Μετάβαση στο περιεχόμενο

Περεϊάσλαβ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περεϊάσλαβ

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Περεϊάσλαβ
50°3′54″N 31°26′42″E
Διοικητική υπαγωγήΌμπλαστ Κιέβου
Έκταση32 km²
Υψόμετρο94 μέτρα
Πληθυσμός27.088 (1  Ιανουαρίου 2019)[1]
Ταχ. κωδ.08400–08409
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Περεϊάσλαβ είναι μια ιστορική πόλη στο Μπόρισπιλ του Κιέβου στην κεντρική Ουκρανία. Βρίσκεται κοντά στην συγχώνευση των ποταμών Άλτα και Τρουβίζ περίπου 95 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας του Κιέβου.

Ήταν ένα από τα βασικά περιφερειακά κέντρα εξουσίας κατά τη διάρκεια της μεσαιωνικής περιόδου και χρησίμευσε ως πρωτεύουσα Πριγκιπάτου. Ο πληθυσμός της πόλης είναι περίπου 26.273 κάτοικοι (εκτίμηση του 2022)[2].

Έχοντας περισσότερα από 20 μουσεία, η πόλη περιγράφεται συχνά ως "ζωντανό μουσείο"[3].

Σύγχρονη ονομασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σύγχρονη ονομασία εφαρμόστηκε από την Βερχόβνα Ράντα στις 30 Σεπτεμβρίου 2019 για να αποκατασταθεί η ιστορική της ονομασία.

Σε άλλες γλώσσες η πόλη ονομάζεται:

  • Περεϊάσλαβ (907 - 1943, γνωστή και ως Περεϊάσλαβ-Ρούσκι από το 1152)
  • Περεϊάσλαβ-Χμελνίτσκι [5] [α] (1943–2019), 1943 – 29 Οκτωβρίου 2019

Το 1152, ο Γιούρι Ντολγκορούκι ίδρυσε την πόλη Περέσλαβλ-Ζαλέσκι στα βορειοανατολικά της Ρωσίας του Κιέβου. Για να διακρίνονται οι δύο πόλεις, η Περεϊάσλαβ ονομαζόταν μερικές φορές Περεϊάσλαβ-Ρούσκι τον 12ο και 13ο αιώνα.[6] Είναι επίσης γνωστή ως Περεϊάσλαβλ-Γιούζνι ( ρωσικά: Переяславль-Южный‎‎). [7]

Η Περεϊάσλαβ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ουκρανίας. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο κείμενο μιας συνθήκης του 911 με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία [3] ως Περεϊάσλαβ-Ρούσκι για να ξεχωρίσει από το Πρέσλαβ στη Βουλγαρία και αργότερα με τις νεοϊδρυθείσες πόλεις στο Ζαλέσιε συμπεριλαμβανομένων των Περέσλαβλ-Ζαλέσκι και Περεϊάσλαβλ-Ριαζάνσκι.

Ο Βλαδίμηρος Α' (Βολοντίμιρ Α'), ο μεγάλος πρίγκιπας του Κιέβου, έχτισε ένα μεγάλο φρούριο το 992 για να προστατεύσει τα νότια όρια της Ρωσίας του Κιέβου από τις επιδρομές νομάδων από τις στέπες της σημερινής νότιας Ουκρανίας. Η πόλη ήταν η πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου του Περεϊάσλαβλ από τα μέσα του 11ου αιώνα μέχρι την κατεδάφισή της από τους Τατάρους το 1239, κατά τις επιδρομές των Μογγόλων.

Λιθουανία και Πολωνία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η νίκη του Νικήτα του Βυρσοδέψη επί των Πετσενέγων από το Χρονικό Ράτζιβιλ

Κατά τον 14ο αιώνα, η Περεϊάσλαβ προσαρτήθηκε από το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Από το 1471 ήταν μέρος του βοεβοδάτου του Κιέβου, το οποίο το 1569 έγινε μέρος του Στέμματος του Βασιλείου της Πολωνίας. Το 1585, ο Πολωνός βασιλιάς Στέφανος Μπάτορυ παραχώρησε δικαιώματα στην πόλη. Ήταν μια βασιλική πόλη της Πολωνίας.

