Πολιόχνη
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 Κατάλοιπα τοίχων κτιρίων στην Πολιόχνη. | |
  | |
| Τοποθεσία | Πολιόχνη, Λήμνος, Ελλάδα |
|---|---|
| Συντεταγμένες | 39°51′15″N 25°20′37″E / 39.85417°N 25.34361°EΣυντεταγμένες: 39°51′15″N 25°20′37″E / 39.85417°N 25.34361°E |
| Είδος | Οικισμός |
| Σημειώσεις | |
| Διαχείριση | Κ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων |
| Πρόσβαση κοινού | Ναι |
| Ιστοσελίδα | Αρχαιολογικός Τόπος της Πολιόχνης |
Η Πολιόχνη είναι ένας αρχαιολογικός τόπος στην ανατολική ακτή της Λήμνου, κοντά στο χωριό Καμίνια, που χτίστηκε στη αυγή της νεολιθικής περιόδου για το Αιγαίο, την 4η ή 5η χιλιετία π.Χ. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Τροία αλλά η Τροία θα χτιστεί χίλια χρόνια αργότερα, όταν πια η Πολιόχνη θα έχει εξελιχθεί σε έναν αστικό οικισμό με 1.500 κατοίκους με ορθογώνιες πέτρινες κατοικίες, προστατευτικό τείχος, πλατείες, πηγάδια, δρόμους, δημόσια κτίρια και πιθανώς Βουλευτήριο.
Οι ανασκαφές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Πολιόχνη ήρθε στο φως από τις ανασκαφές της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, με επικεφαλής τον τότε διευθυντή της Αλεσσάντρο Ντέλα Σέτα (Della Seta - it) το 1930 και βασικό ανασκαφέα το βοηθό του Bernabo Brea. Μαζί με την Τροία, που βρίσκεται στα απέναντι παράλια, είναι η πιο γνωστή ακρόπολη της 3ης χιλιετίας π.Χ. σε ολόκληρο το Βόρειο Αιγαίο.
Περιβάλλεται από τείχη, που έχουν επιβλητική μορφή μόνο στη δυτική πλευρά, όπου ήταν μεγαλύτερη η ανάγκη προστασίας των θεμελίων από τη διάβρωση του κοντινού ποταμού. Φαίνεται πράγματι ότι η Πολιόχνη, τουλάχιστον στην αρχή, δε χρειαζόταν στρατιωτική άμυνα. Στην πόλη ανθούσε ένας ειρηνικός πληθυσμός χιλίων περίπου κατοίκων, που ασχολιόταν κατά τη διάρκεια της μέρας με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ το βράδυ επέστρεφε στον οικισμό, πράγμα που κάνουν ακόμη και σήμερα οι αγρότες της περιοχής. Αυτή η συνήθεια πρέπει να ήταν που δημιούργησε μεταξύ τους μιά μορφή στοιχειώδους κοινωνικής οργάνωσης, τη διατύπωση, δηλαδή, κοινών κανόνων που έπρεπε να είναι σεβαστοί μέσα στην πόλη, αλλά και έξω από αυτήν, στους κοινούς αγρούς ή σε αυτούς που ίσως είχαν παραχωρηθεί από την κοινότητα σε κάθε οικογενειακό πυρήνα.
Το σκάψιμο των φρεατίων, με κτιστή επένδυση, σε βάθος που έφτανε πάνω από τα 9 μέτρα, η κατασκευή και η συντήρηση των τειχών, των δρόμων και των αγωγών για τη συλλογή των νερών της βροχής, η δαπέδωση πλατειών όπου συναντιόταν οι κάτοικοι για να περάσουν τον ελέυθερο χρόνο τους ή με την ευκαιρία εορτών, ήταν όλες μέτρα που πάρθηκαν, απαιτούσαν μια συμφωνία του συνόλου και ένα χώρο όπου μπορούσαν να συζητήσουν και να πάρουν αποφάσεις. Γι' αυτό το σκοπό κατασκευάστηκε στην Πολιόχνη το αποκαλούμενο Βουλευτήριο.
Χαρη στην κατεργασία και τη διακίνηση των μετάλλων η Πολιόχνη, κτισμένη ακριβώς απέναντι από τα στενά του Ελλησπόντου, αναδείχθηκε στο αρχαιότερο αστικό κέντρο, στο πρώτο εμπορικό λιμάνι της Ευρώπης. Απετέλεσε το επίκεντρο της ευρύτερης περιοχής του Β. Αιγαίου.
Τα ευρήματα της Πολιόχνης αποδεικνύουν ότι στα νησιά του Β.Α. Αιγαίου αναπτύχθηκε ένας προϊστορικός πολιτισμός τελείως αυτόνομος από τους μέχρι τώρα γνωστούς (Κυκλαδικό, Μινωικό, Μυκηναϊκό).
Το "Βουλευτήριο"
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αμέσως μετά την κύρια είσοδο, στη δυτική πλευρά του τείχους που περιβάλλει την πόλη, βρέθηκε μια μεγάλη αίθουσα συνεδριάσεων με τα πέτρινα έδρανα σε όλο το μήκος της και το βήμα του λόγου στο κέντρο, που αποτελεί πιθανώς την ισχυρότερη ένδειξη πως υπήρχε δημοκρατική οργάνωση της τότε κοινωνίας.
