Ουάντι αλ-Χάσα
| Ουάντι αλ-Χάσα | |
|---|---|
 | |
| Εκβολές | Nahal HaArava |
| Χώρα | Ιορδανία |
| wikidata () | |
Το Ουάντι αλ-Χάσα (αραβ. وادي الحسا), είναι ποτάμι της δυτικής Ιορδανίας γνωστό από την Εβραϊκή Βίβλο ως η κοιλάδα και το ρυάκι Ζερέντ(εβρ. זרד)[1] ή Ζαρέτ (κατά τη μετάφραση των Εβδομήκοντα) Διοικητικώς, βρίσκεται στο σύνορο μεταξύ των Κυβερνείων Κάρακ και Ταφίλα.
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Ουάντι αλ-Χάσα είναι πολύ πλατύ και μακρύ, και χύνεται στη Νεκρά θάλασσα, δηλαδή στο χαμηλότερο σημείο της επιφάνειας της ξηράς στη Γη, 430 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.[2] Το μήκος του είναι περίπου 40 χιλιόμετρα και η διαδρομή του περνά από πολλές ιστορικές τοποθεσίες και σύγχρονες εγκαταστάσεις και αγροκτήματα, ενώ διατηρεί τη ροή του νερού του όλο το έτος. Τροφοδοτείται από πολλές πηγές, ιδίως από το Κυβερνείο της Ταφίλα. Το αλ-Χάσα είναι μακρύτερο και πλατύτερο από το Ουάντι Μουτζίμπ, που βρίσκεται προς βορρά.
Το αλ-Χάσα ανήκει στην ανατολική λεκάνη της Νεκράς Θάλασσας.[3] Η έκταση της λεκάνης απορροής του αλ-Χάσα είναι περίπου 2.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το ουάντι συλλέγει τα νερά από αρκετά μικρότερα ουάντι της ερήμου και από ρυάκια των οποίων οι λεκάνες απορροής φθάνουν έως την περιοχή της κωμοπόλεως Αλ-Τζαφρ στα ανατολικά.
Χρήση του νερού και της κοιλάδας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα νερά της κοιλάδας του αλ-Χάσα χρησιμοποιούνται πολύ για άρδευση καλλιεργιών. Το 1999 το κράτος της Ιορδανίας έκτισε ένα μικρό φράγμα στο Ουάντι, γνωστό ως Φράγμα του Αλ-Ταννούρ, που δίνει τη δυνατότητα αποθηκεύσεως έως και 16,8 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού[4], δηλαδή λίγο λιγότερο του μισού από όσο αποθηκεύει το Φράγμα του Μαραθώνα. Το Ουάντι αλ-Χάσα αποτελεί προσφιλή προορισμό για περιπάτους και για τουρίστες που έρχονται για οδοιπορία (hiking).[5] Η οδοιπορική διαδρομή έχει μήκος περίπου 30 χιλιόμετρα και υπάρχουν σύλλογοι οδοιπόρων που διοργανώνουν σχετικές εκδρομές. Το τοπίο είναι εντυπωσιακό, με το πέτρωμα να έχει σκαλιστεί από το νερό σε πολλά σημεία Οι περισσότεροι τουρίστες καταλήγουν στην Κοιλάδα του Ιορδάνη, όπου υπάρχουν πολλές μικρές θερμές πηγές, το νερό των οποίων υποτίθεται ότι έχει πολλές ιαματικές ιδιότητες.
Κατά μήκος του ουάντι υπάρχουν πολλά μικρομεσαία αγροκτήματα, που παράγουν κυρίως λαχανικά και πεπόνια[6] και βρίσκονται στον άνω ρου του αλ-Χάσα, πριν τα νερά του φθάσουν στο Φράγμα Αλ-Ταννούρ. Υπάρχουν επίσης ελαιόδενδρα και καλλιέργειες τριφυλλιού, ενώ το ποτάμι έχει πολλά ψάρια, που αλιεύονται τόσο από τους κατοίκους όσο και από επισκέπτες της περιοχής.
