Επιχείρημα από τη μη πίστη

Το επιχείρημα από την μη πίστη ή το επιχείρημα της θείας απόκρυψης είναι μια πρόσφατη ομάδα φιλοσοφικών επιχείρηματων σύμφωνα με το οποίο υπαρχει ασυμβατοτητα μεταξύ της ύπαρξης του θεού και ενός κόσμου όπου οι ανθρώποι δεν μπορούν να τον αναγνωρίσουν και ως εκ τούτου δεν πιστεύουν.

Υπάρχουν δυο μορφές του επιχειρήματος: Το επιχείρημα από την θεϊκή απόκρυψη ή «επιχείρημα από την λογική μη πίστη» και εξηγήθηκε για πρωτη φορά από τον J. L. Schellenberg. Σύμφωνα με αυτό, αν ο θεός υπάρχει- και είναι πανάγαθος- κάθε λογικός άνθρωπος θα πίστευε πως υπάρχει θεός, ωστόσο υπάρχουν μη πιστοί που βασίζονται πάνω στην λογική, άρα ο Θεός δεν υπάρχει. Ο Theodore Drage ανέπτυξε το «επιχείρημα από την μη πίστη» βασιζόμενος μόνο στην ύπαρξη μη πίστης στον Θεό. Ο Drange θεωρεί πως η λογική και η παράλογη μη πίστη στον θεό, είναι άσχετη και προκαλεί σύγχιση

Ιστορικές αναφορές του επιχειρήματος της θεικής απόκρυψης

To θέμα της θεϊκής απόκρυψης ή σιωμπής εχει μακρά ιστορία στην ιουδαϊκο-χριστιανική θεολογία.Οι ρίζες της ιουδαιοχριστιστιανικής περιγραφής του Θεού, βρήσκονται στην Βίβλο, για παράδειγμα στους ψαλμούς. (Θεέ μου, κράζω την ημέρα και δεν απαντάς, Ψαλμοί 22:1-2 ή« Πράγματι, εσύ είσαι Θεός που κρύβεσαι, Θεέ του Ισραήλ,»Ησαϊα, 45:15) Ενας από τους πρώτους φιλοσόφους που γράψανε στο θέμα της θεϊκης απόκρυξης ήταν ο Άνσελμος του Καντέρμπερι, ο οποίος στο έργο του Προσλόγιον το συνέδεσε με μια υπαρξιακή ανησυχία η οποία σχετίζεται με το ότι δεν Tον έχει δει ποτέ. Οι Daniel Howard-Snyder και Paul Moser, στην εισαγωγή τους για ένα τόμο άρθρων σχετικά με την θεϊκή απόκρυψη, αναφέρουν την φράση του Νιτσε: «ένας θεός ο οποίος είναι πανσοφος, παντοδύναμος και δεν διασφαλίζει ότι τα δημιουργήματα του κατανοούν τις προθέσεις του- μπορεί αυτός να είναι ενας πανάγαθος θεός

Το επιχείρημα του Schellenberg για την θεϊκή απόκρυψη

O Schellenberg ανέπτυξε ένα επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο, αν υπήρχε ένας πανάγαθος θεός, θα μας έδινε ορισμένες ενδείξεις ότι όντως υπάρχει. Αν είναι παντοδύναμος, τίποτα δεν μπορεί να τον εμποδίσει να κάνει την ύπαρξη του γνωστή στην ανθρωπότητα. Και αν είναι πάνσοφος, σίγουρα θα ξέρει πως να το πραγματοποιήσει. Και επιπλέον, αν ο θεός είναι πανάγαθος και θέλει προσωπική επαφή με κάθε άνθρωπο, τότε θα λάμβανε υπόψιν τα αιτήματα του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά και θα απαντούσε στα αιτήματα τους. Δεν θα έδινε σε όσους αγαπά ψεύτικές ή παραπλανητικές σκέψεις, που αφορούν την σχέση θεού-ανθρώπου. Ωστόσο τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει, αρα δεν υπάρχει κάτι όπως ο θεός.To Επιχείρημα του, ο Schellenberg το ανάπτυξε στο μνημειώδες βιβλίο του Divine Hiddenness and Human Reason (θεϊκή απόκρυψη και ανθρώπινη λογική (1993).

