Βιολάντε Σάντσεθ της Καστίλης
Βιολάντε Σάντσεθ της Καστίλης | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Γέννηση | 1281 |
Θάνατος | 1330 |
Τόπος ταφής | Church of Sancti Spiritus |
Χώρα πολιτογράφησης | Στέμμα της Καστίλης |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | πνευματικός (από 1327) |
Οικογένεια | |
Σύζυγος | Fernando Rodríguez de Castro |
Τέκνα | Πέδρο Φερνάνδεθ δε Κάστρο Juana Fernández de Castro |
Γονείς | Σάντσο Δ΄ της Καστίλης και María Alfonso de Meneses |
Αδέλφια | Φερδινάνδος Δ΄ της Καστίλης Alfonso de Castilla Enrique de Castilla Πέτρος του Καμέρος Φίλιππος της Καστίλης Βεατρίκη της Καστίλης (1293-1359) Ισαβέλλα της Καστίλης, βασίλισσα της Αραγωνίας |
Οικογένεια | Οίκος της Ιβρέας και Teles de Meneses |
![]() | |
Η Βιολάντε Σάντσεθ, ισπαν.: Violante Sánchez de Castilla (πριν από το 1281 — μετά τον Ιανουάριο του 1330), ήταν καστιλιανή αρχόντισσα και με τον γάμο της έγινε κυρία των Λέμος, Σάρια, Σεβρέρα και Ριβέρα.
Από μόνη της, ήταν η κυρία των Ουσέρo, της Oΐμπρα και Βιλαμαρτίν δε Βαλδεόρας, μεταξύ άλλων πόλεων, [1] και αφού έγινε χήρα, δήλωνε μοναχή στο Τάγμα του Σαντιάγο, στο οποίο έδωσε όλα τα υπάρχοντά της το 1327. Ήταν προστάτης και διοικητής της μονής Σάνκτι Σπίριτους στη Σαλαμάνκα.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καταγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Βιολάντε ήταν η νόθη κόρη του ινφάντε Σάντσο της Καστίλης (που έγινε ο βασιλιάς Σάντσο Δ΄ το 1295) και της Μαρίας δε Μενέσες, κυρίας του Ουσέρο. Οι γονείς του πατέρα της ήταν ο Αλφόνσος Ι΄ της Καστίλης και η Γιολάντα της Αραγωνίας (από την οποία θα πήρε το όνομα)[2] και οι γονείς της μητέρας της ήταν ο ρικοχόμπρε Aλφόνσο Αλφόνσο δε Μενέσες "ο Καπνός" και η Μαγιόρ Γκονθάλεθ Χιρόν.[3][4]
Επιπλέον, η Βιολάντε ήταν η αμφιθαλής αδελφή [α] ή η νόθη ετεροθαλής αδελφή (οι περισσότεροι σύγχρονοι ιστορικοί διαβεβαιώνουν την τελευταία), της Tερέσας Σάντσεθ της Καστίλης, η οποία παντρεύτηκε τον Χοάνιo Αλφόνσο Τέλο, 1ο κόμη του Μπαρσέλος. [6] [7] Άλλα νόθα ετεροθαλή αδέλφια ήταν ο Αλφόνσο Σάντσεθ της Καστίλης και ο Χουάν σάντσεθ. Μεταξύ των νόμιμων ετεροθαλών αδελφών της ήταν ο βασιλιάς Φερδινάνδος Δ' της Καστίλης, ο ινφάντε Πέτρος και η ινφάντα Βεατρίκη, η οποία έγινε βασίλισσα της Πορτογαλίας με τον γάμο της με τον βασιλιά Αφόνσο Δ'. [8] [9]
Νεανική ζωή και γάμος με τον Φερνάνδο Ροντρίγκεθ δε Κάστρο (1281–1305)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ακριβής ημερομηνία γέννησης της Βιολάντε είναι άγνωστη, αν και πρέπει να είχε γεννηθεί πριν από το 1281 [7]. Κατά τη διάρκεια τής παιδικής της ηλικίας μεγάλωσε στην Καστιλιανή Αυλή και η Μαρία δε Μολίνα (που παντρεύτηκε τον πατέρα της το 1282) ήταν νονά της [9] [10]. Η μητέρα της, Mαρία δε Μενέσες, η οποία ανήκε στην υψηλή αριστοκρατία της Καστίλης και είχε παντρευτεί τον Χουάν Γκαρθία κύριο του Ουσέρo, [11], μπήκε σε ένα μοναστήρι όταν ο ινφάντε Σάντσο νυμφεύτηκε με τη Mαρία δε Μολίνα, εγγονή του βασιλιά Αλφόνσου Θ΄ του Λεόν. [12]
