Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γιούντενρατ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιούντενρατ
Η Γιούντενρατ στην πόλη Σιντουόβιετς της κατεχόμενης Πολωνίας, όπου η πλειοψηφία του εβραϊκού πληθυσμό βρισκόταν εκεί πριν το Ολοκαύτωμα.
Ίδρυση1939
Διάλυση1945
ΣκοπόςΔιοικητικός οργανισμός
ΈδραΝαζιστική Γερμανία και γερμανοκρατούμενη Ευρώπη
Κύριο όργανο
Σούτσσταφφελ (SS)
ΑποστολήΑυτοδιοίκηση
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Γιούντερατ (γερμανικά: Judenrat[α], δηλ. «Εβραϊκό συμβούλιο») ήταν διοικητική υπηρεσία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που επιβλήθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία σε εβραϊκές κοινότητες σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, κυρίως εντός των ναζιστικών γκέτο. Οι Γερμανοί απαιτούσαν από τους Εβραίους να σχηματίσουν μία Γιούντερατ σε κάθε κοινότητα στα κατεχόμενα εδάφη.

Η Γιούντερατ αποτελούσε μια μορφή αυτο-επιβαλούμενης μεσολάβησης, που χρησιμοποιήθηκε από τη ναζιστική διοίκηση για τον έλεγχο των μεγαλύτερων εβραϊκών κοινοτήτων. Σε ορισμένα γκέτο, όπως στο Γκέτο του Λοτζ και στο Γκέτο του Τερέζιενσταντ, οι Γερμανοί ονόμασαν τα συμβούλια «Εβραϊκό Συμβούλιο των Πρεσβύτερων» (Jüdischer Ältestenrat ή Ältestenrat der Juden).[1] Οι ίδιες οι εβραϊκές κοινότητες είχαν ιδρύσει συμβούλια αυτοδιοίκησης ήδη από τον Μεσαίωνα. Η εβραϊκή κοινότητα χρησιμοποίησε τον εβραϊκό όρο Kahal (קהל) ή Kehillah (קהילה), ενώ οι γερμανικές αρχές χρησιμοποίησαν γενικά τον όρο Γιούντεριτε (Judenräte).

Ενώ ορισμένοι μελετητές περιέγραψαν τον θεσμό των Γιούντεριτε ως συνεργατικό,[2][3][4] το ζήτημα αν η συμμετοχή στη Γιούντερατ αποτελούσε συνεργασία με τους Γερμανούς παραμένει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα μέχρι σήμερα.[5][6][7]

Ναζιστικές εκτιμήσεις για το εβραϊκό νομικό καθεστώς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δομή και οι αποστολές της Γιούντερατ υπό το ναζιστικό καθεστώς διέφεραν ευρέως, συχνά ανάλογα με το αν προοριζόταν για ένα μόνο γκέτο, μια πόλη ή μια ολόκληρη περιοχή. Η δικαιοδοσία για μια ολόκληρη χώρα, όπως στη ναζιστική Γερμανία, διατηρήθηκε από την Reichsvereinigung der Juden in Deutschland (Σύνδεσμος Εβραίων στη Γερμανία) που ιδρύθηκε στις 4 Ιουλίου 1939.[8]

Στις αρχές Απριλίου 1933, λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας από την Εθνική Σοσιαλιστική κυβέρνηση, παρουσιάστηκε μια έκθεση από μια γερμανική κυβερνητική επιτροπή για την καταπολέμηση των Εβραίων. Αυτή η έκθεση συνέστησε τη δημιουργία μιας αναγνωρισμένης «Ένωσης Εβραίων στη Γερμανία» (Verband der Juden in Deutschland), στην οποία όλοι οι Εβραίοι στη Γερμανία θα αναγκάζονταν να συνεργαστούν. Ως ηγετική εβραϊκή οργάνωση, οραματίστηκε ότι αυτή η ένωση θα είχε ένα 25μελές συμβούλιο με την ονομασία Γιούντερατ. Ωστόσο, η έκθεση δεν ενήργησε επίσημα.