Χετμανάτο των Κοζάκων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Θυρεός της Περεϊάσλαβ, που υιοθετήθηκε το 1620

Κατά το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, η Περεϊάσλαβ έγινε συνταγματική πόλη της Ζαπορίζια. Εδώ, το 1654, ο Μπογκντάν Χμελνίτσκι είχε την αμφιλεγόμενη «Σύναξη της Περεϊάσλαβ», όπου οι Κοζάκοι της Ζαπορίζια είχαν ψηφίσει υπέρ μιας στρατιωτικής συμμαχίας με το Βασίλειο της Ρωσίας και αποδέχθηκαν τη Συμφωνία Περεϊάσλαβ θέτοντας τα εδάφη τους υπό ρωσική κυριαρχία. Η συνθήκη οδήγησε στην ίδρυση του Χετμανάτου των Κοζάκων στην αριστερή όχθη της Ουκρανίας, υποκείμενης στον τσαρισμό της Ρωσίας και αργότερα στον Ρωσο-Πολωνικό Πόλεμο (1654-1667).

Σύμφωνα με την Εκεχειρία του Αντρούσοβο το 1667, η Περεϊάσλαβ έγινε μέρος της Ρωσίας.

Σοβιετικό μουσειακό κέντρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (μέρος του οποίου είναι γνωστός ως ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος στην ΕΣΣΔ και τη Ρωσία), η σοβιετική κυβέρνηση, που ήθελε να δοξάσει τη Συνθήκη της Περεϊάσλαβ ως βάση για την ένωση της Ουκρανίας με τη Ρωσία, μετονόμασε την Περεϊάσλαβ σε Περεϊάσλαβ-Χμελνίτσκι τον Οκτώβριο του 1943 για να τονίσει τον ρόλο του Μπογκντάν Χμελνίτσκι σε αυτό το γεγονός. Αργότερα, η πόλη αποτέλεσε μουσείο και τουριστικό κέντρο. Μετά από αίτημα του Δημοτικού Συμβουλίου της Περεϊάσλαβ-Χμελνίτσκι, το ουκρανικό κοινοβούλιο επανέφερε την πόλη στο ιστορικό της όνομα, Περεϊάσλαβ, τον Οκτώβριο του 2019.

Μέχρι τις 18 Ιουλίου 2020, η Περεϊάσλαβ ενσωματώθηκε ως πόλη περιφερειακής σημασίας και χρησίμευε ως διοικητικό κέντρο. Τον Ιούλιο του 2020, ως μέρος της διοικητικής μεταρρύθμισης της Ουκρανίας, η οποία μείωσε τον αριθμό των περιοχών της Περιφέρειας Κιέβου σε επτά, η πόλη Περεϊάσλαβ συγχωνεύθηκε στο ραγιόν του Μπόρισπιλ[8] [9].

Κατανομή του πληθυσμού ανά μητρική γλώσσα σύμφωνα με την απογραφή του 2001: [10]

Γλώσσα Ποσοστό
ουκρανικά 95,89%
ρωσικά 3,61%
άλλη/αναποφάσιστοι 0,5%

Εβραϊκή κοινότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώτη αναφορά της εβραϊκής κοινότητας της Περεϊάσλαβ χρονολογείται το 1620, όταν οι κάτοικοι της πόλης παραπονέθηκαν στον βασιλιά Σιγισμόνδο για τον αυξανόμενο αριθμό και την επιρροή των Εβραίων στην Περεϊάσλαβ. Αρνούμενος στους Εβραίους το δικαίωμα να διατηρούν ζυθοποιεία, βυνοποιεία και αποστακτήρια, αφού τους είχε ήδη απαγορεύσει να ασχολούνται με τη γεωργία, ο Βασιλιάς διέταξε τους επιτρόπους του να εξετάσουν τα άλλα δικαιώματα των Εβραίων. Τρία χρόνια αργότερα, υπογράφηκε συμφωνία, που επέτρεπε στους Εβραίους να απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών. Αυτή η συμφωνία επιβεβαιώθηκε από τον βασιλιά Σιγισμόνδο.

