Πολιτικό σύστημα της Κύπρου
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: μορφοποίηση και επεξεργασία τής αυτόματης μετάφρασης, ώστε να διαμορφωθεί κείμενο σε στρωτά Ελληνικά Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
.svg) |
| Αυτό το λήμμα ανήκει στη σειρά: Πολιτικό σύστημα της Κύπρου |
Η Κύπρος είναι ανεξάρτητη δημοκρατία με προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης στο οποίο ο Πρόεδρος της Κύπρου είναι ταυτόχρονα αρχηγός του κράτους και επικεφαλής της κυβέρνησης.[1] Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση. Η νομοθετική εξουσία ασκείται τόσο στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο. Η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη από την εκτελεστική και την νομοθετική εξουσία.
Η Κυπριακή Δημοκρατία ιδρύθηκε το 1960 με τις συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου που προέβλεπαν την δημιουργία ενός δικοινοτικού κράτους, στο οποίο ο πρόεδρος πρέπει να είναι ελληνοκύπριος, ο αντιπρόεδρος τουρκοκύπριος ενώ στην βουλή των αντιπροσώπων υπήρχαν Έλληνες και Τούρκοι της Κύπρου. Το δικοινοτικό σύστημα κατέρρευσε το 1963, όταν ο Μακάριος προώθησε αλλαγές σε 13 σημεία του συντάγματος με στόχο να αμβλυνθεί ο δικοινοτικός χαρακτήρας του κράτους. Οι τουρκοκύπριοι πολιτικοί απομακρύνθηκαν από τις δομές του κράτους, ενώ οι τουρκοκύπριοι κάτοικοι κλείστηκαν σε θύλακες.[2] Το 1974, πραγματοποιήθηκε το πραξικόπημα, κατ' εντολή της στρατιωτικής χούντας της Ελλάδας, και πέντε μέρες αργότερα εκδηλώθηκε η τουρκική εισβολή[3] Από τότε, η διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία ελέγχει το νότιο τμήμα (τα δύο τρίτα της έκτασης) και η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, ελέγχει το βόρειο ένα τρίτο. Η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Κύπρου συνεχίστηκε ως η μοναδική διεθνώς αναγνωρισμένη αρχή στο νησί (όπως και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι διεθνώς αναγνωρισμένο με σεβασμό στο SBAs), αν και στην πράξη την εξουσία εκτείνεται μόνο στο ελεγχόμενο από την κυβέρνηση για την περιοχή.
Στην Κύπρο υπάρχει πολυκομματικό σύστημα. Κυρίαρχη πολιτική δύναμη είναι ο Δημοκρατικός Συναγερμός, ο οποίος βρίσκεται στον χώρο της δεξιάς. Δεύτερο σε δύναμη κόμμα είναι το αριστερό Α.Κ.Ε.Λ.. Παραδοσιακά, ο κεντρώος χώρος καλυπτόνταν από το ΔΗ.ΚΟ. και την Ε.Δ.Ε.Κ.. Πρόσφατα, δημιουργήθηκαν μικρότερα κόμματα όπως η Αλληλεγγύη το Κίνημα Οικολόγων και το εθνικιστικό Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο.
Το Economist Intelligence Unit έχει βαθμολογήσει την Κύπρο ως «ελαττωματική δημοκρατία» το 2016.[4]
H μη αναγνωρισμένη «Τούρκικη Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου», ένα de facto κράτος διεθνώς μη αναγνωρισμένο (πέρα από την Τουρκία), λειτουργεί με σύστημα προεδρευόμενης δημοκρατίας. Στο λεγόμενο «κοινοβούλιο» υπάρχουν 6 κόμματα, με μεγαλύτερο το εθνικιστικό και συντηριτικό Κόμμα Εθνικής Ενότητας του «πρωθυπουργού» Χουσεΐν Οζγκιουργκιούν ενώ τα προεδρικά καθήκοντα ασκεί ο Μουσταφά Ακκιντζί του σοσσιαλδημοκρατικου κόμματος Κοινοτικής Δημοκρατίας (Toplumcu Demokrasi Partisi).
