Μετάβαση στο περιεχόμενο

Tartan Army

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παρέλαση στους δρόμους της Νέας Υόρκης

Το Tartan Army είναι μια ονομασία που έχει δοθεί στους οπαδούς της Εθνικής Σκωτίας. Έχουν βραβευτεί από αρκετές οργανώσεις για την ήρεμη συμπεριφορά τους, καθώς και για το κοινωνικό τους έργο.[1][2] Ορισμένες φορές, βέβαια, έχουν υποστεί οξεία κριτική για ορισμένες συμπεριφορές τους, όπως το γιουχάισμα του Βρετανικού Εθνικού Ύμνου.[3][4] Το όνομα του συνδέσμου σημαίνει Ο Στρατός που Φορά Ταρτάν και αναφέρεται στο ύφασμα ταρτάν, το παραδοσιακό καρώ σκωτσέζικο ύφασμα από το οποίο φτιάχνονται τα κιλτ, εθνική φορεσιά της Σκωτίας.

Η Tartan Army στο Μιλάνο της Ιταλίας

Το συγκεκριμένο όνομα άρχισε να χρησιμοποιείται από το ευρύ κοινό στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, για την περιγραφή των "αναζωογονημένων ορδών" που κατελάμβαναν τους εξώστες του Χάμπντεν Παρκ, ή δύο φορές τον χρόνο το Γουέμπλεϊ για το Ντέρμπι της Αγγλίας.[5] Οι Σκωτσέζοι οπαδοί δέχονταν ιδιαίτερη κριτική εκείνη την εποχή για τον χουλιγκανισμό τους, ειδικά μετά την έφοδό τους στον αγωνιστικό χώρο του Γουέμπλεϊ και την καταστροφή των δύο τερμάτων μετά τη νίκη τους με 2–1 επί της Αγγλίας το 1977.[6][7] Δύο χρόνια αργότερα, πραγματοποιήθηκαν 349 συλλήψεις και άλλοι 144 οπαδοί αποκλείστηκαν από το Στάδιο Γουέμπλεϊ στη διάρκεια του αγώνα μεταξύ των δύο χωρών για το 1979 British Home Championship, οι περισσότεροι εξ αυτών λόγω μέθης, άτακτης συμπεριφοράς και βανδαλισμού.[8] Η συμπεριφορά των οπαδών στον τελευταίο αυτό αγώνα οδήγησε τον Υπουργό Αθλητισμού της Σκωτίας Άλεξ Φλέτσερ να απολογηθεί στους ομολόγους του, ενώ οδήγησε και στη δημιουργία του Scotland Travel Club.[8]

Το Scotland Travel Club ιδρύθηκε το 1980, με ρητό στόχο την ενθάρρυνση για κόσμια συμπεριφορά εκ μέρους των οπαδών.[1][8] Είχε προταθεί εκείνη την εποχή από τον Καθηγητή Έρικ Ντάνινγκ, η βελτίωση της συμπεριφοράς των οπαδών να προέρχεται από την "πατριωτική" επιθυμία τους να παρουσιάζουν καλύτερη εικόνα από τους Άγγλους οπαδούς, οι οποίοι αντιμετώπιζαν σοβαρότατα προβλήματα με τον χουλιγκανισμό τους στη διάρκεια των δεκαετιών του 1980 και του 1990.[9] Η Tartan Army έχει κερδίσει αρκετά βραβεία για τη συμπαράστασή της στην εθνική ομάδα της χώρας, αλλά και για την, σε κόσμια επίπεδα, συμπεριφορά της.[1] Η οργάνωση του Travel Club είχε άμεσο αποτέλεσμα, καθώς οι αγώνες της Σκωτίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 1982 διεξήχθησαν σε "οικογενειακό κλίμα".[8] Η Tartan Army βραβεύτηκε επίσης ως η καλύτερη εκπροσώπηση οπαδών στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 1992[1], ενώ βραβεύτηκε και για τη συμπεριφορά της στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 1998 στη Γαλλία.[1] Το BBC News περιέγραψε τους Σκωτσέζους οπαδούς ως "ένα από τα highlights" εκείνου του Παγκοσμίου Κυπέλλου, σε συνδυασμό με την πολύχρωμη παρουσία τους.[10]

