Τέμενος Βαγιαζίτ Β´

Τέμενος Βαγιαζίτ Β΄
Το τέμενος Βαγιαζίτ Β΄
Είδος	τζαμί
Αρχιτεκτονική	Οθωμανική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°0′37″N 28°57′55″E
Θρήσκευμα	Ισλάμ
Διοικητική υπαγωγή	Φατίχ
Χώρα	Τουρκία
Έναρξη κατασκευής	1506
Υλικά	γρανίτης
Αρχιτέκτονας	Mimar Hayruddin
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το Τέμενος Βαγιαζίτ Β΄ (τούρκικα: Beyazıt Camii, Bayezid Camii), είναι οθωμανικό αυτοκρατορικό τέμενος, που βρίσκεται στην πλατεία Βαγιαζίτ, κοντά στο Φόρουμ του Θεοδόσιου, στην Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας.

Ιστορία

Το Τέμενος Βαγιαζίτ Β΄, χτίστηκε με εντολή του οθωμανού σουλτάνου Βαγιαζίτ Β΄ και ήταν το δεύτερο μεγάλο αυτοκρατορικό τέμενος που χτίστηκε στην Κωνσταντινούπολη, μετά την κατάκτησή της από τους οθωμανούς. Όπως και το παλαιότερο συγκρότημα, το Τέμενος Φατίχ, που στη συνέχεια από καταστράφηκε από σεισμούς και ανακατασκευάστηκε πλήρως σε διαφορετικό στυλ, το συγκρότημα Βαγιαζιτιγιέ, έχει μεγάλη ιστορική και αρχιτεκτονική σημασία. Ο αρχιτέκτονας του τζαμιού, Γιακούμπ Σαχ, ήταν ανιψιός του έλληνα αρχιτέκτονα του τεμένους Φατίχ, Ατίκ Σινάν και ήταν γνωστός από την επιχορήγηση του Βαγιαζίτ Β΄. Η επιχορήγηση αυτή, επιβεβαιώνει την προικοδότηση, από τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή, της ορθόδοξης εκκλησίας της Παναγίας της Μουχλιώτισσας, της μοναδικής εκκλησίας που δεν μετατράπηκε σε τζαμί, στην μητέρα του Ατίκ Σινάν (και γιαγιά του αρχιτέκτονα του τεμένους Βαγιαζίτ), ως αναγνώριση του έργου των δύο αρχιτεκτόνων. Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τον αρχιτέκτονα, έκτος από το ότι έχτισε χάνι στην Προύσα. Ωστόσο το «γυαλισμένο» στυλ του, δείχνει την εμπειρία του με την παλιά οθωμανική και δυτική αρχιτεκτονική. Το γύρω Κουλιγιέ συγκρότημα (μεντρεσές, δημοτικό σχολείο, ιμαρέτ (δημόσια κουζίνα) και χαμάμ), χτίστηκε από το 1501 μέχρι το 1506.

Ο θόλος του τζαμιού, εν μέρει, ξαναχτίστηκε μετά τον σεισμό του 1509 και ο Μιμάρ Σινάν, έκανε περαιτέρω επισκευές από το 1573 μέχρι το 1574. Οι μιναρέδες κάηκαν ξεχωριστά το 1683 και το 1764. Μία επιγραφή στην είσοδο του τζαμίου, υποδηλώνει ότι οι επισκευές ολοκληρώθηκαν το 1767.

Αρχιτεκτονική

Εξωτερικό

Αρχιτεκτονικό σχέδιο του τζαμιού από τον Κορνήλιο Γκουρλίτ, το 1912

Το τζαμί είναι προσανατολισμένο κατά μήκος του άξονα, βορειοδυτικά - νοτιοανατολικά, με την αυλή να βρίσκεται στα βορειοδυτικά του τεμένους, με έκταση σχεδόν ίση με το τζαμί. Η αυλή έχει μνημειακές πύλες εισόδου σε κάθε μία πλευρά. Η αυλή είναι περιτρυγιρισμένη από ένα περιστύλιο, με 20 αρχαίες κολώνες από πορφυρίτη και γρανίτη, που έχουν διασωθεί από εκκλησίες και αρχαία ερείπια, στεγασμένο με 24 μικρούς θόλους και με ένα πεζοδρόμιο από πολύχρωμο μάρμαρο.

