Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ψευδαίσθηση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τα μάτια μου τη στιγμή των εμφανίσεων του Άουγκουστ Νάτερερ, ένα Γερμανό καλλιτέχνη που ζωγράφισε πολλούς πίνακες με τις ψευδαισθήσεις του.

Μια ψευδαίσθηση είναι μια αντίληψη απουσία ενός εξωτερικού ερεθίσματος που έχει τις ιδιότητες μιας πραγματικής αντίληψης. Οι ψευδαισθήσεις είναι ζωηρές, ουσιαστικές και θεωρείται ότι εντοπίζονται στον εξωτερικό αντικειμενικό χώρο. Διακρίνονται από πολλά σχετικά φαινόμενα, όπως το όνειρο, το οποίο δεν περιλαμβάνει εγρήγορση, την ψευδοπαραίσθηση, η οποία δεν μιμείται την πραγματική αντίληψη και γίνεται αντιληπτή με ακρίβεια ως εξωπραγματική, την παραίσθηση, η οποία περιλαμβάνει παραμορφωμένη ή παρερμηνευμένη πραγματική αντίληψη και τη φαντασία, που δεν μιμείται την πραγματική αντίληψη, και είναι υπό εθελοντικό έλεγχο.[1] Οι παραισθήσεις διαφέρουν επίσης από τις «παραληρητικές αντιλήψεις», στις οποίες δίνεται κάποια πρόσθετη σημασία σε ένα σωστά αισθητό και ερμηνευμένο ερέθισμα (δηλαδή σε μια πραγματική αντίληψη).

Ψευδαισθήσεις μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε αισθητήρια οδό - οπτική, ακουστική, οσφρητική, γευστική, απτική, ιδιοδεκτικότητας, ισορροπίας, αλγαισθητική, θερμότητας και χρονική.

Μια ήπια μορφή ψευδαισθήσεων είναι γνωστή ως διαταραχή και μπορεί να εμφανιστεί στις περισσότερες από τις παραπάνω αισθήσεις. Αυτά μπορεί να είναι πράγματα όπως η αντίληψη κίνησης στην περιφερειακή όραση ή να ακούγονται αμυδρά θόρυβοι ή φωνές. Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις είναι πολύ συχνές στη σχιζοφρένεια. Μπορεί να είναι καλοπροαίρετες (λέγοντας στο υποκείμενο καλά πράγματα για τον εαυτό τους) ή κακόβουλες, βρίζοντας το υποκειμένο. Το 55% των ακουστικών ψευδαισθήσεων είναι κακόβουλου περιεχομένου,[2] για παράδειγμα, οι άνθρωποι που μιλούν για το υποκείμενο, δεν τους μιλούν απευθείας. Όπως οι ακουστικές ψευδαισθήσεις, η πηγή των αντίστοιχων οπτικών μπορεί επίσης να βρίσκεται πίσω από το θέμα. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει την αίσθηση ότι κάποιος κοιτιέται επίμονα, συνήθως με κακόβουλη πρόθεση.  Συχνά, οι ακουστικές ψευδαισθήσεις και οι οπτικές τους αντίστοιχες βιώνονται από το υποκείμενο μαζί.[3]

Οι υπναγωγικές παραισθήσεις και οι υπνοπομπικές παραισθήσεις θεωρούνται φυσιολογικά φαινόμενα. Οι υπναγωγικές παραισθήσεις μπορεί να εμφανιστούν καθώς κάποιος αποκοιμιέται και οι υπνοπομπικές παραισθήσεις εμφανίζονται όταν κάποιος ξυπνά. Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να σχετίζονται με χρήση ναρκωτικών (ιδιαίτερα παραληρηματικά ), στέρηση ύπνου, ψύχωση, νευρολογικές διαταραχές και τρομώδες παραλήρημα.

Ταξινόμηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να εκδηλωθούν με ποικίλες μορφές.[4] Διάφορες μορφές ψευδαισθήσεων επηρεάζουν διαφορετικές αισθήσεις, μερικές φορές συμβαίνουν ταυτόχρονα, δημιουργώντας πολλαπλές αισθητηριακές ψευδαισθήσεις σε όσους τις βιώνουν.

Οπτικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια οπτική ψευδαίσθηση είναι «η αντίληψη ενός εξωτερικού οπτικού ερεθίσματος όπου δεν υπάρχει».[5] Ένα ξεχωριστό αλλά σχετικό φαινόμενο είναι μια οπτική ψευδαίσθηση, η οποία είναι μια παραμόρφωση ενός πραγματικού εξωτερικού ερεθίσματος. Οι οπτικές ψευδαισθήσεις ταξινομούνται ως απλές ή σύνθετες:

  • Οι απλές οπτικές ψευδαισθήσεις αναφέρονται επίσης ως μη σχηματισμένες οπτικές ψευδαισθήσεις και στοιχειώδεις οπτικές ψευδαισθήσεις. Αυτοί οι όροι αναφέρονται σε φώτα, χρώματα, γεωμετρικά σχήματα και μη διακτιτλα αντικείμενα. Αυτά μπορούν να υποδιαιρεθούν περαιτέρω σε φωσφαίνια τα οποία είναι χωρίς δομή, και φωτοψίες οποίες είναι με γεωμετρικές δομές.
  • Οι σύνθετες οπτικές ψευδαισθήσεις αναφέρονται επίσης ως σχηματισμένες οπτικές ψευδαισθήσεις. Είναι καθαρές, ρεαλιστικές εικόνες ή σκηνές όπως άνθρωποι, ζώα, αντικείμενα, μέρη κ.λπ.

Ακουστικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις (γνωστές και ως παρακουσία )[6] είναι η αντίληψη του ήχου χωρίς εξωτερικό ερέθισμα. Αυτές οι ψευδαισθήσεις είναι ο πιο κοινός τύπος ψευδαισθήσεων.[7] Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: στοιχειώδεις και σύνθετες. Οι στοιχειώδεις ψευδαισθήσεις είναι η αντίληψη ήχων όπως συριγμός, σφύριγμα, εκτεταμένος τόνος και άλλα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι εμβοές είναι μια στοιχειώδης ακουστική ψευδαίσθηση. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι που εμφανίζουν ορισμένους τύπους εμβοών, ιδιαίτερα παλμικές εμβοές, ακούνε στην πραγματικότητα το αίμα να τρέχει μέσα από τα αγγεία κοντά στο αυτί. Επειδή το ακουστικό ερέθισμα είναι παρόν σε αυτή την κατάσταση, δεν χαρακτηρίζεται ως παραίσθηση.

Οι σύνθετες ψευδαισθήσεις είναι εκείνες με φωνές, μουσική ή άλλους ήχους που μπορεί να είναι ή να μην είναι καθαροί, μπορεί να είναι ή να μην είναι οικείοι και μπορεί να είναι φιλικοί, επιθετικοί ή μεταξύ άλλων πιθανοτήτων. Μια παραίσθηση ενός μεμονωμένου ατόμου με μία ή περισσότερες ομιλούσες φωνές σχετίζεται ιδιαίτερα με ψυχωσικές διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια και έχει ιδιαίτερη σημασία στη διάγνωση αυτών των καταστάσεων.

Μια άλλη τυπική διαταραχή όπου οι ακουστικές ψευδαισθήσεις είναι πολύ συχνές είναι η διασπαστική διαταραχή ταυτότητας. Στη σχιζοφρένεια οι φωνές συνήθως γίνονται αντιληπτές ότι προέρχονται έξω από το άτομο, αλλά στις διασπαστικές διαταραχές γίνονται αντιληπτές ότι προέρχονται από το εσωτερικό του ατόμου, σχολιάζοντας στο κεφάλι του αντί πίσω από την πλάτη του. Η διαφορική διάγνωση μεταξύ της σχιζοφρένειας και των διασχιστικών διαταραχών είναι πρόκληση λόγω πολλών αλληλεπικαλυπτόμενων συμπτωμάτων, ιδιαίτερα των συμπτωμάτων πρώτης τάξης κατά Σνάιντερ, όπως οι ψευδαισθήσεις.[8] Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι που δεν πάσχουν από διαγνώσιμες ψυχικές ασθένειες μπορεί μερικές φορές να ακούν και φωνές.[9] Ένα σημαντικό παράδειγμα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαμόρφωση μιας διαφορικής διάγνωσης για έναν ασθενή με παρακουσία είναι η επιληψία του πλευρικού κροταφικού λοβού. Παρά την τάση να συσχετίζονται φωνές ακρόασης, ή αλλιώς ψευδαισθήσεις, και η ψύχωση με τη σχιζοφρένεια ή άλλες ψυχιατρικές ασθένειες, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι, ακόμη κι αν ένα άτομο εμφανίζει ψυχωσικά χαρακτηριστικά, δεν πάσχει απαραίτητα από ψυχιατρική διαταραχή. Διαταραχές όπως η νόσος του Γουίλσον, διάφορες ενδοκρινικές παθήσεις, πολυάριθμες μεταβολικές διαταραχές, σκλήρυνση κατά πλάκας, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, πορφυρία, σαρκοείδωση και πολλές άλλες μπορεί να εμφανιστούν με ψύχωση.