Οι Εβραίοι της Περεϊάσλαβ ήταν από τους πρώτους που σκοτώθηκαν κατά την πρώτη εξέγερση του Χμελνίτσκι. Ο χρονογράφος Νέιθαν Χάνοβερ γράφει[11]: «Και πολλές ιερές κοινότητες, που βρίσκονταν κοντά στον τόπο της μάχης και δεν μπορούσαν να φύγουν, όπως οι ιερές κοινότητες Περεϊάσλαβ, Μπαρισίβκα, Πιριάτιν, Μπορίσπιλ, Λούμπνι, Λοκβίτσα και οι γύρω κοινότητες, πέθαναν ως μάρτυρες διαφόρων σκληρών και αποτρόπαιων ειδών σφαγής...».

Ο διάσημος Εβραίος συγγραφέας Σόλεμ Αλέιχεμ γεννήθηκε στην Περεϊάσλαβ το 1859. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην πόλη Βορόνκιβ, αλλά όταν η οικογένεια έγινε φτωχή επέστρεψε στην Περεϊάσλαβ, όπου σπούδασε στο ρωσικό γυμνάσιο μέχρι το 1876. Το 1879 επέστρεψε ξανά στην Περεϊάσλαβ για αρκετά χρόνια. Η πόλη περιγράφεται λεπτομερώς στην αυτοβιογραφική του πεζογραφία. Στο «εθνογραφικό αποθεματικό» της πόλης, υπάρχει ένα μουσείο αφιερωμένο σε αυτόν.

Μετά το συμβούλιο της Περεϊάσλαβ του 1654, τα απομεινάρια της εβραϊκής κοινότητας πέρασαν υπό την προστασία της Ρωσίας. Οι Εβραίοι της αριστερής όχθης είχαν τη δυνατότητα να μείνουν στα σπίτια τους, αλλά οι κάτοικοι της Περεϊάσλαβ παρουσίασαν στον Τσάρο Αλεξέι Μιχαήλοβιτς τον νόμο του 1620, που περιόριζε τα δικαιώματα των Εβραίων, ο οποίος επιβεβαιώθηκε από τον Τσάρο. Οι πληροφορίες για τους Εβραίους της Περεϊάσλαβ εξαφανίζονται από το ίδιο έτος 1654.

Μια νέα κοινότητα αναπτύχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Σύμφωνα με τα φορολογικά βιβλία του 1801, υπήρχαν 5 χριστιανοί έμποροι και κανένας Εβραίος έμπορος, 844 χριστιανοί κάτοικοι της πόλης και 66 Εβραίοι κάτοικοι της πόλης. Σύμφωνα με τον έλεγχο του 1847, υπήρχε μόνο μία εβραϊκή κοινότητα στην περιοχή, αποτελούμενη από 1.519 άτομα. Σύμφωνα με την απογραφή του 1897, υπήρχαν 185.000 κάτοικοι στην περιοχή, ανάμεσά τους 9.857 Εβραίοι. Το 1910, τρία εβραϊκά σχολεία λειτούργησαν στην Περεϊάσλαβ: δημοτικό σχολείο αρρένων πρώτης τάξης, ένα ιδιωτικό σχολείο αρρένων και ένα Ταλμούδ-Τορά. Στα τέλη του 19ου αιώνα χτίστηκε η συναγωγή, επέζησε του πολέμου και έχει διατηρηθεί μέχρι τώρα. Εκεί λειτουργεί το εργοστάσιο υφαντών, που φέρει το όνομα του Μπ. Χμελνίτσκι.

Στις 30 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 1881 έγινε πογκρόμ κατά των Εβραίων στην πόλη. Μεταξύ των θυμάτων ήταν Εβραίοι, που είχαν καταφύγει εδώ μετά το πογκρόμ του Κιέβου. Από την Περεϊάσλαβ η αναταραχή επεκτάθηκε και στις γύρω περιοχές.

