Μπιρούν

To Μπιρούν (Tουρκικά: Birûn) ήταν ο όρος που χρησιμοποιήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για να προσδιορίσει την «Εξωτερική Υπηρεσία» της αυτοκρατορικής αυλής, που ασχολούνταν με τις δημόσιες υποθέσεις των Οθωμανών σουλτάνων, σε αντίθεση με την ιδιωτική «Εσωτερική Υπηρεσία» (Εντερούν). Το όνομά του προέρχεται από τη θέση των γραφείων του στην εξωτερική αυλή του παλατιού Τοπ Καπί, το οποίο με τη σειρά του απηχούσε τις ρυθμίσεις του παλατιού στην Αδριανούπολη, τη δεύτερη πρωτεύουσα των Οθωμανών.

Το πεδίο εφαρμογής του Μπιρούν ήταν πολύ εκτεταμένο. Όπως γράφει ο Οθωμανιστής Χαλίλ Ιναλτζίκ, «Η Εξωτερική Υπηρεσία περιελάμβανε όλες τις οργανώσεις που ρυθμίζουν τις σχέσεις του σουλτάνου με τον έξω κόσμο, αποτελώντας κυβερνητικά και τελετουργικά αξιώματα και τον μόνιμο στρατό του σουλτάνου». Το Μπιρούν περιελάμβανε έναν αριθμό ανώτερων αξιωματούχων, οι οποίοι είχαν συνήθως εγγραφεί στο παρελθόν ως υπηρέτες, είχαν σπουδάσει στο σχολείο του παλατιού και υπηρέτησαν στο Εντερούν. Αυτά ήταν:

• ο Αγάς των Γενιτσάρων, διοικητής του Σώματος των Γενιτσάρων
• ο Φύλακας της Σουλτανικής Σημαίας
• ο Αρχιθυρωρός και ο υπολοχαγός του
• ο Δάσκαλος του αλόγου
• ο Αρχηγός Γερακιών
• ο Αρχιγευσιγνώστης
• ο Αρχικλητήρας
• οι Αγάδες που διοικούν τα τμήματα οικιακού ιππικού
• ο Αρχιοπλαρχηγός
• ο Αρχιπυροβολητής
• ο Αρχιπροπονητής

Επιπλέον, ειδικό σώμα υπήρχε στους Μουτεφερίκες, γιους υπηρετούντες πασάδες ή υποτελείς ηγεμόνες, οι οποίοι ήταν εγγεγραμμένοι στην Εξωτερική Υπηρεσία, έπαιρναν στολές και αμοιβή και συμμετείχαν σε δικαστικές τελετές.

Πηγές

• İnalcık, Halil (2000) [1973]. The Ottoman Empire: The Classical Age, 1300-1600. London: Phoenix Press. ISBN 978-1-8421-2442-0. 
• Lewis, Bernard (1960). «Bīrūn». Στο: Gibb, H. A. R., επιμ (στα αγγλικά). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Λάιντεν: E. J. Brill. ISBN 90-04-08114-3. http://dx.doi.org/10.1163/1573-3912_islam_SIM_1437. 
• Özcan, Abdülkadir (1992). «Bîrun» (στα Turkish). TDV Encyclopedia of Islam, Vol. 6 (Beşi̇r Ağa Cami̇i̇ – Câfer Paşa Tekkesi̇). Istanbul: Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies, σελ. 205. ISBN 978-975-389-433-3. https://islamansiklopedisi.org.tr/birun. 
• Parry, V. J. (1965). «Enderūn». Στο: Lewis, B., επιμ (στα αγγλικά). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume II: C–G. Λάιντεν: E. J. Brill, σσ. 697–698. ISBN 90-04-07026-5. http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/enderun-SIM_2189.