Οι μουσικές ψευδαισθήσεις είναι επίσης σχετικά συχνές όσον αφορά τις σύνθετες ακουστικές ψευδαισθήσεις και μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός ευρέος φάσματος αιτιών που κυμαίνονται από απώλεια ακοής (όπως στο σύνδρομο μουσικού αυτιού, η ακουστική εκδοχή του συνδρόμου Σαρλ Μπονέ), επιληψία πλευρικού κροταφικού λοβού,[10] αρτηριοφλεβική δυσπλασία,[11] εγκεφαλικό επεισόδιο, βλάβη, απόστημα ή όγκο.[12]

Εντολές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ψευδαισθήσεις εντολών είναι ψευδαισθήσεις με τη μορφή εντολών. φαίνεται να προέρχονται από εξωτερική πηγή ή μπορεί να μοιάζουν να προέρχονται από το κεφάλι του υποκειμένου.[13] Το περιεχόμενο των ψευδαισθήσεων μπορεί να κυμαίνεται από αβλαβής έως εντολές για πρόκληση βλάβης στον εαυτό ή στους άλλους.[13] Οι ψευδαισθήσεις εντολών συχνά συνδέονται με τη σχιζοφρένεια. Τα άτομα που παρουσιάζουν ψευδαισθήσεις μπορεί να συμμορφώνονται ή να μην συμμορφώνονται με τις παραισθησιακές εντολές, ανάλογα με τις περιστάσεις. Η συμμόρφωση είναι πιο συνηθισμένη για μη βίαιες εντολές.[14]

Οι εντολικές ψευδαισθήσεις χρησιμοποιούνται μερικές φορές για την υπεράσπιση ενός εγκλήματος που έχει διαπραχθεί, συχνά ανθρωποκτονιών.[15] Στην ουσία είναι μια φωνή που ακούει κανείς και λέει στον ακροατή τι να κάνει. Μερικές φορές οι εντολές είναι αρκετά καλοπροαίρετες οδηγίες όπως «Σήκω» ή «Κλείσε την πόρτα».[16] Είτε πρόκειται για εντολή για κάτι απλό είτε για κάτι που αποτελεί απειλή, εξακολουθεί να θεωρείται «παραίσθηση εντολών». Μερικές χρήσιμες ερωτήσεις που μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να προσδιορίσει εάν μπορεί να υποφέρει από αυτό περιλαμβάνουν: «Τι σας λένε οι φωνές να κάνετε;» , «Πότε οι φωνές σου άρχισαν να σου λένε για πρώτη φορά να κάνεις πράγματα;» , «Αναγνωρίζετε το άτομο που σας λέει να βλάψετε τον εαυτό σας (ή τους άλλους);», «Πιστεύεις ότι μπορείς να αντισταθείς στο να κάνεις αυτό που σου λένε οι φωνές;»[16]

Οσφρητικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η φαντοσμία (οσφρητικές ψευδαισθήσεις), μυρίζοντας μια οσμή που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα,[17] και η παροσμία (οσφρητικές ψευδαισθήσεις), εισπνέοντας μια πραγματική οσμή αλλά την αντιλαμβανόμαστε ως διαφορετική μυρωδιά από αυτή που θυμόμαστε,[18] είναι παραμορφώσεις στην αίσθηση της όσφρησης, και στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν προκαλούνται από κάτι σοβαρό και συνήθως υποχωρούν από μόνες τους με τον καιρό.[17] Μπορεί να προκύψει από μια σειρά καταστάσεων όπως ρινικές λοιμώξεις, ρινικοί πολύποδες, οδοντικά προβλήματα, ημικρανίες, τραυματισμοί στο κεφάλι, επιληπτικές κρίσεις, εγκεφαλικά επεισόδια ή όγκοι εγκεφάλου.[17][19] Οι περιβαλλοντικές εκθέσεις μπορεί μερικές φορές να το προκαλέσουν επίσης, όπως το κάπνισμα, η έκθεση σε ορισμένους τύπους χημικών ουσιών (π.χ. εντομοκτόνα ή διαλύτες), ή η θεραπεία με ακτινοβολία για τον καρκίνο της κεφαλής ή του τραχήλου.[17] Μπορεί επίσης να είναι σύμπτωμα ορισμένων ψυχικών διαταραχών όπως κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, μέθη, στέρηση ουσιών ή ψυχωσικές διαταραχές (π.χ. σχιζοφρένεια).[19] Οι αντιληπτές μυρωδιές είναι συνήθως δυσάρεστες και συνήθως περιγράφονται ως μυρίζοντας καμένο, άσχημο, χαλασμένο ή σάπιο.[17]

Απτικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι απτικές ψευδαισθήσεις είναι η παραίσθηση απτικού ερεθίσματος, που προσομοιώνει διάφορους τύπους πίεσης στο δέρμα ή σε άλλα όργανα. Ένας υποτύπος απτικής παραίσθησης, το μυρμήγκιασμα (ή αιμωδία), είναι η αίσθηση των εντόμων που περπατούν κάτω από το δέρμα και συχνά συνδέεται με την παρατεταμένη χρήση κοκαΐνης.[20] Ωστόσο, το μυρμήγκιασμα μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα φυσιολογικών ορμονικών αλλαγών όπως η εμμηνόπαυση ή διαταραχών όπως η περιφερική νευροπάθεια, ο υψηλός πυρετός, η νόσος του Λάιμ, ο καρκίνος του δέρματος και άλλα.[20]

Γευστικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτό το είδος ψευδαισθήσεων είναι η αντίληψη της γεύσης χωρίς ερέθισμα. Αυτές οι ψευδαισθήσεις, οι οποίες είναι τυπικά παράξενες ή δυσάρεστες, είναι σχετικά συχνές στα άτομα που έχουν ορισμένους τύπους εστιακής επιληψίας, ιδιαίτερα της επιληψίας κροταφικού λοβού. Οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τη γευστική παραίσθηση σε αυτή την περίπτωση είναι ο νησιδιακός φλοιός και η ανώτερη όχθη της πλάγιας σχισμής.[21][22]

Αιτία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να προκληθούν από διάφορους παράγοντες.

Υπναγωγική παραίσθηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτές οι ψευδαισθήσεις εμφανίζονται λίγο πριν τον ύπνο και επηρεάζουν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού: σε μια έρευνα το 37% των ερωτηθέντων τις αντιμετώπισε δύο φορές την εβδομάδα.[23] Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να διαρκέσουν από δευτερόλεπτα έως λεπτά. Όλο αυτό το διάστημα, το υποκείμενο συνήθως έχει επίγνωση για την αληθινή φύση των εικόνων. Αυτά μπορεί να σχετίζονται με ναρκοληψία. Οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις μερικές φορές συνδέονται με ανωμαλίες του εγκεφαλικού στελέχους, αλλά αυτό είναι σπάνιο.[24]

Ψευδαισθήσεις του μίσχου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο εγκεφαλικός μίσχος είναι μια νευρική οδός που ενώνει τη γέφυρα με το εγκεφαλικό στέλεχος. Αυτές οι ψευδαισθήσεις εμφανίζονται συνήθως τα βράδια, αλλά όχι κατά τη διάρκεια της υπνηλίας, όπως στην περίπτωση της υπναγωγικής παραίσθησης. Το υποκείμενο είναι συνήθως σε πλήρη συνείδηση και στη συνέχεια μπορεί να αλληλεπιδράσει με τους παραισθησιογόνους χαρακτήρες για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Όπως και στην περίπτωση των υπναγωγικών παραισθήσεων, η εικόνα της φύσης των εικόνων παραμένει άθικτη. Οι ψευδείς εικόνες μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε μέρος του οπτικού πεδίου και σπάνια είναι πολυτροπικές.[24]

Τρομώδες παραλήρημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία από τις πιο αινιγματικές μορφές οπτικής παραίσθησης είναι το εξαιρετικά μεταβλητό, πιθανώς πολυτροπικό τρομώδες παραλήρημα. Τα άτομα που πάσχουν από τρομώδες παραλήρημα μπορεί να είναι ταραγμένα και μπερδεμένα, ειδικά στα τελευταία στάδια αυτής της ασθένειας. Η διορατικότητα μειώνεται σταδιακά με την εξέλιξη αυτής της διαταραχής. Ο ύπνος διαταράσσεται και εμφανίζεται για μικρότερο χρονικό διάστημα, με ύπνο με γρήγορη κίνηση των ματιών.

Νόσος Πάρκινσον και άνοια σωμάτων Λέβι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η νόσος του Πάρκινσον συνδέεται με την άνοια σωμάτων Λέβι όσον αφορά την παρουσία παρόμοιων παραισθησιογόνων συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα εμφανίζονται το βράδυ σε οποιοδήποτε σημείο του οπτικού πεδίου και σπάνια είναι πολυτροπικά. Η μετάβαση στην ψευδαίσθηση μπορεί να ξεκινήσει με ψευδαισθήσεις όπου η αισθητηριακή αντίληψη είναι πολύ παραμορφωμένη, αλλά δεν υπάρχουν νέες αισθητηριακές πληροφορίες. Αυτά συνήθως διαρκούν για αρκετά λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων το άτομο μπορεί να έχει τις αισθήσεις του και να είναι φυσιολογικό ή νυσταγμένο/απρόσιτο. Η επίγνωση αυτών των ψευδαισθήσεων συνήθως διατηρείται και ο ύπνος REM συνήθως μειώνεται. Η νόσος του Πάρκινσον συνήθως σχετίζεται με μείωση της μέλαινας ουσίας, αλλά πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η ΝΠ επηρεάζει σειρά θέσεων στον εγκέφαλο. Ορισμένα μέρη του αξιοσημείωτης υποβάθμισης περιλαμβάνουν το μεσαίο πυρήνα ραφής, τα νοραδρενεργικά μέρη του υπομέλανα τόπο και τους χολινεργικούς νευρώνες στην παραβραχιακή περιοχή και στελεχογεφυρικού πυρήνες της καλύπτρας.[24]