Διαίρεση της Κύπρου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1974, μετά το πραξικόπημα που χρηματοδοτήθηκε από την ελληνική στρατιωτική χούντα και διενεργήθηκε από την Κυπριακή Εθνική Φρουρά, η τουρκική εισβολή στην Κύπρο (η οποία έγινε με την επίκληση του γεγονότος ότι ήταν μία από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις που καθιερώθηκαν από το Σύνταγμα), οι Τουρκοκύπριοι όρισαν επίσημα τα δικά τους όργανα με πρόεδρο εκλεγμένο από το λαό και πρωθυπουργός, υπεύθυνος απέναντι στην Εθνική Συνέλευση, να ασκούν από κοινού την εκτελεστική εξουσία. Η Κύπρος έχει διαιρεθεί de facto στην ελληνοκυπριακή ελεγχόμενη νότιο τα δύο τρίτα του νησιού και την τουρκική κατοχή της βόρειας τρίτο. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, που ελέγχει τα νότια δύο τρίτα του νησιού. Εκτός από την Τουρκία, όλες οι ξένες κυβερνήσεις και τα Ηνωμένα Έθνη αναγνωρίζουν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας πάνω σε ολόκληρο το νησί της Κύπρου.
Η Τουρκία, η οποία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και η τουρκοκυπριακή διοίκηση στο βόρειο τμήμα του νησιού, δεν αποδέχονται την εξουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλο το νησί και να αναφέρονται όχι από το διεθνές της όνομα, αλλά όσο η «ελληνοκυπριακή Διοίκηση της Νότιας Κύπρου». Η επικράτειά της, που προέκυψε ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής του 1974 και της οποίας το καθεστώς παραμένει αμφισβητούμενο, εκτείνεται στο βόρειο τρίτο του νησιού.
Το βόρειο τμήμα ανακήρυξε την ανεξαρτησία του το 1975. Το 1983 οι Τουρκοκύπριοι ανακήρυξαν την ανεξαρτησία της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, η οποία δεν έχει αναγνωριστεί από καμία χώρα εκτός από την Τουρκία.[5] Το 1985 ενέκρινε σύνταγμα και διεξήγαγε εκλογές—μια ρύθμιση που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία. Για πληροφορίες σχετικά με αυτό, δείτε την Πολιτική της τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου. Ο Οργανισμός της Ισλαμικής Διάσκεψης (τώρα η Οργάνωση Ισλαμικής Συνεργασίας) έδωσε στο κράτος καθεστώς παρατηρητή με την ονομασία «τουρκοκυπριακό κράτος».
Πολιτικές συνθήκες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η διαίρεση της Κύπρου έχει παραμείνει ένα δυσεπίλυτο πολιτικό πρόβλημα που ταλανίζει τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, και την κατάρτιση στο ΝΑΤΟ, του οποίου τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία είναι μέλη, και πιο πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία παραδέχθηκε την Ελλάδα και την Κύπρο και την οποία η Τουρκία επιδιώκει να ενταχθεί για πάνω από είκοσι χρόνια.
Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στο νησί έχουν συμπεριλάβει την επαναλειτουργία των συνόρων μεταξύ των δύο πλευρών, και η αποτυχία της προσπάθειας για την επανένωση του νησιού, σύμφωνα με τους όρους των Ηνωμένων Εθνών υπό την αιγίδα πρωτοβουλία που καθοδηγείται από τον ΟΗΕ Γενικό Γραμματέα, Κόφι Ανάν.
Κανένας από τους ελληνοκύπριους μέρη έχει τη δυνατότητα να εκλέξει πρόεδρο από την ίδια ή κυριαρχούν οι 56 έδρες της βουλής των Αντιπροσώπων. Το 165,000 ελλήνων Κυπρίων προσφύγων είναι επίσης μια ισχυρή πολιτική δύναμη, μαζί με την ανεξάρτητη Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου, η οποία έχει κάποια επιρροή στο κροταφικό καθώς και εκκλησιαστικά θέματα.
