Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τειρεσίας (μυθολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τειρεσίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Τειρεσίας (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμάντης
Οικογένεια
ΤέκναΔάφνη
Ιστορίδα
Μαντώ του Τειρεσία
ΓονείςΕυήρης[1] και Χαρικλώ[1]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Στην ελληνική μυθολογία ο Τειρεσίας [2] ήταν περίφημος ανά το πανελλήνιο Θηβαίος μάντης, γιος του Ευήρους και της νύμφης Χαρικλούς.

Τειρεσίας

Ο μύθος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τυφλός Τειρεσίας, ο πιο φημισμένος μάντης της εποχής στην Ελλάδα, ήταν εκείνος που ζήτησε ακρόαση από τον Οιδίποδα.

Λέγεται ότι ο Τειρεσίας τυφλώθηκε από τη Αθηνά, επειδή την είδε τυχαία γυμνή την ώρα που λουζόταν,[3] μετά όμως συγκινήθηκε τόσο από τις ικεσίες της μητέρας του Τειρεσία, ώστε απέσπασε από την αιγίδα της το φίδι Εριχθόνιο και το πρόσταξε: "Καθάρισε τα αφτιά του Τειρεσία με τη γλώσσα σου για να καταλαβαίνει τη λαλιά των προφητικών πουλιών".

Μια άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι, ο Τειρεσίας σε ένα περίπατό του στο όρος Κυλλήνη[4] παρακολούθησε δύο φίδια, που ζευγάρωναν. Όταν τα φίδια του επιτέθηκαν εκείνος τα χτύπησε με το ραβδί του σκοτώνοντας το θηλυκό. Τότε μεταμορφώθηκε ο ίδιος σε γυναίκα και έγινε ξακουστή εταίρα. Επτά χρόνια αργότερα όμως, στο ίδιο μέρος, είδε πάλι δυο φίδια που ζευγάρωναν και επειδή αυτή τη φορά σκότωσε το αρσενικό, ξανάγινε άνδρας.[5]Σε πρωτόγονους λαούς γενικά θεωρείται ότι το να σκοτώσει κανείς φίδια κατά τη διάρκεια της συνουσίας μπορεί να προκαλέσει μεγάλη δυστυχία.[3]

Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι όταν η Αφροδίτη και οι τρεις Χάριτες - η Πασιθέα, η Καλή και η Ευφροσύνη - διαφώνησαν για το ποια από όλες ήταν η πιο όμορφη, η Αφροδίτη τον μεταμόρφωσε σε γριά. Η Καλή όμως τον πήγε στην Κρήτη όπου του χάρισε υπέροχους βοστρύχους. Μετά από μερικές ημέρες, η Ήρα άρχισε να κατηγορεί τον Δία για τις πολυάριθμες απιστίες του. Εκείνος απολογήθηκε λέγοντας ότι έτσι κι αλλιώς όταν πλαγιάζει μαζί της, αυτή απολαμβάνει περισσότερο.

  • Οι γυναίκες βεβαίως απολαμβάνουν πολύ περισσότερο στην ερωτική πράξη από τους άντρες, υποστήριξε.
  • Κουταμάρες! φώναξε η Ήρα, ξέρεις πολύ καλά ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Κλήθηκε λοιπόν ο Τειρεσίας, να λύσει τη διαφωνία που είχαν ο Δίας με τη σύζυγό του, την Ήρα, αφού οι δύο θεοί γνώριζαν ότι είχε υπάρξει διαδοχικά και άνδρας και γυναίκα. Το ερώτημα που του έθεσαν ήταν: «Ποιος ηδονίζεται περισσότερο κατά την ερωτική πράξη (συνουσία), ο άνδρας ή η γυναίκα;»

Τότε, ο Τειρεσίας απάντησε αδίστακτα: «Αν διαιρούσαμε την ηδονή σε μέρη δέκα, ένα θα έπαιρνε ο άντρας και εννιά η γυναίκα".[5]

Η Ήρα θύμωσε τόσο πολύ με το σαρκαστικό χαμόγελο του Δία, ώστε τύφλωσε τον Τειρεσία (αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται για να δικαιολογήσει την τύφλωσή του η ψευδοησιόδειος Μελαμποδία). Ο Δίας τότε, για να τον αποζημιώσει, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.[5]

Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, όπου υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ το μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μύθο του Λαΐου και του Οιδίποδα. Ο Τειρεσίας αποκάλυψε στον Οιδίποδα ότι ο λοιμός στην πόλη της Θήβας θα σταματούσε, αν εγκατέλειπε την πόλη. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Θήβας από τον στρατό του Πολυνείκη, προφήτευσε ότι η πόλη θα σωζόταν, αν ο Μενοικέας, ο γιος του Κρέοντα, θυσιαζόταν. Σε άλλη χρονική στιγμή προφήτευσε ότι η αιτία του λοιμού, που υπήρχε στην πόλη, ήταν το γεγονός ότι ο Κρέοντας είχε αφήσει άταφο το σώμα του Πολυνείκη.[6]

Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθύτατο γήρας, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Ο Τειρεσίας ήπιε από το παγωμένο νερό της πηγής Τιλφούσσας. Και επειδή ήταν πολύ γέρος πέθανε.[6]

Η «Νέκυια» της Οδύσσειας τον παρουσιάζει να συνεχίζει να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη, όπου πήγε να τον συμβουλευθεί ο Οδυσσέας.[7]Ο Τειρεσίας συμβούλευσε τον Οδυσσέα να είναι προσεκτικός αυτός και οι σύντροφοί του, όταν θα έφταναν στο επόμενο λιμάνι στη Σικελία μη τυχόν παρασυρθούν και κλέψουν κάποιο ζώο από την αγέλη του Υπερίονα. Προφήτευσε επίσης ότι ο Οδυσσέας θα αντιμετώπιζε αρκετά βάσανα στην Ιθάκη αντιμετωπίζοντας αυτούς, που λυμαίνονταν την περιουσία του. Του είπε ότι θα έπρεπε να κουβαλήσει στον ώμο του ένα κουπί μέχρι ένα σημείο της ενδοχώρας, όπου οι άνθρωποι δεν έριχναν αλάτι στο φαγητό και θεωρούσαν το κουπί ότι χρησίμευε για το λίχνισμα. Εκεί θα έπρεπε να προσφέρει θυσία στον Ποσειδώνα και μετά θα μπορούσε να επιστρέψει στην Ιθάκη. Προέβλεψε ότι ο Οδυσσέας μετά την επιστροφή του στην Ιθάκη θα ζούσε πολλά χρόνια και ότι ο θάνατός του θα ερχόταν από τη θάλασσα.[8]

Ο τάφος του Τειρεσία υποτίθεται ότι υπήρχε στο Τιλφώσσιον Όρος, κοντά στην Τιλφούσσα πηγή, ενώ στη Θήβα βρισκόταν απλώς ένα κενοτάφιό του.

Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τειρεσίας παίρνει μέρος στις εξής τραγωδίες:

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Γκρεϊβς, Ρόμπερτ: Οι ελληνικοί μύθοι = The Greek myths, μετάφραση Λεωνίδα Ζενάκου, έκδοση «Κάκτος», Αθήνα 1998, τόμος δεύτερος, σελ. 11-12

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Tiresias» (Ρωσικά)
  2. ↑ «William J. Slater, Lexicon to Pindar, Τειρεσίας». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τόμος 3, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ.84.
  4. ↑ Ο Ευστάθιος και ο Ιωάννης Τζέτζης τοποθετούν αυτό το επεισόδιο στο όρος Κιθαιρώνας στη Βοιωτία, κοντά στη Θήβα.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τόμος 3, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ.82-83.
  6. ↑ 6,0 6,1 Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τόμος 3, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 83.
  7. ↑ Warner, Marina. Monuments and Maidens: the allegory of the female form. Berkeley: University of California Press, 2000. p. 329
  8. ↑ Γκρέιβς, Ρόμπερτ (1998). Οι Ελληνικοί Μύθοι, Τόμος Δεύτερος. Αθήνα: Κάκτος. σελ. 482. ISBN 9789603525004. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τειρεσίας_(μυθολογία)&oldid=10168466"