Φρίντριχ Σπέε

Φρίντριχ Σπέε
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Friedrich Spee (Γερμανικά)
Προφορά
Γέννηση	25  Φεβρουαρίου 1591 Ντύσσελντορφ
Θάνατος	9  Αυγούστου 1635 Τριρ
Αιτία θανάτου	πανώλη
Χώρα πολιτογράφησης	Γερμανία
Θρησκεία	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Θρησκευτικό τάγμα	Εταιρεία του Ιησού
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά λατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ποιητής συγγραφέας διδάσκων πανεπιστημίου θεολόγος παιδαγωγός
Εργοδότης	Theological Faculty of Paderborn
Αξιοσημείωτο έργο	O Heiland, reiß die Himmel auf Vom Himmel hoch, o Engel, kommt Ist das der Leib, Herr Jesu Christ d:Q15852208 Zu Bethlehem geboren d:Q22812467
Ιστότοπος
www.friedrich-spee.de
Σχετικά πολυμέσα

Ο Φρίντριχ Σπέε φον Λάνγκενφελντ (γερμανικά: Friedrich Spee von Langenfeld‎‎, 25 Φεβρουαρίου 1591 - 7 Αυγούστου 1635) ήταν Γερμανός Ιησουίτης ιερέας, καθηγητής και ποιητής. Έγινε γνωστός ως επικριτής της πρακτικής των διώξεων μαγισσών με την πραγματεία του Cautio Criminalis και ως συγγραφέας θρησκευτικών ύμνων.

Ο Σπέε ήταν από τους πρώτους που επέκρινε τη χρήση βασανιστηρίων σε δίκες για μαγεία, υποστηρίζοντας ότι αυτή η μορφή ανάκρισης δεν ήταν σωστός τρόπος για να εξακριβωθεί η αλήθεια, καθώς όσοι βασανίζονταν ήταν πρόθυμοι να παραδεχτούν οτιδήποτε για να σταματήσει το μαρτύριο. Έγραψε «Τα βασανιστήρια έχουν τη δύναμη να δημιουργήσουν μάγισσες εκεί όπου δεν υπάρχουν».

Βιογραφία

Ο Φρίντριχ Σπέε γεννήθηκε το 1591 στο Κάιζερβερτ, σημερινή συνοικία του Ντίσελντορφ, και ήταν γιος υψηλόβαθμου αξιωματούχου της Κολωνίας. Το 1610 σε ηλικία 19 ετών, όταν τελείωσε τη βασική εκπαίδευσή του στην Κολωνία, παρά τη θέληση των γονιών του, μπήκε στο τάγμα των Ιησουιτών στην Τριρ. Ακολούθησε εκτεταμένες σπουδές από το 1612 έως το 1623 - φιλοσοφικές σπουδές στο Βύρτσμπουργκ και θεολογία στο Μάιντς - όπου το 1622 χειροτονήθηκε Καθολικός ιερέας παράλληλα με τη δραστηριότητά του ως δάσκαλος. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, έγινε καθηγητής θεολογίας στο πανεπιστήμιο των Ιησουιτών του Πάντερμπορν από το 1623 έως το 1626 και ήταν ιεροκήρυκας του καθεδρικού ναού της πόλης. Από το 1626 δίδαξε στα κολλέγια Ιησουιτών στην Τριρ, Φούλντα, Βύρτσμπουργκ, Σπάιερ, Βορμς και Μάιντς.

Άγαλμα του Σπέε στο Πάντερμπορν

Τον Οκτώβριο του 1628, στα πλαίσια προσπάθειας επαναφοράς των προτεσταντικών περιοχών στη σφαίρα επιρροής του Καθολικισμού, ανέλαβε το καθήκον να κηρύξει στο Πάιν στην Κάτω Σαξονία. Στους πολίτες της πόλης δόθηκε η επιλογή να εγκαταλείψουν την πόλη ή να υιοθετήσουν την καθολική πίστη. Σημείωσε μεγάλη επιτυχία αλλά δημιούργησε και πολλούς εχθρούς: το 1629 έπεσε θύμα απόπειρας δολοφονίας και τραυματίστηκε σοβαρά.