Μερικοί συγγραφείς, όπως ο Aντόνιο δε Μπεναβίδες υ Φερνάνδεθ δε Ναβαρέτε, την αποκαλούσαν λανθασμένα Mαρία αντί για Βιολάντε[13], και άλλοι επεσήμαναν λανθασμένα ότι το 1285 παντρεύτηκε τον Φερνάνδο Ροδρίγεθ δε Κάστρo, αν και ο ιστορικός Λουίς δε Σαλαθάρ υ Κάστρo έδειξε σε διαφορετικά έγγραφα, ότι ο γάμος τελέστηκε το 1293, όπως συνάγεται από ένα έγγραφο που χορηγήθηκε στη Λαγιόσα στις 17 Απριλίου του ίδιου έτους από τον Φερνάνδο Ροδρίγες δε Κάστρo, ο οποίος επικύρωσε εκ νέου το έγγραφο μεταβίβασης (carta de arras), που ο πατέρας του Eστεβάν Φερνάνδεθ δε Κάστρo [14] είχε συντάξει το 1291 στο όνομα τού γιου του, καθώς εκείνος ήταν ανήλικος εκείνη την εποχή.
Στην αναφερθείσα carta de arras, ο Eστεβάν Φερνάνδεθ δε Κάστρo έδωσε στη νύφη του Βιολάντε την πόλη και το κάστρο Βιλαμαρτίν δε Βαλδεόρας, που βρίσκεται στην επαρχία Oουρένσε, [β] και τις εκτάσεις (cotos) Άρκος δε λα Κονδέσα, Σαουσέδα, Βαγιαδάρες, Γκουγιάες, Nογουέρα, Καλδέλας και Πίας, που βρίσκονταν στα εδάφη του Σαντιάγο δε Κομποστέλα και Toρόνιο[2], και στα οποία προστέθηκαν οι πολιτείες Ουσέρο και Tρασπινέδo, στην κοιλάδα Eσγουέβα, την οποία η Βιολάντε κληρονόμησε από τη μητέρα της, και άλλες περιοχές που κληρονόμησε από αυτήν στο Μπούργος, Σαχαγούν, Σέα και Βιγιαφάμορ[2]. Ο σύζυγός της, Φερνάνδο Ροδρίγεθ δε Κάστρo, κληρονόμησε την κυριότητα του Λέμος και πολλές άλλες ιδιοκτησίες, και, όπως ο πατέρας του, κατείχε τη θέση τού pertiguero mayor (τίτλος παρόμοιος με τον γαλλικό vidame) του Σαντιάγο δε Κομποστέλα, που τον έκανε τον πιο ισχυρό Γαλικιανό ευγενή [16] επί βασιλείας του Σάντσο Δ' και του Φερδινάνδου Δ'. [17]
Το 1295 ο πατέρας της Βιολάντε, ο βασιλιάς Σάντσο Δ΄ της Καστίλης, απεβίωσε και ο ετεροθαλής αδελφός της Φερδινάνδος Δ΄ ανέβηκε στον θρόνο. Στο Χρονικό αυτού του ηγεμόνα αναφέρεται ότι ο Φερνάνδο Ροδρίγεθ δε Κάστρο απεβίωσε το 1304 κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μονφόρτε δε Λέμος, ενώ πολεμούσε εναντίον του ινφάντε Φιλίππου της Καστίλης, κυρίου των Καμπρέρα & Ριμπέρα, γιου του Σάντσο Δ΄ και ενός άλλου ετεροθαλούς αδελφού της Βιολάντε [13]. Πάντως άλλοι συγγραφείς [18] [19] όπως ο Aντόνιο Λόπεθ Φερέιρo, υποστήριξαν ότι στην πραγματικότητα η πολιορκία του Λέμος και το τέλος του Φερνάνδο Ροδρίγεθ δε Κάστρo πρέπει να συνέβησαν το 1305, με βάση τη διαθήκη που συνέταξε στις 17 Δεκεμβρίου 1305, και που στάλθηκε στο Tumbo B του καθεδρικού ναού Σαντιάγο δε Κομποστέλα [20].
