Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τόμας Μπρους, 7ος κόμης του Έλγιν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Λόρδος Έλγιν)
Τόμας Μπρους,
7ος κόμης του Έλγιν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Thomas Bruce, 7th Earl of Elgin and 11th Earl of Kincardine (Αγγλικά)
Γέννηση20  Ιουλίου 1766[1][2][3]
Φάιφ
Θάνατος14  Νοεμβρίου 1841
Παρίσι[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας (έως 1801)
Ηνωμένο Βασίλειο
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[5]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Σαιντ Άντριους
Σχολείο του Ουέστμινστερ
Πανεπιστήμιο του Παρισιού[6]
Σχολή Χάροου[7]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιπλωμάτης
ΕργοδότηςΦόρεϊν Όφις[8]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΤόρις
Οικογένεια
ΣύζυγοςΜαίρη Μπρούς Νίσμπετ (από 1799)[9][10]
Elizabeth Oswald (από 1810)[9][10]
ΤέκναΤζέιμς Μπρους, 8ος Κόμης του Έλγιν[9]
Augusta Stanley[9]
Thomas Charles Bruce[11]
Lady Mary Bruce[11]
Lady Matilda Harriet Bruce[11]
George Bruce, Lord Bruce[11]
Lady Lucy Bruce[11]
Lady Frances Bruce[11]
Lady Charlotte Bruce[11][9]
Robert Bruce[11]
Frederick Wright-Bruce[11]
ΓονείςCharles Bruce, 5th Earl of Elgin[9] και Martha Bruce, Countess of Elgin and Kincardine[9]
ΑδέλφιαCharles Andrew Bruce[9]
ΟικογένειαΟίκος του Μπρους
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαambassador of the United Kingdom of Great Britain and Ireland to Prussia (1795–1799)[8]
πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στην Τουρκία (1799–1803)[8]
μέλος της Βουλής των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου (έως άγνωστη τιμή)
Ambassador of the United Kingdom of Great Britain and Ireland to the Ottoman Empire (1801–1803)
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Τόμας Μπρους, 7ος Κόμης του Έλγιν (Thomas Bruce, 7th Earl of Elgin, Σκωτία, 20 Ιουλίου 1766 - Παρίσι, 14 Νοεμβρίου 1841) ήταν Βρετανός διπλωμάτης και πρεσβευτής της Βρετανίας στην Οθωμανική Κωνσταντινούπολη.[12] Το 1803 και το 1812 με εντολή του αφαιρέθηκαν πολυάριθμα γλυπτά από τον Παρθενώνα, από τον ναό της Απτέρου Νίκης και από άλλους αρχαιολογικούς χώρους με σκοπό να τα πουλήσει στην Βρετανική Αυτοκρατορία. Η πράξη του αυτή τιμήθηκε από τους Βρετανούς και τα μάρμαρα του Παρθενώνα ονομάστηκαν «Ελγίνεια».[13]

Την αφαίρεση των γλυπτών από την Ακρόπολη στιγμάτισαν επιφανείς προσωπικότητες των γραμμάτων και της τέχνης σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και ο Λόρδος Βύρων (Lord George Gordon Byron VI) στα ποιήματα του «Τσάιλντ Χάρολντ» (Childe Harold's Pilgrimage) και «Κατάρα της Αθηνάς» (The Curse of Minerva). Τα γλυπτά, που έμειναν γνωστά με την ονομασία «Ελγίνεια Μάρμαρα», τα αγόρασε από τον Έλγιν η αγγλική κυβέρνηση το 1816 και από τότε βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Την επιστροφή τους στην Ελλάδα ζήτησαν κατά καιρούς πολλοί Άγγλοι ποιητές. Στη δεκαετία του 1980 η υπουργός Μελίνα Μερκούρη ξεκίνησε μια παγκόσμια προσπάθεια για την επιστροφή των μαρμάρων στην Ελλάδα, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Δεν ήταν το μοναδικό διακεκριμένο μέλος της οικογένειάς του, καθώς ο πατέρας του, Τσαρλς, 5ος κόμης ήταν Μέγας Διδάσκαλος της Μεγάλης Τεκτονικής Στοάς της Σκωτίας, ο γιος του, Τζέιμς, 8ος κόμης ήταν Κυβερνήτης της Τζαμάικα, του Καναδά και της Ινδίας και Ύπατος Αρμοστής στην Κίνα και την Ιαπωνία και ο εγγονός του Βίκτωρ, 9ος κόμης, αντιβασιλέας της Ινδίας.

