Μετάβαση στο περιεχόμενο

Εμμανουήλ Κάσδαγλης

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Εμμανουήλ Κάσδαγλης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Εμμανουήλ Χ. Κάσδαγλης (Ελληνικά)
Γέννηση1924[1]
Πειραιάς
Θάνατος1998[2]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά[1]
Αγγλικά
Ιταλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας[1]
επιμελητής κειμένων
διευθυντής τραπέζης
δεδομένα

Ο Εμμανουήλ Χ. Κάσδαγλης (20/05/1924 - 12/03/1998) ήταν Έλληνας λόγιος, επιμελητής βιβλίων και συγγραφέας. Κυρίως όμως ήταν η ψυχή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) και διευθυντής του από την ίδρυσή του (1966) μέχρι το 1998[3]. Υπήρξε επίσης διευθυντής της Εθνικής Τραπέζης (1974-1982), πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων (1984-1986)[4] και Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας Σπουδών της σχολής Μωραΐτη[5]. Ήταν παντρεμένος με την συγγραφέα Λίνα Κάσδαγλη και απέκτησαν τρία παιδιά.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1924 στον Πειραιά, από οικογένεια με ρίζες στη Μικρά Ασία και στα Δωδεκάνησα. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κω, μέχρι την καταστροφή του νησιού από ισχυρό σεισμό, το 1933, οπότε κατέφυγαν στη Ρόδο. Λίγα χρόνια αργότερα, η σκλήρυνση του ιταλικού φασιστικού καθεστώτος οδήγησε σε μέτρα για την ιταλοποίηση της παιδείας στα Δωδεκάνησα, οπότε η οικογένειά του επέλεξε να μετακινηθεί οριστικά στην Αθήνα, ώστε να εξασφαλίσει στα παιδιά της ικανοποιητική ελληνική παιδεία.

Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή (μετέπειτα ΑΣΟΕΕ) και το 1947 διορίστηκε στην Εθνική Τράπεζα. Παράλληλα, ξεκίνησε να ασχολείται με τη φιλολογική και τυπογραφική επιμέλεια βιβλίων, όπου διακρίθηκε, όπως αναφέρει ο ποιητής Σπύρος Τσακνιάς, «για την προσήλωσή του σε μια αυστηρή αισθητική της τυπογραφίας, την οποία καθιέρωσε ως ύψιστο πρότυπο για νεότερους εκδότες και επιμελητές»[6]. Το αποτέλεσμα ήταν να επιμεληθεί την έκδοση περισσότερων από χίλια βιβλία, λογοτεχνικά, θεατρικά και επιστημονικά, μεταξύ των οποίων τα Άπαντα των Νίκου Καζαντζάκη και Κώστα Καρυωτάκη, καθώς και έργα των Διονύσιου Σολωμού, Γιώργου Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Παντελή Πρεβελάκη, Γιώργου Θεοτοκά, Μανόλη Ανδρόνικου, μεταξύ πολλών άλλων[7].

Ως επικεφαλής των Δημοσίων Σχέσεων της Εθνικής Τράπεζας, ξεκίνησε ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες που κορυφώθηκαν με την ίδρυση, το 1966, του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, του οποίου εξελέγη διευθυντής. Το 1968 απολύεται από το δικτατορικό καθεστώς, ενώ παράλληλα η εξέλιξη του ΜΙΕΤ παγώνει. Παρότι αργότερα επαναπροσλήφθηκε στην τράπεζα βάσει δικαστικής αποφάσεως, μέχρι το τέλος της δικτατορίας παρέμεινε σε καθεστώς υπηρεσιακής στασιμότητας. Μετά την επάνοδο της δημοκρατίας, το 1974, προήχθη σε διευθυντή της τράπεζας, επικεφαλής της Διεύθυνσης Δημοσίων Σχέσεων, και συνέχισε το πολιτιστικό του έργο με την ίδρυση του Ιστορικού Αρχείου της[8], ενώ παράλληλα ανέκτησε τη θέση του διευθυντή του ΜΙΕΤ, στην ανάπτυξη του οποίου αφοσιώθηκε αποκλειστικά από το 1982 έως τον θάνατό του (12.3.1998).