Χηρεία και σχέση με τον γιο της (1305-1320)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/CastilloDeUceroSoria.jpeg/400px-CastilloDeUceroSoria.jpeg)
Μετά το τέλος του Φερνάνδο Ροντρίγκεθ δε Κάστρo, τα περιουσιακά του στοιχεία κατασχέθηκαν, και τα περισσότερα από αυτά παραδόθηκαν στον ετεροθαλή αδελφό της Βιολάντε, τον ινφάντε Φίλιπ, ο οποίος έγινε, μεταξύ άλλων, κύριος του Λέμος & Σάρρια, μέγας φύλακας (pertiguero mayor) του Σαντιάγο δε Κομποστέλα, μέγας επόπτης (adelantado mayor) της Γαλικίας και κυβερνήτης (comendero) της εκκλησίας του Λούγο. [4] Στη συνέχεια, η Βιολάντε έθεσε τον πρωτότοκο γιο της, Πέδρο Φερνάντεθ δε Κάστρo, που ήταν περίπου 15 ετών, υπό την κηδεμονία του Γαλικιανού ευγενή Λορένθο Σουάρεθ δε Βαγιαδάρες, ο οποίος ασκούσε, όπως επισημαίνουν διάφοροι ιστορικοί, «εξαιρετική επιρροή στην Πορτογαλική Αυλή». Ο Λορένθο Σουάρεθ έστειλε τον οικονόμο του στο βασίλειο της Πορτογαλίας, για να αποτρέψει τον Πέδρο Φερνάντδεθ από τον διωγμό του βασιλιά Φερδινάνδου Δ΄ της Καστίλης, και τον εμπιστεύτηκε στον Mαρτίν Γκιλ δε Ρίβα δε Βιθέλα, κόμη του Μπαρθέλος, σημαιοφόρος (alférez) του βασιλιά Ντένις/Διονυσίου της Πορτογαλίας, και μαγιορδόμο τού γιου και κληρονόμου του, τού ινφάντε Αλφόνσοo (Δ΄), που εκπαίδευσε και μεγάλωσε τον Πέδρο Φερνάνδεθ και το 1312 του έδωσε το κάστρο Θαγάλα. [19] Ο ιστορικός Eδουάρδο Πάρδο δε Γκεβάρα επεσήμανε, [21] με βάση μια επιβεβαίωση του κεφαλαίου 45 των Χρονικών του Αλφόνσου ΙΑ΄, [22] ότι ο Πέδρο Φερνένδεθ δε Κάστρo μεγάλωσε πράγματι στην πορτογαλική Αυλή με τον ινφάντε Πέτρο (Α΄), γιο και κληρονόμο. του βασιλιά Aλφόνσου Δ΄ της Πορτογαλίας, που θα άφηνε «βαθύ ίχνος στη ζωή του». [23] [γ]
Η Βιολάντε και η μονή του Σάνκτι Σπίριτους στη Σαλαμάνκα (1325–1327)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Salamanca_-_Iglesia_de_Sancti_Spiritus_01.jpg/360px-Salamanca_-_Iglesia_de_Sancti_Spiritus_01.jpg)
Το 1325 η Βιολάντε Σάντσεθ δε Καστίγια άρχισε να ασκεί την αιγίδα, παρά τη δυσαρέσκεια των Μεγάλων Μαγίστρων του Τάγματος του Σαντιάγo [11] και των μοναχών της μονής Σάνκτι Σπίριτους στη Σαλαμάνκα, οι οποίες διεκδίκησαν το δικαίωμά τους να επιλέγουν τον δικό τους διοικητή. [27] Εκείνη την εποχή, το μοναστήρι του Σάνκτι Σπίριτους ήταν ένα από τα δύο πιο σημαντικά νοσοκομειακά ιδρύματα που είχε το Τάγμα του Σαντιάγο στο βασίλειο του Λεόν, ακολουθούμενο από την πόλη και το κάστρο του Καστροτοράφε, ενός ακατοίκητου δήμου που βρίσκεται στη σημερινή επαρχία Θαμόρα. [11] Ο ιστορικός Τσαρλς Γκαρθία επεσήμανε πως το γεγονός ότι η Βιολάντε προτιμά να ομολογεί μοναχή στο Τάγμα του Σαντιάγο και όχι σε ένα επαιτικό τάγμα, θα μπορούσε να οφείλεται στο ενδιαφέρον της να αποκτήσει πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξουσία, χάρη στην κατοχή ορισμένων από τα περιουσιακά στοιχεία. τού Τάγματος αυτού, και επίσης πιθανώς λόγω της ευελιξίας του ιδρύματος, αφού οι μοναχές δεν ήταν υποχρεωμένες να ζουν εσώκλειστες. [11]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Cross_Santiago.svg/200px-Cross_Santiago.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Sello_de_Violante_S%C3%A1nchez_de_Castilla.jpg/200px-Sello_de_Violante_S%C3%A1nchez_de_Castilla.jpg)
