Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τσεβάπι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 04/02/2023.
Τσεβάπι
Προέλευση
Τόπος προέλευσηςΒοσνία και Ερζεγοβίνη, Σερβία
ΠεριοχήΒαλκάνια
Πληροφορίες
ΠιάτοΚυρίως πιάτο
Θερμοκρασία σερβιρίσματοςΖεστό
Κύρια συστατικάΚρέας (αρνί, μοσχάρι, χοιρινό ή βοδινο)
ΠαραλλαγέςΧαντζίσκι τσεβάπ
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το τσεβάπι (κυριλλικά: ћевапи), ή τσεβάπτσιτσι (επίσημο υποκοριστικό, κυριλλικά: ћевапчићи) είναι ψητό πιάτο κρέατος που τρώγεται παραδοσιακά στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης (συγκεκριμένα στα Βαλκάνια). Θεωρείται εθνικό πιάτο της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης,[1] και είναι επίσης κοινό και στις άλλες χώρες της Πρώην Γιουγκοσλαβίας (Κροατία, Σερβία,[2][3][4] Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Κοσσυφοπέδιο, και Σλοβενία), την Αυστρία (κυρίως στην Καρινθία και την Στυρία, επειδή γειτνιάζουν με την Σλοβενία) και την Αλβανία, ενώ στην Ελλάδα το πιάτο είναι δημοφιλής κυρίως στην περιοχή της Φλώρινας και γνωστό σε άλλες παραμεθόριες περιοχές της Μακεδονίας, όπως την Πέλλα, το Κιλκίς και την Καστοριά επειδή γειτνιάζουν με την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία.

Το τσεβάπι προέρχεται από τα Βαλκάνια και την οθωμανική εποχή, εκπροσωπώντας μια τοπική σπεσιαλιτέ παρόμοιο με το κεφτέ κεμπάπ.

Συνήθως σερβίρονται σε ομάδες πέντε με δέκα πιάτων σε ένα πιάτο ή σε πίτα (λέπινιε ή σόμουν), συχνά με κομμένα κρεμμύδια, κρέμα, καϊμάκι, αϊβάρ, φέτα, κόκκινο πιπέρι και αλάτι. Το βοσνιακό τσεβάπι φτιάχνεται από δύο τύπους μοσχαρίσιου κρέατος, αναμειγνένες με το χέρι και σχηματισμένα με μια χοάνη, ενώ το σχηματισμένο τσεβάπι είναι ψημένο. Το σερβικό τσεβάπτσιτσι φτιάχνεται από κρέας αρνιού, μοσχαριού ή χοιρινού ή από μείγμα αυτών.

Ονομασίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λέξη τσεβάπ προέρχεται από την τουρκική λέξη κεμπάπ. Η λέξη χρησιμοποιείται μερικές φορές σε συνδυασμό με το νοτιοσλαβικό υποκοριστικό επίθημα - čići. Οι ονομασίες στις γλώσσες τις περιοχής είναι: Αλβανική: Qebapa / Qofte, βουλγαρικά: кебапчета‎‎, βοσνιακά: ćevapi/ćevapčići, τσεχικά: čevabčiči‎‎, σλαβομακεδονικά: ќебапчиња‎‎, σερβικά κυριλλικά: ћевапи/ћевапчићи‎‎, σλοβακικά: čevapčiči‎‎, Σλοβενικά: čevapčiči. Η λέξη τσεβάπι είναι πληθυντικός της λέξης τσεβάπ. Η ονομασία χρησιμοποιείται σπάνια σε ενική μορφή καθώς μια τυπική μερίδα αποτελείται από πολλά πιάτα.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τσεβάπι με σόμουν, με κρεμμύδι, από Σεράγεβο.

Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής διοίκησης, οι χαϊδούκοι (αντάρτες, παράνομοι) έφτιαχναν το χαϊντούτσκι τσεβάπ, το οποίο παρασκευαζόταν εύκολα. Αποτελούνταν από κομμάτια κρέατος και καπνιστό λαρδί σε ένα σουβλάκι ψημένο πάνω από τη φωτιά.[5] Η συνταγή του λεσκοβάτσκι τσεβάπ ("τσεβάπ του Λεσκοβάτς"), μια τοπική σπεσιαλιτέ της Σερβίας, βασίζεται στην παραδοσιακή πλιεσκάβιτσα[6], η οποία σχηματίζεται ως τσεβάπ.

Το Λέσκοβατς έχει μια μακρά ιστορία όσον αφορά τις ψησταριές.[7] Στο Βελιγράδι, εισήχθη για πρώτη φορά από το Λέσκοβατς στη δεκαετία του 1860, στο καφάνα "Ράγιτς" (Rajić) στη μεγάλη αγορά (σημερινό Στουντέντσκι Τργκ), απ'όπου γρήγορα εξαπλώθηκε σε όλη τη πόλη και μετά στη Σερβία.[8][9] Η βιομηχανία γρήγορα πολλαπλασιάστηκε, καθώς το τσεβάπι έγινε δημοφιλές έδεσμα στη κοινότητα.

