Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το μόνο θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκλέγεται άμεσα από τους πολίτες. Οι 705 βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκπροσωπούν τα 448 εκατομμύρια πολιτών της ΕΕ. Εκλέγονται ανά πενταετία από ψηφοφόρους που προέρχονται από τα 27 κράτη μέλη.

Το πολιτικό και νομοθετικό έργο του Κοινοβουλίου διεξάγεται από είκοσι μόνιμες επιτροπές και τρεις υποεπιτροπές, κάθε μία από τις οποίες εκλέγει έναν/ μία πρόεδρο και έως τέσσερις αντιπροέδρους. Στην αρχή της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου, το Κοινοβούλιο αποφασίζει ποιοι βουλευτές θα συμμετάσχουν σε ποιες επιτροπές βάσει των προτιμήσεων που εκφράζουν. Πρόκειται για σημαντική απόφαση, καθώς καθορίζει τον τομέα στον οποίο θα επικεντρώσουν το μεγαλύτερο μέρος των προσπαθειών τους. Οι επιτροπές του Κοινοβουλίου διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στη χάραξη πολιτικής, καθώς είναι αρμόδιες για την προετοιμασία των θέσεων του Κοινοβουλίου, ιδίως όσον αφορά νέες νομοθετικές προτάσεις.

Με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισσαβώνας, οι δημοσιονομικές εξουσίες του Κοινοβουλίου ενισχύθηκαν και αποφασίζει πλέον, από κοινού με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για ολόκληρο τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, το Κοινοβούλιο είναι αυτό που έχει τον τελευταίο λόγο. Σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το Κοινοβούλιο διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας συμβουλεύεται τακτικά το Κοινοβούλιο σχετικά με τις κύριες πτυχές και τις βασικές επιλογές της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ. Η έγκριση του Κοινοβουλίου είναι απαραίτητη για οποιαδήποτε διεύρυνση της ΕΕ, καθώς και για τη σύναψη εμπορικών και άλλων διεθνών συμφωνιών με κράτη που βρίσκονται εκτός της ΕΕ. Το προπαρασκευαστικό έργο πραγματοποιείται από τις επιτροπές. Οι βουλευτές αφιερώνουν επίσης σημαντική ενέργεια σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην προώθηση των δημοκρατικών αξιών σε όλο τον κόσμο. Η απονομή του Βραβείου Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης αποτελεί κάθε έτος το αποκορύφωμα του έργου του Κοινοβουλίου σε αυτό το πεδίο.

Κάθε μήνα προβλέπονται μία έως δύο εβδομάδες για το έργο των επιτροπών. Κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων των επιτροπών, οι βουλευτές συζητούν νομοθετικές και μη νομοθετικές εκθέσεις, προτείνουν τροπολογίες και ψηφίζουν επ’ αυτών και παρακολουθούν τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι επιτροπές συμβάλλουν ενεργά στον καθορισμό του νομοθετικού προγράμματος. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εποπτεία των δραστηριοτήτων της ΕΕ, παρακολουθώντας τη σωστή χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ και την ορθή εφαρμογή της θεσπισθείσας νομοθεσίας και των διεθνών συμφωνιών. Οι επιτροπές οργανώνουν επίσης ακροάσεις με εμπειρογνώμονες και ελέγχουν τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ. Πράγματι, προτού μπορέσει να εκλεγεί μια νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όλοι οι νέοι ορισθέντες Επίτροποι πρέπει να αξιολογηθούν από τις επιτροπές που είναι αρμόδιες για τα αντίστοιχα χαρτοφυλάκια τους.

Για κάθε θέμα, οι επιτροπές ορίζουν έναν βουλευτή από τα μέλη τους ως εισηγητή προκειμένου να καθοδηγήσει όλη τη διαδικασία λήψης αποφάσεων που καταλήγει στην έγκριση της θέσης του Κοινοβουλίου. Το σχέδιο έκθεσης που παρουσιάζεται από τον εισηγητή μπορεί να τροποποιηθεί μετά την έγκριση τροπολογιών που κατατίθενται από τους βουλευτές. Το αρχικό κείμενο και οι τροπολογίες, συμπεριλαμβανομένων των συμβιβαστικών τροπολογιών που συμφωνούνται από τις πολιτικές ομάδες, ψηφίζονται, στη συνέχεια, από την επιτροπή στο σύνολό της. Η έκθεση που εγκρίνεται από την επιτροπή υποβάλλεται ακολούθως προς έγκριση στην ολομέλεια.