Το τζαμί είναι περίπου 40 τετραγωνικά μέτρα, με 17 μέτρα διάμετρο του θόλου. Από τον κεντρικό τρούλο, κατέχονται ημιθόλοι και στις τέσσερις πλευρές. Το τζαμί είναι κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από λαξευμένη, κυρίως χρωματιστές πέτρες και μάρμαρα από κοντινά βυζαντινά ερείπια.

Εσωτερικό

Το εσωτερικό του τζαμιού

Το εσωτερικό του τζαμιού, είναι διαμορφωμένο σαν την Αγία Σοφία, σε μικρότερη όμως κλίμακα. Εκτός από τον μεγάλο κεντρικό, οι ημιθόλοι προς τα δυτικά και τα ανατολικά σχηματίζουν ένα κλίτος, ενώ στα βόρεια και στα νότια, εκτείνονται πλάγια κλίτη, το καθένα με τέσσερις μικρούς θόλους, που παρατείνουν το μήκος του τζαμιού. Ο τρούλος στηρίζεται σε μία τεράστια, ορθογώνια προεξοχή, με λεία σφαιρικά τρίγωνα και σταλακτιτικούς διακόσμους. Ο χώρος φωτίζεται από είκοσι παράθυρα στη βάση του θόλου και επτά παράθυρα σε κάθε ημιθόλο.

Στη δυτική πλευρά, μια ευρεία διευρυμένη ζώνη, εκτείνεται σημαντικά πέρα από την κύρια δομή του κτιρίου. Αρχικά είχαν σχεδιαστεί ως τέσσερις θολωτές αίθουσες, για να χρησιμοποιηθούν ως ξενώνες για τους δερβίσηδες. Οι πτέρυγες προστέθηκαν στην αίθουσα προσευχής, τον 16ο αιώνα και τώρα αποτελείται από τρία συνεχόμενα δωμάτια που χωρίζονται με καμάρες. Στα άκρα των πτερυγών βρίσκονται οι δύο μιναρέδες.

Άλλα κτίσματα

Πίσω από το τζαμί, υπάρχει ένας κήπος, που περιέχει τους τουρμπέδες (τάφους) του σουλτάνου Βαγιαζίτ Β΄, της κόρης του, Σελτζούκ Χατούν και του Μεγάλου Βεζίρη Κοτζά Μουσταφά Ρεσίτ Πασά. Κάτω από τον κήπο, υπάρχει μία στοά με καταστήματα, που με τα έσοδά τους, στήριζαν οικονομικά το τζαμί. Η στοά σχεδιάστηκε από τον Μιμάρ Σινάν το 1580 και ανακαινίστηκε το 1960. Το πρώην Ιμαρέτ του τζαμιού, μετατράπηκε σε κρατική βιβλιοθήκη, από τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ το 1882 και στεγάζει πάνω από 120.000 βιβλία και 7.000 χειρόγραφα. Παρόμοια ο πρώην μεντρεσές τώρα στεγάζει την δημοτική βιβλιοθήκη της Κωνσταντινούπολης.

Γκαλερί

Ο θόλος του τζαμιού Ο θόλος του τζαμιού   Το εσωτερικό του τεμένους Το εσωτερικό του τεμένους   Μία καλλιγραφική επιγραφή στην πύλη της αυλής Μία καλλιγραφική επιγραφή στην πύλη της αυλής   Η πύλη του τζαμιού Η πύλη του τζαμιού   Η αυλή Η αυλή