Ο Ισραηλινός ιστορικός Νταν Μίχμαν διαπίστωσε ότι η επιτροπή, η οποία εξέτασε το νομικό καθεστώς και τις αλληλεπιδράσεις των Εβραίων και των μη Εβραίων πριν από τη χειραφέτησή τους, έφτασε πίσω στη Μεσαιωνική Εποχή με τον όρο Judenräte. Αυτό φωτίζει την προφανή πρόθεση να καταστήσει την εβραϊκή χειραφέτηση και αφομοίωση άκυρη και έτσι να επιστρέψει τους Εβραίους στην κατάσταση που κατείχαν κατά τη Μεσαιωνική Εποχή.

Κατεχόμενα εδάφη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κτίριο του Εβραϊκού Συμβουλίου στη Βαρσοβία, το οποίο κάηκε κατά τη διάρκεια της εξέγερσης στο Γκέτο της Βαρσοβίας.

Οι πρώτες πραγματικές Γιούντεριτε ιδρύθηκαν στην κατεχόμενη Πολωνία υπό τις διαταγές του Ράιχαρντ Χάιντριχ στις 21 Σεπτεμβρίου 1939, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής εισβολής στην Πολωνία και αργότερα στα κατεχόμενα εδάφη της Σοβιετικής Ένωσης.

Οι Γιούντεριτε επρόκειτο να χρησιμεύσουν ως μέσο για την επιβολή των αντι-εβραϊκών κανονισμών και νόμων της κατοχικής δύναμης στις δυτικές και κεντρικές περιοχές της Πολωνίας και δεν είχαν δική τους εξουσία. Στην ιδανική περίπτωση, μία τοπική Γιούντερατ επρόκειτο να συμπεριλάβει ραββίνους και άλλους σημαίνοντες ανθρώπους της τοπικής τους εβραϊκής κοινότητας. Επομένως, η επιβολή των νόμων θα μπορούσε να διευκολυνθεί καλύτερα από τις γερμανικές αρχές χρησιμοποιώντας καθιερωμένα πρόσωπα και προσωπικότητες της εβραϊκής αρχής, υπονομεύοντας παράλληλα τις εξωτερικές επιρροές.  

Περισσότερες Γιούντεριτε ιδρύθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1939, με εντολή του Χανς Φρανκ, επικεφαλής του Γενικού Κυβερνείου. Αυτά τα συμβούλια έπρεπε να έχουν 12 μέλη για εβραϊκές κοινότητες 10.000 ή λιγότερων και έως και 24 μέλη για μεγαλύτερες εβραϊκές κοινότητες. Οι εβραϊκές κοινότητες επρόκειτο να εκλέξουν τα δικά τους συμβούλια και μέχρι το τέλος του 1939 θα είχαν επιλέξει επίσης διευθυντή και βοηθό διευθυντή. Τα αποτελέσματα έπρεπε να παρουσιαστούν σε αξιωματούχο ελεγκτή γερμανικής πόλης ή επαρχίας για αναγνώριση. Αν και θεωρητικά δημοκρατικά, στην πραγματικότητα τα συμβούλια καθορίζονταν συχνά από τους κατακτητές. Ενώ οι Γερμανοί κατακτητές συμμετείχαν ελάχιστα στην ψηφοφορία, αυτοί που οι Γερμανοί πρώτα επέλεγαν συχνά αρνιόντουσαν τη συμμετοχή τους για να αποφύγουν την εκμετάλλευση από τους κατακτητές. Κατά κανόνα, ο παραδοσιακός ομιλητής της κοινότητας ονομάζοταν και εκλέγοταν, διατηρώντας τη συνέχεια της κοινότητας.

Αποστολές και καθήκοντα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αίτηση για αναγνώριση και άδεια εργασίας από το Εβραϊκό Συμβούλιο του Γκέτο της Κρακοβίας.

