Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μακεμάκε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μακεμάκε 🝼

Ο πλανήτης νάνος Μακεμάκε

Ανακάλυψη[1]
Ανακαλύφθηκε από Μπράουν, Τρουχίλο και Ραντίνοβιτς
Ανακαλύφθηκε στις 31 Μαρτίου 2005
Χαρακτηριστικά τροχιάς[1]
Αφήλιο 7.892.900.000 km
(52,761 AU)
Περιήλιο 5.676.950.000 km
(37,948 AU)
Ημιάξονας τροχιάς 6.784.900.000 km
(45,354 AU)
Εκκεντρότητα 0,1633
Περίοδος περιφοράς 111.564 ημέρες
(305,45 χρόνια)
Συνοδική Περίοδος - ημέρες
Μέση Ταχύτητα Τροχιάς 4,419 km/s
Κλίση 29,002° ως προς την Εκλειπτική
Μήκος του ανερχόμενου σημείου 79,488°
Όρισμα του περιηλίου 295,299°
Δορυφόροι 1
Φυσικά Χαρακτηριστικά
Ισημερινή Ακτίνα 750 km [2]
Πολική Ακτίνα - km
Πεπλάτυνση -
Επιφάνεια ~7 ×106 km2
(14,98 γήινες)
Όγκος ~1,8 ×109 km3
Μάζα ~4 ×1021 kg
Μέση πυκνότητα ~2 g/cm3
Επιφανειακή Βαρύτητα στον Ισημερινό ~0,47 m/s2
Ταχύτητα Διαφυγής ~0,84 km/s
Αστρονομική περίοδος περιστροφής 7,771 ± 0,003 h[3]
Ταχύτητα περιστροφής στον Ισημερινό - km/s
Κλίση άξονα -°
Λευκαύγεια 78,2 ± 10,38,6 [2]
Φαινόμενο μέγεθος 16,9 [4]
Απόλυτο μέγεθος -0,45 [1]
Θερμοκρασία
ελάχ.μέσημεγ.
30-35 K

Ο Μακεμάκε (επίσημη ονομασία: 136472 Μακεμάκε, σύμβολο: 🝼,[5] προσωρινή: 2005 FY9) είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα κλασικά αντικείμενα της ζώνης του Κάιπερ. Με διάμετρο περίπου 1500 χιλιόμετρα έχει διάμετρο περίπου τα τρία τέταρτα της διαμέτρου του Πλούτωνα. Είναι το δεύτερο πιο λαμπρό μεταποσειδώνιο αντικείμενο μετά τον Πλούτωνα και λάμπει σαν αστέρας μεγέθους 16,7. Ανακαλύφθηκε στις 31 Μαρτίου 2005 και ανακηρύχθηκε πλανήτης νάνος τις 11 Ιουλίου 2008 από τη ΔΑΕ.

Ανακάλυψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μακεμάκε ανακαλύφθηκε στις 31 Μαρτίου 2005 και η ανακάλυψή του ανακοινώθηκε στις 29 Ιουλίου 2005, την ίδια μέρα με την ανακοίνωση της Έριδος και δύο μέρες μετά την ανακοίνωση της Χαουμέιας.[6]

Ο Μακεμάκε, αν και τόσο φωτεινός, ανακαλύφθηκε μόλις το 2005 γιατί βρίσκεται στην Κόμη της Βερενίκης[7], μακρυά από την εκλειπτική όπου γίνονται οι περισσότερες έρευνες διότι υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να ανακαλυφθεί ένα σώμα εκεί. Θα μπορούσε να είχε ανακαλυφθεί το 1930 από τον Κλάιντ Τόμπω, όταν βρισκόταν στην εκλειπτική μεταξύ Ταύρου και Ηνίοχου και είχε λαμπρότητα 16, άλλα ήταν κοντά στον γαλαξία, με αποτέλεσμα να μην ξεχωρίζει εύκολα από τα άστρα.

Όνομα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν ανακαλύφθηκε ο 2005 FY9 ονομάστηκε Easterbunny (λαγουδάκι του Πάσχα), γιατί ανακαλύφθηκε λίγο μετά το Πάσχα. Μακεμάκε είναι το όνομα του θεού δημιουργού της ανθρωπότητας των κατοίκων του νησιού του Πάσχα, για να διατηρηθεί η σύνδεσή του με το Πάσχα.

Τροχιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η τροχιά του Μακεμάκε (μπλε), της Χαουμέιας (πράσινο), του Πλούτωνα (κόκκινο) και του Ποσειδώνα (γκρι)

Προς το παρόν ο Μακεμάκε βρίσκεται στις 52 ΑΜ [8], κοντά στο αφήλιό του, και θα φτάσει στο αφήλιό του το 2033. Όπως η Χαουμέια η τροχιά του Μακεμάκε έχει μεγάλη κλίση, περίπου 29 μοίρες, και είναι μετρίως ελλειπτική (εκκεντρότητα 0,16). Όμως ο Μακεμάκε έχει πιο απομακρυσμένο από τον Ήλιο, περιήλιο και μέση ακτίνα τροχιάς από τη Χαουμέια και ολοκληρώνει μία περιστροφή κάθε 305 χρόνια. Και ο Μακεμάκε και η Χαουμέια βρίσκονται προς το παρόν μακρυά από την εκλειπτική σε γωνιακή απόσταση 29 μοίρες.

Ο Μακεμάκε έχει ταξινομηθεί ως κλασσικό αντικείμενο της ζώνης του Κάιπερ,δηλαδή βρίσκεται μακρυά από τον Ποσειδώνα και μπορεί να μείνει σταθερό. Αντικείμενα σαν τον Μακεμάκε έχουν μικρή εκκεντρότητα (> 0,2) και περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο όπως και οι πλανήτες. Μάλλον συμπτωματικά ο Μακεμάκε είναι κοντά σε τροχιακή αντήχηση 6:11 με τον Ποσειδώνα.[9]

Φυσικά Χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μακεμάκε είναι το δεύτερο λαμπρότερο ΤΝΟ μετά τον Πλούτωνα με φαινομενικό μέγεθος 16,9. Το μέγεθος του Μάκεμακε δεν είναι επακριβώς γνωστό και υπολογίζεται ότι είναι με βάση παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Σπίτζερ 1.500 ±400200 χιλιόμετρα[2], το τρίτο μεγαλύτερο υπερποσειδώνιο αντικείμενο μεγαλύτερο από τη Χαουμέια. Μετρήσεις από επιπρόσθεση το 2011 έδειξαν ότι ο Μακεμάκε έχει πεπλατυσμένο σχήμα, με πολική ακτίνα 1430 ± 9 χλμ και ισημερινή 1502 ± 45 χλμ. Η πυκνότητά του είναι 1,7 γραμ/κυβικό εκατοστό.[10] Έχει μεγάλη λευκαύγεια, 0,77 που υποδεικνύει μία χαμηλή θερμοκρασία, περίπου -240 °C.[2]

Είναι ένα κόκκινο αντικείμενο, όπως και ο Πλούτωνας. Στο φάσμα υπάρχει μια ευρεία γραμμή απορρόφησης στο μεθάνιο.[11] Φασματική ανάλυση της επιφάνειας του Μακεμάκε παρουσιάζει ότι καλύπτεται από μεθάνιο σε μορφή μεγάλων κόκκων με διάμετρο πάνω από 1 εκατοστό[12], θολίνες, στις οποίες οφείλει ο Μακεμάκε το χρώμα του, αιθάνιο και λίγο στερεό άζωτο.

Ατμόσφαιρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μακεμάκε πιθανολογούνταν πως είχε ατμόσφαιρα παρόμοια με αυτή του Πλούτωνα, εξαιτίας της παρουσίας μεθανίου και πιθανώς αζώτου. Όταν ο Χοσέ Λουίς Ορτίθ μελέτησε φωτογραφίες από μια επιπρόσθεση του πλανήτη νάνου με ένα αστέρα το 2011 ορατή από τη Νότια Αμερική βρήκαν ότι δεν περιβάλλεται από ατμόσφαιρα, ή αν υπάρχει αυτή είναι πολύ αραιή. Μια άλλη πιθανότητα είναι ο Μακεμάκε να διαθέτει μόνο τοπική ατμόσφαιρα και όχι παγκόσμια.[10]

