Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τουρκικές μειονότητες στην πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κατά τη διάρκεια των αιώνων της Οθωμανικής κυριαρχίας, εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι έποικοι από την Ανατολία στάλθηκαν σε διάφορες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, συμπεριλαμβανομένων περιοχών των Βαλκανίων, του Καυκάσου, του νησιού της Κύπρου, των Λεβάντων και της Βόρειας Αφρικής.

Οι τουρκικές μειονότητες/κοινότητες στην πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία αναφέρονται σε εθνοτικούς Τούρκους, οι οποίοι είναι απόγονοι Οθωμανών Τούρκων αποίκων από την Ανατολία και την Ανατολική Θράκη, οι οποίοι ζουν εκτός των σύγχρονων συνόρων της Δημοκρατίας της Τουρκίας και σε ανεξάρτητα κράτη που ήταν παλαιότερα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Έτσι, δεν θεωρούνται μέρος της σύγχρονης διασποράς της Τουρκίας, αλλά, επειδή ζουν για αιώνες στις αντίστοιχες περιοχές τους (και για αιώνες υπό τουρκική κυριαρχία), θεωρούνται πλέον «γηγενείς» ή «ντόπιοι» καθώς ζουν σε αυτές χώρες πριν από την ανεξαρτησία και την ίδρυση των σύγχρονων κρατών.

Σήμερα, ενώ ο τουρκικός λαός αποτελεί πλειοψηφία στη Δημοκρατία της Τουρκίας και στη Βόρεια Κύπρο, αποτελούν επίσης μία από τις «δύο κοινότητες» στην Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και σημαντικές μειονότητες στα Βαλκάνια, τον Καύκασο, τους Λεβάντες και τη Βόρεια Αφρική. Κατά συνέπεια, η τουρκική εθνικότητα ή/και γλώσσα αναγνωρίζεται επίσημα βάσει του συνταγματικού νόμου αρκετών κρατών, ιδίως στα Βαλκάνια.

Τουρκικές κοινότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960 (Άρθρα 2 και 3), οι Τουρκοκύπριοι αναγνωρίζονται ως μία από τις «Δύο Κοινότητες» της Δημοκρατίας (μαζί με τους Ελληνοκύπριους). Ως εκ τούτου, νομικά, έχουν ίσα δικαιώματα καταμερισμού εξουσίας με τους Ελληνοκύπριους και δεν ορίζονται ως «μειονοτική ομάδα», παρά το γεγονός ότι είναι λιγότεροι σε αριθμούς (αριθμούν τους 1.128 στο νότιο τμήμα του νησιού κατά την απογραφή του 2011[1]). Η τουρκική γλώσσα είναι μια επίσημη γλώσσα της δημοκρατίας, παράλληλα με την ελληνική γλώσσα.[2][3] Ωστόσο, λόγω της κυπριακής διακοινοτικής βίας του 1963-64 και ακολούθως του ελληνικού Πραξικοπήματος του 1974 στην Κύπρο (που επιδίωξε να καταφέρει την Ένωσις και να δημιουργήσει την «Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου» με εθνοκάθαρση των Τουρκοκυπρίων υπό το Σχέδιο Ακρίτας, επίσης γνωστό ως «το σχέδιο για τη γενοκτονία»)[4], και μετά την τουρκική εισβολή του 1974 στην Κύπρο, οι Τουρκοκύπριοι ανακήρυξαν το δικό τους κράτος - την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ) - το 1983. Σήμερα κατοικείται κυρίως από Τουρκοκύπριους και πρόσφατους Ανατολίτες Τούρκους εποίκους. Σύμφωνα με την απογραφή της ΤΔΒΚ του 2011, ο πληθυσμός της Βόρειας Κύπρου ήταν 286.257 άτομα.[5] Άλλες εκτιμήσεις δείχνουν ότι υπάρχουν περίπου 300.000-500.000 Τουρκοκύπριοι και Τούρκοι έποικοι που ζουν στο βόρειο τμήμα του νησιού.[6][7]

Τουρκικές μειονότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χώρα Στοιχεία απογραφής Εναλλακτικές εκτιμήσεις Νομική αναγνώριση