Οι αγώνες απέναντι στην Αγγλία, που αρχικά παίζονταν σε ετήσια βάση ως μέρος του British Home Championship, υποχρεώθηκαν να σταματήσουν μετά το 1989 εξαιτίας της βίας και του οργανωμένου χουλιγκανισμού.[11] Και οι δύο αγώνες που έλαβαν χώρα μεταξύ των δύο ομάδων τον Νοέμβριο του 1999 για τα προκριματικά του UEFA Euro 2000 είχαν τέτοιου είδους προβλήματα.[12] Η αστυνομία του Στράθκλαϊντ πραγματοποίησε 230 συλλήψεις με αφορμή τον αγώνα στο Χάμπντεν Παρκ,[12] ενώ τα επιεσόδια του επαναληπτικού αγώνα στο Γουέμπλεϊ είχαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό 56 οπαδών και 39 συλλήψεις.[13] Οι εκπρόσωποι τύπου, πάντως, της σκωτσέζικης και της αγγλικής αστυνομίας επιχείρησαν να υποβαθμίσουν τη σημασία αυτών των επεισοδίων.[12][13][14] Δημοσιεύματα πάντως μετά τον πρώτο αγώνα έδειξαν πως οι συλλήψεις είχαν γίνει για μικροπαραβάσεις και πως η βία που είχε σημειωθεί ήταν πολύ μικρότερη ενός τυπικού απογευματινού αγώνα της Παρασκευής στη Γλασκώβη.[12][14] Η Metropolitan Police υιοθέτησε μια στάση "μηδενικής ανοχής" ενόψει του δεύτερου αγώνα, αλλά ο αριθμός των συλληφθέντων ήταν "σχετικά μικρότερος" και η "μεγάλη πλειοψηφία" των οπαδών είχαν θετική διαγωγή.[13]

Η Tartan Army βραβεύτηκε με βραβείο για το fair play από την Βέλγικη Ολυμπιακή Επιτροπή μετά τον μεταξύ τους προκριματικό αγώνα στις Βρυξέλλες για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002.[1] Επίσης, οι οπαδοί δέχτηκαν τα συγχαρητήρια του δημάρχου του Ζάγκρεμπ για τη συμπεριφορά τους στη διάρκεια ενός αγώνα κατά της Κροατίας για την ίδια διοργάνωση.[1] Το 2002, στα πλαίσια της συμμαχίας μεταξύ Σκωτίας και Ιρλανδίας για την ανάληψη της διοργάνωσης του UEFA Euro 2008, ο Πρωθυπουργός της Σκωτίας Τζακ ΜακΚόνελ ανέφερε την "παγκόσμια φήμη" της Tartan Army ως ένα δυνατό σημείο της υποψηφιότητας, αναφέροντας πως άλλες χώρες τους υποδέχονται με "ανοικτές αγκάλες".[15] Το 2005, το Scotland Travel Club μετονομάστηκε σε Scotland Supporters Club, με την ταυτόχρονη ίδρυση ειδικών τμημάτων για νεαρούς φίλους της Σκωτίας.[16] Ο αριθμός των μελών εκείνη τη χρονική περίοδο είχε φτάσει στις 17,000.[16] Η προκριματική φάση του UEFA Euro 2008 είδε τον αριθμό των μελλών να εκτοξεύεται στις 27,500, με μια λίστα αναμονής άνω των 10,000 ατόμων.[16] Το Scotland Supporters Club ελέγχεται από τη Σκωτσέζικη Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, με την εγγραφή ως μέλος να εξασφαλίζει δωρεάν εισιτήρια για τους εντός έδρας αγώνες αλλά και τη δυνατότητα κράτησης εισιτηρίων για εκτός έδρας αναμετρήσεις.[17] Από τον Αύγουστο του 2010, η λέσχη έχει φτάσει στον μέγιστο αριθμό μελλών της, στις 35,000 και πλέον δεν δέχεται αιτήσεις εγγραφής.[18]