Αύρα ημικρανίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτός ο τύπος ψευδαισθήσεων εμφανίζεται συνήθως κατά την ανάκαμψη από μια κωματώδη κατάσταση. Το ημικρανικό κώμα μπορεί να διαρκέσει έως και δύο ημέρες και μερικές φορές συνυπάρχει καταθλιπτική συνδρομή. Οι ψευδαισθήσεις συμβαίνουν κατά τη διάρκεια καταστάσεων πλήρους συνείδησης και διατηρείται η εικόνα της παραισθησιολογικής φύσης των εικόνων. Έχει σημειωθεί ότι αταξικές βλάβες συνοδεύουν το ημικρανικό κώμα.[24]

Σύνδρομο Σαρλ Μπονέ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σύνδρομο Σαρλ Μπονέ περιγράφεται από οπτικές ψευδαισθήσεις που βιώνει ένα άτομο με μερική ή σοβαρή αναπηρία όρασης. Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή και μπορεί να ενοχλήσουν άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, καθώς μπορεί αρχικά να μην γνωρίζουν ότι έχουν ψευδαισθήσεις. Μπορεί αρχικά να φοβούνται για τη δική τους ψυχική υγεία, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει να το μοιραστούν με τους φροντιστές μέχρι να αρχίσουν να το καταλαβαίνουν οι ίδιοι. Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να τρομάζουν και να προκαλούν ανησυχία για το τι είναι πραγματικό και τι όχι. Οι ψευδαισθήσεις μπορεί μερικές φορές να φύγουν με κινήσεις των ματιών ή με κοινή λογική όπως: «Μπορώ να δω φωτιά αλλά δεν υπάρχει καπνός και δεν υπάρχει θερμότητα από αυτήν» ή ίσως, «Έχουμε γεμίσει αρουραίους, αλλά έχουν ροζ κορδέλες με ένα κουδούνι δεμένο στο λαιμό τους». Με την πάροδο του χρόνου, οι ψευδαισθήσεις μπορεί να γίνουν περισσότερο ή λιγότερο συχνές με αλλαγές στην ικανότητα όρασης. Το χρονικό διάστημα που μπορεί να υποφέρει το άτομο με προβλήματα όρασης από αυτές τις ψευδαισθήσεις ποικίλλει ανάλογα με την υποκείμενη ταχύτητα της επιδείνωσης των ματιών. Μια διαφορική διάγνωση είναι οι οφθαλμοπαθητικές ψευδαισθήσεις.[25]

Εστιακή επιληψία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι οπτικές ψευδαισθήσεις λόγω εστιακής επιληψίας διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή του εγκεφάλου όπου εμφανίζεται η κρίση. Για παράδειγμα, οι οπτικές ψευδαισθήσεις κατά τη διάρκεια επιληπτικών κρίσεων ινιακού λοβού είναι τυπικά οράματα με έντονα χρώματα, γεωμετρικά σχήματα που μπορεί να κινούνται στο οπτικό πεδίο, να πολλαπλασιάζονται ή να σχηματίζουν ομόκεντρους δακτυλίους και γενικά να επιμένουν από λίγα δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά. Συνήθως είναι μονόπλευρες και εντοπίζονται σε ένα μέρος του οπτικού πεδίου στην ετερόπλευρη πλευρά της εστίας της κρίσης, συνήθως στο κροταφικό πεδίο. Ωστόσο, τα μονομερή οράματα που κινούνται οριζόντια κατά μήκος του οπτικού πεδίου ξεκινούν από την αντίθετη πλευρά και κινούνται προς την ομόπλευρη πλευρά.[21][26]

Οι κρίσεις κροταφικού λοβού, από την άλλη πλευρά, μπορούν να προκαλέσουν σύνθετες οπτικές ψευδαισθήσεις ανθρώπων, σκηνών, ζώων και πολλά άλλα, καθώς και παραμορφώσεις της οπτικής αντίληψης. Οι σύνθετες ψευδαισθήσεις μπορεί να φαίνονται αληθινές ή εξωπραγματικές, μπορεί να παραμορφώνονται ή όχι σε σχέση με το μέγεθος και μπορεί να φαίνονται ενοχλητικές ή ευγενικές, μεταξύ άλλων μεταβλητών. Ένας σπάνιος αλλά αξιοσημείωτος τύπος ψευδαισθήσεων είναι η εαυτοσκόπηση, η παραίσθηση μιας κατοπτρικής εικόνας του εαυτού μας. Αυτοί οι «άλλοι εαυτοί» μπορεί να είναι τελείως ακίνητοι ή να εκτελούν σύνθετες εργασίες, μπορεί να είναι μια εικόνα ενός νεότερου εαυτού ή του παρόντος εαυτού και τείνουν να είναι για λίγο παρόντες. Οι σύνθετες ψευδαισθήσεις είναι ένα σχετικά ασυνήθιστο εύρημα σε ασθενείς με επιληψία κροταφικού λοβού. Σπάνια, μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια ινιακών εστιακών κρίσεων ή σε κρίσεις βρεγματικού λοβού.[21]