Βοσνία και Ερζεγοβίνη 267 (απογραφή 1991)[8] 50.000[9][10] Η τουρκική γλώσσα αναγνωρίζεται επίσημα ως γλώσσα μειονότητας, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό χάρτη των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, υπό το Άρθρο 2, παράγραφος 2, της επυκύρωσης του 2010.[11]
Βουλγαρία 588,318 ή 8.8% του πληθυσμού της Βουλγαρίας (απογραφή 2011)[12] 750000-800.000[13] Το Σύνταγμα της Βουλγαρίας του 1991 δεν αναφέρει εθνοτικές μειονότητες και η βουλγαρική γλώσσα είναι η αποκλειστική επίσημη γλώσσα του Κράτους. Ωστόσο, σύμφωνα με το Άρθρι 36(2), η τουρκική μειονότητα έχει το δικαίωμα να μελετήσει τη δική της γλώσσα μαζί με την υποχρεωτική μάθηση της βουλγαρικής γλώσσας. Επιπλέον, υπό το Άρθρο 54(1), η τουρκική μειονότητα έχει το δικαίωμα να «αναπτύξει τον πολιτισμό της σύμφωνα με την εθνοτική της ταυτότητα».[14]
Κροατία 367 (απογραφή 2011)[15] 2.000[16] Οι Τούρκοι είναι επισήμως αναγνωρισμένοι ως εθνοτική μειονότητα, σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κροατίας του 2010.[17]
Ελλάδα 85,945 ή 1.2% του πληθυσμού της Ελλάδας (απογραφή 1951)[18] 150.000
(80.000[19] με 130.000 στην Ανατολική Θράκη,[20][21] 10.000[22] με 15.000 στην Αθήνα,[23] 5.000 στη Ρόδο και την Κω[24] και 5.000 στη Θεσσαλονίκη)
Οι Τούρκοι της Δυτικής Θράκης έχουν προστατευμένη νομική κατάσταση να εξασκούν τη θρησκεία τους και την τουρκική γλώσσα, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923. Ωστόσο, οι άλλες ευμεγέθης τουρκικές μειονότητες της Ελλάδας δεν έχουν επίσημη αναγνώριση.[25]
Κοσσυφοπέδιο 18,738 ή 1.1% του πληθυσμού τους Κοσσυφοπεδίου (απογραφή 2011)[26] 30.000[27] με 50.000 Η τουρκική γλώσσα είναι αναγνωρισμένη ως επίσημη γλώσσα στους δήμους Πρίζρεν και Μαμούσα και έχουν καθεστώς μειονότητας στις Γκνίλαν, Πρίστινα, Βούτσιτριν και Μιτροβίτσα.[28]
Βόρεια Μακεδονία 77,959 ή 3.85% του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας (απογραφή 2002)[29] 170.000-200.000[30][31] Αρχικά το σχέδιο συντάγματος του 1988 μίλησε για το «κράτος των Μακεδόνων και της αλβανικής και τουρκικής μειονότητας». Μόλις τέθηκε σε ισχύ το Σύνταγμα του 1991, η τουρκική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε επίσημα στις περιοχές όπου οι Τούρκοι σχημάτισαν την πλειοψηφία, στους δήμους Τσεντάρ Ζούπα και Πλάσνιτσα. Από την τροποποίηση του Συντάγματος του 2001, η τουρκική γλώσσα χρησιμοποιείται επίσημα όπου οι Τούρκοι αποτελούν τουλάχιστον το 20% του πληθυσμού και ως εκ τούτου είναι επίσης επίσημη γλώσσα του Δήμου Μαυρόβο και Ροστούσα.[32]
Μαυροβούνιο 104 (απογραφή 2011).[33] N/A N/A
Ρουμανία 28,226 ή 0.15% του πληθυσμού της Ρουμανίας (απογραφή 2011)[34] 55.000[35] με 80.000[36] Η τουρκική γλώσσα αναγνωρίζεται επίσημα ως μειονοτική γλώσσα, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό χάρτη των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, υπό το Μέρος III της επικύρωσης του 2007.
Σερβία 647 (απογραφή 2011)[37] N/A N/A
Χώρα Στοιχεία απογραφής Εναλλακτικές εκτιμήσεις Νομική αναγνώριση
Αμπχαζία 731 (απογραφή 2011)[38] 15.000 [39] N/A
Αζερμπαϊτζάν Τουρκική μειονότητα N/A.
Η απογραφή του 2009 κατέγραψε 38.000 Τούρκους,[40] ωστόσο, δεν κάνει διάκριση μεταξύ της τουρκικής μειονότητας (απόγονοι Οθωμανών εποίκων που παρέμειναν στο Αζερμπαϊτζάν), των Μεσχέτιων Τούρκων που έφτασαν μετά το 1944 και των πρόσφατων τουρκικών αφίξεων.
