Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιόλη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά το μυθολογικό πρόσωπο. Για το ομώνυμο γένος πουλιών, δείτε: ιόλη (πτηνό).
Ιόλη
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΎλλος
ΤέκναΚλεοδαίος
Camirus
ΓονείςΕύρυτος της Οιχαλίας και Αντιόπη
ΑδέλφιαΊφιτος του Ευρύτου
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Στην ελληνική μυθολογία η Ιόλη ήταν κόρη του Ευρύτου, βασιλιά της Οιχαλίας, και της Αντιόπης ή Αντιόχης, κόρης του Πύλα. Η Ιόλη είναι γνωστή ως αντικείμενο του πόθου του μέγιστου των ηρώων, του Ηρακλή, που προκάλεσε έμμεσα τον θάνατό του.

Ο Ηρακλής ερωτεύθηκε την Ιόλη και τη ζήτησε, αλλά ο Εύρυτος προκήρυξε πανελλήνιο αγώνα τοξοβολίας με την Ιόλη ως έπαθλο για όποιον τον νικούσε. Ο Εύρυτος ήταν εγγονός του θεού Απόλλωνα και γι' αυτό ήταν δεινός τοξότης ως χρήστης του θεϊκού του τόξου. Ωστόσο, ο Ηρακλής νίκησε τον Εύρυτο, αλλά ο βασιλιάς δεν ήθελε να του δώσει την Ιόλη. Ο Εύρυτος και οι γιοι του προφασίσθηκαν φόβο μήπως ο ήρωας καταληφθεί και πάλι από μανία και σκοτώσει τα παιδιά του. Αυτό σημαίνει ότι γνώριζαν, και άρα ήταν ευρύτερα γνωστό, πως ο Ηρακλής έκανε τους 12 άθλους του για να εξαγνισθεί από τον φόνο των παιδιών του. Από τα παιδιά του Ευρύτου μόνο ο Ίφιτος πήρε το μέρος του Ηρακλή και υπεστήριζε ότι έπρεπε να του δώσουν την Ιόλη.

Ο Ηρακλής τότε έφυγε για λίγο για να γλιτώσει την Άλκηστη από τα χέρια του Άδη. Επιστρέφοντας, βρήκε τον Εύρυτο να εξακολουθεί να αρνείται να του δώσει την κόρη του. Μάλιστα του είχαν κλέψει κάτι βόδια ή άλογα και κατηγορούσε για την κλοπή τον ήρωα. Ο Ίφιτος είπε ότι θα τα έβρισκαν και ότι δεν έφταιγε σε αυτό ο Ηρακλής. Πριν όμως ξεκινήσουν για την έρευνα, ο Ηρακλής καταλήφθηκε και πάλι από μανία και σκότωσε τον Ίφιτο. Στο σημείο αυτό η μυθική παράδοση έχει πολλές παραλλαγές. Σύμφωνα με μία, ο Ηρακλής όταν συνήλθε μετανόησε και πρώτα θέλησε να εξαγνισθεί για το νέο του έγκλημα, καθώς είχε αρρωστήσει μετά τον θάνατο του Ιφίτου. Ταξίδεψε λοιπόν στους Δελφούς και δέχθηκε τον χρησμό ότι έπρεπε να πωληθεί ως δούλος και να πληρώσει αποζημίωση στον Εύρυτο. Ο Εύρυτος δεν δέχθηκε τα χρήματα, αλλά ο Ηρακλής έμεινε επί τρία χρόνια δούλος της Ομφάλης. Στη συνέχεια, επέστρεψε στην Οιχαλία, κυρίευσε την πόλη, σκότωσε τον Εύρυτο και τα υπόλοιπα παιδιά του, και πήρε την Ιόλη για σεξουαλική σκλάβα του. Κατ' άλλη εκδοχή (Απολλόδωρος, Β 7,7)[1] ο ήρωας ζήτησε κατευθείαν τη βοήθεια των Αρκάδων, των Μηλιέων της Τραχίνας και των Επικνημιδίων Λοκρών, εξεστράτευσε εναντίον της Οιχαλίας, την κατέλαβε και σκότωσε τον Εύρυτο και τους γιους του.[2]

Στο σημείο αυτό παρεμβάλλεται το μοιραίο για τη ζωή του Ηρακλή επεισόδιο που σχετίζεται με τη Δηιάνειρα και τον κένταυρο Νέσσο. Η Δηιάνειρα, μόλις πληροφορήθηκε τον έρωτα του συζύγου της Ηρακλή για την Ιόλη, που ήταν πλέον στη διάθεσή του, εφάρμοσε τη δόλια συμβουλή του Νέσσου για να μεταστρέψει τα αισθήματα του ήρωα με αποτέλεσμα τον θάνατο του Ηρακλή.

Παραλλαγές του μύθου τονίζουν ότι η Ιόλη δεν ήθελε τον Ηρακλή και αντιστεκόταν στις διαθέσεις του. Προτίμησε να δει να σφάζονται μπροστά στα μάτια της οι γονείς της παρά να υποκύψει. Λέγεται ότι κατά την άλωση της Οιχαλίας από τον Ηρακλή η Ιόλη έπεσε από τα τείχη για να αυτοκτονήσει, αλλά δεν το κατόρθωσε επειδή τα πολλά και μακριά φορέματά της γέμισαν αέρα και έδρασαν ως αλεξίπτωτο, επιβραδύνοντας την πτώση. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, ο Ηρακλής λίγο πριν πεθάνει παρεχώρησε την Ιόλη στον γιο του Ύλλο με την παραγγελία να την παντρευτεί όταν θα ενηλικιωνόταν.[3]

  1. «Βιβλιοθήκη/Β - Βικιθήκη». el.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2024. διεξιὼν δὲ Ἡρακλῆς τὴν Δρυόπων χώραν, ἀπορῶν τροφῆς, ἀπαντήσαντος Θειοδάμαντος βοηλατοῦντος τὸν ἕτερον τῶν ταύρων λύσας καὶ σφάξας εὐωχήσατο. ὡς δὲ ἦλθεν εἰς Τραχῖνα πρὸς Κήυκα, ὑποδεχθεὶς ὑπ᾽ αὐτοῦ Δρύοπας κατεπολέμησεν. 
  2. Ελληνική Μυθολογία, Ηρακλής-Πανελλήνιες Εκστρατείες, Εκδοτική Αθηνών, τόμος 4, Αθήνα 1986, σελ. 114
  3. Πάπυρος Larousse Britannica, τόμος 29, εκδόσεις Πάπυρος Γραφικές Τέχνες ΑΕ, Αθήνα 1996, σελ. 405
  • Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969.