Τον Ιούνιο του 1919, ο Αταμάν Ζελένι οργάνωσε πογκρόμ στην Περεϊάσλαβ και σκοτώθηκαν 20 άτομα. Μέχρι το 1921, μια εβραϊκή οργάνωση «αυτοάμυνας» είχε ιδρυθεί στην πόλη. Το 1926, η εβραϊκή κοινότητα άνθιζε παρά τις διώξεις και υπήρχαν 3.590 Εβραίοι[12]. Εκείνη την εποχή, υπήρχαν 8 οίκοι σπουδών, 3 διαφορετικά εβραϊκά σχολεία και 26 κρεοπωλεία κοσέρ[12]. Το φθινόπωρο του 1941, στα περίχωρα της πόλης (τη σημερινή περιοχή του νεκροταφείου Αλτίτσκι), πυροβολήθηκαν 800 Εβραίοι κάτοικοι. Σύμφωνα με ηλικιωμένους κατοίκους, η ακριβής ημερομηνία των πυροβολισμών ήταν 4-5 Νοεμβρίου, ωστόσο, η αναμνηστική πλάκα δείχνει διαφορετική ημερομηνία: 6-8 Οκτωβρίου. Στις 19 Μαΐου 1943, μετά από επιδρομή, επτά ακόμη Εβραίες και ένας άνδρας πυροβολήθηκαν και θάφτηκαν στο νεκροταφείο Αλτίτσκι.

Υπάρχει ένα μεγάλο ποτάμιο λιμάνι στην πόλη.

Πλατεία Μπογντάν Χμελνίτσκι στο Περεϊάσλαβ

Τα πιο σημαντικά ορόσημα της Περεϊάσλαβ είναι:

  • Μουσείο Λαϊκής Αρχιτεκτονικής και Οικιακών Παραδόσεων στη Μέση Ναντντιπριάνσινα, που παρουσιάζει την αρχιτεκτονική και τις παραδόσεις των Ουκρανών από την αρχαιότητα έως τον 19ο αιώνα, το οποίο περιλαμβάνει υπομουσεία: Μουσείο Άρτου, Μουσείο Χερσαίων Μεταφορών, Μουσείο Ρούσνικ (ουκρανικές διακοσμητικές πετσέτες), Μουσείο Εξερεύνησης του Διαστήματος, Μουσείο Ταχυδρομικών Υπηρεσιών, Μουσείο Μελισσοκομίας, Μουσείο Εφαρμοσμένων και Διακοσμητικών Τεχνών, Μουσείο Ουκρανικών Παραδοσιακών Τελετουργικών, Μουσείο Αρχαιολογίας, Μουσείο της Δόξας των Κοζάκων, Μουσείο Πολιτισμού Τρυπυλίας, Μουσείο Ουκρανικής Παραδοσιακής Ενδυμασίας κ.λπ.
  • Ανασκαμμένα ερείπια κτιρίων του 10-11ου αιώνα.
  • Εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ (1646–66).
  • Μονή Αναλήψεως (με τον Καθεδρικό Ναό που χτίστηκε το 1695–1700).

Δίδυμες πόλεις – Αδελφές πόλεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Περεϊάσλαβ είναι αδελφοποιημένο με:

  1. State Statistics Service of Ukraine: «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року». (Ουκρανικά) Number of Present Population of Ukraine, as of January 1, 2019. State Statistics Service of Ukraine. Κίεβο. Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1  Ιουλίου 2019.
  2. «Number of Present Population of Ukraine, as of January 1, 2022» (PDF). web.archive.org. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2024. 
  3. 3,0 3,1 "Pereyaslav Khmelnytsky – a town of museums", Welcome to Ukraine magazine, March 2007
  4. «Perejaslav». 
  5. «Pereyaslav-Khmelnytskyy». britannica.com. 
  6. Історія міста Переяслав-Хмельницький
  7. «ВЭ/ВТ/Переяславль Южный или Русский — Викитека». ru.wikisource.org (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2024. 
  8. «Про утворення та ліквідацію районів. Постанова Верховної Ради України № 807-ІХ.» (στα uk). Голос України. 2020-07-18. http://www.golos.com.ua/article/333466. Ανακτήθηκε στις 2020-10-03. 
  9. «Нові райони: карти + склад» (στα Ukrainian). Міністерство розвитку громад та територій України. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  10. «Рідні мови в об'єднаних територіальних громадах України». 
  11. «Yeven metsula», σελ. 94
  12. 12,0 12,1 «The Jewish Community of Pereiaslav-Khmelnytskyi». The Museum of the Jewish People at Beit Hatfutsot. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2018.