενός δημόσιου συμβολαιογραφείου, το οποίο κατέστησε δυνατή τη βελτίωση του δικαστικού συστήματος. Χάρη στις δράσεις της Ισαβέλλας αντιμετωπίστηκαν γρήγορα οι συνέπειες της καταστροφικής πλημμύρας του 1609.
Παρά την πλήρη συμμετοχή της στη διακυβέρνηση των περιοχών του πρώτου γιου της, η Ισαβέλλα επίσης φρόντισε για το μέλλον των άλλων παιδιών της. Ο Αλφόνσος εισήλθε στην υπηρεσία ενός συγγενούς με επιρροή, του Καρόλου Γ΄ δούκα του Νεβέρ & Ρετέλ (που αργότερα έγινε δούκας της Μάντουα και του Μομφερράτου), από τον οποίο έλαβε τον τίτλο του μαρκήσιου του Πομάρο. Ο Κάρλο ακολούθησε εκκλησιαστική σταδιοδρομία και, αφού σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, έλαβε τον μοναστικό όρκο και έγινε επικεφαλής του αββαείου του Λουτσέντιο. Ο Λουίτζι, ο Καμίλλο, ο Αννίμπαλε και ο Φεντερίγκο ακολούθησαν όλοι στρατιωτική σταδιοδρομία και ανήλθαν σε υψηλές θέσεις. Η μόνη κόρη της, η ομώνυμη Ισαβέλλα, έγινε μοναχή. Το 1613 ο πρώτος γιος της Σκιπιόνε ενηλικιώθηκε και ανέλαβε τη διακυβέρνηση· έπειτα από αυτό η Ισαβέλλα αποσύρθηκε στο Σαν Μαρτίνο κοντά στη Μάντουα.
Ο 2ος γάμος της
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1615 ο καρδινάλιος Βιντσέντσο Β΄ Γκοντζάγκα, νεότερος αδελφός του Φερδινάνδου δούκα της Μάντουα & του Μομφερράτου, εγκαταστάθηκε στο κάστρο του Γκατζουόλο, κοντά στο Σαν Μαρτίνο. Παρά την εκπαίδευση και την ανατροφή που έλαβε από τους Ιησουίτες, ο 21 ετών πρίγκιπας είχε μία πολύ άσωτη συμπεριφορά, για την οποία είχε φύγει από τη δουκική Αυλή. Όταν έμαθε ότι κοντά του ζούσε μία μεσόκοπη μακρινή συγγενής του, που κάποτε εθεωρείτο η πιο όμορφη καλλονή, αποφάσισε να την επισκευθεί. Όμως αποδείχθηκε ότι η 39 ετών Ισαβέλλα, αν και μητέρα 8 παιδιών, ήταν ακόμη ελκυστική. Ο Βιντσέντσο την ερωτεύθηκε, αλλά αυτή αρνήθηκε να προχωρήσει. Τότε αυτός της έκανε πρόταση. Τον Αύγουστο του 1616 παντρεύτηκαν μυστικά στο παρεκκλήσιο του ανακτόρου του Αγ. Μαρτίνου. Ο Βιντσέντσο ζήτησε από τον πάπα Παύλο Ε΄ τη λύση του από τους μοναστικούς όρκους. Στις 5 Σεπτεμβρίου αποκήρυξε το αξίωμα του καρδιναλίου και έλαβε επίσημη επικύρωση.
