Μετάβαση στο περιεχόμενο

Στέλιος Σκλάβαινας

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Στέλιος Σκλάβαινας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1907
Σίφνος
Θάνατος1  Μαΐου 1944
Καισαριανή Αττικής
Αιτία θανάτου200 της Καισαριανής
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
ΣπουδέςΚομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
συνδικαλιστής
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΚομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και Παλλαϊκό Μέτωπο
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της Βουλής των Ελλήνων (εκλογική περιφέρεια Θεσσαλονίκης)
δεδομένα

Ο Στέλιος Σκλάβαινας (Σίφνος 1907 - Καισαριανή 1 Μαΐου 1944) ήταν τυπογράφος, συνδικαλιστής, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, βουλευτής του Παλλαϊκού Μετώπου το 1932 και το 1936. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς την Πρωτομαγιά του 1944 στην Καισαριανή.

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στέλιος Σκλάβαινας του Γεωργίου και της Αικατερίνης γεννήθηκε στη Σίφνο το 1907.[1] Τελείωσε το δημοτικό σχολείο στη Σίφνο, στη συνέχεια την εμπορική σχολή στον Πειραιά και το επάγγελμά του ήταν τυπογράφος. Από νεαρή ηλικία εντάχθηκε στο εργατικό κίνημα και στην ΟΚΝΕ, ενώ, αργότερα έγινε μέλος του ΚΚΕ. Ο Σκλάβαινας ασχολήθηκε ενεργά με τον συνδικαλισμό και ανήλθε στα ανώτατα κλιμάκια φτάνοντας μέχρι το διοικητικό συμβούλιο της ΓΣΕΕ. Στις 3 Φλεβάρη του 1929 συμμετείχε στην ίδρυση της Ενωτικής ΓΣΕΕ, της οποίας έγινε και πάλι μέλος του ΔΣ, Γραμματέας της οποίας ανέλαβε ο Κώστας Θέος.[2] Στην ΕΓΣΕΕ συμπαρατάσσονταν οι συνδικαλιστικές δυνάμεις του ΚΚΕ και του "Σπάρτακου".

Στην ηγεσία του ΚΚΕ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την περίοδο 1929-31 στην ηγεσία του ΚΚΕ είχε ξεσπάσει η κρίση που ονομάστηκε φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές. Στις αρχές του 1931 το κόμμα βρισκόταν σε διάλυση, οπότε η Κομμουνιστική Διεθνής (Κ.Δ) αποφάσισε να επέμβει. Κάλεσε στη Μόσχα για εξηγήσεις τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ που μετείχαν στη φραξιονιστική πάλη και το Νοέμβριο του 1931 καθαίρεσε την ηγεσία του ΚΚΕ και διόρισε άλλη, τη λεγόμενη Νέα Ηγεσία, με επικεφαλής το Νίκο Ζαχαριάδη. Ο Σκλάβαινας τότε έγινε μέλος του νέου Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, που είχε 7 μέλη[3] και ανήκε στο στενό κύκλο του Ζαχαριάδη. Στη συνέχεια πήγε στη Μόσχα και φοίτησε στις κομματικές σχολές ΚUTV απ' όπου επέστρεψε το 1932. Στις 5 Γενάρη του 1936 έγραψε στο Ριζοσπάστη το άρθρο με τίτλο "Αυτός μας οδηγεί" που θεωρείται η απαρχή της προσωπολατρείας του Ζαχαριάδη.[4]

Στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 1932, όταν το ΚΚΕ εξέλεξε 10 βουλευτές ως Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών, ο Σκλάβαινας εξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης,[5] αλλά ο βίος εκείνης της βουλής ήταν βραχύς, μέχρι τον Φλεβάρη του 1933.