Ως διευθυντής του ΜΙΕΤ ενέπνευσε και συντόνισε πολύπλευρες πολιτιστικές δραστηριότητες όπως η εμβληματική σειρά των εκδόσεών του, το παλαιογραφικό αρχείο, το εργαστήριο συντήρησης χάρτινου υλικού,  η ίδρυση του μουσείου Παξινού-Μινωτή, το πρώτο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ, τη δημιουργία συλλογών έργων τέχνης και σειρά σημαντικών εκθέσεων στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στη Λευκωσία και σε άλλες πόλεις.

«Τυπογραφία, λογοτεχνία, φωτογραφία, χαρακτική και ζωγραφική, οι πέντε ενότητες στις οποίες, σύμφωνα με την εκδοτική βούληση του συγγραφέα, […] δεν ονομάζουν απλώς τα ‘ενδιαφέροντα’ του Κάσδαγλη, ορίζουν συνάμα τον γεωμετρικό τόπο προς τον οποίο συγκλίνουν οι επιμέρους γνώσεις και δεξιότητες του λόγιου επιμελητή, σχηματίζοντας εντέλει τον συμπαγή πυρήνα της ευαισθησίας, της παιδείας και της διανοητικής του περιέργειας», συνοψίζει την πνευματική του προσωπικότητα ο διάδοχός του στη θέση τού διευθυντή του MIET, Διονύσης Καψάλης.

Αν και θεωρούσε τον εαυτό του συγγραφέα, έθεσε σε προτεραιότητα την εκδοτική δραστηριότητα, γι’ αυτό και το συγγραφικό του έργο, κυρίως ποιήματα και δοκίμια,  ήταν ποσοτικά περιορισμένο, αλλά ποιοτικά σημαντικό. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων , της οποίας διετέλεσε πρόεδρος (1984-1986).  Ήταν επίσης ιδρυτικό μέλος (1972) και Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας Σπουδών της Σχολής Μωραΐτη.

Παντρεύτηκε με την ποιήτρια Λίνα Κάσδαγλη και απέκτησαν τρία παιδιά (Μαρίνα, Αγλαΐα και Χριστόφορος), ενώ αδελφός του ήταν ο σημαντικός συγγραφέας της μεταπολεμικής γενιάς Νίκος Κάσδαγλης.  

Κορυφαία στιγμή της σταδιοδρομίας του θεωρούσε ο ίδιος την απονομή στο ΜΙΕΤ του Αργυρού Μεταλλίου της Ακαδημίας Αθηνών, το 1995.

Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά γράμματα στη «Διάπλαση των Παίδων» (με το ψευδώνυμο «Αιέν Αριστεύειν»), νεανικό περιοδικό που διαπαιδαγώγησε φιλολογικά ολόκληρες γενιές, χάρη στην παιδαγωγική προσπάθεια του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Στο πλαίσιο αυτό είχαν δημιουργηθεί παρέες στις οποίες ο Κάσδαγλης συμμετείχε ενεργά, έτσι άλλωστε γνωρίστηκε και με την μετέπειτα σύζυγό του, Λίνα Βλάχου (ψευδώνυμο: «Ροζελάντια»). Η παρέα αυτή τους ακολούθησε σε όλη τους τη ζωή.

Αργότερα, βέβαια, διευρυνόταν διαρκώς σε επάλληλους κύκλους και ουσιαστικά αποκρυσταλλώθηκε στις δύσκολες μέρες της δικτατορίας. Έτσι, δημιουργήθηκε ένας σημαντικός κύκλος διανοουμένων στον οποίο (εντελώς ενδεικτικά) συμμετείχαν ποιητές όπως ο Τίτος Πατρίκιος και ο Σπύρος Τσακνιάς, πεζογράφοι όπως ο Αλέξανδος Κοτζιάς, ο Ρόδης Ρούφος, ο Θεόφιλος Φραγκόπουλος, ζωγράφοι όπως ο Γιώργης Βαρλάμος, ο Παναγιώτης Τέτσης, ο Γιώργος Σικελιώτης και ο Δημοσθένης Κοκκινίδης, κι ακόμα ο Αριστόβουλος Μάνεσης, ο Δημήτρης Μαρωνίτης, ο Νάσος Δετζώρτζης, ο Μανόλης Ανδρόνικος, ο Σπύρος Ασδραχάς, ο Φίλιππος Ηλιού, ο Σπύρος Ευαγγελάτος, ο Παύλος Ζάννας, ο Γεράσιμος Νοταράς, ενώ αναπτύχθηκαν παράλληλα στενές σχέσεις μαθητείας με σημαντικούς εκπροσώπους της προηγούμενης γενιάς όπως ο Γιάννης Κεφαλληνός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Παντελής Πρεβελάκης, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Σβορώνος, ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Ιωάννης Κακριδής, ο Αλέξης Μινωτής, ο Νικόλαος Λούρος, ο Σπύρος Βασιλείου.  