Διαθήκη και το τέλος (1330)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/ToroAnsicht1.jpg/250px-ToroAnsicht1.jpg)
Στις 24 Ιανουαρίου 1330 η Βιολάντε συνέταξε τη διαθήκη της, στην οποία παρείχε όλα σχετικά με τους εκτελεστές της για να πληρωθούν τα χρέη της και να εισπραχθούν άλλα, κληροδότησε διάφορα ποσά και άλλα αγαθά και υπάρχοντα σε πολλούς ανθρώπους, και ζήτησε από τον Μεγάλο Μάγιστρο του Τάγματος του Σαντιάγο να επιτρέψει να ταφεί το λείψανό της στο μοναστήρι του Σαν Φρανσίσκο στο Τόρο, στο οποίο κληροδότησε διάφορα αγαθά και αντικείμενα, και στους μοναχούς του διέθεσε ένα ποσό 200 μαραβέδιων για μια pitanza (διανομή φαγητού στους φτωχούς). [δ] Ο ιστορικός Τσαρλς Γκαρθία τόνισε επίσης το γεγονός ότι δεν διέταξε λειτουργίες για την ψυχή της, κάτι που έρχεται σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τις διατάξεις της μητριάς της, της βασίλισσας Μαρίας δε Μολίνα, [11] που είχε παραγγείλει 10.000 λειτουργίες που θα ψαλλόταν για την ψυχή της στη διαθήκη της [29], και τόνισε ότι η διαθήκη της Βιολάντε επιτρέπει τη γνώση των εσωτερικών της σκέψεων, των κοινωνικών της σχέσεων και των αντιλήψεων του κόσμου των υψηλών αριστοκρατών της Καστίλης την εποχή τού βασιλιά Σάντσο Δ' και τού εγγονού του βασιλιά Αλφόνσου ΙΔ', που βασίλευαν στην Καστίλη εκείνη την εποχή. [11]
Η ταφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η σορός της Βιολάντε, κατά παράβαση των διατάξεων της διαθήκης της, τάφηκε στη μοή του Σάνκτι Σπίριτους της Σαλαμάνκα, σύμφωνα με τους ιστορικούς Ρικάρδο δελ Άρκο υ Γκαράυ, [30] Γκιλ Γκονθάλεθ δε Άβιλα [31] και Μπερνάνδo Ντοράδo, αν και ο τελευταίος διευκρίνισε ότι τάφηκε στην εκκλησία του μοναστηριού, [32] όπου ο Mαρτίν Αλφόνσο του Λεόν (νόθος γιος του βασιλιά Aλφόνσου Θ΄ του Λεόν) και η σύζυγός του Mαρία Μένδεθ δε Σόουσα, θάφτηκαν επίσης. [33] [34]
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από τον γάμο της με τον Φερνάνδο Ροδρίγεθ δε Κάστρo, κύριο του Λέμος και της Σάρρια, η Βιολάντε απέκτησε δύο παιδιά:
- Πέδρο Φερνάνδεθ δε Κάστρο (απεβ. το 1342), κύριος του Λέμος, Moνφόρτε και Σάρρια. Κατείχε πολυάριθμες θέσεις, όπως αυτή του μεγάλου μαγιορδόμου (άρχοντα οικονόμου) του βασιλιά Aλφόνσου ΙΑ΄ της Καστίλης, του κυβερνήτη (adelantado mayor de la frontera) της Ανδαλουσίας και του pertiguero mayor του Σαντιάγο δε Κομποστέλα, [35] που έγινε ένας από τους πιο ισχυρούς ευγενείς της Καστίλης κατά τη διάρκεια τής βασιλείας τού Αλφόνσου ΙΔ', ο οποίος τού απένειμε πολυάριθμες επιχορηγήσεις. [19]
- Χουάνα Φερνάδεθ δε Κάστρo (απεβ. το 1316). [36] Παντρεύτηκε γύρω στο 1314 με τον Αλφόνσο της Βαλένθια, [37] γιο του ινφάντε Ιωάννη της Καστίλης, κύριο της Βαλένθια δε Κάμπος και της Μαργαρίτας του Μομφεράτου. [38]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τάγμα του Σαντιάγο
