Περιπέτειες της παραμονής Πρωτοχρονιάς
 Χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο, 1892 | |
| Συγγραφέας | Ε. Τ. Α. Χόφμαν |
|---|---|
| Τίτλος | Die Abenteuer der Sylvester-Nacht |
| Γλώσσα | Γερμανικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1815 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| Βασίζεται σε | Ο Άνθρωπος που Πούλησε τον Ίσκιο του στον Διάβολο |
| δεδομένα () | |
Περιπέτειες της παραμονής Πρωτοχρονιάς (γερμανικά: Die Abenteuer der Sylvester-Nacht ) είναι ο τίτλος φανταστικής νουβέλας του Ε. Τ. Α. Χόφμαν που περιλαμβάνεται στη συλλογή Φαντασίες εμπνευσμένες από τη μανιέρα του Καλό. Γράφτηκε την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου 1815.[1]
Η υπόθεση αναφέρεται σε έναν άντρα που έχει χάσει την αντανάκλασή του στον καθρέφτη και είναι εμπνευσμένη από το θέμα του Πέτερ Σλέμιλ του Άντελμπερτ φον Σαμίσο. Ο Χόφμαν αναπαράγει με ακρίβεια την τοπογραφία του Βερολίνου, αναφέροντας ονόματα δρόμων, πλατειών και δημοφιλών εστιατορίων και καταστημάτων. Η άλλη όψη αυτής της καθημερινής πραγματικότητας - που ενισχύει τον φανταστικό χαρακτήρα του κειμένου - είναι ο ονειρικός κόσμος, όπου οι άνθρωποι χάνουν τις σκιές και τις αντανακλάσεις τους και ο διάβολος δρα κρυμμένος κάτω από τη μάσκα ενός γιατρού.
Η ιστορία παρουσιάζει πολλά από τα τυπικά μοτίβα της αφήγησης του Χόφμαν: τη διπλή προσωπικότητα, τα αβέβαια όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού, το εμμονικό πάθος, τις γκροτέσκες και παραμορφωτικές πτυχές της καθημερινής ζωής που κρύβονται κάτω από την εμφάνιση της κανονικότητας. Η πλοκή αντανακλά αυτοβιογραφικά μοτίβα - την οδυνηρή επιλογή του Χόφμαν μεταξύ της πίστης στη σύζυγό του και το πάθος του για τη νεαρή Γιούλια Μαρκ.[2]
Δομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το φθινόπωρο του 1814 δημοσιεύτηκε Η αλλόκοτη ιστορία του Πέτερ Σλέμιλ του Άντελμπερτ φον Σαμίσο. Ο Ε. Τ. Α. Χόφμαν εμπνευσμένος από το έργο έγραψε το δικό του, στο οποίο ο Πέτερ Σλέμιλ εμφανίζεται ως δευτερεύων χαρακτήρας. Περιλαμβάνει την Ιστορία του χαμένου ειδώλου στον καθρέφτη, στην οποία βασίζεται η τρίτη πράξη Τζουλιέτα στην όπερα του συνθέτη Ζακ Όφφενμπαχ Τα Παραμύθια του Χόφμαν.[3]
Οι περιπέτειες της παραμονής της Πρωτοχρονιάς χωρίζονται σε τέσσερα κεφάλαια: Η αγαπημένη, Οι περιπέτειες στη μπυραρία, Οπτασίες, Η Ιστορία του χαμένου ειδώλου στον καθρέφτη, τα οποία πλαισιώνονται από έναν Πρόλογο του συντάκτη και ένα καταληκτικό Υστερόγραφο του Ενθουσιώδους ταξιδιώτη. Η Ιστορία του χαμένου ειδώλου στον καθρέφτη δημοσιεύτηκε επίσης ως ξεχωριστό διήγημα. Ο πρόλογος και τα τρία πρώτα κεφάλαια χρησιμεύουν απλώς ως μια εισαγωγή στα αινιγματικά γεγονότα του τέταρτου κεφαλαίου στο οποίο ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής, δηλαδή ο Ενθουσιώδης ταξιδιώτης, αφηγείται την ιστορία του ανθρώπου που έχασε το είδωλό του στον καθρέπτη.[4]