Οι Ναζί προσπάθησαν συστηματικά να αποδυναμώσουν το δυναμικό αντίστασης και τις ευκαιρίες των Εβραίων της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Οι πρώτες Γιούντεριτε ήταν πρωτίστως να αναφέρουν τους αριθμούς των εβραϊκών πληθυσμών τους, να καθαρίζουν τις κατοικίες τους και να τους παραδίδουν, να παρουσιάζουν εργαζόμενους για καταναγκαστική εργασία, να κατάσχουν τιμαλφή και να συλλέγουν φόρους και να τους παραδίδουν. Η μη συμμόρφωση θα συνεπαγόταν τον κίνδυνο συλλογικών ποινών ή άλλων μέτρων. Αργότερα, καθήκοντα των Γιούντεριτε περιελάμβαναν την παράδοση μελών της κοινότητας για απέλαση. Τελικά, αυτές οι πολιτικές και η συνεργασία των εβραϊκών αρχών οδήγησαν σε μαζικούς θανάτους Εβραίων με λίγους Γερμανούς θύματα λόγω της ελάχιστης αντίστασης. Μόλις τέθονταν υπό τον έλεγχο των Ναζί και ελέγχονταν για όπλα, μεγάλος αριθμός Εβραίων θα μπορούσε τελικά να δολοφονηθεί ή να υποδουλωθεί εύκολα. Η θλίψη του καταστροφικά μεγάλου αριθμού θανάτων λόγω αυτής της έλλειψης αντίστασης οδήγησε στη φράση «ποτέ ξανά».[9]

Μέσα από αυτά τα μέτρα κατοχής και την ταυτόχρονη πρόληψη κυβερνητικών υπηρεσιών, οι εβραϊκές κοινότητες υπέστησαν σοβαρές ελλείψεις. Για το λόγο αυτό, οι πρώτες Γιούντεριτε προσπάθησαν να εδραιώσουν δικά τους ιδρύματα. Προσπάθησαν να οργανώσουν τη διανομή τροφίμων, σταθμούς βοήθειας, γηροκομεία, ορφανοτροφεία και σχολεία. Ταυτόχρονα, δεδομένης της περιορισμένης κατάστασης και των υπολοίπων επιλογών τους, προσπάθησαν να εργαστούν ενάντια στα αναγκαστικά μέτρα του κατακτητή και να κερδίσουν χρόνο. Ένας τρόπος ήταν να καθυστερήσουν τη μεταφορά και την εκτέλεση των παραγγελιών και να προσπαθήσουν να παίξουν αντικρουόμενες απαιτήσεις ανταγωνιστικών γερμανικών συμφερόντων μεταξύ τους. Παρουσίασαν τις προσπάθειές τους ως απαραίτητες για τους Γερμανούς στη διαχείριση της εβραϊκής κοινότητας, προκειμένου να βελτιώσουν τους πόρους των Εβραίων και να αναγκάσουν τους Γερμανούς να καταργήσουν τις συλλογικές τιμωρίες.

Αυτό, ωστόσο, είχε πολύ περιορισμένα θετικά αποτελέσματα. Οι γενικά δύσκολες καταστάσεις που παρουσιάστηκαν συχνά οδήγησαν σε αντιληπτές αθέμιτες ενέργειες, όπως προτιμήσεις προσωπικότητας, συκοφαντία και προστατευτισμός μερικών από την υπόλοιπη κοινότητα. Έτσι, τα μέλη της κοινότητας γρήγορα έγιναν πολύ επικριτικά ή ακόμα και εντελώς αντίθετα στην Γιούντερατ τους.

Ο Ταντέους Πιοτρκόφσκι αναφέρει ότι ο Εβραίος επιζώντας Μπάρουχ Μιλχ δήλωσε ότι :«Η Γιούντερατ έγινε όργανο στο χέρι της Γκεστάπο για την εξόντωση των Εβραίων... Δεν ξέρω ούτε μια περίπτωση που η Γιούντερατ θα βοηθούσε κάποιον Εβραίο με αφιλοκερδή τρόπο.» Με τον Πιοτρκόφσκι να σημειώνει πως «η δήλωση του Μιλχ είναι μιας συγκεκριμένης περιγραφής ενός συγκεκριμένου τόπου και χρόνου ... η συμπεριφορά των μελών της Γιούντερατ δεν ήταν ομοιόμορφη.»[10]

Γκέτο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εβραϊκή αστυνομία στο Γκέτο του Βένγκρουφ.