Ο Φερδινάνδος ήταν εναντίον του γάμου, καθώς είχε σχεδιάσει να επηρεάσει -μέσω του νεότερου αδελφού του Βιντσέντσο Β΄- την πολιτική της Αγίας Έδρας προς όφελος του Οίκου των Γκοντζάγκα. Ο δούκας ζήτησε από τον επίσκοπο της Μάντουα να κηρύξει τον γάμο άκυρο, με σκοπό να επιστρέψει ο Βιντσέντσο στο αξίωμα του καρδιναλίου. Το ίδιο συμμεριζόταν και η σύζυγός του Αικατερίνη των Μεδίκων, η οποία προσπάθησε να πείσει τη μητέρα της Χριστίνα της Λωρραίνης να πάρει την υποστήριξη του μεγάλου δουκάτου της Τοσκάνης. Στην αρχή ο Βιντσέντσο αντιστάθηκε απελπισμένα, αλλά όταν περιορίστηκε στο Γκόιτο και του στερήθηκαν αρκετά υλικά πλεονεκτήματα, λύγισε και τον Δεκέμβριο του 1616 συμφώνησε με την απαίτηση τού μεγαλύτερου αδελφού του να ακυρώσει τον γάμο του με την Ισαβέλλα.
Η Ισαβέλλα κρατήθηκε υπό επιτήρηση για λίγο καιρό στο Γκρατζουόλο. Όταν είδαν ότι δεν ήταν έγκυος, της επετράπη να επιστρέψει στο σαν Μαρτίνο. Πάντως η ακύρωση του γάμου του Βιντσέντσο αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση. Ο Φερδινάνδος, με τη βοήθεια της εξαδέλφης της συζύγου του, της Μαρίας των Μεδίκων, συζύγου του Ερρίκου Δ΄ της Γαλλίας, έλαβε από τους καθηγητές της Σορβόνης το πόρισμα της πιθανής ακύρωσης του γάμου εξαιτίας της συγγένειας του ζεύγους. Ωστόσο αυτό δεν έφθανε. Στη Μάντουα τα μέλη των κλάδων Σαμπιονέτα και Νοβελάρα ήταν εναντίον του διαζυγίου.
Τότε ο Φερδινάνδος που ήταν άτεκνος, κατάλαβε ότι ο νεότερος αδελφός του ήταν ο κληρονόμος του και ήθελε ο Φραντσέσκο να νυμφευτεί σύντομα, για να εξασφαλιστεί η συνέχεια της δυναστείας. Έτσι, έπειτα από μία αποτυχημένη απόπειρα να δηλητηριάσει την Ισαβέλλα, ο δούκας την κατηγόρησε για μαγεία. Οι κατηγορίες προκάλεσαν την αρχή μίας διαδικασίας εξέτασης, που έγινε στην επισκοπή της Μάντουας το 1622. Εμφανίστηκαν δήθεν μάρτυρες, που είπαν ότι είδαν τη χήρα κυρία του σαν Μαρτίνο αλλ'Άργκινε να χρησιμοποιεί μαγικά φίλτρα. Η Ισαβέλλα σύντομα κατάλαβε ότι δεν είχε ελπίδα με μία δίκη στη Μάντουα να σώσει τη ζωή της, ιδίως επειδή την κατηγορία υποστήριζε ακόμη και ο σύζυγός της. Το 1623 διέφυγε στη Ρώμη και έκανε έφεση στην Ανώτερη Ιερά Εξέταση. Τώρα μία νέα διαδικασία ξεκίνησε, που την ενέκρινε ο πάπας Ουρβανός Η΄. Ο Φερδινάνδος εις μάτην επέμενε να διεξαχθεί η διαδικασία εξέτασης στη Μάντουα. Η Ισαβέλλα, με την επιμονή του δούκα, φυλακίστηκε στο Καστέλ Σαντ'Άντζελο στη Ρώμη. Σύντομα όμως, έπειτα από ενδελεχή έρευνα, η Ισαβέλλα κρίθηκε αθώα όλων των κατηγοριών μαγείας. Όλοι οι "μάρτυρες", όταν κλήθηκαν στη Ρώμη, είχαν αναιρέσει τις κατηγορίες. Τον Ιανουάριο και τον Μάιο του 1624 η Ισαβέλλα αποκαταστάθηκε πλήρως. Η επόμενη προσπάθεια του δούκα και του συζύγου της να τη σκοτώσουν με πληρωμένους δολοφόνους, απέτυχε.