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραμονή Πρωτοχρονιάς στο Βερολίνο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1815, ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής φεύγει από την περιοχή της χιονισμένης χριστουγεννιάτικης αγοράς του Βερολίνου και πηγαίνει στην πρωτοχρονιάτικη γιορτή στο σπίτι ενός συμβούλου δικαιοσύνης, όπου συναντά την παλιά αγαπημένη του Γιούλια, με την οποία είναι ακόμη τρελά ερωτευμένος. Η Γιούλια του προσφέρει ένα κρυστάλλινο κύπελο με ένα περίεργο ποτό πάνω στο οποίο χορεύουν μπλε φλόγες, το οποίο κάνει τον αφηγητή να πέσει σε μια κατάσταση ανάμεσα στην εγρήγορση και το όνειρο. Του φαίνεται ότι η Τζούλια είναι τρελά ερωτευμένη μαζί του και του λέει: «Αχ, να ήσουν τώρα στο πιάνο και να τραγουδούσες τα γλυκά τραγούδια των χαμένων απολαύσεων και ελπίδων!». Αλλά η εμφάνιση του συζύγου της γυναίκας τον κάνει να επιστρέψει απότομα στην πραγματικότητα και το γλυκό όνειρο θρυμματίζεται σε σκόνη.[5]
Ο αφηγητής φεύγει από τη γιορτή απελπισμένος και περπατά άσκοπα στο κέντρο του Βερολίνου. Καταλήγει σε μια ημιυπόγεια μπυραρία όπου μέσα στους καπνούς και στο μισοσκόταδο διακρίνει τη φιγούρα του Πέτερ Σλέμιλ - του ανθρώπου που πούλησε τη σκιά του στον διάβολο. Σύντομα έρχεται και ένας δεύτερος περίεργος χαρακτήρας, τον οποίο ο Σλέμιλ αποκαλεί «στρατηγό Σουβόροφ», ο οποίος φοβάται τους καθρέφτες και απαιτεί να καλύπτονται με ύφασμα όταν εμφανίζεται. Στη συνέχεια, ο αφηγητής θα έχει την ευκαιρία να βεβαιωθεί ότι το είδωλο του αγνώστου δεν εμφανίζεται στους καθρέφτες.
Λόγω σύγχυσης με τα δωμάτια στο πανδοχείο Ο χρυσός αετός, ο αφηγητής και ο άγνωστος πρέπει να περάσουν τη νύχτα στο ίδιο δωμάτιο. Ο αφηγητής ονειρεύεται ότι είναι έτοιμος να πιει ένα ποτό από τα χέρια της Γιούλιας, αλλά ο σύντροφός του τον αποτρέπει. Το πρωί, μαθαίνει ότι ο άγνωστος έχει ήδη φύγει από το πανδοχείο, αφήνοντάς του ένα σημείωμα με την απίστευτη ιστορία για το πώς έχασε το είδωλό του στον καθρέφτη.
Η Ιστορία του χαμένου ειδώλου στον καθρέφτη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις σημειώσεις του, ο άγνωστος γράφει για μια παράξενη περιπέτεια που έζησε: Ο 27χρονος Έρασμος Σπίκχερ αφήνει πίσω τη γυναίκα και το παιδί του στη Γερμανία. Στη Φλωρεντία απολαμβάνει την πλούσια ιταλική ζωή και ερωτεύεται την όμορφη Ιταλίδα Τζουλιέτα. Κοινός γνωστός τους είναι ένας μυστηριώδης γιατρός ντυμένος στα κόκκινα που ονομάζεται Νταπερτούτο (ιταλικά: «Πανταχού παρών»). Ο Έρασμος σκοτώνει έναν Ιταλό αντίζηλο και συλλαμβάνεται αλλά με τη βοήθεια του θαυματουργού γιατρού αποφεύγει τη δίωξη. Όταν ο Έρασμος θυμάται το καθήκον προς την οικογένειά του και αποφασίζει να επιστρέψει στη Γερμανία στη σύζυγο και τον μικρό γιο του, η Τζουλιέτα ζητά να της αφήσει τουλάχιστον το είδωλό του στον καθρέφτη ως ανάμνηση. Ο Έρασμος συμφωνεί.