Εκλέχθηκε πάλι στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ στο 5ο (1934) και 6ο Συνέδριο (1935) του κόμματος.[6]

Στο 7ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς (26 Ιούλη - 30 Αυγούστου 1935) ήταν επικεφαλής της οκταμελούς ελληνικής αντιπροσωπείας που έλαβε μέρος.[7]

Στις εκλογές του Γενάρη του 1936 το Παλλαϊκό Μέτωπο εξέλεξε 15 βουλευτές. Ο Σκλάβαινας που εξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης ήταν κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Παλλαϊκού Μετώπου και αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας.[8]

Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Φλεβάρη του 1936 ο Σκλάβαινας πήρε μέρος στις μυστικές διαπραγματεύσεις του ΚΚΕ με το κόμμα των Φιλελευθέρων του Σοφούλη και υπέγραψε εκ μέρους του ΚΚΕ το λεγόμενο "Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα".[9] Κατά τη θυελλώδη συνεδρίαση για την εκλογή προέδρου της Βουλής[10] στις 6 Μαρτίου 1936, το ΚΚΕ στήριξε την υποψηφιότητα του Θεμιστοκλή Σοφούλη, σαν δέσμευση του συμφώνου εκ μέρους του. Έτσι ο Σοφούλης εκλέχθηκε πρόεδρος της Βουλής με τις ψήφους των Φιλελευθέρων και του Παλλαϊκού Μετώπου. Στη συνέχεια όμως το κόμμα των Φιλελευθέρων δεν τήρησε τις δεσμεύσεις του που απέρρεαν από το Σύμφωνο με αποτέλεσμα το ΚΚΕ να το φέρει στο φως της δημοσιότητας, να προκληθούν μεγάλες αντιδράσεις και να μη σχηματιστεί η κυβέρνηση των Φιλελευθέρων.[10]

Τον Απρίλιο του 1936, με το θάνατο του υπηρεσιακού πρωθυπουργού Κ. Δεμερτζή, θα αναλάβει πρωθυπουργός ο Ιωάννης Μεταξάς και μερικούς μήνες αργότερα, την 4η Αυγούστου 1936, θα γίνει η κατάλυση της Δημοκρατίας από τον Ιωάννη Μεταξά και τον βασιλιά Γεώργιο Β΄ και η εγκαθίδρυση της ομώνυμης δικτατορίας.

Δικτατορία Μεταξά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη δικτατορία του Μεταξά ο Σκλάβαινας πέρασε στην παρανομία. Μετά τη σύλληψη του Ζαχαριάδη το Σεπτέμβριο του 1936, συγκρότησαν μαζί με τον Βασίλη Νεφελούδη και τον Μήτσο Παρτσαλίδη, την τριμελή γραμματεία που θα καθοδηγούσε το παράνομο πλέον ΚΚΕ.[11] Ο Σκλάβαινας συνελήφθη μαζί με τους Νεφελούδη-Παρτσαλίδη τον Απρίλιο του 1938 στο σπίτι του Νεφελούδη στα Άνω Πατήσια.[12] Μαζί τους συνελήφθη και η γυναίκα του Σκλάβαινα, Δώρα Καστανιά, που εκτοπίστηκε στη Γαύδο μαζί με τη Σοφία Νεφελούδη και την Αύρα Παρτσαλίδη.[13] Ο Σκλάβαινας καταδικάστηκε σε τετραετή φυλάκιση και εκτόπιση.