Τα τσεβάπτσιτσι σερβίρονταν σε καταστήματα, γνωστά ως τσεβάμπντζιγια.[10] Σύμφωνα με μελέτη του 1927-28 στο Βελιγράδι, οι άνθρωποι είτε έτρωγαν στο εστιατόριο είτε έξω (στον καλντρμά), και συχνά το έπαιρναν για το σπίτι. Τα καταστήματα το σέρβιραν από νωρίς το πρωί έως τις 10 το πρωί. Συχνά το πιάτο αγοραζόταν ως πρωινό.

Πριν από τη δεκαετία του 1930, το τσεβάπι διαδόθηκε σε όλη τη Γιουγκοσλαβία, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Σερβίας και της Περιφέρεια Μακεδονίας.[8] Μέχρι το 1932, τα τσεβάπτσιτσι θεωρούταν τοπική σπεσιαλιτέ στη νότια Σερβία, τα Σκόπια και το Ιπέκιο.[11] Το 1933, εμφανίστηκε ο πρώτος πωλητής φαγητών του δρόμου στο Μάριμπορ της βόρειας Σλοβενίας, ο οποίος ήρθε από το Λέσκοβατς και σέρβιρε ψητό κρέας, συμπεριλαμβανομένων των τσεβάπτσιτσι.[12] Το 1940, δέκα κομμάτια κόστιζαν ένα γιουγκοσλαβικό δηνάριο.[13] Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, τα τσεβάπτσιτσι και άλλα ανατολίτικα πιάτα εισήλθαν στην κροατική κουζίνα.[14] Τα ψητά κρέατα στον τύπο του Λέσκοβατς, συμπεριλαμβανομένου του τσεβάπτσιτσι, έχουν γίνει σήμερα μέρος της καθημερινής διατροφής στη Σλοβενία.[15] Σήμερα, τα τσεβάπτσισι είναι διαθέσιμα και στις κοινότητες της διασποράς των εθνών της πρώην Γιουγκοσλαβίας.

Σήμερα, τα καταστήματα που σερβίρουν τσεβάπι λέγονται τσεβαμπτζίνιτσα, σερβ. ćevabdžinica (πλ. ćevabdžinice).

Το Λέσκοβατς διοργανώνει ετήσιο φεστιβάλ ψησταριάς, το Φεστιβάλ Σχάρας του Λέσκοβατς, ως επίδειξη των τσεβάπι και άλλων ψητών κρεάτων.

Προετοιμασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένας τύπος σερβικού τσεβάπι με μείγμα από διάφορα είδη κρεάτων.

Συνήθως σερβίρεται από 5-10 κομμάτια σε ένα πιάτο ή σε μια πίτα (λεπίνιε ή σόμουν), συχνά με ψιλοκομμένο κρεμμύδι, ξινή κρέμα, καϊμάκι, αϊβάρ, τυροκομείο, κόκκινο πιπέρι και αλάτι. Είναι κατασκευασμένο από δύο τύπους βοδινού κρέατος με κιμά, ο οποίος αναμειγνύεται με το χέρι και σχηματίζεται με μια χοάνη ενώ το τσεβάπι έπειτα ψήνεται. Το σέρβικο τσεβάπι σχηματίζεται από βόειο κρέας, αρνί ή χοιρινό, ή ένα μείγμα τους.

Στην Αυστρία, τη Ρουμανία, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία, το τσεβάπτσιτσι σερβίρεται γενικά ως γρήγορο φαγητό, με μουστάρδα αναμεμειγμένη με ψιλοκομμένα ωμά κρεμμύδια και πατάτες ή πατάτες τηγανητές.

Ποικιλίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα τσεβάπτσιτσι φαίνονται στα δεξιά σε αυτή τη φωτογραφία με εδέσματα της σερβικής κουζίνας.
  • Σαράγιεφσκι τσεβάπ: Τσεβάπ από το Σεράγεβο της Βοσνίας. Φτιάχνεται το βόειο κρέας το οποίο σερβίρεται σε μια παραδοσιακή πίτα από το Σεράγεβο που ονομάζεται σόμουν.
  • Τράβνιτσκι τσεβάπ: Τσεβάπ από το Τράβνικ της Βοσνίας. Φτιάχνεται από μείγμα βοδινού, μοσχαρίσιου, πρόβειου και αρνίσιου κρέατος.
  • Μπανιαλούτσκι τσεβάπ: Τσεβάπ από το Μπάνια Λούκα της Βοσνίας. Φτιάχνεται από μείγμα βοδινού και αρνίσιου κρέατος.
  • Τουζλάνσκι τσεβάπ: Τσεβάπ από την Τούζλα της Βοσνίας. Φτιάχνεται από μείγμα βοδινού, πρόβειου και αρνίσιου κρέατος. Συνήθως, ένας απλός ζωμός βοείου κρέατος χύνεται πάνω από το σόμουν πριν από την κατανάλωση του, κάνοντας το πιάτο πολύ ζουμερό.
  • Νοβοπαζάρσκι τσεβάπ: Τσεβάπ από τη Νόβι Παζάρ στο Σάντζακ της Σερβίας. Φτιάχνεται από βοδινό ή αρνίσιο κρέας ή από μείγμα των δύο.
  • Λεσκοβάτσκι τσεβάπ: Τσεβάπ από το Λέσκοβατς της Σερβίας. Φτιάχνεται από μοσχαρίσιο κρέας.
  • Κεμπάπι ή Τσεβάπι Φλώρινας, η Ελληνική εκδοχή του πιάτου. Φτιάχνεται από μείγμα τριών κρεάτων βοδινού, πρόβειου και αρνίσιου.

Υπάρχουν παραλλαγές στην περιεκτικότητα σε κρέας και καρυκεύματα. Το πιάτο διατηρείται απλό και παραδοσιακά σερβίρεται με πίτα με κρεμμύδια και/ή καϊμάκι και γιαούρτι ως ορεκτικό.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Bosnia and Herzegovina». Encyclopædia Britannica. 2009. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2009. 
  2. ↑ Encyclopædia Britannica (2002). The New Encyclopædia Britannica. 1. Encyclopædia Britannica. ISBN 978-0-85229-787-2. 
  3. ↑ Έμπερ, Μέλβιν (2001). Countries and Their Cultures: Saint Kitts and Nevis to Zimbabwe. σελ. 68. ISBN 9780028649467. 
  4. ↑ «Cevapcici». SBS Australia. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2019. 
  5. ↑ Yugoslavia. D. McKay. 1962. ... Turkish occupation the outlaws produced hajduCki cevap (the haiduk was the maquis of the period) which was easy to make and tasty. It consists of pieces of meat, potatoes and smoked lard stuck on a skewer and roasted over a roaring fire. 
  6. ↑ Laurence Mitchell (2013). Serbia. Bradt Travel Guides. σελ. 83. ISBN 978-1-84162-463-1. For the main course, the most popular meat dishes are pljeskavica (meat patties, usually a mixture of pork, beef and lamb, sprinkled with spices, then grilled and served with onion) 
  7. ↑ Sergije Dimitrijević (1983). Istorija Leskovca i okoline. Narodni muzej. Гастрономски специјалитет Лесковца били су 'ћевапчићи и чувене лесковачке кобасице печене на роштиљу.4 Лесковац је одувек имао чувене ћевабџије. У периоду који описујемо најпознатије лесковачке ћевабџије биле су ... 
  8. ↑ 8,0 8,1 Darko Spasić, Branislav Nušić. «Прилог историјату ћевапчића» (στα Serbian). Srpsko nasleđe. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  9. ↑ Branislav Đ Nušić· Aleksandra Vraneš (1996). Beogradska čaršija. Ars Libri. σελίδες 22–30. 
  10. ↑ Srpski etnografski zbornik. 42. Akademija. 1928. σελίδες 121–122. 
  11. ↑ Milivoja M. Savić (1932). Naša industrija, zanati, trgovina i poljoprivreda: njine osnovice, stanje, odnosi, važnost, putevi, prošlost i budućnost. Izd. Ministarstva trgovine i industrije. σελ. 244. 
  12. ↑ Jacobs, Marc· Scholliers, Peter (2003). Eating Out in Europe: Picnics, Gourmet Dining and Snacks Since the Late Eighteenth Century. σελ. 133. ISBN 9781859736586. 
  13. ↑ Etnografski muzej u Beogradu· Borivoje M. Drobnjaković (1940). Glasnik: Bulletin. Десет ћевапчића за данар, десет за динар! Скупи се гомила и гледа: Добри ћевапчићи, па и велики, а десет за ... 
  14. ↑ Ivo Goldstein (1999). Croatia: A History. McGill-Queen's Press – MQUP. ISBN 978-0-7735-2017-2. To all this must be added, especially in the second half of the twentieth century, the influence of typical oriental-Turkish dishes and ways of cooking (barbecue, cevapcici). 
  15. ↑ Dragana Radojičić. «SERBIAN DISHES ON THE SLOVENIAN TABLE». Traditiones 39 (1). http://ojs.zrc-sazu.si/traditiones/article/view/1028. «[Abstract] The research included immigration trends from Serbia to Slovenia from 1918 to the present, and how these are reflected in the acceptance of food-related products and dishes that originated in Serbia and have become part of Slovenians’ everyday diet.». 


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τσεβάπι&oldid=10768650"