Η κοινή «καταγωγή» της παλιάς παρέας των «διαπλασόπουλων» αποτυπώθηκε το 1994 σε μια συλλεκτική-συνδρομητική έκδοση για τη Διάπλαση των Παίδων που σχεδίασε και υλοποίησε ο Κάσδαγλης με συνεκδότες τούς Κώστα Ι. Αγαπητίδη («Νηρέας»), Χρίστο Ν. Κακούρη («Νιλς») και Πέτρο Γ. Αγγελόπουλο («Πρόμαχος της Ελευθερίας»), με τίτλο «Οι Κυριακές της Διαπλάσεως». Την έκδοση προχρηματοδότησαν από κοινού 232 παλιά διαπλασόπουλα.

Ο Εμμανουήλ Χ. Κάσδαγλης ανέπτυξε από νωρίς σχέσεις με την Κύπρο και με τον πνευματικό και καλλιτεχνικό της κόσμο. Την επισκέφθηκε για πρώτη φορά το 1965 και έκτοτε επανερχόταν συνεχώς στο νησί.  Ανάμεσα στους εκεί φίλους του συγκαταλέγονταν η  πεζογράφος Ήβη Μελεάγρου και οι ζωγράφοι Αδαμάντιος Διαμαντής και Τηλέμαχος Κάνθος. Αποτέλεσμα των μακροχρόνιων σχέσεών του με την Κύπρο ήταν η διοργάνωση σειράς εκδηλώσεων στη Λευκωσία και την Αθήνα, η δημιουργία  των λευκωμάτων «Κύπρος’74: Το άλλο πρόσωπο της Αφροδίτης» και «Κύπρος. Μνήμη και αγάπη. Με το φακό του Γιώργου Σεφέρη», διάλεξή του στη Λευκωσία για τον χαράκτη Τηλέμαχο Κάνθο και δημοσίευση αρκετών σχετικών κειμένων.

Το 1998, λίγο μετά τον θάνατό του, εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων του «Ιστορίες μετά τον σεισμό», την οποία είχε γράψει ενώ μπαινόβγαινε στα νοσοκομεία τα τελευταία χρόνια. Νιώθοντας το τέλος του να πλησιάζει, επέλεξε να ανασύρει τις πιο λαμπερές εικόνες από την παιδική του ηλικία στην Κω.

Εργογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • «Συμβολή στη βιβλιογραφία του Παντελή Πρεβελάκη» (3 τόμοι)[9]:
    • «1927-1967: Εκδόσεις των φίλων» (1967)
    • «1967-1977: Εκδόσεις των φίλων» (1979)
    • «1978-1987: Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη» (1990)
  • «Αυτόγραφα Ελλήνων συγγραφέων» (λεύκωμα, 1974) – επιμέλεια[10]
  • «Κύπρος ‘74: το άλλο πρόσωπο της Αφροδίτης» (λεύκωμα, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, 1975) – επιμέλεια[11]
  • «Εμβόλιμα» (ποιήματα, 1975)[12]
  • «Κύπρος. Μνήμη και αγάπη. Με το φακό του Γιώργου Σεφέρη» (λεύκωμα, Πολιτιστικό Κέντρο της Λαϊκής Τράπεζας Κύπρου, 1990) - πρόλογος, σχεδιασμός, γενική επιμέλεια[13]
  • «Το αγλαότεχνο τυπογραφείο των Αδελφών Ταρουσόπουλου» (δοκίμιο, Άγρα 1991)[14]
  • «Γιάννης Κεφαλληνός, ο χαράκτης» (κριτική βιβλιογραφία, 2  τόμοι, ΜΙΕΤ 1991)[15]
  • «Οι Κυριακές της Διαπλάσεως» ((Συλλεκτική – συνδρομητική έκδοση, 1994) Παρουσίαση – εισαγωγή[16]
  • «Μεταπολεμική πεζογραφία τόμος 5ος» (γραμματολογία-ανθολογία, Εκδόσεις Σοκόλη 1996  – συλλογικό)[17]
  • «Ιστορίες πριν από τον σεισμό» (1998, ΑΓΡΑ)[18]
  • «Οι φωτογραφίες του Γιώργου Σεφέρη» (2000, ΜΙΕΤ – συλλογικό)[19]
  • «Σκαλαθύρματα» (2004, ΜΙΕΤ)[20]

Μεταφράσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • «Είκοσι ποιήματα του έρωτα κι ένα τραγούδι απελπισμένο» του Πάμπλο Νερούδα  (2000, Ωκεανίδα)[21]

Αξιώματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διευθυντής Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (1966-67, 1974-98)

Διευθυντής Εθνικής Τραπέζης (1974-1982)

Πρόεδρος Εταιρείας Συγγραφέων (1984-1986)

Γενικός Γραμματέας Εταιρείας Σπουδών Σχολής Μωραΐτη (1972-?)

Βραβεύσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο του «Γιάννης Κεφαληνός, ο χαράκτης (ΜΙΕΤ, 1991)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12567678t. Ανακτήθηκε στις 19  Μαΐου 2021.
  2. ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 137434286. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουλίου 2024.
  3. ↑ «MIET Foundation History». 
  4. ↑ «Ιστορία | Εταιρεία Συγγραφέων». www.authors.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  5. ↑ «Εταιρεία Σπουδών». moraitis.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  6. ↑ «Τα χρόνια της αθωότητας». 
  7. ↑ «Κεφαλληνὸς καὶ Κάσδαγλης: δυὸ μαχητὲς τῆς ποιοτικῆς τυπογραφίας» (PDF). 
  8. ↑ «Σκαλαθύρματα E. X. Κάσδαγλη με επίκεντρο τον ίδιο». 
  9. ↑ «Παντελής Πρεβελάκης». Βικιπαίδεια. 2021-01-28. https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%AE%CF%82_%CE%A0%CF%81%CE%B5%CE%B2%CE%B5%CE%BB%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82&oldid=8654906. 
  10. ↑ «Αυτόγραφα Ελλήνων Συγγραφέων». www.bibliopolio.gr. 1 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  11. ↑ «Κύπρος : Κύπρος '74, Το Άλλο Πρόσωπο της Αφροδίτης». palaio-biblio.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  12. ↑ «Ποίηση : Εμβόλιμα (ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟ)». palaio-biblio.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  13. ↑ Σεφέρης, Γιώργος· Κάσδαγλης, Εμμανουήλ Χ (1990). Κύπρος: μνήμη και αγάπη με το φακό του Γιώργου Σεφέρη. Λευκωσία: Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τράπεζας. [νεκρός σύνδεσμος]
  14. ↑ ΤΟ ΑΓΛΑΟΤΕΧΝΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΤΑΡΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ. 
  15. ↑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ: Ο ΧΑΡΑΚΤΗΣ. 
  16. ↑ «Οι Κυριακές της «Διαπλάσεως» 1896-1942». Παλαιοβιβλιοπωλείο ΠΕΛΑΡΓΟΣ. 26 Απριλίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  17. ↑ «Η μεταπολεμική πεζογραφία 5 - Ε. Χ. Κάσδαγλης, Σπύρος Τσακνιάς, Γεωργία Φαρίνου-Μαλαματάρη - 9789607210104 | Protoporia.gr». www.protoporia.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  18. ↑ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ. 
  19. ↑ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ. 
  20. ↑ «ΕΙΚΟΣΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ. ΚΙ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΠΕΛΠΙΣΜΕΝΟ». 
  21. ↑ ΕΙΚΟΣΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εμμανουήλ_Κάσδαγλης&oldid=9772797"