H συζήτηση γύρω από το επιχείρημα του Schellenberg' έχει οδηγήσει να χρησιμοποιείται πλέον ο όρος μη θεολογικός όρος «απόκρυψη» αντί για την κατάσταση της «απουσίας της πίστης» ή η «μη πίστη» Η πρώτη διατύπωση του επιχειρήματος έχει ως εξής:

1. Αν υπάρχει θεός, είναι πανάγαθος
2. Αν υπάρχει πανάγαθος θεός, λογική μη πίστη (έλλειψη πίστης βασισμένη στην λογική) δεν προκύπτει
3. Λογική έλλειψη πίστης προκύπτει.
4. Αρα δεν υπάρχει πανάγαθος θεός (από το 2 το 3).
5. Αρα δεν υπάρχει θεός, (από το 1 και το 4).

O Schellenberg έχει δηλώσει πως η πιο πάνω σειρά προτάσεων, μπορεί να είναι παραπλανητική, επειδή δεν δίνει σαφή λόγο γιατί ένας πανάγαθος Θεός θα θέλει να εμποδίσει κάποιον να μην πιστεύει, για αυτό οδηγήθηκε σε μια δεύτερη έκδοση του επιχειρήματος

1. Αν δεν υπάρχει πανάγαθος Θεός, τότε δεν υπάρχε θεός.
2. Αν ένας πανάγαθος θεός υπάρχει, τότε υπάρχει ένας Θεός ο οποίος είναι ανοικτός για προσωπική σχέση με κάθε άνθρωπο.
3. Αν υπάρχει ένας Θεός ο οποίος είναι ανοικτός για προσωπική σχέση με κάθε άνθρωπο, τότε κανένας άνθρωπος δεν θα έχει μη ανθεκτική άγνοια ότι ο θεός υπάρχει.
4. Αν ενας πανάγαθος θεός υπάρχει, τοτε κανένας ανθρωπος δεν θα έχει μη ανθεκτική άγνοια ότι ο θεός υπάρχει.
5. Ορισμένοι άνθρωποι, δεν γνωρίζουν ότι ο θεός υπάρχει
6. Κανενας πανάγαθος θεός δεν υπάρχει
7. Ο θεός δεν υπάρχει (από το 1 και το 6)

Ο Schellenberg επιχειρηματολογεί είναι αρκετοί οι ανθρώποι που είναι δικαιολογημένοι να μην πιστεύουν στον θεό. Ο λόγος είναι ότι έχουν προσεκτικά, και μη προκατειλημμένα, εξετάσει τα διαθέσιμα τεκμήρια και έχουν καταλήξει σε μια λογική θέση ότι δεν υπάρχει θεός. Αν όμως υπήρχε θεός, θα είχε φροντίσει να υπάρχουν αρκετές αποδείξεις ότι υπάρχει για όσους μελετούν το ζήτημα της ύπαρξης του θεού.

Σημαντική για τον Schellenberg είναι η έννοια της ανοικτής στάσης και δεκτηκότητας του θεού με όσους είναι ικανοί και επιθυμούν να συμμετέχουν σε μια τέτοια σχέση. Γράφει: «Αν κάποιος είναι ανοικτός για σχέση, ακόμη και αν δεν επιδιώκει μια σχεση με κάποιο άλλο πρόσωπο, ... διασφαλίζει ότι δεν θα κάνει τίποτα (με την ευρύτερη έννοια- συμπεριλαμβανομένων και παραλήψεων) το οποίο θα οδηγούσε το να κάνει μια τέτοια προσωπική σχέση ωστε να μην είναι διαθέσιμη στον άλλο, εμποδίζοντας τον από το σχετιστεί προσωπικά μαζί του»