Τον Αύγουστο του 2008, ο γενικός διευθυντής της Ιρλανδικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου Χάουαρντ Γουέλς άσκησε έντονη κριτική στα γιουχαΐσματα των Σκωτσέζων οπαδών κατά την ανάκρουση του Βρετανικού Εθνικού Ύμνου, God Save The Queen, πριν από την έναρξη μιας φιλικής αναμέτρησης με αντίπαλο την Βόρειο Ιρλανδία.[3][4] Η SFA, η οποία είχε προηγουμένως παρακαλέσει τους οπαδούς να μην προβούν σε οποιαδήποτε μορφή αποδοκιμασίας κατά την ανάκρουση των εθνικών ύμνων,[19] παραδέχτηκε πως κι αυτή ήταν "απογοητευμένη" από τις αποδοκιμασίες.[3][4][19] Η Σκωτσέζικη Κυβέρνηση επίσης κριτίκαρε την Tartan Army, σημειώνοντας πως το συγκεκριμένο περιστατικό είχε προκαλέσει "σοβαρό πλήγμα" στη φήμη της.[3] Η Σκωτία, παρ' όλα αυτά, δεν τιμωρήθηκε για τις αποδοκιμασίες, καθώς ο αγώνας ήταν φιλικός, ξεφεύγοντας έτσι από τις αρμοδιότητες της UEFA.[19] Το God Save The Queen χρησιμοποιούνταν παλιότερα ως ο εθνικός ύμνος της σκωτσέζικης ομάδας, αλλά αντικαταστάθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, λόγω της συνεχόμενης αποδοκιμασίας του στη διάρκεια των αγώνων.[20] Το Scotland the Brave χρησιμοποιήθηκε σε πρώτη φάση ως αντικατάστασή του,[20] με το Flower of Scotland να χρησιμοποιείται με ευρεία αποδοχή από τη δεκαετία του 1990 και μετά.[21] Αυτό το θέμα επανήλθε στην επιφάνεια όταν η Σκωτία αντιμετώπισε το Λίχτενσταϊν τον Σεπτέμβριο του 2010, καθώς ο εθνικός του ύμνος χρησιμοποιεί τη μελωδία του God Save The Queen.[22] Ο διευθύνων σύμβουλος της SFA, Τζορτζ Πιτ προέβη σε δημόσια απολογία για τη συμπεριφορά μερίδας των οπαδών.[22] Αποδομιμάστηκε για μια ακόμη φορά όταν η Σκωτία αντιμετώπισε τη Βόρειο Ιρλανδία για το 2011 Nations Cup.[23]

Η Tartan Army ήταν συνεχώς αντίθετη στην ιδέα δημιουργίας μιας ομάδας της Μεγάλης Βρετανίας, ειδικά όταν τέθηκε το θέμα συμμετοχής της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012, λόγω φόβων πως μια ενδεχόμενη συμμετοχή σε αυτή την προσπάθεια θα έθετε σε κίνδυνο την ανεξαρτησία της Σκωτίας στον χώρο του παγκοσμίου ποδοσφαίρου.[24][25][26][27]

Έρευνα, η οποία έλαβε χώρα το 1996 έδειξε πως το ποσοστό παρουσίας στην Tartan Army οπαδών των Ρέιντζερς, οι οποίοι "αποτελούν παραδοσιακά τη ραχοκοκαλιά της Tartan Army", είναι σε σταθερή πτώση από τη δεκαετία του 1980.[28] Πάραυτα, οι οπαδοί των Ρέιντζερς συνεχίζουν να αποτελούν την πλειοψηφία με ένα ποσοστό της τάξης του 21%.[29] Κι αυτό ενώ η πλειοψηφία των Σκωτσέζων καθολικών, που ήταν παραδοσιακά οπαδοί της Σέλτικ Γλασκώβης, ήταν σχετικά απόντες από τη λέσχη.[28] Σε πολιτικό επίπεδο, το Scottish National Party συγκεντρώνει την πρότιμηση δύο στα πέντε μέλη της Tartan Army.[28]

Η Tartan Army βραβεύτηκε στα πρώτα International Scot Award, ως τμήμα της τελετής Scottish Politician of the Year που διοργανώνει η εφημερίδα The Herald, για το κοινωνικό της έργο.[2][30] Η Tartan Army Children's Charity (TACC) είναι αναγνωρισμένη φιλανθρωπική οργάνωση την οποίαν διευθύνουν Σκωτσέζοι οπαδοί, μαζεύοντας χρήματα για τα φτωχά παιδιά στη Σκωτία αλλά και σιτς χώρες όπου ταξιδεύουν οι οπαδοί της ομάδας.[31] Η TACC έχει συνεισφέρει οικονομικά σε βοήθεια προς ανάπηρα και τυφλά παιδιά στην Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Βόρεια Μακεδονία.[31] Το 2009, £30,000 δωρήθηκαν σε δυο εγχειρήματα για ορφανά παιδιά και παιδιά των δρόμων στη Νότια Αφρική, όπου η Tartan Army έλπιζε να βρεθεί για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2010.[31][32] Η TACC, η οποία αποτελεί την επίσημη εκπρόσωπο της SFA στις κοινωνικές της δράσεις, οργανώνει επίσης εκδρομές για άπορα παιδιά από τη Σκωτία για να πάνε να δουν την ομάδα τους να ααγωνίζεται στο Χάμπντεν Παρκ.[31] Οι κύριότεροι τρόποι εξασφάλισης χρημάτων από την TACC είναι μια μηνιαία λοταρία και το TACC Kiltwalk, μια ετήσια πεζοπορική διαδρομή 26 μιλίων με την παρουσία χορηγών από το Χάμπντεν Παρκ ως το Λοχ Λόμοντ.[31] Μία άλλη σημαντική φιλανθρωπική οργάνωση είναι η Tartan Army Sunshine Appeal, η οποία συγκέντρωσε £10,000 για να βοηθήσει τα θύματα της καταστροφής του Τσέρνομπιλ.[33]

