Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αποστολή παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες από τον ΔΣΕ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παιδιά προσφύγων το 1948 στην Λ. Δ. της Ουγγαρίας
 Η ουδέτερη οπτική γωνία αυτού του λήμματος αμφισβητείται. Πιθανότατα παρουσιάζει κάποια γεγονότα ή απόψεις μονομερώς ή με δυσανάλογη ισορροπία σε σχέση με την αντίστοιχη βαρύτητά τους. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος.

Με τον όρο αποστολή παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες από τον ΔΣΕ, γνωστή στην αντικομμουνιστική βιβλιογραφία ως παιδομάζωμα, αναφέρεται η μεταφορά 20.000-25.000 παιδιών[1] ηλικίας 3 έως 14 ετών κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφύλιου πολέμου, την περίοδο 1948-1949, κυρίως από τη Βόρεια Ελλάδα, σε χώρες του Ανατολικού μπλοκ από την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση.

Οι αντάρτικες δυνάμεις στήριζαν τη διαδικασία της μεταφοράς, στις δύσκολες συνθήκες του πολέμου και τις στερήσεις που θα αντιμετώπιζαν τα παιδιά αν παρέμεναν στην Ελλάδα. Αντίθετα, η μεταφορά επικρίθηκε έντονα από την κυβέρνηση Σοφούλη, και χαρακτηρίστηκε ως παιδομάζωμα, με απώτερο σκοπό τον ιδεολογικό φανατισμό των παιδιών και την εν γένει καταστροφή της Ελλάδας, θέμα για το οποίο προέβη το 1948 σε επίσημη καταγγελία στον ΟΗΕ.

Η μεταφορά γινόταν τόσο οικειοθελώς, όσο και δια της βίας. Οι όροι «παιδομάζωμα» και «παιδοφύλαγμα» (ή «παιδοσώσιμο») έγιναν αντικείμενο προπαγάνδας και αντιπροπαγάνδας από τις αντιμαχόμενες πλευρές του Εμφυλίου, καθώς και αργότερα, μέχρι τη σύγχρονη εποχή.[2]

Ιστορικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έλληνες πρόσφυγες στην Πολωνία γιορτάζουν την επέτειο της Εργατικής Πρωτομαγιάς, 1951

Τον Ιανουάριο του 1948, το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, σε επικοινωνία με το πολιτικό του γραφείο, επισήμανε πως χρειάζονται άμεσες δράσεις για χιλιάδες παιδιά που βρίσκονταν στην περιοχή που ήλεγχε, με την αιτιολογία πως «κινδυνεύουν από πείνα και άλλες στερήσεις».[3] Ύστερα από τρεις εβδομάδες, ο στρατηγός του ΔΣΕ Μάρκος Βαφειάδης, ενημέρωσε το πολιτικό γραφείο πως 6.000 παιδιά από την επαρχία της Φλώρινας και της Καρδίτσας, καθώς και αριθμός παιδιών από την επαρχία της Κόνιτσας, ήταν έτοιμα να μεταφερθούν. Ταυτόχρονα, είχε προβεί στην οργάνωση «ειδικών επιτροπών, χώρων εστιών συγκεντρώσεων των παιδιών καθώς και υπηρεσίες διατροφής και μεταφοράς» επικαλούμενος τη δυσκολία του εγχειρήματος.[3]

Τον Μάρτιο του 1948, ο ΔΣΕ παρουσίασε τα πρώτα στοιχεία σχετικά με την μετακίνηση των παιδιών στις χώρες του Ανατολικού μπλόκ, όπου αναφερόταν πως 4.784 παιδιά, από 3 έως 13 ετών, προερχόμενα από 59 χωριά της Ελλάδας, μεταφέρθηκαν από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τις 5 Μαρτίου του ίδιου έτους.[3] Μεγάλος αριθμός των παιδιών ήταν σλαβομακεδονικής καταγωγής και μετακινήθηκαν στη σημερινή Βόρεια Μακεδονία με τη συναίνεση των γονέων τους, ή και μαζί με τις οικογένειές τους.[4] Παρά ταύτα, ορισμένα παιδιά μεταφέρθηκαν δια της βίας.[5] Εκτιμάται ότι μέχρι και την διάλυσή της το 1990, οι περισσότεροι Έλληνες που μεταφέρθηκαν στην Ανατολική Γερμανία είχαν φύγει από τη χώρα.[6]