19.000 [41]
(Απόγονοι Οθωμανών εποίκων που παρέμειναν μόνο στο Αζερμπαϊτζάν. Αυτό δεν περιλαμβάνει τις πολύ μεγαλύτερες αφίξεις των Μεσχέτιων Τούρκων ηπειρωτικών Τούρκων που αποτελούν μέρος της διασποράς
N/A
Γεωργία * Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος:
137.921 (απογραφή ΕΣΣΔ 1926)[42]
Ο τουρκικός πληθυσμός δεν καταγράφηκε σε μεταγενέστερες απογραφές. Ωστόσο, εκτιμάται ότι 200.000 Τούρκοι από τη Μεσχετία της Γεωργίας απελάθηκαν στην Κεντρική Ασία το 1944.


* Μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο:

Ο τουρκικός πληθυσμός της Μεσχετίας στην ΕΣΣΔ δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην απογραφή του 1970. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο, η τουρκική μειονότητα στη Γεωργία είχε ήδη μειωθεί σε αρκετές εκατοντάδες λόγω της αναγκαστικής απέλασης του 1944. Υπήρχαν 853 Τούρκοι στη Γεωργία το 1970,[43] 917 το 1979[44] και 1.375 το 1989.[45]* Μετά την ΕΣΣΔ:Αν και ένας μικρός αριθμός επέστρεψε στη Γεωργία, δεν έχουν καταγραφεί στην απογραφή της Γεωργίας το 2002.

1.500[46][47] N/A

Στους Λεβάντες, οι Τούρκοι είναι διάσπαρτοι σε όλη την περιοχή. Στο Ιράκ και τη Συρία, οι τουρκικές μειονότητες αναφέρονται συνήθως ως«Τουρκμένοι», «Τουρκμάνοι» ή «Τουρκομάνοι». Αυτοί οι όροι έχουν ιστορικά χρησιμοποιηθεί για να ορίσουν Τούρκους (Oghuz) ομιλητές σε αραβικές περιοχές ή τους Σουνίτες Μουσουλμάνους σε σιιτικές περιοχές.[48] Πράγματι, σήμερα, η πλειοψηφία των Ιρακινών Τουρκομάνων και των Σύριων Τουρκομάνων είναι απόγονοι Οθωμανών Τούρκων εποίκων[49][50][51][52][53] και, ως εκ τούτου, μοιράζονται στενούς πολιτιστικούς και γλωσσικούς δεσμούς με την Τουρκία, ιδίως την περιοχή της Ανατολίας.[54] Υπάρχουν επίσης τουρκικές μειονότητες που βρίσκονται στην Ιορδανία (Τούρκοι στην Ιορδανία) και στο Λίβανο (Τούρκοι στο Λίβανο). Στον Λίβανο, ζουν κυρίως στα χωριά Αϊνταμούν και Κουάχρα στην περιοχή Άκαρ, καθώς και στο Μπάαλμπεκ, τη Βηρυτό και την Τρίπολη.

Χώρα Στοιχεία απογραφής Εναλλακτικές εκτιμήσεις Νομική αναγνώριση
Ιράκ 567.000 ή 9% του συνολικού πληθυσμού του Ιράκ (απογραφή 1957)[51][55][56][57] 3.000.000 (εκτίμηση του Υπουργείου Προγραμματισμού του Ιράκ, 2013)[58][59] Το 1925 οι Τούρκοι αναγνωρίστηκαν ως ουσιώδης οντότητα του Ιράκ, μαζί με τους Άραβες και τους Κούρδους, ωστόσο, η μειονότητα αργότερα στερήθηκε αυτό το καθεστώς.[60]
Το 1997, το Ιρακινό Τουρκομανικό Συνέδριο ενέκρινε μια Διακήρυξη Αρχών, το άρθρο 3 της οποίας ορίζει τα εξής: «Η επίσημη γραπτή γλώσσα των Τουρκομάνων είναι η Τουρκική της Κωνσταντινούπολης και το αλφάβητό της είναι το νέο λατινικό αλφάβητο.»[61][62]
Ισραήλ N/A N/A N/A
Ιορδανία N/A Τουρκική μειονότητα:


Παλαιστίνιοι-Τούρκοι πρόσφυγες:55.000 στο Ιρμπίντ[63]5.000 κοντά στο Αμμάν5.000 στο Ελ Σάνε3.000 στο Ελ Ρεγιάν2.500 στο Ελ Μπακάα1.500 στο Ελ Ζερκάα1.500 στη Σαχάμπ

N/A
Λίβανος N/A 80.000[64]
(συν 125.000 έως 150.000 πρόσφυγες Σύριοι Τουρκομάνοι[65])
N/A
Κράτος της Παλαιστίνης N/A Δυτική Όχθη: 35.000 έως 40.000[66].