Πρώιμος βίος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Έλγιν γεννήθηκε στο Μπρούμχολ, του Φάιφ στη Σκωτία, και ήταν ο δεύτερος υιός του Τσαρλς Μπρους, 5ου κόμη του Έλγιν και της συζύγου του Μάρθα Γουάιτ (Martha Whyte). Έλαβε τη θέση του μεγαλύτερου του αδερφού Γουίλιαμ Ρόμπερτ, 6ος κόμης, το 1771, όταν ήταν μόλις πέντε ετών.[14] Κατετάγη ως σημαιοφόρος στο Σκωτσέζικο Στρατό. Εξελέγη εκπρόσωπος των λόρδων στη Σκωτία το 1790, και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι το 1807.

Διπλωματική καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1791, στάλθηκε ως έκτακτος απεσταλμένος στην Αυστρία, όσο ο Σερ Ρόμπερτ Κιθ (Sir Robert Keith) ήταν ασθενής. Στη συνέχεια εστάλη έκτακτος απεσταλμένος στις Βρυξέλλες μέχρι την κατάκτηση των Αυστριακών Κάτω Χωρών από τη Γαλλία. Αφού πέρασε κάποιο χρονικό διάστημα στη Βρετανία, στάλθηκε έκτακτος απεσταλμένος στη Πρωσία το 1795. Το Δεκέμβριο του 1798 ορίστηκε πρέσβης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Στις 11 Μαρτίου 1799, λίγο πριν οριστεί πρέσβυς στην Κωνσταντινούπολη, ο Έλγιν παντρεύτηκε τη Μαίρη Νίσμπετ (Mary Nisbet), θυγατέρα και κληρονόμο του Ουίλιαμ Χάμιλτον Νίσμπετ (William Hamilton Nisbet) του Ντίρλετον (Dirleton).[15] Ο Έλγιν έφτασε τελικά στην Κωνσταντινούπολη στις 6 Νοεμβρίου 1799.

Ο Έλγιν παρέμεινε πρέσβυς στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μεταξύ 1799 και 1803 και έδειξε μεγάλη επιδεξιότητα και ενέργεια στην εκπλήρωση μιας δύσκολης αποστολής, την επέκταση της βρετανικής επιρροής κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης μεταξύ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Γαλλίας.[16] Αναχώρησε από την Τουρκία στις 16 Ιανουαρίου 1803.

Αργότερη σταδιοδρομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Έλγιν, ο οποίος ήταν «κρατούμενος» στη Γαλλία μετά από τη ρήξη της ειρήνης της Αμιένης, επέστρεψε στη Βρετανία το 1806. Αφού διαπίστωσε πως δε θα λάμβανε από το Βρετανικό Μουσείο που ζητούσε για τα μάρμαρα, ο Έλγιν μήνυσε τον εραστή της γυναίκας του για υψηλό ποσό. Χώρισε τη Μαίρη, για λόγους μοιχείας, μετά από νομικές ενέργειες το 1807 και το 1808 στο Σκωτσέζικο και το Αγγλικό δικαστήριο - και με απόφαση του κοινοβουλίου - η οποία προκάλεσε μεγάλο δημόσιο σκάνδαλο. Στη συνέχεια, στις 21 Σεπτεμβρίου 1810, παντρεύτηκε την Ελισάβετ (1790-1860), τη νεαρότερη θυγατέρα του Τζέιμς Τάουνσεντ Όσβαλντ (James Townsend Oswald) του Ντάνικιερ (Dunnikier).

Οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μαίρη, κόμισσα του Έλγιν

Ο Έλγιν παντρεύτηκε δύο φορές. Στις 11 Μαρτίου 1799, παντρέυτηκε τη Μαίρη Νίσμπετ (1778-1855), μοναχοπαίδι του Ουίλιαμ Χάμιλτον Νίσμπετ, του Ντίρλετον.[15] Απέκτησαν ένα γιό και τρεις κόρες:[15][17]

  • Γεώργιος Κάρολος Κωνσταντίνος (George Charles Constantine) (1800–1840), πέθανε ανύπαντρος, γνωστός υπό του τίτλου του Λόρδου Μπρους.[18]
  • Μαίρη, παντρεύτηκε στις 28 Ιανουαρίου 1828, τον Ρόμπερτ Ντάντας (Robert Dundas)
  • Ματίλντα-Χάρι (Matilda-Harrie), παντρεύτηκε στις 14 Οκτωβρίου 1839, τον Τζον Μάξγουελ γιό του Σερ Τζον Μαξγουελμ 7ου Βαρώνου (Sir John Maxwell, 7th Baronet)
  • Λούσυ, παντρεύτηε στις 14 Μαρτίου 1828, τον Τζον Γκραντ του Κίλγκραστον (John Grant of Kilgraston)

Μετά το διαζύγιο του με τη Μαίρη, αυτή παντρεύτηκε τον Ρόμπερτ Φέργκιουσον του Ραίηθ (Robert Ferguson of Raith) (1777–1846) ο οποίος είχε εκπληρώσει το διαζύγιο τους. Ο Έλγιν, στις 21 Σεπτεμβρίου 1810, παντρεύτηκε την Ελισάβετ (1790–1860), τη νεότερη θυγατέρα του Τζέιμς Τάουνσεντ Όσβαλντ (James Townsend Oswald) του Ντάνικιερ (Dunnikier). Απέκτησαν τέσσερις υιούς και τρεις κόρες:[15]

  • Τζέιμς Μπρους (James Bruce), ο οποίος έγινε αναπληρωτής κυβερνήτης της Βρετανικής Βόρειας Αμερικής και αντιβασιλέας της Ινδίας καθώς και διάδοχος της Κομητείας.
  • Ρόμπερτ Μπρους (Robert Bruce) (1813–1862), ο οποίος έγινε αντισυνταγματάρχης στη φρουρά Grenadier, και παντρεύτηκε την Κάθριν-Μαίρη (απεβίωσε το 1868), δεύτερη θυγατέρα του Σερ Μάικλ Σω-Στιούαρτ, 6ου Βαρώνου (Sir Michael Shaw-Stewart, 6th Baronet).[19]
  • Σερ Φρέντερικ Ράιτ-Μπρους (Sir Frederick Wright-Bruce) (1814), ο οποίος έγινε διπλωμάτης.
  • Τόμας Τσαρλς Μπρους (Thomas Charles Bruce) (1825), ο οποίος έγινε βουλευτής στο Πόρτσμουθ.
  • Σαρλότ-Κρίστιαν (Charlotte-Christian), παντρεύτηκε τη 1 Ιουλίου 1850, τον Φρέντερικ Λόκερ (Frederick Locker), εγγονό του υποναύαρχου Σερ Έντουαρντ Λόκερ (Sir Edward Locker)
  • Αουγκούστα [Αυγούστα] Φρεντερίκα Ελίζαμπεθ (Augusta Frederica Elizabeth), κυρία στην αναμονή διαδοχής της Βασίλισσας Βικτώριας, και παντρεμένη με τον Άρθουρ Στάνλεϋ (Arthur Stanley), ο οποίος έγινε Κοσμήτορας του Γουέστμινστερ.
    • *Φράνσις-Ανν (Frances-Anne)

