Ιερομνήμη Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°46′25″N 20°34′39″E / 39.77361°N 20.57750°E
| Ιερομνήμη | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ιωαννίνων |
| Δήμος | Πωγωνίου |
| Δημοτική Ενότητα | Άνω Καλαμά |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 457 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 110 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 440 03 |
Η Ιερομνήμη ή αλλιώς Γερομνήμη είναι οικισμός της Ηπείρου στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων.[1][2]
Γενικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ιερομνήμη βρίσκεται στους βορειοανατολικούς πρόποδες της οροσειράς Σιούτιστας (Κασιδιάρης)[1] σε υψόμετρο 457 μέτρα[3]. Απέχει περίπου 38 χλμ. βορειοδυτικά από τα Ιωάννινα και 22 χλμ. νότια από το Καλπάκι (έδρα του δήμου).
Το χωριό είναι γεμάτο βυζαντινές εκκλησίες και ξωκλήσια όπως: η Αγία Τριάδα, η Παναγίτσα ή Παναγιά, η Κακαβίτσα (Κοίμησης της Θεοτόκου) παλιό μοναστήρι χτισμένο τον 17ο αιώνα, η Αγία Μαρίνα, ο Άη Γιώργης, κτισμένος το 1880, ο Άη Δημήτρης και το Κοιμητήριο στην ψηλότερη άκρη του χωριού. Ιδιαίτερη ιστορική αξία έχει η κεντρική εκκλησία του χωριού, η Αγία Τριάδα, η οποία είναι τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα, ανακαινισμένη το 1770.
Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από άποψη φυσικής ομορφιάς πρόκληση για τον επισκέπτη, αποτελούν οι δύο ιστορικές πηγές που τα νερά τους πότιζαν τον κάμπο του χωριού. Η πηγή «Νήστικος», η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές του ποταμού Καλαμά, είναι γεμάτη σκιερά πλατάνια και η «Νεροτριβιά», που το όνομά της δείχνει ότι εκεί λειτουργούσε πριν αιώνες νεροτριβή, αποτελούν μοναδικά φυσικά αξιοθέατα. Με τα νερά του Νήστικου λειτουργούσε ο νερόμυλος του χωριού, κτίσμα του 19ου αιώνα, και το 1945 λειτουργούσε το μοναδικό στην περιοχή υδροηλεκτρικό εργοστάσιο για τις ανάγκες του χωριού. Εκεί υπάρχουν και δυο μικρά γεφύρια[4]. Το συγκρότημα «μύλος- νεροτριβή- μαντάνια» και τα γεφύρια τα οποία χαρακτηρίστηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού μπορεί κανείς να δει διάφορα εργαλεία καθημερινής οικιακής χρήσης του περασμένου αιώνα, παραδοσιακές φορεσιές, υφαντά και έναν αργαλειό καθώς και μια αναπαράσταση εσωτερικού χώρου ενός παραδοσιακού σπιτιού του χωριού.
Στην περιπλάνηση του στο χωριό, ο επισκέπτης θα ανακαλύψει στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής όπως το παλιό καφενείο, που βρίσκεται κάτω από την εκκλησία του χωριού, τις λαξευμένες πέτρινες γωνίες, τις αρχοντικές αυλόπορτες, τους μαντρότοιχους από ξερολιθιά και προπαντός τα αρχοντικά σπίτια του. Το κοινοτικό παραδοσιακό καφενείο του χωρίου λειτουργεί ακόμη με το όνομα "Το Καφέ της Ιερομνήμης[5]" , όπου στεγάζεται και ξενώνας με ενοικιαζόμενα δωμάτια για τους επισκέπτες[6].
