Μακρυώτισσα Σερρών
Συντεταγμένες: 41°4′3.58″N 23°17′9.10″E / 41.0676611°N 23.2858611°E
| Μακρυώτισσα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Σερρών |
| Δήμος | Ηρακλείας |
| Δημοτική Ενότητα | Στρυμωνικού |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονίας |
| Νομός | Σερρών |
| Υψόμετρο | 90 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Πραγματικός | 130 |
| Έτος απογραφής | 1940 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Τουρπές Τουρπές Τουρμπές Τουρμπέσι Τρουμπέσι Τούραβος |
Η Μακρυώτισσα ή Μαγκριώτισσα, έως το 1927 γνωστή ως Τουρπές[1], είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός που βρίσκεται στον σημερινό Δήμο Ηρακλείας της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Βρισκόταν σε απόσταση 2,5 χιλιομέτρων νότια του χωριού Ζευγολατιό Σερρών, σε υψόμετρο 90 μέτρων, δίπλα από τον ποταμό Στρυμόνα. Ο οικισμός αναφέρεται σε κάποιες πηγές και ως Τουρμπές[2], Τουρμπέσι[3], Τρουμπέσι[4] ή Τούραβος[5].
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανήκε διοικητικά στον Καζά των Σερρών του Σαντζακιού των Σερρών του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης.
Στη δημογραφική μελέτη «Εθνογραφία των Βιλαετίων Αδριανούπολης, Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης» που εκδόθηκε το 1878 στην Κωνσταντινούπολη, αναφέρεται ότι το 1873 το χωριό είχε 45 σπίτια με 50 χριστιανούς κατοίκους[6]. Σύμφωνα με τη μελέτη «Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί Σέρρας και η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου» του Πέτρου Παπαγεωργίου, το 1894 το χωριό είχε 200 Τούρκους και 60 χριστιανούς κατοίκους[5]. Η στατιστική μελέτη του Βούλγαρου γεωγράφου Βασίλ Κάντσωφ, «Μακεδονία, Εθνογραφία και Στατιστική», αναφέρει ότι το 1900 ο Τουρπές είχε 350 κατοίκους[7]. Στην «Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου» του Αθανάσιου Χαλκιόπουλου που εκδόθηκε το 1910 στην Αθήνα, αναφέρεται ότι το χωριό είχε 230 κατοίκους[8].
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου το χωριό πέρασε από την οθωμανική κυριαρχία στην βουλγαρική. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, το 1913, το χωριό ερημώθηκε και ο πληθυσμός διέφυγε στη Βουλγαρία. Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, ο οικισμός περιήλθε στην ελληνική επικράτεια και κατά την ελληνική απογραφή του 1913 δεν είχε κατοίκους[4]. Το 1920 προσαρτήθηκε στη νεοσυσταθείσα κοινότητα Δραγοσίου (Ζευγολατιό), μαζί με το χωριό Τουρίτσα (Τριάδα).
Στο Τουρπές εγκαταστάθηκαν 60 οικογένειες προσφύγων από τη Μακρυώτισσα Βιζύης της Ανατολικής Θράκης, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων[2] και το 1927 ο οικισμός μετονομάστηκε σε Μακρυώτισσα[1]. Οι κάτοικοι του οικισμού, ήδη πρόσφυγες, υποχρεώθηκαν ξανά σε αναγκαστική εγκατάλειψη μετά τον εμφύλιο πόλεμο και μετεγκαταστάθηκαν στο Ζευγολατιό Σερρών, στη Μαυροθάλασσα Σερρών, στο Στρυμωνικό Σερρών και στο Δασοχώρι Σερρών.
Από τα κτήρια του οικισμού σώζεται σήμερα μόνο η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.
Πληθυσμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Απογραφή | Κάτοικοι | Αναφ. | ||
|---|---|---|---|---|
| Άνδρες | Γυναίκες | Σύνολο | ||
| 1913 | - | - | - | [4] |
| 1920 | 105 | 84 | 189 | [9] |
| 1928 | 90 | 95 | 185 | [10] |
| 1940 | 70 | 60 | 130 | [11] |
Γεγονότα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Την 29η Σεπτεμβρίου 1941, γερμανικά στρατεύματα κατοχής εισήλθαν στην Μακρυώτισσα και εκτέλεσαν πέντε άμαχους κατοίκους, καθώς και έναν κάτοικο του Ζευγολατιού[12][13].
Χάρτης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Φωτογραφίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Η τοποθεσία του οικισμού Μακρυώτισσα (Νοέμβριος 2022). -
Η τοποθεσία του οικισμού Μακρυώτισσα (Νοέμβριος 2022). -
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. -
Μνημείο φονευθέντων αμάχων της 29ης Σεπτεμβρίου 1941. -
Μνημείο φονευθέντων αμάχων της 29ης Σεπτεμβρίου 1941. -
Η θέση του νεκροταφείου Μακρυώτισσας. -
Ερείπια γέφυρας στο ρέμα που διέσχιζε τον οικισμό. -
Υπεραιωνόβιος πλάτανος στην τοποθεσία του οικισμού.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ 2,0 2,1 Ονομαστικόν Ευρετήριον Αγροτών Προσφύγων - Τόμος 1ος. Αθήνα: Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων. 1928. σελ. ΧΧΧΙ.
Αύξων αριθ. υπεύθ. δηλώσεων 114521 - 114580: Τούρμπες (πρ. Μακρυώτισσα)
- ↑ Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος (1910). Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήνα: Τυπογραφείου "Νομικής". σελ. 53. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1915). Απαρίθμησις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913 (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 47.
- ↑ 5,0 5,1 Παπαγεωργίου, Πέτρος (1987) [1894]. Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί Σέρρας και η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου (PDF). Θεσσαλονίκη: Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών. σελ. 82.
- ↑ Ethnographic des Vilayets d'Andrinople, de Monastir, et de Salonique (στα Γαλλικά). Κωνσταντινούπολη: Courrier d`Orient. 1878. σελ. 27. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Κάντσωφ, Βασίλ (1900). Македония. Етнография и статистика (στα Βουλγάρικα). Σόφια: Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών.
- ↑ Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος (1910). Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήνα: Τυπογραφείου "Νομικής". σελ. 50. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2022.
Τουρμπέση 230
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1921). Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 278.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1935). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 318.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1950). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 349.
- ↑ Μουταφίδου, Δήμητρα (2019-10-02). «Ζευγολατιό Σερρών: Ξύπνησαν μνήμες από την εισβολή Γερμανών στην Μαγκριώτισσα». Καθημερινός Παρατηρητής. https://www.serresparatiritis.gr/zeugolatio-serrwn-ksupnisan-mnimes-apo-tin-eisvoli-germanwn-stin-magkriwtissa/articles/38/18596/. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Μαυρογιάννης, Δημήτριος (28 Σεπτεμβρίου 2019). «Βίντεο για τους εκτελεσθέντες από τους Ναζί, κατοίκους της Μαγκριώτισσας και του Ζευγολατιού». YouTube. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2022.