Συνολική παλαιστινιακή-τουρκική κοινότητα: περίπου 400.000 έως 500.000[67]
N/A
Συρία N/A 500.000-3.5 εκατομμύρια[68][69][70][71] N/A

Στη Βόρεια Αφρική, υπάρχει ακόμη ισχυρή τουρκική παρουσία στο Μαγκρέμπ, ιδίως στην Αλγερία,[72][73][74] στη Λιβύη[75][76][77] και στην Τυνησία[78] (βλ. Τούρκοι στην Αλγερία, Τούρκοι στη Λιβύη και Τούρκοι στην Τυνησία). Ζουν κυρίως στις παράκτιες πόλεις (όπως το Αλγέρι, η Κωνσταντίνη, το Οράν και το Τλεμσέν στην Αλγερία, το Μισράτα και η Τρίπολη στη Λιβύη και το Τζέρμπα, το Χαμαμέτ, η Αλ Μαχντίγια και η Τύνιδα στην Τυνησία). Σε αυτές τις περιοχές, οι άνθρωποι μερικώς τουρκικής καταγωγής αναφέρονται ιστορικά ως Κουλουγλίδες (τουρκικά: kuloğlu‎‎) λόγω του μικτού τουρκικού και κεντρικού μαγκρεμπικού αίματος.[79][80][81] Κατά συνέπεια, οι όροι «Τούρκοι» και «Κουλουγλίδες» παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για τη διάκριση μεταξύ των όρων της πλήρους και μερικής τουρκικής καταγωγής.[82] Επιπλέον, υπάρχει επίσης μια αξιοσημείωτη τουρκική μειονότητα στην Αίγυπτο. Πριν από την αιγυπτιακή επανάσταση του 1919, οι άρχοντες και οι ανώτερες τάξεις ήταν κυρίως τουρκικές, ή τουρκικής καταγωγής, που ήταν μέρος της κληρονομιάς από την οθωμανική κυριαρχία της Αιγύπτου.[83]

Χώρα Στοιχεία απογραφής Εναλλακτικές εκτιμήσεις Νομική αναγνώριση
Αλγερία N/A 5%[84][85] έως 25% του πληθυσμού της Αλγερίας,[86]
600.000 έως 2 εκατομμύρια[87][88][89] έως 9,5 εκατομμύρια (συμπεριλαμβανομένης μερικής τουρκικής καταγωγής)
N/A
Αίγυπτος N/A 1,5 εκατομμύρια έως 25 εκατομμύρια (συμπεριλαμβανομένων 150.000 στο Αρίς),[90]συν 100.000 Τουρκοκρητικοί[91] N/A
Λιβύη 35.062 ή 4,7% του πληθυσμού της Λιβύης (απογραφή του 1936)[92] 1.500.000[93]
συν 100.000 Τουρκοκρητικοί
N/A
Τυνησία N/A έως και 25% του πληθυσμού της Τυνησίας
Εκτιμήσεις: 500.000[94] -2.000.000[95]
N/A
Χώρα Στοιχεία απογραφής Εναλλακτικές εκτιμήσεις Νομική αναγνώριση
Σαουδική Αραβία N/A 150.000[90] N/A
Υεμένη N/A 10.000 έως 100.000[96] ή περισσότεροι από 200.000 N/A
  1. Republic of Cyprus Statistics Service (2011). «Population Enumerated with Cypriot Citizenship, By Ethnic/Religious Group, Age and Sex (1.10.2001)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2016. 
  2. Presidency of the Republic of Cyprus. «The Constitution of the Republic of Cyprus» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2016. Article 1...the Greek and the Turkish Communities of Cyprus respectively... 
  3. Χατζηϊωάννου, Ξλενια; Τσιπλάκου, Σταυρούλα (2016), «Language policy and language planning in Cyprus», στο: Kaplan, επιμ., Language Planning in Europe: Cyprus, Iceland and Luxembourg, Routledge, σελ. 81, ISBN 1136872809 
  4. UK House of Commons (2004). «Written evidence submitted by Turkish Cypriot Human Rights Committee». 
  5. TRNC State Planning Organization (2011). «Nüfus ve Konut Sayımı» (PDF). σελ. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2020. 