Οι Γιούντεριτε ήταν υπεύθυνες για την εσωτερική διοίκηση των γκέτο, μεταξύ των ναζιστικών και των εβραϊκών κοινοτήτων. Γενικά, οι Γιούντεριτε εκπροσώπησαν την ελίτ από τις εβραϊκές τους κοινότητες. Συχνά, μία Γιούντερατ είχε μια ομάδα εσωτερικής ασφάλειας και ελέγχου, την Εβραϊκή Αστυνομία των Γκέτο (γερμανικά: Jüdische Ghetto-Polizei ή Jüdischer Ordnungsdienst). Προσπάθησαν επίσης να διαχειριστούν τις κυβερνητικές υπηρεσίες που βρίσκονται συνήθως σε μια πόλη, όπως αυτές που αναφέρονται παραπάνω. Ωστόσο, όσο οι Γερμανοί απαιτούσαν από αυτούς να παραδώσουν μέλη της κοινότητας για καταναγκαστική εργασία ή απέλαση σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις έθεταν στη θέση συνεργασίας με τους Γερμανούς κατακτητές. Ο κίνδυνος στο να αντισταθούν σε τέτοιες διαταγές ήταν η συνοπτική εκτέλεση ή η γρήγορη αντικατάσταση και συμπερίληψη στην επόμενη αποστολή σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στο γκέτο του Μινσκ και στο γκέτο της Λάχβα, οι Γιούντεριτε συνεργάστηκαν με το κίνημα της αντίστασης. Σε άλλες περιπτώσεις, οι Γιούντεριτε συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς. Η άποψη ότι τα Εβραϊκά συμβούλια συνεργάστηκαν στο Ολοκαύτωμα αμφισβητήθηκε από ιστορικούς του Ολοκαυτώματος, συμπεριλαμβανομένου του Άιζαϊα Τρανκ στο βιβλίο του 1972, Judenrat: The Jewish Councils in Eastern Europe Under Nazi Occupation. Συνοψίζοντας την έρευνα του Τρανκ, ο μελετητής του Ολοκαυτώματος Μάικλ Μπέρενμπαουμ γράφει: «Στην τελική ανάλυση, οι Γιούντεριτε δεν είχαν καμία επιρροή στο τρομακτικό αποτέλεσμα του Ολοκαυτώματος. Η ναζιστική μηχανή εξόντωσης ήταν η μόνη υπεύθυνη για την τραγωδία και οι Εβραίοι στα κατεχόμενα εδάφη, ιδιαίτερα στην Πολωνία, ήταν πολύ ανίσχυροι για να την αποτρέψουν.»[11]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Πληθυντικός: Γιούντεριτε (Judenräte).
  1. ↑ «The Ghettos Theresienstadt». Yad Vashem The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2011. 
  2. ↑ Άιζαϊα Τρανκ (1 Ιανουαρίου 1996). Judenrat: The Jewish Councils in Eastern Europe Under Nazi Occupation. U of Nebraska Press. σελ. 572. ISBN 0-8032-9428-X. 
  3. ↑ Λούσι Σ. Νταβιντόβιτς (1981). The Holocaust and the historians. Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. σελ. 135. ISBN 978-0-674-40566-0. 
  4. ↑ Γκλας, Τζέιμς Μ. (1999-10-01). «Two Models of Political Organization: Collaboration Versus Resistance» (στα αγγλικά). American Behavioral Scientist 43 (2): 278–300. doi:10.1177/00027649921955263. ISSN 0002-7642. https://archive.org/details/sim_american-behavioral-scientist_1999-10_43_2/page/278. 
  5. ↑ «The crime: Collaborating with the Nazis. The punishment: Excommunication from Judaism». Haaretz.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2020. 
  6. ↑ Γιαν Σβαρζ (15 Μαΐου 2015). Survivors and Exiles: Yiddish Culture after the Holocaust. Πανεπιστήμιο Γουέιν Στέιτ. σελ. 119. ISBN 978-0-8143-3906-0. 