Ελληνόπουλα πρόσφυγες στη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας

Αίτια μεταφοράς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ισχυρισμοί των αντιμαχόμενων πλευρών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αντάρτικες δυνάμεις ισχυρίζονταν πως η μεταφορά γινόταν προκειμένου να προστατευτούν τα παιδιά από την πείνα, τις αεροπορικές επιδρομές και τις επιθέσεις των κυβερνητικών δυνάμεων.[7] Η ελληνική κυβέρνηση κατέκρινε δριμύτατα τη μεταφορά, ενώ στις 27 Φεβρουαρίου 1948 κατήγγειλε στην Ειδική Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Βαλκάνια ότι η μετακίνηση των παιδιών προς τις σοσιαλιστικές χώρες γινόταν δια της βίας και είχε ως απώτερο στόχο την μύηση των παιδιών στην κομμουνιστική ιδεολογία, την καταστροφή της ελληνικής φυλής και την διάλυση της ελληνικής οικονομίας.[4]

Σύγχρονες εκτιμήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τους Καλύβα/Μαραντζίδη, τα αίτια της αποστολής των παιδιών, ήταν περισσότερο στρατιωτικά,λιγότερο ανθρωπιστικά και αποτελούσε μία ιδιόρρυθμη διαδικασία «μεταξύ ομηρίας και «κοινωνικής πολιτικής»», η οποία εξασφάλιζε την αφοσίωση των γονέων στο αντάρτικο, ενώ μείωνε τον κίνδυνο της λιποταξίας.[8]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παιδιά Σλαβομακεδόνων προσφύγων του ελληνικού εμφυλίου στην Πολωνία το 1958.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Μαραντζίδης 2012.
  2. ↑ https://www.kathimerini.gr/society/461720/to-zitima-ton-paidion-ston-emfylio/
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Βόγλης 2016, σελ. 324.
  4. ↑ 4,0 4,1 Βόγλης 2016, σελ. 325.
  5. ↑ Λιάκος 2020, σελ. 323.
  6. ↑ Stefan Troebst, "Evacuation to a cold country: child refugees from the Greek Civil War in the German Democratic Republic, 1949–1989", Nationalities Papers, Vol.32, 2004, Issue 3
  7. ↑ Καλύβας & Μαραντζίδης 2016, σελ. 444-445.
  8. ↑ Καλύβας & Μαραντζίδης 2016, σελ. 447.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μαραντζίδης, Νίκος (12.08.2012). «Το «παιδομάζωμα» στον Εμφύλιο». Η Καθημερινή. https://www.kathimerini.gr/society/465451/to-paidomazoma-ston-emfylio/. Ανακτήθηκε στις 30.11.2021. 
  • Βόγλης, Πολυμέρης (2016). Η αδύνατη επανάσταση: Η κοινωνική δυναμική του εμφυλίου πολέμου. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. ISBN 978-960-221-576-0. 
  • Καλύβας, Στάθης· Μαραντζίδης, Νίκος (2016). Εμφύλια πάθη. 23+2 νέες ερωτήσεις και απαντήσεις για τον Εμφύλιο. Αθήνα: Μεταίχμιο. ISBN 978-618-03-0906-5. 
  • Λιάκος, Αντώνης (2020). Ο Ελληνικός 20ος αιώνας. Αθήνα: Πόλις. ISBN 978-960-435-698-0. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αποστολή_παιδιών_στις_Λαϊκές_Δημοκρατίες_από_τον_ΔΣΕ&oldid=10813595"