Παναγαθότητα του Θεού

O Schellenberg ισχυρίζεται πως δεν έχει δει καμιά σοβαρή ένσταση πως ο θεός είναι πανάγαθος, αλλά σίγουρα υπάρχουν και άλλες απόψεις για την έννοια του θεού. Ο Daniel Howard-Snyder γράφει για τη δυνατότητα να πιστεύεις σε έναν αξεπέραστο μεγάλο θεό που είναι παρ 'όλα αυτά αναισθητοποιημένος απέναντι στα πλάσματά του. Με βάση την ιδέα της Ευδομονίας των Στωϊκών, λέει ότι μπορεί κάποιος να σκεφτει ένα θεό ο οποίος να είναι πιο κοντά σε ένα σοφό, παρά με ένα γονιό που αγαπάει τα παιδιά του όπως τον οραματίζεται ο Schellenberg.

Ο Theodore Drage, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει το επιχείρημα (δείτε παρακάτω) δηλώνει πως υπάρχουν πολλοί θεϊστές που δες βλέπουν τον θεό ως πανάγαθο, και «πολλοί χριστιανοί τονβλέπουν ως οργισμένη θεόητητα ο οποίος ενσκυπτει πάνω από τους ανθρώπους για να τους τιμωρήσει για τις αμαρτίες τους.» Ο Drange καταλήγει πως το επιχείρημα αφορά μόνο τους θεϊστές οι οποίοι θεωρούν πως ο θεός είναι πανάγαθος.

Το επιχείρημα του Drange από την μη πίστη

Ο Theodore Drange εισηγήθηκε μια διαφορετική εκδοχή του επιχειρήματος της μη πίστης. Ο Drange θεωρεί πως οι διάφορες διάκρισεις της λογικής, αβίαστης, μη αντιστεκόμενης μη-πιστης, ως αχρείαστες για το επιχείρημα, ισχυριζόμενος πως μόνο η ύπαρξη της μη πίστης είναι ικανή απόδειξη για την μη ύπαρξη του Θεού. Σχηματίζει το επιχείρημα ως εξής

1. Αν ο Θεός υπάρχει, τότε ο Θεός:
   1. θέλει όλους τους ανθρώπους να πιστέψουν σε αυτόν πριν πεθάνουν.
   2. μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους σε μια κατάσταση στην οποία μπορούν να πιστέψουν, πριν πεθάνουν.
   3. δεν θέλει οτιδήποτε που θα μπορούσε να συγκρουστεί με με την επιθυμία του όλοι οι ανθρώποι να πιστέψουν στον θεό, και
   4. πάντα δρα σύμφωνα με τις μεγαλύτερες του επιθυμίες.
2. Αν ο θεός υπάρχει, όλοι οι ανθρώποι θα πιστέψουν πριν πεθάνουν. (από το 1).
3. Αλλά δεν πιστεύουν όλοι οι ανθρώποι στον θεό, πριν πεθάνουν.
4. Αρα, ο Θεός δεν υπάρχει (από το 2 και 3)

Σύμφωνα με τον Drange ο Θεός θα ήταν ικανός να κάνει τους ανθρώπους να πιστέψουν, θα ήθελε οι ανθρώποι να πιστέψουν, θα το ήθελε όσο τιποτε άλλο και επιπλέον, δεν θα ήταν παράλογος. Άρα ο Θεός θα δημιουργούσε τις ανάλογες συνθήκες ώστε να πιστέψουν οι ανθρώποι· θα ΄έδινε πολλές περισσότερες ενδείξεις για την ύπαρξή του από ότι έχουμε. Θα μπορούσε να εμφανιστεί στον κάθε ένα με τρόπο πολύ πιο πειστικό παρά τις ιστορίες που ξέρουμε. Επειδή δεν πιστεύουν όλοι οι ανθρώποι, ούτε καν η πλειοψηφία των ανθρώπων σε ένα τέτοιο θεό, τότε δεν πρέπει να υπάρχει ένας τέτοιος θεός.