Μετά την ανάρρωσή του, συνέχισε τη δραστηριότητά του ως καθηγητής και ιεροκήρυκας στο Πάντερμπορν αλλά το 1631 απομακρύνθηκε από τη θέση μετά από συγκρούσεις σχετικά με τις απόψεις του στο ζήτημα των μαγισσών και λόγω ισχυρών αντιδράσεων για την παράκαμψη του διδακτικού προγράμματος. Μετά από περαιτέρω συγκρούσεις την περίοδο που ήταν καθηγητής στην Κολωνία το 1631/32, απειλήθηκε με εκδίωξη από το τάγμα των Ιησουιτών, αλλά αυτό δεν συνέβη παρά την εντολή του αρχηγού του τάγματος. Το 1633, δύο χρόνια μετά τη δημοσίευση του Cautio Criminalis, τον μετέθεσαν στην Τριρ ως καθηγητή και εξομολογητή φυλακών και νοσοκομείων. Εκεί ο Σπέε ολοκλήρωσε μια συλλογή λυρικών ποιημάτων και ύμνων που είναι ακόμη γνωστά σήμερα και η οποία δημοσιεύτηκε μεταθανάτια στην Κολωνία το 1649.

Κατά τη διάρκεια της εισβολής των αυτοκρατορικών δυνάμεων στην Τριρ τον Μάρτιο του 1635 (κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου), ενώ φρόντιζε σε νοσοκομείο τραυματισμένους στρατιώτες που νοσούσαν από πανώλη, μολύνθηκε και ο ίδιος και πέθανε στις 7 Αυγούστου 1635 σε ηλικία 44 ετών.

Συγγραφικό έργο

Γραμματόσημο των Γερμανικών Ομοσπονδιακών Ταχυδρομείων το 1991 με την ευκαιρία των 400 ετών από τη γέννηση του Φρίντριχ Σπέε

Η λογοτεχνική δραστηριότητα του Σπέε συγκεντρώθηκε κυρίως στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Δύο από τα έργα του εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του: Goldenes Tugendbuch (Χρυσή Βίβλος των Αρετών), ένα βιβλίο με έννοιες από τη σχολαστική ηθική θεολογία του Θωμά Ακινάτη που επαινέθηκε πολύ από τον Λάιμπνιτς και Trutznachtigall (Ανταγωνισμός με το αηδόνι), μια συλλογή από περίπου εξήντα ιερούς ύμνους, που κατέχει εξέχουσα θέση ανάμεσα στους θρησκευτικούς στίχους της γερμανικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα και έχει ανατυπωθεί επανειλημμένα μέχρι σήμερα.

Το πιο σημαντικό έργο του, το Cautio Criminalis, είναι ένα κατηγορητήριο των δικών μαγείας που διεξάγονταν στα πλαίσια των διώξεων μαγισσών, που ήταν στο αποκορύφωμά τους στη Γερμανία στις αρχές του 17ου αιώνα, βασισμένη στην προσωπική του εμπειρία ως «εξομολογητής μαγισσών» στο Μπάμπεργκ και το Βύρτσμπουργκ στη σημερινή Βαυαρία. Το βιβλίο δημοσιεύθηκε στα λατινικά το 1631 ανώνυμα αλλά εντός του τάγματος των Ιησουιτών η συγγραφή του επικίνδυνου κειμένου δεν μπορούσε να μείνει κρυφή και ο συγγραφέας απειλήθηκε με απόλυση. Τελικά ως τιμωρία, απομακρύνθηκε στην Τριρ, όπου πέθανε το 1635.

Ο Σπέε περιέγραψε σαρκαστικά τις φρικαλεότητες που συνέβαιναν στις περισσότερες δίκες, ιδιαίτερα τη χρήση βασανιστηρίων. Προώθησε μεταρρυθμιστικά μέτρα και ειδικότερα υποστήριξε τη δημοσίευση ενός νέου αυτοκρατορικού νόμου για το θέμα και την εισαγωγή ευθύνης για ζημίες που προκλήθηκαν από άδικες ποινές δικαστών. Δεν υποστήριξε ρητά την άμεση κατάργηση των δικών μαγείας, γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με την επίσημη θέση της Εκκλησίας, αλλά από το έργο μπορεί να συναχθεί μια σιωπηρή κριτική για την ίδια την ύπαρξη αυτής της πρακτικής.

Το Cautio Criminalis οδήγησε στην κατάργηση των καψίματος μαγισσών σε ορισμένα μέρη, ειδικά στο Μάιντς, και συνέβαλε σημαντικά στο τέλος του κυνηγιού μαγισσών. Ο ηθικός αντίκτυπος της δημοσίευσης ήταν αξιοσημείωτος. Κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα, εμφανίστηκαν πολλές νέες εκδόσεις και μεταφράσεις στα γερμανικά. Η πραγματεία του βρήκε ευνοϊκή υποδοχή και μεταξύ ορισμένων μελών του τάγματος των Ιησουιτών, μεταξύ άλλων οι Γερμανοί Ιησουίτες Άνταμ Τάνερ και Πάουλ Λάιμαν υποστήριξαν παρόμοιες θέσεις.