  7. ↑ Στίβεν Γκίλιατ (2000). An Exploration of the Dynamics of Collaboration and Non-resistance. E. Mellen Press. σελ. 95, 99. ISBN 978-0-7734-7770-4. 
  8. ↑ Τζόσεφ Ίσραελ Λέβενχερζ (1 Ιουνίου 1942). «Yad Vashem Archives». Head of the Jewish Community in Vienna Informs About the Intended Evacuation of Jews to Theresienstadt Concentration Camp (Yad Vashem, The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority). http://www1.yadvashem.org/odot_pdf/Microsoft%20Word%20-%204679.pdf. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2015. 
  9. ↑ Γκίλμπερτ, A History of the Holocaust, (2000)
  10. ↑ Poland's Holocaust: Ethnic Strife, Collaboration with Occupying Forces and Genocide in the Second Republic, 1918-1947 Tadeusz Piotrowski - 2007 In any case, the Judenrat became an instrument in the hands of the Gestapo for the extermination of the Jews σελ. 73-74
  11. ↑ Μπέρενμπαουμ, Μάικλ. «Judenrat». jewishvirtuallibrary.org. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2013. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Άιζαϊα Τρανκ:Judenrat. The Jewish Councils in Eastern Europe under Nazi Occupation, Stein & Day, 1977, (ISBN 0-8128-2170-X)
  • Β. Βάχλεν: Επιλεγμένη Βιβλιογραφία στο Judenraete under Nazi Rule, στο: Yad Vashem Studies 10/1974, σελ. 277-294
  • Αχαρόν Βάις: Jewish Leadership in Occupied Poland. Postures and Attitudes, στο Yad Vashem Studies 12/1977, σελ. 335-365
  • Μαριάν Φουκς: Das Problemm der Judenraete und Adam Czerniaks Anstaendigkeit. στο St. Jersch-Wenzel: Deutsche - Polen - Juden Colloquium, Βερολίνο, 1987 (ISBN 3-7678-0694-0), σελ. 229-239
  • Νταν Ντίνερ: Jenseits der Vorstellbaren- Der "Judenrat" als Situation. Σε: Hanno Loewy, Gerhard Schoenberner: "Unser Einziger Weg ist Arbeit." Das Ghetto in Lodz 1940-1944. Βιέννη 1990, (ISBN 3-85409-169-9)
  • Νταν Ντίνερ: Gedaechtniszeiten. Ueber Juedische und Andere Geschichten. Μπεκ 2003, (ISBN 3-406-50560-0)
  • Ντόρον Ραμπινοβίτσι: Instanzen der Ohnmacht. Wien 1938-1945. Der Weg zum Judenrat. Juedischer Verlag bei Suhrkamp, 2000, (ISBN 3-633-54162-4)
  • Νταν Μίχμαν: 'Jewish "Headships" under Nazi Rule: The Evolution and Implementation of an Administrative Concept', σε: Νταν Μίχμαν: Holocaust Historiography, a Jewish Perspective. Conceptualizations, Terminology, Approaches and Fundamental Issues, Λονδίνο/Πόρτλαντ, ή: Βαλεντίνε Μίτσελ, 2003, σελ. 159–175. (ISBN 0-85303-436-2) ISBN   0-85303-436-2
  • Νταν Μίχμαν: «On the Historical Interpretation of the Judenräte Issue: Between Intentionalism, Functionalism and the Integrationist Approach of the 1990s'», σε: Μόσε Ζίμερμαν, On Germans and Jews under the Nazi Regime. Essays by Three Generations of Historians. A Festschrift in Honor of Otto Dov Kulka (Ιερουσαλήμ: The Hebrew University Magnes Press, 2006), σελ. 385–397.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γιούντενρατ&oldid=10537032"