Ο Έλγιν απεβίωσε, στις 4 Νοεμβρίου 1841, σε ηλικία 75 ετών, στο Παρίσι.[20]

Κατοχή των μαρμάρων του Παρθενώνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι γνωστό πως ο λόρδος Έλγιν έτρεφε μεγάλη αγάπη για την ελληνική αρχιτεκτονική και γλυπτική. Το 1796 μάλιστα, έχτισε στην πατρίδα του, τη Σκωτία, ένα μέγαρο υπό την καθοδήγηση του Τόμας Χάρισον, εξίσου θαυμαστή της ελληνικής τέχνης. Κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων και συγκεκριμένα το 1799, ο Έλγιν τέθηκε πρεσβευτής του Οθωμανού σουλτάνου, ώστε να ενισχυθεί η οθωμανική άμυνα εναντίον του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο.[21] Τότε ο Χάρισον τον προέτρεψε να χρησιμοποιήσει την προνομιακή του θέση για να πάρει στα χέρια του σχέδια και αντίγραφα των μεγάλων μνημείων της Ελλάδας. Ο Έλγιν, σύμφωνος, στρατολόγησε μια ομάδα καλλιτεχνών υπό την διεύθυνση του ζωγράφου Τζιοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι, γι’ αυτόν το σκοπό.[21] Ακόμη, κανείς δεν έχει διατυπώσει πρόταση για αφαίρεση γλυπτών από κάποιο μνημείο, και δη του Παρθενώνα.[22]

Η περιορισμένη πρόσβαση που δόθηκε στον ζωγράφο Λουζιέρι για την Αθηναϊκή Ακρόπολη σε συνδυασμό με τη συμπάθεια που είχε αποκτήσει ο Έλγιν από την οθωμανική διοίκηση, τον ώθησαν στο να ζητήσει άδεια (τουρκικά firman) ώστε να δύναται να αφαιρεί κομμάτια από τα μνημεία της Ακρόπολης και κυρίως του Παρθενώνα. Η άδεια που έλαβε αμφισβητείται, αφού η επίσημη ελληνική εκδοχή υποστηρίζει πως ο λόρδος ουδέποτε παρέλαβε επίσημη άδεια, αλλά παράφρασε μία επιστολή του Καϊμακάμη, Τούρκου αξιωματούχου, όπου κανονικά αναγραφόταν ότι δινόταν ανεπίσημη χάρη στα συνεργεία να σχεδιάσουν, να λάβουν εκμαγεία και να διενεργήσουν ανασκαφή γύρω από τα θεμέλια του Παρθενώνα, όπου ίσως βρισκόταν θαμμένη κάποια επιγραφή ή ανάγλυφο, με τον όρο ότι δεν θα βλάπτονταν με κανένα τρόπο οποιοδήποτε μνημείο.[21]

Τελικά οι τουρκικές αρχές δεν έφεραν αντίσταση όσο τα συνεργεία του Έλγιν δρούσαν στην Ακρόπολη, προκαλώντας από το 1801 έως το 1804 σημαντικές ζημιές στα γλυπτά και το ίδιο το μνημείο, αποσπώντας και διαμελίζοντας ένα σημαντικό μέρος (περίπου το ήμισυ) από το σωζόμενο γλυπτό διάκοσμο του ναού.[21] Σήμερα μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου βρίσκονται διαμελισμένα πολλά τμήματα συχνά από το ίδιο γλυπτό. Πιο συγκεκριμένα, από τους 97 σωζόμενους λίθους της ζωφόρου του Παρθενώνα, οι 56 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 40 στην Αθήνα. Από τις 64 σωζόμενες μετόπες, οι 48 βρίσκονται στην Αθήνα και οι 15 στο Λονδίνο. Από τις 28 σωζόμενες μορφές των αετωμάτων, οι 19 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 9 στην Αθήνα.[22]