  6. International Crisis Group (2010). «CYPRUS: BRIDGING THE PROPERTY DIVIDE». International Crisis Group. σελ. 2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2011. 
  7. Cole 2011.
  8. Bosnia and Herzegovina Federal Office of Statistics. «POPULATION GROUPED ACCORDING TO ETHNICITY, BY CENSUSES 1961 - 1991». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2010. 
  9. Κόουλ, Τζέφρι (2011), Ethnic Groups of Europe: An Encyclopedia, ABC-CLIO, σελ. 367–368, ISBN 1-59884-302-8 
  10. Minahan, James (1998), Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States, Greenwood Publishing Group, σελ. 45, ISBN 0313306109 
  11. Council of Europe. «List of declarations made with respect to treaty No. 148». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2013. 
  12. National Statistics Institute of Bulgaria. «2001 census, population by ethnic group». 
  13. Bokova 2010.
  14. Schwartz, Herman (2002), The Struggle for Constitutional Justice in Post-Communist Europe, Πανεπιστήμιο του Σικάγου, σελ. 184, ISBN 0226741966 
  15. «Stanovništvo prema narodnosti, popisi 1971. - 2011» (στα Κροατικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2015. 
  16. Zaman. «Altepe'den Hırvat Müslümanlara moral». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2011. 
  17. Anita Skelin Horvat. «Language Policy in Istria, Croatia –Legislation Regarding Minority Language Use» (PDF) (στα Βουλγαρικά). σελ. 51. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2015. 
  18. Tsitselikis, Konstantinos (2012), Old and New Islam in Greece: From Historical Minorities to Immigrant Newcomers, Martinus Nijhoff Publishers, σελ. 569, ISBN 9004221522 
  19. «Demographics of Greece». European Union National Languages. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2010. 
  20. Western Thrace Minority University Graduates Association (2009), «Western Thrace Turkish Minority», =www.pekem.org (Ίδρυμα Πολιτισμού και Εκπαίδευσης Μειονοτήτων Δυτικής Θράκης): 2, http://www.pekem.org/userfiles/Western_Thrace_Turkish_Minority_WTMUGA_July_2009.pdf 
  21. Ergener, Rashid; Ergener, Resit (2002), About Turkey: Geography, Economy, Politics, Religion, and Culture, Pilgrims Process, σελ. 106, ISBN 0-9710609-6-7 
  22. Madianou, Mirca (2005), Mediating the nation: news, audiences and the politics of identity, Routledge Cavendish, σελ. 36–37, ISBN 1-84472-028-4 
  23. Pettifer, James; Nazarko, Mentor (2007), Strengthening Religious Tolerance for a Secure Civil Society in Albania and the Southern Balkans, IOS Press, σελ. 68, ISBN 1-58603-779-X 
  24. Clogg, Richard (2002), Minorities in Greece, Hurst & Co. Publishers, σελ. 84, ISBN 1-85065-706-8 
  25. Trudgill, Peter; Schreier, Daniel (2006), «Greece and Cyprus / Griechenland und Zypern», στο: Ulrich, Ammon, επιμ., Sociolinguistics / Soziolinguistik, Walter de Gruyter, σελ. 1886, ISBN 3110199874 
  26. European Centre for Minority Issues Kosovo. «Minority Communities in the 2011 Kosovo Census Results: Analysis and Recommendations» (PDF). σελ. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2015. 
  27. OSCE (2010), «Community Profile: Kosovo Turks», Kosovo Communities Profile, Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, http://www.osce.org/kosovo/75450?download=true 
  28. European Centre for Minority Issues Kosovo. «Community Profile: Turkish Community» (PDF). σελ. 2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2016. 
  29. State Statistical Office of North Macedonia (2005), Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002, North Macedonia — State Statistical Office, σελ. 34, http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf 
  30. Knowlton, MaryLee (2005), Macedonia, Marshall Cavendish, σελ. 66, ISBN 0-7614-1854-7, https://archive.org/details/isbn_9780761418542/page/66 
  31. Abrahams, Fred (1996), A Threat to "Stability": Human Rights Violations in Macedonia, Human Rights Watch, σελ. 53, ISBN 1-56432-170-3, https://archive.org/details/threattostabilit0000abra/page/53 
  32. Dzankic, Jelena (2016), Citizenship in Bosnia and Herzegovina, Macedonia and Montenegro: Effects of Statehood and Identity Challenges, Routledge, σελ. 81, ISBN 1317165799 
  33. Statistical Office of Montenegro. «Population of Montenegro by sex, type of settlement, etnicity, religion and mother tongue, per municipalities» (PDF). σελ. 7. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2011. 