Ο καθηγητής Σάντο Τίνε (Santo Tine) που είναι ο διευθυντής των ανασκαφών στην Πολιόχνη γράφει:
"Ονομάστηκε αμέσως βουλευτήριο με βάση το παράδειγμα των κτιρίων της κλασικής εποχής που είχαν και αυτά βαθμίδες στις οποίες, σε αντίθεση με τα θέατρα και τα αμφιθέατρα, μπορούσε να πάρει θέση ένας περιορισμένος αριθμός ατόμων: οι αντιπρόσωποι της κοινότητας των πολιτών."
Το Βουλευτήριο της Πολιόχνης εκτός του ότι προηγείται σχεδόν 2000 χρόνια από τα αντίστοιχα της κλασικής εποχής, αντιπροσωπεύει επίσης την αρχαιότερη μαρτυρία στην Ευρώπη και στον κόσμο, μιας κατασκευής κατάλληλης για να φιλοξενήσει άτομα που είχαν κληθεί να συζητήσουν τα προβλήματα του συνόλου και να καθορίσουν τους κοινούς πολιτιστικούς και θρησκευτικούς κανόνες. Κατ' αυτό τον τρόπο μπορεί να θεωρηθεί ο πρόδρομος της Βουλής της εποχής μας.
Το Μέγαρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το μέγαρο 605 κατασκευάστηκε γύρω στο 2000 π.Χ. Βλέπει στην κεντρική πλατεία και ήταν το σπίτι του πλουσιότερου και ισχυρότερου σε σχέση με όλους τους άλλους κοινούς πολίτες που συνέχιζαν να διαμένουν σε οικίες πολύ απλές και με περιορισμένη διάρθρωση.
Το Βουλευτήριο είχε χάσει πιά την αρχική του λειτουργία τόσο που τα ανατολικά έδρανα είχαν εξαφανιστεί με την κατασκευή ενός τοίχου. Όλα αυτά είναι σημάδια που κάνουν φανερό το γεγονός ότι στην Πολιόχνη η δημοκρατική εξουσία αντικαταστάθηκε από μία αυταρχική.
Ο Θησαυρός της Πολιόχνης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μεταξύ άλλων στην Πολιόχνη βρέθηκε ένας θησαυρός από χρυσά κοσμήματα, που αποτελεί ένα εξαίσιο δείγμα εξελιγμένης χρυσοχοΐας αλλά και συσσώρευσης δύναμης και πλούτου στο νησί. Ο θησαυρός μοιάζει πολύ με τον περίφημο "Θησαυρό του Πριάμου" που βρήκε στην Τροία ο Σλήμαν και φαίνεται ότι φτιάχτηκε από το ίδιο εργαστήριο. Σήμερα ο θησαυρός της Πολιόχνης βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Το τέλος της πόλης μετά από διαδοχικές σεισμικές καταστροφές θα έρθει 400 χρόνια πριν την καταστροφή της Τροίας του Πριάμου, γύρω στα 1600 π.Χ.
Οι περίοδοι της πόλης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Πολιόχνη ονομάστηκε "επτάπολις" γιατί ανασκάφθηκαν επτά διαδοχικές πόλεις σε επτά αλλεπάλληλα στρώματα. Καθεμιά είναι πιο εξελιγμένη τεχνολογικά από την προηγούμενη και αυτό φαίνεται κυρίως στην κατασκευή των αγγείων. Γι’ αυτό ο Bernabo Brea τις ονόμασε ανάλογα με το χρώμα τους, που προδίδει και την τελειότητά τους: Μελανή, Κυανή, Πράσινη, Ερυθρή, Κίτρινη, Καστανή (ή Φαιά) και Ιώδη.
Κάποιες από αυτές αντιστοιχούν σε περιόδους του πολιτισμού της Τροίας. Από ό,τι φαίνεται, οι δύο γειτονικοί πολιτισμοί είχαν μεγάλη σχέση και παράλληλη εξέλιξη. Όμως, η πρώτη περίοδος της Πολιόχνης δεν έχει το αντίστοιχό της στην Τροία, αλλά είναι αρχαιότερη από αυτήν. Και καθώς εξελίσσονται και οι δύο η Πολιόχνη παραμένει διαρκώς πιο ακμαία και πιο πλούσια από την αντίστοιχη σύγχρονή της Τροία.
- Πολιόχνη Ι (Μελανή 3500-3200 π.Χ.)
- Πολιόχνη ΙΙ (Κυανή 3200-2700 π.Χ.)
- Πολιόχνη ΙΙΙ (Πράσινη 2700-2600 π.Χ.)
- Πολιόχνη IV (Ερυθρή 2600-2400 π.Χ.) σύγχρονη της Τροίας Ι
- Πολιόχνη V (Κίτρινη 2400-2100 π.Χ.) σύγχρονη της Τροίας ΙΙ
- Πολιόχνη VI (Καστανή 2100-1700 π.Χ.) σύγχρονη της Τροίας V
- Πολιόχνη VII (Ιώδης 1700-1400 π.Χ.) σύγχρονη της Τροίας VI
Βλέπε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη Λήμνο:
Αλλού:
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Η πόλη της Πολιόχνης», Υπουργείο Πολιτισμού, 1987.
- «Η Πολιόχνη και η Πρώιμη Εποχή του Χαλκού στο Βόρειο Αιγαίο - Poliochni e l’ Antica Eta del Bronzo nell’ Egeo Settentrionale», Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, Αθήνα 22-25 Απριλίου 1996, Scuola Archeologica Italiana di Atene, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 1997.
- Θ. Μπελίτσου, Η Λήμνος και τα χωριά της, 1994.
- Θ. Μπελίτσου, Τα Καμίνια της Λήμνου, 2004.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Archaeological site of Poliochni στο Wikimedia Commons