Οι παραμορφώσεις στην οπτική αντίληψη κατά τη διάρκεια μιας κρίσης κροταφικού λοβού μπορεί να περιλαμβάνουν παραμόρφωση μεγέθους (μικροψία ή μακροψία), παραμορφωμένη αντίληψη κίνησης (όπου κινούμενα αντικείμενα μπορεί να φαίνονται να κινούνται πολύ αργά ή εντελώς ακίνητα), μια αίσθηση ότι επιφάνειες όπως οροφές και ακόμη ολόκληροι ορίζοντες απομακρύνονται πιο μακριά με τρόπο παρόμοιο με το ντόλι ζουμ και άλλες ψευδαισθήσεις.[27]

Ψευδαισθήσεις που προκαλούνται από φάρμακα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ψευδαισθήσεις που προκαλούνται από φάρμακα προκαλούνται από παραισθησιογόνα (ή αλλιώς ψευδαισθησιογόνα), διασχιστικά και παραληρηματικά, συμπεριλαμβανομένων πολλών φαρμάκων με αντιχολινεργικές δράσεις και ορισμένων διεγερτικών, που είναι γνωστό ότι προκαλούν οπτικές και ακουστικές παραισθήσεις. Ορισμένα ψυχεδελικά όπως το διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος (LSD) και η ψιλοκυβίνη μπορεί να προκαλέσουν ψευδαισθήσεις που κυμαίνονται στο φάσμα από ήπιες έως έντονες.

Ψευδαισθήσεις, ψευδοπαραισθήσεις ή εντατικοποίηση της παρειδωλίας, ιδιαίτερα ακουστικές, είναι γνωστές παρενέργειες των οπιοειδών σε διαφορετικούς βαθμούς-μπορεί να σχετίζεται με τον απόλυτο βαθμό αγωνισμού ή ανταγωνισμού ειδικά των κάπα υποδοχέων οπιοειδών, υποδοχέων σίγμα, δέλτα υποδοχέων οπιοειδών και των NMDA υποδοχέων ή το συνολικό προφίλ ενεργοποίησης των υποδοχέων καθώς συνθετικά οπιοειδή όπως οι πενταζοσίνη, λεβορφανόλη, φαιντανύλη, πεθιδίνη, μεθαδόνη και ορισμένες άλλες οικογένειες σχετίζονται περισσότερο με αυτή την παρενέργεια από τα φυσικά οπιοειδή όπως η μορφίνη και η κωδεΐνη και τα ημι-συνθετικά όπως η υδρομορφόνη, στα οποία φαίνεται επίσης να υπάρχει ισχυρότερη συσχέτιση με τη σχετική αναλγητική ισχύ. Τρία οπιοειδή, η κυκλαζοσίνη (ένα οπιοειδές βενζορμορφάνης/πενταζοσίνη) και δύο σχετιζόμενα με τη λεβορφανόλη οπιοειδή μορφινάνης, η κυκλορφάνη και η δεξτρορφάνη, ταξινομούνται ως παραισθησιογόνα και η δεξτρομεθορφάνη ως διασπαστικό.[28][29][30] Αυτά τα φάρμακα μπορούν επίσης να προκαλέσουν ύπνο (σχετίζονται με υπναγωγικές παραισθήσεις) και ειδικά οι πεθιδίνες έχουν αντιχολινεργική δράση παρόμοια με την ατροπίνη, η οποία πιθανώς ήταν επίσης περιοριστικός παράγοντας στη χρήση, τις ψυχομομητικές παρενέργειες της ενίσχυσης της μορφίνης, της οξυκωδόνης και άλλων οπιοειδών με σκοπολαμίνη (όπως στο συνδυασμό φαρμάκων Skophedal, το οποίο ήταν ευκοδάλη (οξυκωδόνη), σκοπολαμίνη και εφεδρίνη, που αποκαλούνταν το «θαυματουργό φάρμακο της δεκαετίας του 1930» μετά την εφεύρεση του στη Γερμανία το 1928, αλλά σπάνια παρασκευάζεται σήμερα).[31]

Παθοφυσιολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ντοπαμινεργικές και σεροτονινεργικές ψευδαισθήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχει αναφερθεί ότι στις σεροτονινεργικές ψευδαισθήσεις, το άτομο διατηρεί την επίγνωση ότι έχει ψευδαισθήσεις, σε αντίθεση με τις ντοπαμινεργικές ψευδαισθήσεις.[32]

Νευροανατομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ψευδαισθήσεις σχετίζονται με δομικές και λειτουργικές ανωμαλίες στους πρωτογενείς και δευτερογενείς αισθητικούς φλοιούς. Η μειωμένη φαιά ουσία στις περιοχές της άνω κροταφικής έλικας/της μέσης κροταφικής έλικας, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής του Μπροκά, σχετίζεται με ακουστικές ψευδαισθήσεις, ενώ οι οξείες ψευδαισθήσεις συνδέονται με αυξημένη δραστηριότητα στις ίδιες περιοχές μαζί με τον ιππόκαμπο, τον παραϊππόκαμπο και το δεξί ημισφαιρικό ομόλογο της περιοχής του Μπροκά στην κάτω μετωπιαία έλικα.[33] Οι ανωμαλίες της φαιάς και της λευκής ουσίας στις οπτικές περιοχές σχετίζονται με οπτικές ψευδαισθήσεις σε ασθένειες όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, υποστηρίζοντας περαιτέρω την έννοια της δυσλειτουργίας στις αισθητήριες περιοχές που υποκρύπτουν οι ψευδαισθήσεις.

Ένα προτεινόμενο μοντέλο ψευδαισθήσεων υποστηρίζει ότι η υπερδραστηριότητα σε αισθητήριες περιοχές, η οποία συνήθως αποδίδεται σε εσωτερικές πηγές μέσω δικτύων τροφοδοσίας προς την κατώτερη μετωπιαία έλικα, ερμηνεύεται ότι προέρχεται εξωτερικά λόγω μη φυσιολογικής συνδεσιμότητας ή λειτουργικότητας του δικτύου.[33] Αυτό υποστηρίζεται από γνωσιακές μελέτες εκείνων με ψευδαισθήσεις, που έχουν δείξει μη φυσιολογική απόδοση ερεθισμάτων που δημιουργούνται από τον εαυτό τους.[34]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Leo P. W. Chiu (1989). «Differential diagnosis and management of hallucinations». Journal of the Hong Kong Medical Association t 41 (3): 292–7. http://hkjo.lib.hku.hk/archive/files/2c023b7934fcf5e064bfd487061eaa53.pdf. 
  2. ↑ «Auditory Hallucinations in Adult Populations». Psychiatric Times. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2021. 
  3. ↑ «Visual Hallucinations in the Psychosis Spectrum and Comparative Information From Neurodegenerative Disorders and Eye Disease». Schizophrenia Bulletin 40 (4): S233–S245. 13 July 2014. doi:10.1093/schbul/sbu036. PMID 24936084. 
  4. ↑ «Recognition of hallucinations: a multidimensional model and methodology». Psychopathology 29 (1): 54–63. 1996. doi:10.1159/000284972. PMID 8711076. 
  5. ↑ Pelak, Victoria. «Approach to the patient with visual hallucinations». www.uptodate.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2014. 
  6. ↑ «Paracusia». thefreedictionary.com. 
  7. ↑ Nolen-Hoeksema, Susan (2014). Abnormal Psychology (6e έκδοση). McGraw-Hill. σελ. 283. 
  8. ↑ Shibayama M (2011). «Differential diagnosis between dissociative disorders and schizophrenia». Seishin Shinkeigaku Zasshi 113 (9): 906–911. PMID 22117396. 
  9. ↑ Thompson, Andrea (15 Σεπτεμβρίου 2006). «Hearing Voices: Some People Like It». LiveScience.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2006. 
  10. ↑ Engmann, Birk; Reuter, Mike: "Spontaneous perception of melodies – hallucination or epilepsy?" Nervenheilkunde 2009 Apr 28: 217-221. ISSN 0722-1541
  11. ↑ «De novo cerebral arteriovenous malformation: Pink Floyd's song "Brick in the Wall" as a warning sign». The Journal of Emergency Medicine 43 (1): e17–20. 2012. doi:10.1016/j.jemermed.2009.05.035. PMID 19682829. 
  12. ↑ «Rare Hallucinations Make Music In The Mind». ScienceDaily.com. 9 Αυγούστου 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2006. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Acting on command hallucinations: A cognitive approach». The British Journal of Clinical Psychology 36 (1): 139–48. 1997. doi:10.1111/j.2044-8260.1997.tb01237.x. PMID 9051285. https://archive.org/details/sim_british-journal-of-clinical-psychology_1997-02_36_1/page/139. 
  14. ↑ «Command hallucinations among Asian patients with schizophrenia». The Canadian Journal of Psychiatry 49 (12): 838–42. 2004. doi:10.1177/070674370404901207. PMID 15679207. https://archive.org/details/sim_canadian-journal-of-psychiatry_2004-12_49_12/page/838. 