Ήθη και έθιμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το χωριό, πλούσιο σε παραδόσεις κι έθιμα, διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις ανάμεσα στις οποίες είναι οι ακόλουθες: τις αποκριές (Πράντζα) ανάβουν φωτιές με τούφες από πουρνάρια και κέδρα στην πλατεία του χωριού, στις 17 Αυγούστου στο χώρο του δημοτικού σχολείου διοργανώνεται το πανηγύρι του χωρίου, στο οποίο προσφέρεται το παραδοσιακό φαγητό που δεν είναι άλλο από το γιαχνί. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού[7] διοργανώνει τον ξέφλο και τα μπόλια, παραδοσιακό έθιμο ξεφλουδίσματος και βράσιμο καλαμποκιών.
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η κτίση του χωριού ανάγεται στον 14ο αιώνα ενώ φαίνεται πως η περιοχή κατοικούνταν ήδη από τα πανάρχαια χρόνια, αφού πάνω από το χωριό υψώνονταν οι λόφοι Στσέλυμς (Γυμνόλοφος 812 μέτρα υψόμετρο) και Καστρί όπου υπάρχουν ακόμη ερείπια από αρχαία πόλη και κυκλώπεια τείχη. Η Ιερομνήμη έχει τις ρίζες της στη βυζαντινή εποχή όταν πιστεύεται πως αποτελούσε ιδιοκτησία κάποιου "Ιερομνήμονος" (Ιερομνήμων [8]είναι αξίωμα (βαθμός) της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το αξίωμα καθιερώθηκε κατά τους Βυζαντινούς χρόνους και το κυριότερο καθήκον του ήταν να τηρεί τον κώδικα της εκκλησίας και να συντάσσει έγγραφα σχετικά με δικαιοπραξίες, ενώ κάποιες φορές εκτελούσε και χρέη Αρχειοφύλακα. Επίσης ήταν και αναπληρωματικό μέλος του Επισκοπικού δικαστηρίου). Φαίνεται πως οφείλει το όνομά της στην γνωστή οικογένεια των Ιερομνημόνων των Ιωαννίνων.
Διοικητικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αναφέρεται επίσημα το 1919, μετά την απελευθέρωση, στο ΦΕΚ 184Α - 19/08/1919 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο «Καποδίστριας», μέχρι το 2010, η Ιερομνήμη ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Ιερομνήμης, του πρώην Δήμου Άνω Καλαμά του Νομού Ιωαννίνων.[9] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, αποτελεί κοινότητα[10] που ανήκει στη δημοτική ενότητα Άνω Καλαμά του Δήμου Πωγωνίου και σύμφωνα με την απογραφή 2011 είχε πληθυσμό 169 κατοίκους[11] ενώ με αυτήν του 2001 είχε 215[12].
Προσωπικότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ιερομνήμη αποτελεί και την γενέτειρα του επαναστάτη και αγωνιστή Καπετάν Σπύρου Κρομμύδα[13], προτομή του οποίου υπάρχει στην είσοδο του χωριού.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ιερομνήμη Ιωαννίνων-106 χρόνια προσφοράς στην γενέτειρα στο https://www.youtube.com/.
- Χειμωνιάτικες φωτογραφίες από την Ιερομνήμη από τον ιστότοπο https://www.greece.com/.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 29. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 101.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 14. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 219.
- ↑ «Ιερομνήμη ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, Δήμος ΠΩΓΩΝΙΟΥ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2024.
- ↑ «Ιερομνήμη | Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ελλάδος». www.petrinagefiria.com. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ «το καφε της ιερομνημης - Google Search». www.google.com. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ Τσέπα, Σοφία (29 Μαρτίου 2023). «Καταλύματα - Ξενώνες». ΔΗΜΟΣ ΠΩΓΩΝΙΟΥ. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2024.
- ↑ «πολιτιστικος συλλογος ιερομνημης - Google Search». www.google.com. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ «Ιερομνήμων». Βικιπαίδεια. 2016-10-06. https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%BD%CE%AE%CE%BC%CF%89%CE%BD&oldid=6053030.
- ↑ «Ιερομνήμη Ιωαννίνων». Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2024.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. 19 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2024.
- ↑ ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10576 (σελ. 102 του pdf)
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 113 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.
- ↑ «Καπετάν Κρομμύδας: Ένας αφανής εθνικός ήρωας – Το Άρθρο». Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2018.