  34. National Institute of Statistics (2011), Comunicat de presă privind rezultatele provizorii ale Recensământului Populaţiei şi Locuinţelor – 2011, Romania-National Institute of Statistics, σελ. 10, http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2012/02/Comunicat_DATE_PROVIZORII_RPL_2011.pdf, ανακτήθηκε στις 2020-11-26 
  35. Phinnemore, David (2006), The EU and Romania: Great Expectations, The Federal Trust for Education & Research, σελ. 157, ISBN 1-903403-78-2 
  36. Constantin, Daniela L.; Goschin, Zizi; Dragusin, Mariana (2008), «Ethnic entrepreneurship as an integration factor in civil society and a gate to religious tolerance. A spotlight on Turkish entrepreneurs in Romania», Journal for the Study of Religions and Ideologies 7 (20): 59 
  37. «Попис становништва, домаћинстава и станова 2011. у Републици Србији: Становништво према националној припадности - „Остали" етничке заједнице са мање од 2000 припадника и двојако изјашњени» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2020. 
  38. «Abkhazia Population Censuses (1886-2011)». Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2015. 
  39. Bul Turk. «Abhazya'da Yaşayan Osmanlı Türkleri ilgi bekliyor». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2010. 
  40. The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan. «Population by ethnic groups». Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2012. 
  41. Minahan, James (1998), Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States, Greenwood Publishing Group, σελ. 19, ISBN 0313306109 
  42. Zisserman-Brodsky, Dina (2003), «The Relevant Nationalities-Basic Facts», Constructing Ethnopolitics in the Soviet Union: Samizdat, Deprivation and the Rise of Ethnic Nationalism, Pelgrave Macmillan, σελ. 214, ISBN 1403973628 
  43. Демоскоп Weekly. «Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2009. 
  44. Демоскоп Weekly. «Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2009. 
  45. Демоскоп Weekly. «Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2009. 
  46. Al Jazeera (2014). «Ahıska Türklerinin 70 yıllık sürgünü». Al Jazeera. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2016. 
  47. Aydıngün, Ayşegül; Harding, Çiğdem Balım; Hoover, Matthew; Kuznetsov, Igor; Swerdlow, Steve (2006), «Meskhetian Turks: An Introduction to their History, Culture, and Resettlement Experiences», www.cal.org (Center for Applied Linguistics): 13–14, http://www.cal.org/CO/pdffiles/mturks.pdf 
  48. Peyrouse, Sebastien (2015), Turkmenistan: Strategies of Power, Dilemmas of Development, Routledge, σελ. 62, ISBN 0230115527 
  49. Taylor, Scott (2004), Among the Others: Encounters with the Forgotten Turkmen of Iraq, Esprit de Corps, σελ. 31, ISBN 1-895896-26-6 
  50. Jawhar, Raber Tal'at (2010), «The Iraqi Turkmen Front», στο: Catusse, Myriam; Karam, Karam, επιμ., Returning to Political Parties?, The Lebanese Center for Policy Studies, σελ. 313–328, ISBN 1-886604-75-4, http://ifpo.revues.org/1115 
  51. 51,0 51,1 International Crisis Group (2008), Turkey and the Iraqi Kurds: Conflict or Cooperation?, Middle East Report N°81 –13 Νοεμβρίου 2008: International Crisis Group, http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/Middle%20East%20North%20Africa/Iraq%20Syria%20Lebanon/Iraq/81Turkey%20and%20Iraqi%20Kurds%20Conflict%20or%20Cooperation.ashx 
  52. The New York Times (2015). «Who Are the Turkmens of Syria?». In the context of Syria, though, the term ["Turkmen"] is used somewhat differently, to refer mainly to people of Turkish heritage whose families migrated to Syria from Anatolia during the centuries of the Ottoman period — and thus would be closer kin to the Turks of Turkey than to the Turkmens of Central Asia...Q. How many are there? A. No reliable figures are available, and estimates on the number of Turkmens in Syria and nearby countries vary widely, from the hundreds of thousands up to 3 million or more. 
  53. Öztürkmen, Ali; Duman, Bilgay; Orhan, Oytun (2015), «Suriye'de Değişimin Ortaya Çıkardığı Toplum: Suriye Türkmenleri», Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi 83 (0): 5, http://suriyeturkmenmeclisi.org/files/file1.pdf, ανακτήθηκε στις 2020-11-26 
  54. BBC (18 Ιουνίου 2004). «Who's who in Iraq: Turkmen». http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/3770923.stm. Ανακτήθηκε στις 2011-11-23. «The predominantly Muslim Turkmen are an ethnic group with close cultural and linguistic ties to Anatolia in Turkey.» 