Βίβλος και αρχαιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο Τορά δίνεται η ονομασία Ζαρέντ ή Ζερέντ για ένα μικρό ποτάμι της ερήμου και για τη στενή κοιλάδα του (φάραγγα Ζαρέτ κατά τη μετάφραση των Ο΄) Αναφέρεται εν συντομία στο Δευτερονόμιον (β΄ 13-14) και στους Αριθμούς (κα΄ 12-13) ως φάραγγα Ζαρέδ, ο τόπος όπου οι Ισραηλίτες στρατοπέδευσαν κατά την τελική προσέγγισή τους στη γη των Μωαβιτών. Από τα συμφραζόμενα φαίνεται ότι η κοιλάδα βρισκόταν στην Ιδουμαία, νοτίως της Μωάβ, το νότιο όριο της οποίας ήταν ο «χείμαρρος Αρνών», δηλαδή το σημερινό Ουάντι Μουτζίμπ. Σύμφωνα πάντως με τον Peter C. Craigie, η «ακριβής τοποθεσία» του Ζαρέδ «είναι αβέβαιη».[7]
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στο Ουάντι αλ-Χάσα βοήθησαν στην επανεξέταση των απόψεων των μελετητών για τη χρήση των εργαλείων που κατασκευάζονταν από οστά ή άλλα υλικά με παρόμοια χαρακτηριστικά. Σημαντικότερη είναι ίσως η τοποθεσία Αΐν ελ-Μπουχίρα, στο ανατολικό άκρο της κοιλάδας. Εκεί υπάρχει μια μικρή λίμνη και ιζήματα, που διαφωτίζουν σχετικώς με το αποστραγγιστικό σύστημα που κατασκευάσθηκε στο Ουάντι κατά την Παλαιολιθική περίοδο, πριν από 24 χιλιάδες έως 19 χιλιάδες έτη. Η Coinman υπεστήριξε το 1996 ότι η τεχνολογία της επεξεργασίας οστών και λεπίδων ήταν πιο συνηθισμένη τότε από όσο πίστευαν προηγουμένως οι ειδικοί.[8]
Ο ναός Χιρμπέτ ετ-Ταννούρ των Ναβαταίων υψωνόταν στην κορυφή ενός λόφου (του Ταννούρ), πάνω από τη συμβολή του Ουάντι αλ-Χάσα με έναν παραπόταμό του, το Ουάντι Λααμπάν. Ανηφορίζοντας τη ρεματιά του Λααμπάν βρίσκουμε το αρχαίο χωριό Χιρμπέτ εντ-Νταρίχ, με το δικό του ιερό των Ναβαταίων. Αμφότεροι οι ναοί ήταν αφιερωμένοι στον θεό Ντουσαρά των Ναβαταίων.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Routledge, B. (2004). Moab in the Iron Age: Hegemony, Polity, Archaeology. Archaeology, Culture, and Society. University of Pennsylvania Press, Incorporated. σελ. 45. ISBN 978-0-8122-3801-3. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Dever, W.G. (2012). The Lives of Ordinary People in Ancient Israel: When Archaeology and the Bible Intersect. Eerdmans Publishing Company. σελ. 317. ISBN 978-0-8028-6701-8. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Myriam Ababsa (επιμ.): Atlas of Jordan. History, Territories and Society (أطلس الأردن: التاريخ. الأرض. المجتمع). Beyrouth, Presses de l’Ifpo, 2013 Αρχειοθετήθηκε 7 November 2017 στο Wayback Machine.
- ↑ http://alrai.com/سد التنور في وادي الحسا Αρχειοθετήθηκε 8 January 2020 στο Wayback Machine.
- ↑ أحد عشر خيارًا لرحلات نهاية هذا الأسبوع - 7iber | حبر Αρχειοθετήθηκε 8 January 2020 στο Wayback Machine.
- ↑ سعر كيلو البندورة 20 قرشاً بالسوق المركزي .. والمواطن يشتري الكيلو بدينار .. والزراعة توضح Αρχειοθετήθηκε 15 December 2019 στο Wayback Machine.
- ↑ Craigie, P.C. (1976). The Book of Deuteronomy. New International Commentary o. Eerdmans Publishing Company. σελ. 111. ISBN 978-0-8028-2524-7. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Coinman, Nancy R. (1996). «Worked bone in the Levantine Upper Paleolithic: rare examples from the Wadi al-Hasa, West-Central Jordan». Paléorient 22 (2): 115. doi:. https://www.persee.fr/docAsPDF/paleo_0153-9345_1996_num_22_2_4638.pdf.[νεκρός σύνδεσμος]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Wadi al-Hasa στο Wikimedia Commons