Το ταρτάν της Tartan Army

Πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 1998, ο Κιθ Λούμσντεν σχεδίασε ένα ειδικό ταρτάν για την Tartan Army, το οποίο καταγράφηκε επίσημα την 1η Μαρτίου 1997, υπό τον αριθμό μητρώου 2389 τόσο στη Scottish Tartans Authority (STA), όσο και το Scottish Tartans World Register (STWR).[34]

Χρησιμοποιείται σ'αυτό κυρίως το Balmoral Blue      και το Torea Bay     , μαζί με Freedom Red     , Gainsboro White     , και Golden Poppy     .

Η Scottish Tartans Society σημειώνει πως ο σχεδιασμός βασίστηκε στο Royal Stewart, το οποίο έχει τροποποιηθεί με την προσθήκη ως φόντου του Black Watch.[34] Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 1998.[34]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Tartan Army wins fair play award». BBC Sport. 29 November 2001. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/scotland/1682841.stm. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  2. 2,0 2,1 Schofield, Kevin (16 November 2007). «Billionaire philanthropist honoured for charitable work around the world». The Herald. http://www.heraldscotland.com/billionaire-philanthropist-honoured-for-charitable-work-around-the-world-1.844271. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 «Lack of respect isn't Howard's way». Eurosport. 21 August 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-08-24. https://web.archive.org/web/20080824230512/http://uk.eurosport.yahoo.com/21082008/1/lack-respect-isn-t-howard-s-way.html. Ανακτήθηκε στις 2012-09-25. 
  4. 4,0 4,1 4,2 «Scottish fans earn rebuke from Irish FA». The Scotsman (UK). 22 August 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-08-31. https://web.archive.org/web/20080831013413/http://thescotsman.scotsman.com/scotlandsfootballteam/Scottish-fans-earn-rebuke-from.4417345.jp. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  5. Grant, Michael (27 August 2006). «Tartan Army truce». Sunday Herald. http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4156/is_20060827/ai_n16697303/. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  6. «Wait till the Tartan Army sees the new Wembley!». Daily Mail (UK). 13 November 2007. http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-493501/Wait-till-Tartan-Army-sees-new-Wembley.html. 
  7. Smith, Adrian (2004). Sport and National Identity in the Post-War World. Routledge. ISBN 0-415-28300-0.  Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια) p77
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Horne, Marc (27 December 2009). «Tartan Army risked ban in London». The Sunday Times (UK). http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/scotland/article6968352.ece. Ανακτήθηκε στις 15 August 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. MacDonald, Stuart (18 May 2008). «Who were the fans who shamed Rangers?». The Sunday Times (UK). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-10-12. https://web.archive.org/web/20081012185210/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/scotland/article3953876.ece. Ανακτήθηκε στις 15 August 2010. 
  10. «Tartan Army on the retreat». BBC News. 24 June 1998. http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/118917.stm. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  11. «Scotland v England? Bring it on . . . the SFA needs the status and the money». The Herald. 17 January 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-05. https://web.archive.org/web/20121005062613/http://www.heraldscotland.com/blogs/stramash/scotland-v-england-bring-it-on-the-sfa-needs-the-status-and-the-money-1.999289. Ανακτήθηκε στις 2012-09-25. 
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 «Court date for arrested fans». BBC News. 15 November 1999. http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/520745.stm. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  13. 13,0 13,1 13,2 «Cheers and tears for Scotland». BBC News. 18 November 1999. http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/11/99/battle_of_britain/526119.stm. Ανακτήθηκε στις 15 August 2010. 
  14. 14,0 14,1 «Running battles as fans clash». BBC News. 13 November 1999. http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/11/99/battle_of_britain/518451.stm. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  15. MacLeod, Murdo (21 April 2002). «Tartan Army to Woo UEFA». The Scotsman (UK). http://news.scotsman.com/euro2008bid/Tartan-Army-to-woo-Uefa.2320374.jp. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  16. 16,0 16,1 16,2 «History of Club». Scottish Football Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2010. 