  15. ↑ Knoll, James L.; Resnick, Phillip J. (2008). «Insanity Defense Evaluations: Toward a Model for Evidence-Based Practice». Brief Treatment and Crisis Intervention 8 (1): 92–110. doi:10.1093/brief-treatment/mhm024. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Shea, Sean Christopher. «M.D». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2014. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 HealthUnlocked (2014), «Phantosmia (Smelling Odours That Aren't There)», NHS Choices, http://www.nhs.uk/conditions/phantosmia/Pages/Introduction.aspx, ανακτήθηκε στις 6 August 2016 
  18. ↑ Hong, Seok-Chan; Holbrook, Eric H.; Leopold, Donald A.; Hummel, Thomas (2012), «Distorted Olfactory Perception: A Systematic Review», Acta Oto-Laryngologica Supplementum 132 (S1): S27-31, doi:10.3109/00016489.2012.659759, PMID 22582778 
  19. ↑ 19,0 19,1 Leopold, D. A. (2002), «Distortion of Olfactory Perception: Diagnosis and Treatment», Chemical Senses 27 (7): 611–615, doi:10.1093/chemse/27.7.611, PMID 12200340 
  20. ↑ 20,0 20,1 Berrios GE (April 1982). «Tactile hallucinations: conceptual and historical aspects». Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry 45 (4): 285–93. doi:10.1136/jnnp.45.4.285. PMID 7042917. PMC 491362. https://archive.org/details/sim_journal-of-neurology-neurosurgery-and-psychiatry_1982-04_45_4/page/285. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Panayiotopoulos CP (2007). A clinical guide to epileptic syndromes and their treatment (2nd έκδοση). London: Springer. ISBN 978-1846286438. based on the ILAE classification and practice parameter guidelines 
  22. ↑ Barker P (1997). Assessment in psychiatric and mental health nursing: in search of the whole person. Cheltenham, UK: Stanley Thornes Publishers. σελ. 245. ISBN 978-0748731749. 
  23. ↑ «Hypnagogic and Hypnopompic Hallucinations: Pathological Phenomena?». British Journal of Psychiatry 169 (4): 459–67. 1996. doi:10.1192/bjp.169.4.459. PMID 8894197. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 Manford, M (1998). «Complex visual hallucinations. Clinical and neurobiological insights». Brain 121 (10): 1819–40. doi:10.1093/brain/121.10.1819. PMID 9798740. https://archive.org/details/sim_brain_1998-10_121_10/page/1819. 
  25. ↑ Engmann, Birk (2008). «Phosphene und Photopsien – Okzipitallappeninfarkt oder Reizdeprivation? [Phosphenes and photopsias - ischaemic origin or sensorial deprivation? - Case history]» (στα γερμανικά). Zeitschrift für Neuropsychologie 19 (1): 7–13. doi:10.1024/1016-264X.19.1.7. 
  26. ↑ «Visual Hallucinations: Differential Diagnosis and Treatment». The Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry 11 (1): 26–32. 2009. doi:10.4088/PCC.08r00673. PMID 19333408. 
  27. ↑ «Localizing value of epileptic visual auras». Brain 123 (2): 244–253. 2000. doi:10.1093/brain/123.2.244. PMID 10648433. https://archive.org/details/sim_brain_2000-02_123_2/page/244. 
  28. ↑ «Fentanyl (Transdermal Route) Side Effects - Mayo Clinic». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2018. 
  29. ↑ «Talwin Injection - FDA prescribing information, side effects and uses». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2018. 
  30. ↑ «Prescription Drugs That Can Cause Hallucinations». azcentral.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2021. 
  31. ↑ Trauner, Richard; Obwegeser, Hugo (1957). «The surgical correction of mandibular prognathism and retrognathia with consideration of genioplasty». Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology 10 (7): 677–89; contd. doi:10.1016/S0030-4220(57)80063-2. PMID 13441284. 
  32. ↑ Baland Jalal (2018). «The neuropharmacology of sleep paralysis hallucinations: serotonin 2A activation and a novel therapeutic drug». Psychopharmacology (Berl) 235 (11): 3083–3091. doi:10.1007/s00213-018-5042-1. PMID 30288594. 
  33. ↑ 33,0 33,1 Brown, Gregory· Thompson, Wesley (2010). «Functional Brain Imaging in Schizophrenia: Selected Results and Methods». Στο: Swerdlow, Neal, επιμ. Behavioral Neurobiology of Schizophrenia and its Treatment. Springer. σελίδες 185–189. 
  34. ↑ Boksa, P (July 2009). «On the neurobiology of hallucinations.». Journal of Psychiatry & Neuroscience 34 (4): 260–2. PMID 19568476. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ψευδαίσθηση&oldid=10574510"