Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σταυρός Μεσσηνίας

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°7′19.74″N 21°44′7.37″E / 37.1221500°N 21.7353806°E / 37.1221500; 21.7353806

Σταυρός
Σταυρός is located in Greece
Σταυρός
Σταυρός
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
ΔήμοςΠύλου - Νέστορος
(Έδρα: Πύλος)
Δημοτική ΕνότηταΝέστορος
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο640[1] μ.
Πληθυσμός
Μόνιμος0
Έτος απογραφής2011
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΒεριστιά
Ταχ. κώδικας24001[2]
Τηλ. κωδικός27230[3]
Δήμος Πύλου - Νέστορος
δεδομένα
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Σταυρός (αποσαφήνιση).

Ο Σταυρός,[4] αναφερόμενος παλαιότερα και ως η Βεριστιά, είναι ορεινός οικισμός, χωρίς μόνιμο πληθυσμό, κοντά στην Χώρα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σταυρός βρίσκεται περίπου 13,5 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Χώρας. Έχει υψόμετρο 640[1] μέτρα και απέχει 24,5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στον Σταυρό βρίσκονται προς τα νοτιοανατολικά του η Φλεσιάδα σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιά του η Μεταξάδα, σε απόσταση 3,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Πυλίας, όσο και της Τριφυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.

Β΄ Ενετοκρατία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Τερριτόριο Αρκαδίας

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Βεριστιά ή Βριστιά (Veristia[5] ή Vristia[6]). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Το χωριό Βεριστιά (Veristia), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας ή Αρκαδιάς (Territorio di Arcaadia), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 34 κατοίκους.[5] Το χωριό, αναφερόταν ως Βεριστήα κατά την Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας του 1699, ως Veristia, στην απογραφή Grimani του 1700 και ως Vristia στην απογραφή Pacifico/Alberghetti του 1704.[7]

Νεότερη ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επίσης το χωριό αναφερόταν τον 19ο αιώνα ως Veristia σύμφωνα με τον Pouqueville το 1815 και ως Verestia σύμφωνα με την απογραφή του 1829, που έγινε από την «επιστημονική αποστολή του Μοριά» (Mission scientifique de Morée), τμήμα της γαλλικής αποστολής με την ονομασία Εκστρατεία του Μοριά (Expédition de Morée), η οποία ήταν αποστολή εκστρατευτικού σώματος 13.000-15.000 ανδρών, υπό την αρχηγία του Νικολάου - Ιωσήφ Μαιζώνος στην Πελοπόννησο, μεταξύ των ετών 1828 και 1833.[7]

Διοικητική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βερεστιά ή Βεριστιά[8] προσαρτήθηκε, το 1835,[9] στον παλαιό Δήμο Φλεσιάδος ή Φλεσσιάδος[10] με έδρα αρχικά τον οικισμό Παιδεμένον (σήμερα η Φλεσιάδα) και λίγο αργότερα, από το 1840,[11] τον οικισμό Λιγούδιστα (σήμερα η Χώρα), όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Βερεστιά στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Φλεσιάδος της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 127 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[12] Έδρα του Δήμου Φλεσιάδος τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη Λιγούδιστα. Από το 1844 ως το 1879 το χωριό ονομαζόταν επίσημα ως Βερεστιά και από το 1879 ως το 1951, ονομαζόταν Βεριστιά. Το 1899 το χωριό, όπως και ο Δήμος Φλεσιάδος, μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[13] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[14] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 η Βεριστιά προσαρτάται στην Κοινότητα Σαμπρικίου,[15][16] με έδρα το Σαμπρίκι (η Μεταξάδα). Στην ίδια κοινότητα προσαρτήθηκε επίσης ο οικισμός Ποταμιά. Το 1927[17] η Κοινότητα Σαμπρικίου και το Σαμπρίκι μετονομάζονται σε Κοινότητα Μεταξάδας και Μεταξάδα αντίστοιχα. Από το 1951 ως το 1956,[18] που το χωριό μετονομάσθηκε σε Σταυρός, αναφερόταν επίσημα ως η Βεριστία. Ο Σταυρός παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Μεταξάδας, με την αλλαγή της ονομασίας της κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Ποταμιά υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Νέστορος,[19][20] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ο Σταυρός ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.[21][22] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Ο Σταυρός σήμερα είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Μεταξάδας του Δήμου Πύλου-Νέστορος,[4] με έδρα την Μεταξάδα, στην οποία υπάγεται και ο οικισμός της Ποταμιάς). Οι οικισμοί Ποταμιά και Σταυρός, με βάση την απογραφή του 2011, είναι και οι δυο τους άνευ μόνιμων κατοίκων.

Κάτοικοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, δεν έχει μόνιμους κατοίκους.

Εξέλιξη Πληθυσμού του Σταυρού Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 34[5]
1844 160[23]
1851 127[12]
1879 132[5][24]
1889 100[25]
1896 117[26]
1907 145[27]
1920 140[28]
1928 119[29]
1940 129[30]
1951 139[31]
1961 97[32]
1971 21[33]
1981 5[34]
1991 2[35]
2001 21[36]
2011 0[37]

Κτίρια – αξιοθέατα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, τα οποία είναι διάσπαρτα, ο παλαιός και χωρίς μόνιμο πληθυσμό οικισμός του Σταυρού, προσφέρεται ως ενδιάμεση στάση για φυσιολάτρες, οδοιπόρους και όσους εξερευνούν, με περιπάτους,[38] την ευρύτερη περιοχή και το γύρω τοπίο με την πλούσια βλάστηση.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Σταυρός, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. ↑ Ταχυδρομικός Κώδικας Σταυρός Μεσσηνίας.
  3. ↑ Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Πύλος: 27230
  4. ↑ 4,0 4,1 Δημοτική Ενότητα Νέστορος Αρχειοθετήθηκε 2017-12-23 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 162 Veristia - Απογραφή 1879, Νο 162 Βεριστιά, σελ. 706-707.
  6. ↑ Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο; Αρχειοθετήθηκε 2016-06-06 στο Wayback Machine.", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 115 (Nono Territorio d' Arcadia olim Cyparissia - Vristia), p. 131 (Messenia).
  7. ↑ 7,0 7,1 Αναστάσιος Αθ. Παναγιωτόπουλος, Μεσαιωνικής Μεσσηνίας ιστορικογεωγραφικά και Κοντοβουνίων οικιστικά, Αναστατικές Εκδόσεις Δ. Ν. Καραβία, Αθήνα 2007, ISBN 978-960-258-103-2, Οικιστική εξέλιξη 1 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 3 Βεριστιά - Απογραφή Corner (1689): Veristia - Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας 1699: Βεριστήα - Απογραφή Grimani (1700): Veristia και Οικιστική εξέλιξη 2 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 17, Απογραφή Pacifico/Alberghetti (1704): Vristia - Pouqueville (1815): Veristia, Απογραφή Expedition Scientifique de Moree (1829): Verestia.
  8. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Βεριστιά (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  9. ↑ 21-04-1835.
  10. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Φλεσσιάδος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  11. ↑ ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
  12. ↑ 12,0 12,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 581.
  13. ↑ ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
  14. ↑ ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
  15. ↑ ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  16. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Σαμπρικίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  17. ↑ ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927.
  18. ↑ ΦΕΚ 125Α - 21/05/1956.
  19. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  20. ↑ ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  21. ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  22. ↑ Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Πύλου-Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  23. ↑ Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 42.
  24. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 125.
  25. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 92.
  26. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 107.
  27. ↑ Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 396.
  28. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 240.
  29. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 279.
  30. ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 308.
  31. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 150.
  32. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 145.
  33. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
  34. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
  35. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 184.
  36. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 184.
  37. ↑ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
  38. ↑ "Messinia: Olive Culture in the land of Messinia" - "Μεσσηνία. Ο Πολιτισμός της Ελιάς στη Μεσσηνιακή Γη", Biotourism Guide - Βιοτουριστικός Οδηγός, από την ιστοσελίδα: biopolitics.gr, Biotourism – Olive Culture in the land of Messinia, έκδοση: "Biopolitics International Organisation" - "Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής", Αθήνα 2015, ISBN 978-960-7508-55-3, ενότητα: "Σταυρός", σελ. 242.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σταυρός_Μεσσηνίας&oldid=10543147"