Έλενα του Μαυροβουνίου
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Ελένη (σερβικά: Јелена, 8 Ιανουαρίου 1871 - 28 Νοεμβρίου 1952) από τον Οίκο των Πετρόβιτς-Νιέγκος ήταν πριγκίπισσα του Μαυροβουνίου και με τον γάμο της έγινε βασίλισσα της Ιταλίας και της Αλβανίας και αυτοκράτειρα της Αιθιοπίας.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στο Τσέτινιε και ήταν το έκτο (πέμπτο επιζήσαν) παιδί και η τέταρτη (επιζήσασα) κόρη του Νικολάου Α΄ του Μαυροβουνίου και της Μιλένας, κόρης του Πέταρ Βούκοτιτς, βοεβόδα του Μαυροβουνίου.
Ζούσε σε μια δεμένη οικογένεια που δεν ήταν αυστηρή και μιλούσε για ποικίλα θέματα, κυρίως στα γαλλικά. Είχε δασκάλα την Ελβετή γκουβερνάντα της, Λουίζα Νόικομ φον Χάλλαου, στην ηλικία 6-12 ετών και μετά σπούδασε στο περιζήτητο Ινστιτούτο Σμόλνυ στην Αγία Πετρούπολη, όπως και οι αδελφές της, Λιούμπιτσα (μετέπειτα Ζόρκα), Μιλίτσα, Αναστασία και Άννα. Ήταν ακόμη μέλος της αυτοκρατορικής Αυλής και εξέδιδε ποιήματα στο περιοδικό Νεντέλυα, προσκείμενο στους φιλελεύθερους Ναρόντνικους.
Ενδιαφερόταν για τη ζωγραφική με παστέλ, το κυνήγι και το ψάρεμα. Χαρακτηριζόταν συνεσταλμένη αλλά πεισματάρα, με αγάπη στην παράδοση, φιλοπερίεργη και με ζωντανό πνεύμα· ήταν, επίσης, ασυνήθιστα ψηλή (1,95 μ.).
Γάμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η βασίλισσα Μαργαρίτα της Ιταλίας ήθελε διακαώς να παντρέψει το μοναχογιό της, διάδοχο Βίκτωρα Εμμανουήλ, με πριγκίπισσα βαλκανικής καταγωγής για να αυξήσει την επιρροή της Ιταλίας στην Αλβανία. Κανόνισε τη γνωριμία του Βίκτωρος Εμμανουήλ με την Ελένη στη Διεθνή Έκθεση της Βενετίας και στην όπερα. Κατά την επόμενη συνάντησή τους στην Αγία Πετρούπολη για τη στέψη του Νικολάου Β΄ της Ρωσίας (1894), ο Βίκτωρ Εμμανουήλ ζήτησε την Ελένη σε γάμο από τον Νικόλαο του Μαυροβουνίου.
Αρραβωνιάστηκαν τον Αύγουστο του 1896 στο Τσέτινιε και παντρεύτηκαν στις 21 Οκτωβρίου 1896 στη Βασιλική του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι. Είχε προηγηθεί η μεταστροφή της στον Καθολικισμό, γεγονός που εξόργισε τη μητέρα της που αρνήθηκε να παρευρεθεί στο γάμο.
Βασίλισσα της Ιταλίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 29 Ιουλίου ο Ουμβέρτος Α΄ της Ιταλίας δολοφονήθηκε και ο γιος του και σύζυγος της Ελένης διαδέχθηκε το θρόνο. Δεν είχε την κλασική συμπεριφορά της κοσμικής βασίλισσας, αλλά προτιμούσε να έχει λιτή, οικογενειακή ζωή και μεριμνούσε πολύ για την ανατροφή και την εκπαίδευση των πέντε παιδιών της.
Η δημοφιλία της αυξήθηκε μετά τη διοργάνωση της ανθρωπιστικής αποστολής στη Μεσσίνα που επλήγη από το σεισμό του 1908. Επισκέφθηκε το σημείο, φρόντισε πληγωμένους ως νοσοκόμα, οργάνωσε τη μεταφορά τους σε κινητό νοσοκομείο και συγκέντρωσε χρήματα μέσω εράνου στη Ρώμη.
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το διάστημα 1911-21 ορίστηκε επιθεωρήτρια των νοσοκόμων του Ερυθρού Σταυρού. Σπούδασε ιατρική και έλαβε τιμητικό πτυχίο, χρηματοδότησε έρευνες για σοβαρές ασθένειες και έστησε φιλανθρωπικές οργανώσεις για νόσους όπως η φυματίωση και η εγκεφαλίτιδα.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου συνέχισε τη νοσηλευτική της αρωγή στους τραυματίες και, με τη βοήθεια της βασιλομήτορος Μαργαρίτας, μετέτρεψε το Παλάτσο ντε Κουιρινάλε και τη Βίλλα Μαργκερίτα στη Ρώμη σε νοσοκομεία για τους στρατιώτες. Με το τέλος του πολέμου πρότεινε την πώληση των βασιλικών κοσμημάτων για την πληρωμή των πολεμικών χρεών.