Το Κοινοβούλιο μπορεί επίσης να συστήσει ειδικές επιτροπές για συγκεκριμένα θέματα, και διαθέτει την εξουσία σύστασης εξεταστικών επιτροπών σε συνέχεια καταγγελιών για παραβάσεις ή κακοδιοίκηση σε σχέση με τη νομοθεσία της ΕΕ. Οι τομείς δραστηριότητάς τους κυμαίνονται από οικονομικά θέματα, τεχνητή νοημοσύνη και ψευδείς ειδήσεις έως την καλή διαβίωση των ζώων και τη δημόσια υγεία, μεταξύ άλλων. Το μέγεθος των επιτροπών ποικίλλει σημαντικά, από 25 μέλη για την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων έως 81 μέλη για την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων κατά το πρώτο ήμισυ της κοινοβουλευτικής περιόδου 2019-2024. Η σύνθεσή τους αντικατοπτρίζει πάντα τη βαρύτητα κάθε πολιτικής ομάδας στο Κοινοβούλιο στο σύνολό του. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει πρωταρχικό ρόλο στην προώθηση της διαφάνειας και του ανοικτού πνεύματος. Οι συνεδριάσεις των επιτροπών μεταδίδονται ζωντανά στον ιστότοπο του Κοινοβουλίου και μπορεί κανείς να τις παρακολουθήσει οποιαδήποτε ώρα.

Νομοθετική διαδικασία

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταρτίζει νομοθετικές προτάσεις, τις οποίες υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εντός του Κοινοβουλίου, το νομοθετικό έργο βασίζεται σε δύο κύριες δραστηριότητες: στις συνεδριάσεις των επιτροπών και στις συνόδους της ολομέλειας.

Οι επιτροπές διεξάγουν το εμπεριστατωμένο έργο του Κοινοβουλίου. Εξετάζουν νομοθετικές προτάσεις, τις τροποποιούν και ψηφίζουν επ’ αυτών κατά τη διάρκεια των μηνιαίων συνεδριάσεών τους. Στη συνέχεια, υποβάλλουν την έκθεσή τους στο σύνολο του Κοινοβουλίου. Το Κοινοβούλιο εγκρίνει το κείμενο της νομοθετικής πρότασης στη σύνοδο της ολομέλειας. Μετά την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής ·Ένωσης, η νομοθετική πράξη δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη συνέχεια, μεταφέρεται στην εθνική νομοθεσία και ισχύει για όλους τους ευρωπαίους πολίτες. Στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, το Κοινοβούλιο έχει ισότιμη θέση με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαδικασία αυτή καλύπτει ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως είναι η οικονομική και νομισματική πολιτική, η μετανάστευση, η ενέργεια, η γεωργία, η αλιεία, οι μεταφορές, το περιβάλλον και η προστασία των καταναλωτών. Σήμερα οι ευρωπαϊκοί νόμοι, στη συντριπτική πλειονότητά τους, θεσπίζονται από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συνεδριάσεις

Οι επιτροπές συνεδριάζουν μία ή δύο φορές τον μήνα στις Βρυξέλλες. Οι συζητήσεις τους είναι δημόσιες. Οι συνεδριάσεις στην πλειονότητά τους μεταδίδονται απευθείας μέσω διαδικτύου . Η έναρξη της πανδημίας οδήγησε στην εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών, οι οποίες επιτρέπουν τη διαδικτυακή διεξαγωγή των συνεδριάσεων με τη διαθεσιμότητα ταυτόχρονης διερμηνείας, διασφαλίζοντας την εξ αποστάσεως συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων.

Επιτροπές, Υποεπιτροπές και Ειδικές Επιτροπές

Επιτροπές

Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων (AFET)
Επιτροπή Ανάπτυξης (DEVE)
Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου (INTA)
Επιτροπή Προϋπολογισμών (BUDG)
Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού (CONT)
Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (ECON)
Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (EMPL)
Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (ENVI)
Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (ITRE)
Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (IMCO)
Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού (TRAN)
Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης (REGI)
Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (AGRI)
Επιτροπή Αλιείας (PECH)
Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας (CULT)
Επιτροπή Νομικών Θεμάτων (JURI)
Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE)
Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων (AFCO)
Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (FEMM)
Επιτροπή Αναφορών (PETI)

Υποεπιτροπές

Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (DROI)
Υποεπιτροπή Ασφάλειας και Άμυνας (SEDE)
Υποεπιτροπή Φορολογικών θεμάτων (FISC)

Ειδικές Επιτροπές

Ειδική επιτροπή για την καταπολέμηση του καρκίνου (BECA)
Ειδική Επιτροπή για την πανδημία της COVID-19: διδάγματα που αντλήθηκαν και συστάσεις για το μέλλον (COVI)
Eιδική Eπιτροπή για τις εξωτερικές παρεμβάσεις συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ενίσχυση της ακεραιότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ING2)
Ειδική Επιτροπή για τις εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Ειδική Επιτροπή για την τεχνητή νοημοσύνη στην ψηφιακή εποχή (AIDA)
Εξεταστική Επιτροπή για την προστασία των ζώων κατά τη μεταφορά (ANIT)
Εξεταστική Επιτροπή για τη διερεύνηση της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης (PEGA)

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις Επιτροπές