- Μονή Σάνκτι Σπίριτους
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Luis de Salazar y Castro and Pedro de Salazar y Mendoza affirmed that Teresa Sánchez of Castile was the daughter of Sancho IV and María de Meneses, which would make Teresa a full-sister and not half-sister of Violante Sánchez.[5]
- ↑ In the carta de arras granted by Esteban Fernández de Castro to his daughter-in-law Violante Sánchez it's stated that the castle of Vilamartín de Valdeorras had been previously belonged to Rodrigo Fernández de Valduerna, Lord of Cabrera and Ribera and grandfather of Aldonza Rodríguez of León, wife of Esteban Fernández de Castro.[15]
- ↑ Later, Pedro Fernández de Castro had two illegitimate children with Aldonza Lorenzo de Valladares, daughter of his tutor:[24] a son, Álvaro Pires de Castro (later Count of Arraiolos and first Constable of Portugal)[25] and a daughter, Inês de Castro, who famously became in the lover and posthumously-recognized wife of King Pedro I of Portugal.[26]
- ↑ Charles García pointed out that Violante Sánchez's desire to be buried in the monastery of San Francisco of Toro could be related to the fact that her paternal grandmother and namesake, Queen Violante of Aragon, planned to be buried there at first, with the protection that the members of the royalty and the high nobility granted to the new mendicant orders, and also with the good reception that the female population gave to the sermons and preaching of the Franciscan friars. And although this historian pointed out the apparent contradiction of Violante Sánchez in wanting to direct a monastery of the Order of Santiago and, at the same time, be buried in one run by the Franciscans, who presented the most absolute poverty as a model of life, this may be related to the bad relations that she maintained with the nuns of said monastery and with the fact that at the beginning of the 14th century the Reconquista was practically paralyzed and the religious from the Order of Santiago were increasingly dedicated to rescuing the captives captured by the Muslims, this being one of their main charitable and humanitarian work.[28]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Arco y Garay 1954, σελ. 273.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Pardo de Guevara y Valdés 2000a, σελ. 130.
- ↑ Sotto Mayor Pizarro 1987.
- ↑ 4,0 4,1 Pardo de Guevara y Valdés 2000a.
- ↑ Salazar y Castro 1697, σελ. 437.
- ↑ Lourenço Menino 2012, σελ. 52.
- ↑ 9,0 9,1 Lourenço Menino 2012.
- ↑ Moreta Velayos και άλλοι 1996, σελ. 173.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 García 2008.
- ↑ Ibáñez de Segovia 1777, σελ. 406.
- ↑ Echániz Sans 1993.
- ↑ Echániz Sans 1993, σελ. 67.
- ↑ Sotto Mayor Pizarro 1987, σελ. 233.
- ↑ Moxó 1969, σελ. 63.
- ↑ Pardo de Guevara y Valdés 2000a, σελ. 127.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 Sotto Mayor Pizarro 1987, σελ. 234.
- ↑ López Ferreiro 1902, σελ. 269.