  55. Knights, Michael (2004), Operation Iraqi Freedom And The New Iraq: Insights And Forecasts, Washington Institute for Near East Policy, σελ. 262, ISBN 0944029930 .
  56. Taylor, Scott (2004), Among the Others: Encounters with the Forgotten Turkmen of Iraq, Esprit de Corps, ISBN 1-895896-26-6 
  57. Güçlü, Yücel (2007), Who Owns Kirkuk? The Turkoman Case, Middle East Quarterly, Winter 2007, σελ. 79, http://www.turkmen.nl/1A_soitm/WOK.pdf 
  58. Bassem, Wassim (2016). «Iraq's Turkmens call for independent province». Al-Monitor. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2016. Turkmens are a mix of Sunnis and Shiites and are the third-largest ethnicity in Iraq after Arabs and Kurds, numbering around 3 million out of the total population of about 34.7 million, according to 2013 data from the Iraqi Ministry of Planning. 
  59. Triana, María (2017), Managing Diversity in Organizations: A Global Perspective, Taylor & Francis, σελ. 168, ISBN 1317423682 
  60. Stansfield, Gareth (2013). «Iraq: People, History, Politics». John Wiley & Sons. σελ. 72. ISBN 0745656218.  H παράμετρος |url= είναι κενή ή απουσιάζει (βοήθεια)
  61. Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı. «Declaration of Principles of the (Iraqi?) Turkman Congress». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2011. 
  62. Nissman, David (5 Μαρτίου 1999), «The Iraqi Turkomans: Who They Are and What They Want», Iraq Report (Radio Free Europe/Radio Liberty) 2 (9), http://www.globalsecurity.org/wmd/library/news/iraq/1999/9-050399.html 
  63. El-Hatip, Alyaa (2014), «Filistin Türkmenlerinin Genel Durumu», Ortadoğu Türkmenlerİ Sempozyumu, ORSAM, σελ. 96 
  64. Al-Akhbar. «Lebanese Turks Seek Political and Social Recognition». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2012. 
  65. Ahmed, Yusra (2015), Syrian Turkmen refugees face double suffering in Lebanon, Zaman Al Wasl, https://en.zamanalwsl.net/news/11837.html, ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2016 
  66. El-Hatip, Alyaa (2014), «Filistin Türkmenlerinin Genel Durumu», Ortadoğu Türkmenlerİ Sempozyumu, ORSAM, σελ. 95 
  67. Kardaş, Şaban (2014), «Takdim», Ortadoğu Türkmenlerİ Sempozyumu, ORSAM, σελ. 6 
  68. BBC (2015). «Who are the Turkmen in Syria?». There are no reliable population figures, but they are estimated to number between about half a million and 3.5 million. 
  69. Enab Baladi (2015). «تركمان سوريا والعودة إلى الجذور». رغم غياب الإحصائيات الدقيقة لأعداد التركمان في سوريا، إلى أن أعدادهم تقدر ما بين 750 ألف إلى مليون ونصف تركماني، يتركز معظمهم في المناطق الشمالية مثل حلب، اللاذقية، حمص وحماة، بالإضافة إلى دمشق. 
  70. Khalifa, Mustafa (2013), The impossible partition of Syria, Arab Reform Initiative, σελ. 4, http://www.arab-reform.net/en/node/510 
  71. BBC Arabic (2015). «من هم التركمان في سوريا ؟». وليست هناك إحصائيات دقيقة عن عدد التركمان ، لكن يقدر عددهم بين 1.5 إلى 3.5 مليون . 
  72. Current Notes on International Affairs, 25, Υπουργείο Εξωτερικών (Αυστραλία), 1954, σελ. 613 
  73. Algeria: Post Report, Foreign Service Series 256, Στέιτ Ντιπάρτμεντ (9209), 1984, σελ. 1 
  74. Rajewski, Brian (1998), Africa, Volume 1: Cities of the World: A Compilation of Current Information on Cultural, Geographical, and Political Conditions in the Countries and Cities of Six Continents, Gale Research International, σελ. 10, ISBN 081037692X, https://archive.org/details/citiesofworldcom0000unse/page/10 
  75. Malcolm, Peter; Losleben, Elizabeth (2004), Libya, Marshall Cavendish, σελ. 62 
  76. Ahmida, Ali Abdullatif (2011), Making of Modern Libya, The: State Formation, Colonization, and Resistance, Second Edition, 10, SUNY Press, σελ. 44, ISBN 1438428936 
  77. «Libya», The New Encyclopaedia Britannica, 10, Encyclopaedia Britannica, 1983, σελ. 878, ISBN 085229400X, https://archive.org/details/newencyclopaedia09chic_1/page/878 