Τον Οκτώβριο του 1626 ο Βιντσέντοσ Β΄ έγινε ο νέος δούκας της Μάντουα & του Μομφερράτου. Αν και το ζεύγος ζούσε χωριστά, ήταν ακόμη νομικά παντρεμένοι. Τα νέα την έφθασαν στη Ρώμη. Τον Απρίλιο του 1627 η Αγία Έδρα επικύρωσε την εγκυρότητα του γάμου τους. Επιπρόσθετα δημιουργήθηκε το θέμα της υλικής αποζημίωσης για βλάβες, που έγιναν από τον άνδρα της και τους συγγενείς της, καθώς και την αναγνώρισή της ως δούκισσας της Μάντουα & του Μομφερράτου. Τον Δεκέμβριο του 1627 η Ισαβέλλα χήρευσε για δεύτερη φορά. Με το τέλος του άτεκνου συζύγου της ο κύριος κλάδος των Γκοντζάγκα εξέλιπε και άρχισε ο Πόλεμος για τη διαδοχή στη Μάντουα.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1594 παντρεύτηκε τον Φεράντε Γκοντζάγκα, μέλος του πλάγιου κλάδου της Σαμπιονέτα-Μπότζολο, κύριο του Σαν Μαρτίνο αλλ'Αργκίνε, Ίζολα Ντοβαρέζε, Ριβαρόλο & Κομεσάτζιο και στρατηγός του στρατού του βασιλείου της Ισπανίας. Είχε τέκνα:
- Σκιπιόνε 1595-1670, κύριος του Σαν Μαρτίνο αλλ'Αργκίνε, Ίζολα Ντοβαρέζε, Ριβαρόλο & Κομεσάτζιο, 2ος πρίγκιπας του Μπότζολο, μαρκήσιος του Οστιάνο, τιτουλάριος δούκας της Σαμπιονέτα, μαρκήσιος ντ'Ίντσίζα.
- Αλφόνσος 1596-1669, μαρκήσιος του Πομάρο.
- Κάρλο 1597-1637, διοικητής ηγούμενος του Λουτσέντιο, κυβερνήτης του Μπότζολο.
- Λουίτζι 1599-1660, αυτοκρατορικός στρατηγός και κυβερνήτης του ραάμπ.
- Καμίλλο 1600-`658, πατρίκιος της Βενετίας, στρατηγός του πυροβολικού στον Βενετικό στρατό, διοικητής του στρατού της Μάντουα, κυβερνήτης του Μομφερράτου, γενικός κυβερνήτης του Βενετικού στρατού στη Δαλματία.
- Ισαβέλλα γεν. 1601, μοναχή.
- Ανίμπαλε 1602-1668, κυβερνήτης του Τζιαβαρίνο, πόεδρος του Πολεμικού Συμβουλίου του Φερδινάνδου Γ΄ των Αψβούργων, μαρεσάλης της Αυλής της αυτοκράτειρας Ελεονώρας, Ιππότης του Τάγματος του Χυσόμαλλου Δέρατος.
- (νόθος;) Φεντερίγκο, συνταγματάρχης στον αυτοκρατορικό στρατό, αυτοκρατορικός στρατάρχης στην Ουγγαρία, Ιππότης του Τάγματος του Σωτήρος.
Όταν απεβίωσε ο Φεράντε, η Ισαβέλλα έκανε δεύτερο γάμο με τον Βιντσέντσο Β΄ Γκοντζάγκα δούκα της Μάντουα & του Μομφερράτου. Δεν απέκτησαν απογόνους.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Adelaide Murgia, I Gonzaga, Milano, Mondadori, 1972. ISBN non esistente
- Ferrante Aporti, Memorie storiche riguardanti San Martino dall'Argine, Mantova, 2004. ISBN 88-88499-22-9.
- Kate Simon, I Gonzaga, storia e segreti, Roma. Newton Compton Editori, 2004. ISBN 88-8289-573-4