Το 1920 ίδρυσε το φιλανθρωπικό ίδρυμα Ελένη της Σαβοΐας (ιταλ. Elena di Savoia) για παροχή εκπαιδευτικών υποτροφιών σε ορφανά πολέμου. Παρέτρεψε όλες τις Ιταλίδες να προσφέρουν κοσμήματά τους για να ανακουφίσουν τις ανάγκες των ορφανών παιδιών των πεσόντων, κάνοντας η ίδια την αρχή. Το 1930 και το 1937 έλαβε το Χρυσό Ρόδο από τον Πάπα Πίο ΙΑ΄ για την ανθρωπιστική της προσφορά.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1939, τρεις μήνες μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία και την ανακήρυξη πολέμου από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, έγραψε επιστολή στις βασίλισσες των έως τότε ουδετέρων κρατών (Αλεξανδρινή της Δανίας, Βιλελμίνη της Ολλανδίας, Καρλόττα του Λουξεμβούργου, Ελισάβετ του Βελγίου, Ιωάννα της Βουλγαρίας[9] και Μαρία της Γιουγκοσλαβίας) με την προτροπή να μη μετάσχουν στον καταστροφικό πόλεμο. Το 1941 επηρέασε το σύζυγό της για να πείσει το Μπενίτο Μουσσολίνι να επιτρέψει τη δημιουργία ανεξάρτητου Βασιλείου του Μαυροβουνίου και το 1943 κατάφερε να απελευθερώσει από τη Γερμανία τον ανιψιό της, Μιχαήλ του Μαυροβουνίου, και τη σύζυγό του, μετά την άρνησή του να γίνει βασιλιάς του ιταλο-κρατούμενου Μαυροβουνίου.
Το 1943 ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ συνέλαβε το Μουσσολίνι και διέφυγε από τη χώρα με τη βοήθεια των Συμμάχων από το Μπρίντιζι αφήνοντας την Ιταλία σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου. Η Ελένη τον ακολούθησε, όμως η κόρη τους, Ματθίλδη, Λανδγραβίνη της Έσσης, συνελήφθη και εστάλη σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία, όπου πέθανε ένα χρόνο μετά. Τα υπόλοιπα παιδιά τους γλίτωσαν από τον πόλεμο.
Εξορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1946 ο Βασιλιάς παραιτήθηκε υπέρ του μοναχογιού τους, Ουμβέρτου, και έλαβε τον τίτλο του κόμη του Πολλέντσο. Ο Ουμβέρτος έμελλε να κρατήσει τον τίτλο του για 33 μόνο ημέρες, καθώς το δημοψήφισμα που έλαβε χώρα έφερε ως αποτέλεσμα τη διακήρυξη της Ιταλικής Δημοκρατίας. Η Ελένη και ο Βίκτωρ Εμμανουήλ διέφυγαν στην Αίγυπτο, φιλοξενούμενοι του βασιλιά Φαρούκ, αλλά εξόριστοι από την Ιταλία. Ο τέως Βασιλιάς πέθανε εκεί ένα χρόνο μετά σε ηλικία 78 ετών.
Θάνατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λίγο αργότερα, η Ελένη μετακόμισε στη Γαλλία. Πέθανε στο Μονπελλιέ από πνευμονική εμβολή το 1952 σε ηλικία 79 ετών. Το 2017 η σορός της μεταφέρθηκε από τη Γαλλία στο Βικοφόρτε και η σορός του συζύγου της ακολούθησε από το Κάιρο δύο μέρες μετά.
Το 2001 ο επίσκοπος του Μονπελλιέ πρότεινε την οσιοποίησή της, διαδικασία που δεν έχει ολοκληρωθεί. Έως τώρα κατέχει τον τίτλο της Υπηρέτου του Θεού.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παντρεύτηκε το 1896 τον Βίκτωρα Εμμανουήλ Γ΄ της Ιταλίας και είχε πέντε τέκνα:
- Ιολάνθη (1901 - 1986), παντρεύτηκε τον Τζόρτζιο Κάρλο Κάλβι, Κόμη του Μπέργκολο.
- Ματθίλδη (1902 - 1944), παντρεύτηκε τον Φίλιππο της Έσσης.
- Ουμβέρτος Β΄ (1904 - 1983), Βασιλιάς της Ιταλίας (9 Μαΐου - 12 Ιουνίου 1946), παντρεύτηκε τη Μαρία Ιωσηφίνα του Βελγίου.
- Ιωάννα (1907 - 2000), παντρεύτηκε τον Βόρι Γ΄ της Βουλγαρίας.
- Μαρία Φραγκίσκη (1914 - 2001), παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο των Βουρβόνων-Πάρμας (γιο του Ροβέρτου Α΄ της Πάρμας).
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p10406.htm#i104056. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Γερμανικά, Αγγλικά) FemBio database. 13078. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2019.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 13846. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 183883284. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2020.
- ↑ p10406.htm#i104056. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ Pilar Urbano: «La Reina» Plaza & Janés. 1996. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2024. ISBN-13 978-84-01-37555-2.
- ↑ *τριτότοκη κόρη της
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- The Njegoskij Fund Public Project: Private family archives-based digital documentary fund focused on history and culture of Royal Montenegro.
- Crnogorska princeza Jelena
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Elena of Montenegro στο Wikimedia Commons