  78. Focus of Tunisia, 115, Διεθνές Ρόταρυ, 1969, σελ. 56 
  79. Stone, Martin (1997), The Agony of Algeria, C. Hurst & Co. Publishers, σελ. 29, ISBN 1-85065-177-9 .
  80. Milli Gazete. «Levanten Türkler». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2012. 
  81. Ahmida, Ali Abdullatif (1994), The Making of Modern Libya: State Formation, Colonization, and Resistance, Albany, N.Y: SUNY Press, σελ. 189, ISBN 0791417611 
  82. Miltoun, Francis (1985), The spell of Algeria and Tunisia, Darf Publishers, σελ. 129, ISBN 1850770603 
  83. Abdelrazek, Amal Talaat (2007), Contemporary Arab American women writers: hyphenated identities and border crossings, Cambria Press, σελ. 37, ISBN 1-934043-71-0 
  84. Oxford Business Group (2008), The Report: Algeria 2008, Oxford Business Group, σελ. 10, ISBN 1-902339-09-6 
  85. Cezayir Türkleri: Osmanlı İmparatorluğu'nun etkili mirası, Sputnik (πρακτορείο ειδήσεων), 2015, https://tr.sputniknews.com/analiz/201508271017384034/ 
  86. Hizmetli, Sabri (1953), «Osmanlı Yönetimi Döneminde Tunus ve Cezayir’in Eğitim ve Kültür Tarihine Genel Bir Bakış», Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Πανεπιστήμιο της Άγκυρας) 32 (0): 10, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/776/9921.pdf 
  87. Turkish Embassy in Algeria (2008), Cezayir Ülke Raporu 2008, Ministry of Foreign Affairs, σελ. 4, http://www.musavirlikler.gov.tr/altdetay.cfm?AltAlanID=368&dil=TR&ulke=DZ 
  88. Özkan, Fadime (2015), Deneme Bir İki, Okur Kitaplığı, σελ. 475, ISBN 6054877941 .
  89. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı (2010), «Sosyo-Ekonomik Açıdan Cezayir», Gümrük ve Ticaret Bülteni (Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı) (3): 35, http://www.gtb.gov.tr/data/51d55f17487c8e0f30a44f5a/gumrukbulteni3.pdf, ανακτήθηκε στις 2020-11-26 
  90. 90,0 90,1 Güzel, Hasan Celâl (2016). «Orta Doğuda Türk/Türkmen Varlığı» (PDF). Yeni Turkiye. σελ. 150. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 31 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2020. Bunların dışında, Suudî Arabistan’da 150 bin Türk nüfusu, Mısır’da 150 bin civarında Ariş Türkleri, Yemen’de en az 200 bin Türk, Ürdün’de çok sayıda Türk asıllı nüfus yaşamaktadır. Mısır nüfusunun üçte birinin, yani 25 milyon nüfusun Türk asıllı olduğu ileri sürülmektedir. 
  91. Rippin, Andrew (2008). «World Islam: Critical Concepts in Islamic Studies». Routledge. ISBN 0415456533.  H παράμετρος |url= είναι κενή ή απουσιάζει (βοήθεια)
  92. Pan, Chia-Lin (1949), «The Population of Libya», Population Studies 3 (1): 100–125, doi:10.1080/00324728.1949.10416359 
  93. Osmanlı torunları Libya‘da dernek kurdu, Milli Gazette, 2015, http://www.milligazete.com.tr/yazdir/952242 
  94. Akar, Metin (1993), «Fas Arapçasında Osmanlı Türkçesinden Alınmış Kelimeler», Türklük Araştırmaları Dergisi 7: 94–95 
  95. Sertoglu, Sedat (1998), Haftaya Bakış, 7, Bakış Basın Yayın Organizasyon, σελ. 35 .
  96. «Yemen Raporu». Union of NGOs of The Islamic World. 2014. σελ. 26. Bu noktadan hareketle, bölgede yaklaşık 10 bin ila 100 bin arasında Türk asıllı vatandaş bulunduğu tahmin edilmektedir.  H παράμετρος |url= είναι κενή ή απουσιάζει (βοήθεια)