- ↑ Lourenço Menino 2012, σελ. 93.
- ↑ Cerdá y Rico 1787, σελ. 293.
- ↑ Pardo de Guevara y Valdés 2000a, σελ. 143.
- ↑ Sotto Mayor Pizarro 1987, σελίδες 30, 234.
- ↑ Sotto Mayor Pizarro 1987, σελίδες 30, 235.
- ↑ Sotto Mayor Pizarro 1987, σελ. 235.
- ↑ Echániz Sans 1991, σελ. 61.
- ↑ García 2008, §8, 9 and 21.
- ↑ Larriba Baciero 1995, σελ. 206.
- ↑ Arco y Garay 1954, σελ. 181.
- ↑ González de Ávila 1650, σελ. 235.
- ↑ Dorado, Barco López & Girón 1863, σελ. 66.
- ↑ Rodríguez Gutiérrez de Ceballos 2005, σελ. 51.
- ↑ Arco y Garay 1954, σελ. 178.
- ↑ Salazar y Acha 2000, σελ. 387.
- ↑ Pardo de Guevara y Valdés 2000a, σελ. 131.
- ↑ Salazar y Acha 2000, σελ. 385.
- ↑ Salazar y Acha 2000.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Arco y Garay, Ricardo del (1954). Sepulcros de la Casa Real de Castilla (στα Ισπανικά). Madrid: Instituto Jerónimo Zurita. CSIC.
- Ayala Martínez, Carlos (2007). Las órdenes militares hispánicas en la Edad Media (siglos XII-XV) (στα Ισπανικά) (1ª έκδοση). Madrid: Marcial Pons, Ediciones de Historia S.A. y Latorre Literaria. ISBN 978-84-933199-3-9.
- Benavides, Antonio (1860a). Memorias de Don Fernando IV de Castilla (στα Ισπανικά). Tomo I (1ª έκδοση). Madrid: Imprenta de Don José Rodríguez.
- Benavides, Antonio (1860b). Memorias de Don Fernando IV de Castilla (στα Ισπανικά). Tomo II (1ª έκδοση). Madrid: Imprenta de Don José Rodríguez.
- Cerdá y Rico, Francisco (1787). Crónica de D. Alfonso el Onceno de este nombre (στα Ισπανικά) (2ª έκδοση). Madrid: Imprenta de D. Antonio de Sancha.
- Dorado, Bernardo· Barco López, Manuel (1863). Historia de la ciudad de Salamanca (στα Ισπανικά) (1ª έκδοση). Salamanca: Imprenta del Adelante – Ramón Girón (ed.).
- Echániz Sans, María (1991). «El monasterio de Sancti Spíritus de Salamanca: Un espacio monástico de mujeres de la Orden Militar de Santiago (siglos XIII-XV)» (στα es). Studia historica. Historia medieval (Salamanca): 43–66. ISSN 0213-2060. http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=106502. Ανακτήθηκε στις 1 January 2014.
- Echániz Sans, María (1993). Ediciones Universidad de Salamanca, επιμ. El monasterio femenino de Sancti Spíritus de Salamanca: colección diplomática (1268-1400) (στα Ισπανικά). Volumen 19 de Textos medievales / Universidad de Salamanca (1ª έκδοση). Salamanca. ISBN 84-7481-748-X.
- García, Charles (2008). «Violante Sánchez, fille de roi et filleule de reine» (στα γαλλικά). E-Spania (París: E-Spania: Revue électronique d'études hispaniques medievales). doi: . ISSN 1951-6169. http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2728952.
- García Guinea, Miguel Ángel· Pérez González, José María (2002). Enciclopedia del románico en Castilla y León (στα Ισπανικά). Volumen 10 (1ª έκδοση). Aguilar de Campoo: Fundación Santa María la Real, Centro de Estudios del Románico. ISBN 84-89483-22-1.
- González de Ávila, Gil (1650). Diego Díaz de la Carrera, επιμ. Teatro eclesiástico de las iglesias metropolitanas y catedrales de los Reynos de las dos Castillas, vidas de sus arzobispos y obispos y cosas memorables de sus sedes (στα Ισπανικά). Tomo III (1ª έκδοση). Madrid.