Η λειτουργία του Κυπριακού κράτους συνάντησε πολλές δυσκολίες από τις πρώτες ημέρες μετά την ανεξαρτησία, ενώ η διακοινοτική ένταση και η βία ένα συχνά φαινόμενα κατά την πρώτη δεκαετία της Κυπριακής ανεξαρτησίας. Το 1963, ο Κύπριος πρόεδρος, Μακάριος, πρότεινε 13 τροποποιήσεις του Συντάγματος για να αρθούν τα εμπόδια για την ομαλή λειτουργία και ανάπτυξη του κράτους. Αυτό έγινε με την ενθάρρυνση του Βρετανού ύπατου αρμοστή στην Κύπρο, που θεωρείται το τροπολογίες «μια λογική βάση για συζήτηση».[6] η Βία ξέσπασε μεταξύ Ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων, το δεκέμβριο του 1963 και από το επόμενο έτος τα Ηνωμένα Έθνη συμφώνησαν να αναλάβουν τις επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης UNFICYP.
ΟΗΕυπό την αιγίδα των διαπραγματεύσεων για την ανάπτυξη θεσμικές ρυθμίσεις που είναι αποδεκτές από την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή κοινότητα άρχισε το 1968, διάφορα σύνολα των διαπραγματεύσεων και άλλες πρωτοβουλίες που ακολουθείται.
Μετά το 1974, την εισβολή μετά από μια ελληνική χούντα-με βάση πραξικόπημα προσπάθεια, Μακαρίου, εξασφάλισε τη διεθνή αναγνώριση του ελληνικού Κυπριακή κυβέρνηση ως η μόνη νόμιμη αρχή για την Κύπρο, η οποία έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα πολύ σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα για τους Ελληνοκύπριους στις δεκαετίες από τότε. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν στα χρόνια μετά το 1974 με ποικίλους βαθμούς την κανονικότητα και την επιτυχία, αλλά κανένας δεν είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη ενοποίηση. Στις 15 νοεμβρίου 1983, ο τουρκοκύπριος Βόρεια κήρυξε την ανεξαρτησία και τη δημιουργία της τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ), το οποίο έχει αναγνωριστεί μόνο από την Τουρκία.[7] και οι Δύο πλευρές δημόσια πρόσκληση για την επίλυση των διακοινοτικές διαφορές και δημιουργία ενός νέου ομοσπονδιακού συστήματος διακυβέρνησης.
Μετά τις 1998 προεδρικές εκλογές, ο Γλαύκος Κληρίδης προσπάθησε να σχηματίσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας, με έξι υπουργούς από τον ΔΗΣΥ, δύο υπουργούς από την ΕΔΕΚ, τρεις από το ΔΗΚΟ (που συγκρούστηκαν με τον αρχηγό του κόμματος, Σπύρο Κυπριανού) και ένα από τους Ενωμένους Δημοκράτες. Ωστόσο, μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν επιτεύχθηκε, επειδή το ΑΚΕΛ και το ΔΗΚΟ απέρριψαν την προσφορά, προτιμώντας να παραμείνουν κόμματα της αντιπολίτευσης.
Σύνταγμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τις 16 Αυγούστου 1960 το σύνταγμα οραματίστηκε το μοίρασμα της εξουσίας μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Προσπάθειες να τροποποιεί το σύνταγμα πυροδότησε τις διακοινοτικές συγκρούσεις το 1963. Αυτό το σύνταγμα είναι ακόμη σε ισχύ, αν και δεν υπάρχει τουρκοκυπριακή παρουσία στην Κυπριακή κυβέρνηση.
Εκτελεστική εξουσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πρόεδρος, που εκλέγεται με λαϊκή ψήφο για μια θητεία πέντε ετών, είναι ο αρχηγός του κράτους και επικεφαλής της κυβέρνησης. Η θέση του αντιπροέδρου είναι σήμερα κενή, καθώς με βάση το σύνταγμα του 1960, ο αντιπρόεδρος πρέπει να προέρχεται αποκλειστικά από την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Το Συμβούλιο των Υπουργών διορίζεται από κοινού από τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο.