Το μεταξικό καθεστώς θα τον φυλακίσει στην Κέρκυρα στη διαβόητη Ακτίνα Θ', μαζί με τους Νεφελούδη και Παρτσαλίδη. Εκεί ήταν ήδη κρατούμενοι ο Ζαχαριάδης και άλλα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ. Το Δεκέμβριο του 1938 μετά από πολύ σκληρά ατομικά και ομαδικά βασανιστήρια[14] ο Σκλάβαινας υπέγραψε τη "δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών" και αποφυλακίστηκε. Είχε προηγηθεί λίγες μέρες πριν ο τραγικός θάνατος του Χρήστου Μαλτέζου από βασανιστήρια, γεγονός που επηρέασε καταλυτικά την απόφασή του Σκλάβαινα για δήλωση.[15] Μετά την αποφυλάκισή του εγκαταστάθηκε πάλι στην Αθήνα όπου φυλακίστηκε και εκεί μέχρι να δικαστεί εκ νέου, να αναιρεθεί η προηγούμενη ποινή του (τετραετής φυλάκιση και εκτόπιση) και να αφεθεί ελεύθερος. Παράλληλα αφέθηκε ελεύθερη από τη Γαύδο, όπου ήταν εκτοπισμένη, η γυναίκα του Δώρα Καστανιά.[16]

Μετά την οριστική του αποφυλάκισή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και εργαζόταν ως τυπογράφος. Οι πρώην σύντροφοί του τον αντιμετώπιζαν ως "δηλωσία" και τον απομόνωσαν, διακόπτοντας κάθε σχέση μαζί του.[16] Τον Φεβρουάριο του 1939 η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ διέγραψε τον Σκλάβαινα από μέλος του ΚΚΕ και η απόφαση δημοσιεύτηκε στις 12 Μαρτίου 1939 στον παράνομο Ριζοσπάστη.[17] Η απόφαση ανέφερε: 

"Η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ εγκρίνει ομόφωνα όλα τα μέτρα και τις μέθοδες που χρησιμοποίησε το Πολιτικό Γραφείο για την ανακάλυψη του αισχρού προβοκάτορα Π. Δαμασκόπουλου που στοίχισε τόσο ακριβά στο Κόμμα μας... Στιγματίζει την ατιμωτική προδοτική πράξη του Σκλάβαινα-Μανωλέα που συνθηκολόγησαν με τη δικτατορία και καλεί ολόκληρο το Κόμμα να συσπειρωθεί γύρω από την κεντρική καθοδήγηση..."[17]

Σύμφωνα με την επίσημη θέση του ΚΚΕ και σύμφωνα με τον φάκελό του στην Ασφάλεια δεν προκύπτει απολύτως κανένα στοιχείο για συνεργασία του με τις αρχές ασφαλείας.[18][19] Ωστόσο σύμφωνα με την άποψη της ιστορικού Ιωάννας Παπαθανασίου, σε κάποιο βαθμό συνεργάστηκε με τις αρχές ασφαλείας.[20]

Η διαγραφή του Σκλάβαινα από το ΚΚΕ επικυρώθηκε και από τη Β' Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του 1942.[21]

Κατοχή - Φυλάκιση - Εκτέλεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σκλάβαινας συνελήφθη από τους κατακτητές στις 30 Ιουνίου 1941 και στις 19 Ιουλίου η Επιτροπή Δημοσίας Ασφαλείας Αττικοβοιωτίας αποφάσισε την εκτόπισή του στις φυλακές της Πύλου. Στις 18 Δεκεμβρίου 1941 μεταφέρθηκε στην Ακροναυπλία στο "Στρατόπεδο Κράτησης Κομμουνιστών".[22]

Η κομματική ηγεσία εκεί, με επικεφαλής τον Γιάννη Ιωαννίδη, έδωσε εντολή στους πολιτικούς κρατούμενους να τον απομονώσουν γιατί αν και ήταν ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ είχε προβεί σε δήλωση μετανοίας στις φυλακές της Κέρκυρας. Κανένας κρατούμενος δεν του μιλούσε και οι ψυχικές αντοχές του δοκιμάστηκαν σκληρά, αλλά άντεξε.[23] Επίσης ο Σκλάβαινας με εντολή του Ιωαννίδη έγραψε έκθεση προς την ΚΕ του ΚΚΕ για τη δράση του την περίοδο από την αποφυλάκισή του στην Κέρκυρα μέχρι και τη φυλάκισή του στην Ακροναυπλία.[24]

Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Λάρισας και κατόπιν στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς την Πρωτομαγιά του 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής μαζί με τους διακόσιους Έλληνες πατριώτες. Κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης επέδειξε θάρρος και μαζί με τους άλλους συντρόφους του φώναξαν "Ζήτω η Ελλάδα", "Ζήτω το ΕΑΜ", "Ζήτω το ΚΚΕ".[25]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

http://www.candiadoc.gr/2018/04/29/o-xechasmenos-iroas-pou-ektelestike-stin-kesariani-tin-protomagia-tou-1944/

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Το ΚΚΕ κατά την περίοδο 1939-41. Η Παλιά Κεντρική Επιτροπή και η Προσωρινή Διοίκηση, Σωτήρης Γκουντουβάς, Διπλωματική Εργασία, Πάντειο, Αθήνα 2019
  2. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
  3. Το ΚΚΕ, επίσημα κείμενα, Δ΄ τόμος 1934-1940, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1975
  4. Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2015
  5. Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τόμος Κ, Αθήνα 1976
  6. Ακτίνα Θ', Βασίλης Νεφελούδης, εκδόσεις Εστίας, Αθήνα 2007
  7. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978
  8. Ιστορία της Αντίστασης 1940-45, Εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979
  9. "Ακροναυπλία" (θρύλος και πραγματικότητα), Γιάννης Μανούσακας, εκδόσεις ΔΩΡΙΚΟΣ, Αθήνα 1978
  10. Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης, Άγγελος Ελεφάντης, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, Τόμος Κ, (1976), σελ.353
  2. ↑ Α. Ελεφάντης (1976), σελ.79
  3. ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' τόμος, (2012), σελ.228
  4. ↑ Β. Νεφελούδης, (2007), σελ. 90-91
  5. ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' τόμος, (2012), σελ.240
  6. ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' τόμος, (2012), σελ.265 & 286
  7. ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' τόμος, (2012), σελ.280
  8. ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' τόμος, (2012), σελ.292-293
  9. ↑ Β. Νεφελούδης, (2007), σελ. 28-30
  10. ↑ 10,0 10,1 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ, (1978), σελ. 375-378
  11. ↑ Β. Νεφελούδης, (2007), σελ. 153
  12. ↑ Β. Νεφελούδης, (2007), σελ. 152-155
  13. ↑ Β. Νεφελούδης, (2007), σελ. 155
  14. ↑ Β. Νεφελούδης, (2007), σελ. 216-219
  15. ↑ Β. Νεφελούδης, (2007), σελ. 205
  16. ↑ 16,0 16,1 Σωτήρης Γκουντουβάς, (2019), σελ. 37
  17. ↑ 17,0 17,1 ΚΚΕ Τα επίσημα κείμενα, τόμος Δ, (1975), σελ. 469
  18. ↑ ΚΚΕ, Επίσημα Κείμενα, τόμος Ε, σελ. 76-77
  19. ↑ m.tvxs.gr https://m.tvxs.gr/mo/i/260001/f/news/ellada/o-agnostos-iroas.html. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2019.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  20. ↑ Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, Ιωάννα Παπαθανασίου το Κομμουνιστικό κόμμα στην πρόκληση της Ιστορίας 1940-1945, Μέρος Β' Κατοχή - Αντίσταση, 2007, εκδόσεις Βιβλιόραμα σελ 84
  21. ↑ ΚΚΕ Τα επίσημα κείμενα, τόμος Δ, (1975), σελ. 76
  22. ↑ https://www.efsyn.gr/nisides/148773_o-agnoimenos-iroas
  23. ↑ Γ. Μανούσακας, (1978), σελ. 260
  24. ↑ Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41 (2015), σελ. 79
  25. ↑ Ιστορία της Αντίστασης 1940-45 (1979), σελ. 1274-1275
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στέλιος_Σκλάβαινας&oldid=10615915"