Η απώλεια της αντανάκλασής του στον καθρέφτη κάνει τη γυναίκα του να υποψιάζεται. Κουρασμένος από τις οικογενειακές διαμάχες, ο Έρασμος επιστρέφει στην Τζουλιέτα. Για να χαρεί ανεμπόδιστα τον έρωτά του, ο Νταπερτούτο τον πείθει να απαλλαγεί από τη σύζυγο και το παιδί του χρησιμοποιώντας δηλητήριο. Το τρελό πάθος οδηγεί τον Έρασμο στο σημείο να εμπιστεύεται τον κολασμένο γιατρό και ετοιμάζεται να υπογράψει:
Εκείνη τη στιγμή, μια φλέβα στο αριστερό χέρι του Έρασμου έσπασε ξαφνικά και το αίμα ξεχύθηκε. «Βυθίστε το, βουτήξτε το στυλό σας, υπογράψτε το», φώναξε ο γίγαντας με τα κόκκινα. «Υπόγραψε, μοναδικέ, αιώνια αγαπημένε», ψιθύρισε η Τζουλιέτα. Ο Έρασμος έχει ήδη βουτήξει το στυλό του στο αίμα και το έφερε στο χαρτί...
Η ξαφνική εμφάνιση της συζύγου του διακόπτει τη σύναψη συμφωνίας με τον διάβολο. Η αγκαλιά της Τζουλιέτας αρχίζει να μυρίζει φωτιά της κόλασης και η γυναίκα και ο διάβολος (Νταπερτούτο) εξαφανίζονται στον πυκνό, δύσοσμο ατμό. Ο Έρασμος καταλαβαίνει ότι πίσω από τη ντελικάτη παρουσία της κρύβονταν το ίδιο το «κολασμένο πνεύμα». Ωστόσο, η σύζυγος δεν τον δέχεται κοντά της και του ζητά να αναζητήσει την αντανάκλασή του στον καθρέφτη, γιατί χωρίς αυτήν απλώς «δεν μπορεί να είναι σωστός οικογενειάρχης» που να εμπνέει σεβασμό στη γυναίκα και τα παιδιά του. Αναζητώντας την, ο Έρασμος συνεργάζεται με τον Πέτερ Σλέμιλ αλλά χωρίς επιτυχία.[6]
Τέλος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο τέλος, ο αφηγητής, συγκρίνοντας την εικόνα της Τζουλιέτας με την εικόνα της Γιούλιας, είναι πεπεισμένος ότι η γυναικεία εικόνα που τον ελκύει είναι μια διαβολική εμμονή. Στο τέλος της ιστορίας, απευθύνεται ευθέως στον δημιουργό του:
Βλέπεις, αγαπητέ μου Τεοντόρ Αμαντέους Χόφμαν, πόσο πάρα πολύ συχνά, μια άγνωστη σκοτεινή δύναμη επεμβαίνει στη ζωή μας και, γεμίζοντας τα όνειρα με παραπλανητικά οράματα, βάζει τόσο παράξενα πλάσματα στον δρόμο μας.
Μετάφραση στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Περιπέτειες παραμονής Πρωτοχρονιάς, μτφ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Πατάκης, 1994 [7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «biblio.toscana.it/argomento/LavventuredellanottediS.Silvestro».
- ↑ . «mythos-magazin.de/methodenforschung/nh_hoffmann.pdf» (PDF).
- ↑ . «metopera.org/user-information/synopses-archive/les-contes-dhoffmann».
- ↑ . «etahoffmann.staatsbibliothek-berlin.de/portfolio-item/werke-die-abenteuer-der-sylvester-nacht/».
- ↑ . «prosaundpapier.de/-die-abenteuer-der-sylvester-nacht/».
- ↑ . «zum.de/Faecher/D/BW/gym/eta_hoffmann/eta_sylvesternacht».
- ↑ . «politeianet.gr/books/hoffmann-eta-patakis-peripeteies-paramonis-protochronias».