Νομοθετική εξουσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Βουλή των Αντιπροσώπων αποτελείται από 80 βουλευτές που εκλέγονται για πενταετή θητεία. Ωστόσο, μετά το 1974 οι εκλογές διενεργούνται μόνο για τους 56 ελληνοκυπρίους βουλευτές. Οι 24 έδρες της τουρκικής κοινότητας, παραμένουν κενές. Επίσης εκλέγονται από τις αντίστοιχες κοινότητες 3 μέλη-παρατηρητές που εκπροσωπούν τις θρησκευτικές ομάδες των Μαρωνιτών, των Λατίνων και των Αρμενίων.
Διοικητική διαίρεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Κυπριακή Δημοκρατία χωρίζεται διοικητικά σε 6 επαρχίες Αμμοχώστου (Αμμοχώστου), Κερύνειας, Λάρνακας, Λεμεσού (Λεμεσός), Λευκωσία (Λευκωσία), Πάφος * σημείωση - κατειλημμένη περιοχή της είναι διοικητικές διαιρέσεις περιλαμβάνουν Κερύνειας, όλα, αλλά ένα μικρό μέρος της Αμμοχώστου (Αμμοχώστου), και μικρά μέρη στη Λευκωσία και Λάρνακα.
Βρετανικές κτήσεις και θύλακες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Κύπρος έχει τέσσερεις θύλακες, όλους σε έδαφος που ανήκει στις Βρετανικές Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων του Ακρωτηρίου και της Δεκέλειας. Τα δύο πρώτα είναι τα χωριά Ορμήδεια και Ξυλοτύμβου. Επιπλέον υπάρχει ο Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός Δεκέλειας, ο οποίος χωρίζεται από έναν Βρετανικό δρόμο σε δύο μέρη. Το βόρειο τμήμα είναι μια ήσυχη περιοχή, όπως και τα δύο χωριά, ενώ το νότιο τμήμα βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, και ως εκ τούτου δεν αποτελεί θύλακα —αν και δεν έχει χωρικά ύδατα.[8]
Η νεκρή ζώνη που χωρίζει την περιοχή που ελέγχεται από την τουρκοκυπριακή διοίκηση και την υπόλοιπη Κύπρο συναντά την Δεκέλεια και παίρνει πάλι από την ανατολική πλευρά, έξω από τον Άγιο Νικόλαο (συνδεδεμένο με το υπόλοιπο της Δεκέλειας από μια λεπτή γραμμή γης). Με αυτή την έννοια, η νεκρή ζώνη μετατρέπεται στην νοτιοανατολική γωνία του νησιού, την περιοχή του Παραλιμνίου, σε έναν de facto, αν όχι de jure, θύλακα.
Συμμετοχή σε διεθνείς οργανώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]C, Συμβούλιο Πολιτιστικής Συνεργασίας, CE, ΕΤΑΑ, ΗΜΥ, OEB, Μέλος της ΕΕ, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICC, International Development Association, IFAD, IFC, IFRCS (αναπληρωτής), IHO, ILO, IMF, Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας, Inmarsat, Intelsat, Interpol, IOC, IOM, ISO, ITU, ΔΔΣΣ, Κίνημα των Αδεσμεύτων (μέλος από το 1961, παρατηρητής μετά το 2004), OAS (παρατηρητής), OPCW, OSCE, PCA, ΟΗΕ, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UPU, ΠΟΣΟ, ΠΟΥ, WIPO, WMO, WToO, WTrO
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ» (PDF). Υπ. Οικονομικών Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Τα λάθη του Μακαρίου». Εφημερίδα των Συντακτών.
- ↑ «Cyprus profile». BBC News. BBC News. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ solutions, EIU digital. «Democracy Index 2016 - The Economist Intelligence Unit». www.eiu.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «Turkish Republic of Northern Cyprus». Britannica Online. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2013.
- ↑ «All about Cyprus». Embassy of the Republic of Cyprus in Beijing. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Europe :: Cyprus» (PDF). CIA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2006.