Δορυφόροι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 26 Απριλίου του 2016, οι αστρονόμοι χρησιμοποιώντας παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ που είχαν ληφθεί τον Απρίλιο του 2015 ανακοίνωσαν την ανακάλυψη ενός δορυφόρου με διάμετρο ~175 χιλιόμετρα (με υποτιθέμενη λευκαύγεια 4%) σε τροχιά γύρω από Μακεμάκε σε απόσταση ≥ 21.000 χιλιομέτρων με περίοδο ≥ 12 ημέρες (οι ελάχιστες τιμές είναι αυτές για μια κυκλική τροχιά, η πραγματική τροχιακή εκκεντρότητα είναι άγνωστη).[13][14][15] Στον δορυφόρο αυτό δόθηκε το προσωρινό όνομα S/2015 (136472) 1.[16]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 JPL Small-Body Database Browser, ανακτήθηκε 15 Νοεμβρίου 2009
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 J. Stansberry, W. Grundy, M. Brown, et al. (February 2007). «Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope» (abstract). The Solar System beyond Neptune (University of Arizona Press). http://arxiv.org/abs/astro-ph/0702538v1. Ανακτήθηκε στις 2008-08-04. 
  3. ↑ A. N. Heinze and Daniel deLahunta, The rotation period and light-curve amplitude of Kuiper belt dwarf planet 136472 Makemake, The Astronomical Journal 138 (2009), pp. 428-438. doi: 10.1088/0004-6256/138/2/428
  4. ↑ «AstDys (136472) Makemake Summary». Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2009. 
  5. ↑ JPL/NASA (22 Απριλίου 2015). «What is a Dwarf Planet?». Jet Propulsion Laboratory. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022. 
  6. ↑ Thomas H. Maugh II and John Johnson Jr. (2005). «His Stellar Discovery Is Eclipsed». Los Angeles Times. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2008. 
  7. ↑ «Asteroid 136472 Makemake (2005 FY9)». HORIZONS Web-Interface. JPL Solar System Dynamics. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2008. 
  8. ↑ «AstDys (136472) Makemake Ephemerides». Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2009. 
  9. ↑ Preliminary simulation of Makemake (2005 FY9)'s orbit and the 2009-02-04 nominal (non-librating) rotating frame for Makemake.
  10. ↑ 10,0 10,1 Dwarf Planet Makemake Lacks Atmosphere: Distant Frigid World Reveals Its Secrets for First Time ScienceDaily, 19 Νοεμβρίου 2012
  11. ↑ J. Licandro, N. Pinilla-Alonso, M. Pedani, E. Oliva, G. P. Tozzi, W. M. Grundy (2006). «The methane ice rich surface of large TNO 2005 FY9: a Pluto-twin in the trans-neptunian belt?». Astronomy and Astrophysics 445 (3): L35–L38. doi:10.1051/0004-6361:200500219. http://adsabs.harvard.edu/abs/2006A%26A...445L..35L. 
  12. ↑ Mike Brown, K. M. Barksume, G. L. Blake, E. L. Schaller, D. L. Rabinowitz, H. G. Roe and C. A. Trujillo (2007). «Methane and Ethane on the Bright Kuiper Belt Object 2005 FY9». The Astronomical Journal 133: 284–289. doi:10.1086/509734. http://adsabs.harvard.edu/abs/2007AJ....133..284B. 
  13. ↑ «Hubble discovers moon orbiting the dwarf planet Makemake». EurekAlert!. 26 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2016. 
  14. ↑ Parker, A. H.; Buie, M. W.; Grundy, W. M.; Noll, K. S. (2016-04-25). «Discovery of a Makemakean Moon».
    arXiv:1604.07461
    .     

  15. ↑ Parker, A. (2 Μαΐου 2016). «A Moon for Makemake». Planetary Society blogs. Planetary Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2016. 
  16. ↑ HubbleSite (News Release no. STScI-2016-18) (2016-04-26). Hubble Discovers Moon Orbiting the Dwarf Planet Makemake. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 2016-04-26.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μακεμάκε&oldid=10022281"