- Ibáñez de Segovia, Gaspar (1777). Joachin Ibarra, επιμ. Memorias históricas del Rei D. Alonso el Sabio i observaciones a su chronica (στα Ισπανικά). Madrid.
- Larriba Baciero, Manuel (1995). «El testamento de María de Molina» (στα es). Signo: Revista de historia de la cultura escrita (Alcalá de Henares): 201–212. ISSN 1134-1165. http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=184647. Ανακτήθηκε στις 27 November 2013.
- López Ferreiro, Antonio (1902). Historia de la Santa A. M. Iglesia de Santiago de Compostela (στα Ισπανικά). Tomo V. Santiago de Compostela: Impresión y encuadernación del Seminario Conciliar Central.
- López Ferreiro, Antonio (1903). Historia de la Santa A. M. Iglesia de Santiago de Compostela (στα Ισπανικά). Tomo VI. Santiago de Compostela: Impresión y encuadernación del Seminario Conciliar Central.
- Moxó, Salvador de (1969). Instituto Jerónimo Zurita, επιμ. Estudios sobre la sociedad castellana en la Baja Edad Media (στα Ισπανικά). Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, CSIC. σελίδες 1–211.
- Menéndez Pidal de Navascués, Faustino (1982). Instituto Luis de Salazar y Castro, επιμ. Heráldica medieval española: la Casa Real de León y Castilla (στα Ισπανικά). Volumen I. Hidalguía. ISBN 8400051505.
- Moreta Velayos, Salustiano· Iglesia Duarte, José Ignacio de la (1996). Instituto de Estudios Riojanos, επιμ. VI Semana de Estudios Medievales — Capitulo: Notas sobre el franciscanismo y dominicanismo de Sancho IV y María de Molina: Nájera, 31 de julio al 4 de agosto de 1995 (στα Ισπανικά) (1ª έκδοση). Nájera: Semana de Estudios Medievales (La Rioja). σελίδες 171–184. ISBN 84-89362-11-4.
- Pardo de Guevara y Valdés, Eduardo (2000a). Los señores de Galicia: tenentes y condes de Lemos en la Edad Media (Tomo I) (στα Ισπανικά). Edición preparada por el Instituto de Estudios Gallegos «Padre Sarmiento» (CSIC) (1ª έκδοση). Fundación Pedro Barrié de la Maza. ISBN 84-89748-72-1.
- Pardo de Guevara y Valdés, Eduardo (2000b). Los señores de Galicia: tenentes y condes de Lemos en la Edad Media (Tomo II) (στα Ισπανικά). Fundación Pedro Barrié de la Maza. ISBN 84-89748-73-X.
- Peláez Fernández, Palmira (2009). «Mujeres con poder en la Edad Media: las órdenes militares» (στα es). Cuadernos de Estudios Manchegos (Ciudad Real): 169–207. ISSN 0526-2623. http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=4422544. Ανακτήθηκε στις 4 January 2013.
- Rodríguez Gutiérrez de Ceballos, Alfonso (2005). Guía artística de Salamanca (στα Ισπανικά). León: Ediciones Lancia. ISBN 84-8177-103-1.
- Salazar y Acha, Jaime de (2000). La casa del Rey de Castilla y León en la Edad Media (στα Ισπανικά). Colección Historia de la Sociedad Política, dirigida por Bartolomé Clavero Salvador (1ª έκδοση). Madrid: Centro de Estudios Políticos y Constitucionales. ISBN 978-84-259-1128-6.
- Salazar y Castro, Luis de (1694). Mateo de Llanos y Guzmán, επιμ. Pruebas de la Historia de la Casa de Lara (στα Ισπανικά). Madrid.
- Salazar y Castro, Luis de (1697). Mateo de Llanos y Guzmán, επιμ. Historia genealógica de la Casa de Lara (στα Ισπανικά). Tomo III. Madrid.
- Sotto Mayor Pizarro, José Augusto de (1987). Os Patronos do Mosteiro de Grijo (Evolução e Estrutura da Familia Nobre - Séculos XI a XIV) (στα Πορτογαλικά). Tesis doctoral. Oporto. ISBN 978-0883-1886-37.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Violante Sánchez of Castile στο Wikimedia Commons