Πηγές

Βιβλία

• Schellenberg, J. L. (2006). Preface to the Paperback Edition of Divine Hiddenness and Human Reason. Cornell University Press. σελίδες viii. ISBN 0-8014-7346-2. 
• Schellenberg, J. L. (2010). «Chapter 60: Divine Hiddenness». Στο: Taliaferro, Charles· Draper, Paul· Quinn, Philip. A Companion to Philosophy of Religion 2d ed. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-6357-6. 
• Howard-Snyder, Daniel· Paul K. Moser (2001). «Introduction: Divine Hiddenness». Divine Hiddenness: New Essays. New York: Cambridge University Press. ISBN 0-521-00610-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2018. 

Εγκυκλοπαίδιες

• McCormick, Matt. «Atheism». The Internet Encyclopedia of Philosophy. https://www.iep.utm.edu/atheism/#SH4f. Ανακτήθηκε στις 23/5/2018. 
• Howard-Snyder, Daniel (Winter 2016 Edition). «Hiddenness of God». Stanford Encyclopedia of Philosophy. https://plato.stanford.edu/entries/divine-hiddenness. 
• Howard-Snyder, Daniel (2006). «Hiddenness of God». Στο: Donald M. Borchert, επιμ. Encyclopedia of Philosophy (2nd έκδοση). ISBN 0-02-865780-2. http://www.cc.wwu.edu/~howardd/HiddennessofGod.pdf. Ανακτήθηκε στις 2007-01-15.  Αρχειοθετήθηκε 2007-08-08 στο Archive-It

Αρθρογραφία στο Διαδίκτυο

• Drange, Theodore (1996). «The Arguments From Evil and Nonbelief». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2007. 
• Drange, Theodore (1998). «Nonbelief as Support for Atheism». Twentieth World Congress of Philosophy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 February 2007. https://web.archive.org/web/20070204050102/http://www.bu.edu/wcp/Papers/Reli/ReliDran.htm. Ανακτήθηκε στις 2007-01-13. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• "JL Schellenberg": Πληροφορίες και ενημερώσεις για το επιχείρημα του Schellenberg σχετικά με την θεία απόκρυψη.
• Schellenberg, J.L., 1993. Divine Hiddenness and Human Reason. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press. Ο Schellenberg επιχειρηματολογεί πως η απουσία τεκμηρίωσης για τον θεϊσμό, υποδηλώνει πως ο αθεϊσμός είναι σωστός.
• Schellenberg, J.L., 2006. "Divine Hiddenness justifies atheism," Contemporary Debates in the Philosophy of Religion, ed. Peterson and VanArragon. Oxford: Blackwell Publishing. pp. 30-41. Πολλοί ανθρώποι ψάχνουν για αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού, όμως δεν πίθονται. Αυτή η θεϊκή απόκρυψη, υποδηλώνει ότι δεν υπάρχει θεός.
• "The Argument from (Reasonable) Nonbelief" Συλλογή άρθρων σχετικών με το επιχείρημα της μη πίστης, από τους Internet Infidels. Πρόλογος από τον Jeffrey Jay Lowder. Πολλά άρθρα εστιάζονται στο επιχείρημα του Theodore Drage.
• "The Argument from Unbelief" at Philosophy of Religion .Info: Offers a simple overview and rebuttal.
• Responses to the problem of Divine Hiddenness from the website of the Christian Colligation of Apologetics Debate Research & Evangelism.
• Daniel Howard-Snyder. Academic papers and books by one of the most respected critics of Schellenberg's argument. Many papers are relevant to the current article and all are available for download. Highly recommended as a starting point.
• Paul Moser's "Idolaters anonymous". Moser expressed the idea that arguing from nonbelief is engaging in cognitive idolatry.
• Jonathan Kvanvig. One paper critical of the argument, but all papers are available for download and may be of interest.
• Stephen Maitzen. Has two papers in support of the argument, but many more on the philosophy of religion available for download here.
• Chaospet has a comic that summarizes the argument.