Η μεταφορά των ανεκτίμητης αξίας μνημείων έγινε προχείρως, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να υποστούν σοβαρές ζημιές, χειροτερεύοντας την κατάστασή τους. Στο Λονδίνο τα γλυπτά μεταφέρθηκαν σε διάφορες αποθήκες, αφού ο Έλγιν είχε χάσει την περιουσία του, εξαιτίας των τεράστιων ποσών που δαπάνησε για τα συνεργεία του, τη μεταφορά των γλυπτών και τις δωροδοκίες των Τούρκων αξιωματούχων, έτσι ώστε να του είναι αδύνατο να τα στεγάσει σε δικό του χώρο.[22] Ούτως ή άλλως, ο ίδιος, αν και έφερε τον τίτλο του λόρδου, δεν υπήρξε ιδιαίτερα εύπορος, ειδικά μετά από πολυτάραχο διαζύγιο που είχε το 1803.[23] Εν τέλει, η βρετανική κυβέρνηση αγόρασε τα γλυπτά στο ποσό των 35.000 βρετανικών λιρών, περίπου 500.000 δολάρια σε σημερινή χρηματική αξία. Η απόφαση της αγοράς πάρθηκε με μικρή πλειοψηφία, αφού 82 άτομα δήλωσαν υπέρ αυτής και 80 κατά της.[23]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Thomas-Bruce-7th-earl-of-Elgin. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6xh0b1z. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12047921d. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 7  Μαΐου 2020.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Κατάλογος Βρετανών Διπλωματών (1820-2005). Υπουργείο Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασίλειου.
  9. ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 «Kindred Britain»
  10. ↑ 10,0 10,1 p2839.htm#i28388. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 11,8 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  12. ↑ «Τόμας Μπρους (Λόρδος Έλγιν) (1766 – 1841)». Σαν Σήμερα .gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2016. 
  13. ↑ «Τόμας Μπρους, 7ος Κόμης του Έλγιν». Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2016. 
  14. ↑ Encyclopedia, Britannica (2008). Thomas Bruce, 7th earl of Elgin. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Burke, John Bernard (1852). A genealogical and heraldic dictionary of the peerage and baronetage of the British Empire. London: Colburn. σελ. 364. 
  16. ↑ Hitchens, Christopher· Browning, Robert (1997). The Elgin Marbles: Should They Be Returned to Greece?. Graham Binns. London: Verso. σελ. 10-11. ISBN 1859842208. 
  17. ↑ Courier, Staff (1841). "NECROLOGY.". The Courier (Hobart, Tas. : 1840 - 1859). Australia: National Library of Australia. σελ. 4. 
  18. ↑ Urban, Sylvanus (January 1841). «Obituary: Lord Bruce». The Gentleman's magazine: 106. https://archive.org/stream/gentlemansmagaz285unkngoog#page/n119/mode/1up. 
  19. ↑ Lang, Cecil (1987). The Letters of Alfred Lord Tennyson: 1851-1870. Shannon Jr., Edgar F. Harvard: Harvard University Press. σελ. 350. ISBN 978-0-674-52584-9. 
  20. ↑ St Clair, William (Ιανουάριος 2008). «Bruce, Thomas, seventh earl of Elgin and eleventh earl of Kincardine (1766–1841)». Oxford Dictionary of National Biography. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-21. https://web.archive.org/web/20121021120406/http://www.oxforddnb.com/index/3/101003759/. Ανακτήθηκε στις 01-06-2016. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 admin (20 Απριλίου 2017). «Γλυπτά του Παρθενώνα: Το χρονικό της μεγάλης κλοπής • Κωνσταντινούπολη». Κωνσταντινούπολη (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2023. 
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 «Το ιστορικό της κλοπής». yppo.gr. 3 Νοεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2023. CS1 maint: Unfit url (link)
  23. ↑ 23,0 23,1 «Γλυπτά του Παρθενώνα: Το χρονικό της μεγάλης κλοπής». Pancreta.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2023. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τόμας_Μπρους,_7ος_κόμης_του_Έλγιν&oldid=10826722"