  17. «About the club». Scottish Football Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2010. 
  18. «Scotland Supporters Club». Scottish Football Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2010. 
  19. 19,0 19,1 19,2 Esplin, Ronnie (22 August 2008). «Scotland escape sanction after anthem is booed anthem». The Independent (UK). http://www.independent.co.uk/sport/football/internationals/scotland-escape-sanction-after-anthem-is-booed-anthem-905297.html. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  20. 20,0 20,1 Broadfoot, Darryl (24 September 2007). «Flower of Scotland is national disgrace». The Herald. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-08-04. https://archive.today/20070804034304/http://www.theherald.co.uk/sport/headlines/display.var.1708988.0.flower_of_scotland_is_national_disgrace.php. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  21. Hardman, Robert (25 March 2009). «God save our national anthem from politically correct meddlers». Daily Mail (UK). http://www.dailymail.co.uk/debate/article-1164605/ROBERT-HARDMAN-God-save-national-anthem-politically-correct-meddlers.html. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  22. 22,0 22,1 «George Peat blasts fans for booing national anthem». BBC Sport. 8 September 2010. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/8980064.stm. Ανακτήθηκε στις 8 September 2010. 
  23. Murray, Euan (9 February 2011). «Scotland sweep aside Northern Ireland in Nations Cup». The Guardian (UK). http://www.guardian.co.uk/football/2011/feb/09/scotland-northern-ireland-nations-cup. Ανακτήθηκε στις 10 February 2011. «The game had been preceded by the booing from the Scotland support of Northern Ireland's anthem, God Save the Queen. The Irish contingent afforded the same treatment to the onset of Flower of Scotland. Some people get terribly excited by such antics; on this occasion, it was entirely predictable. As was the low attendance.» 
  24. «FIFA's Team GB pledge fails to reassure sceptics in Scotland». Daily Mail (UK). 12 November 2008. http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1085177/FIFAs-Team-GB-pledge-fails-reassure-sceptics-Scotland.html. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  25. Lomax, Andrew (30 January 2009). «Scotland, Wales and Northern Ireland put Team GB opposition in writing». Daily Telegraph (UK). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-02-04. https://web.archive.org/web/20090204191407/http://www.telegraph.co.uk/sport/othersports/olympics/london2012/4400046/Scotland-Wales-and-Northern-Ireland-put-Team-GB-opposition-in-writing.html. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  26. Leask, David (31 May 2009). «Tartan Army to shun Olympic Team GB». Scotland On Sunday. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-08. https://web.archive.org/web/20110608213214/http://scotlandonsunday.scotsman.com/londonolympics2012/Tartan-Army-to-shun-Olympic.5319290.jp. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  27. Stewart, Stephen (28 February 2010). «London mayor blasts Scots for blocking Team GB football side at London 2012 Olympics». Sunday Mail. http://www.dailyrecord.co.uk/football/scotland/2010/02/28/london-mayor-blasts-scots-for-blocking-team-gb-football-side-at-london-2012-olympics-86908-22075486/. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  28. 28,0 28,1 28,2 «Scotland's Tartan Army revealed». BBC News. 26 September 2000. http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/942807.stm. Ανακτήθηκε στις 15 August 2010. 
  29. Bradley, Joseph (2003). «Images of Scottishness and Otherness in International Football». Social Identities: Journal for the Study of Race, Nation and Culture. 9. Routledge. http://www.informaworld.com/smpp/ftinterface~content=a713696625~fulltext=713240930~frm=content.  p4
  30. Fraser, Douglas (15 November 2007). «Cabinet colleagues become rivals for Holyrood's top political award». The Herald. http://www.heraldscotland.com/cabinet-colleagues-become-rivals-for-holyrood-s-top-political-award-1.844267. Ανακτήθηκε στις 16 August 2010. 
  31. 31,0 31,1 31,2 31,3 31,4 «TACC». Scottish Football Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2010. 
  32. «TACC in South Africa». Scottish Football Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2010. 
  33. Milne, Andy (28 July 2006). «Tartan Army on the march to help Chernobyl victims». Edinburgh Evening News. http://news.scotsman.com/chernobyl/Tartan-Army-on-the-march.2795942.jp. Ανακτήθηκε στις 14 August 2010. 
  34. 34,0 34,1 34,2 «Tartan Details – Tartan Army». National Archives of Scotland. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]