Κονστάντι Ροκίτσκι
| Κονστάντι Ροκίτσκι | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 16 Ιουνίου 1899[1] Βαρσοβία |
| Θάνατος | 18 Ιουλίου 1958[1] Λουκέρνη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Πολωνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | διπλωμάτης[1] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Virtus et Fraternitas Medal (2019) Δίκαιοι των Εθνών (19 Φεβρουαρίου 2019)[1] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Κονστάντι Ροκίτσκι (πολωνικά: Konstanty Rokicki) (16 Ιουνίου 1899, Βαρσοβία – 18 Ιουλίου 1958, Λουκέρνη) ήταν Πολωνός προξενικός υπάλληλος, αντιπρόξενος της Δημοκρατίας της Πολωνίας στη Ρίγα και τη Βέρνη και διασώστης του Ολοκαυτώματος. Μεταξύ 1941 και 1943 ήταν μέλος της Ομάδας Γουάντος, η οποία ονομάζεται επίσης Ομάδα Μπερνέσε.[2][3] Ο Ροκίτσκι χρησιμοποίησε τη διπλωματική του θέση ως αντιπρόξενος για να παράγει πλαστά λατινοαμερικανικά διαβατήρια και τα έβαλε λαθραία στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Πολωνία και την Ολλανδία, όπου έσωσαν τις ζωές των Εβραίων κατόχων τους. Για τις προσπάθειές του, ο Ροκίτσκι ονομάστηκε Δίκαιος των Εθνών από το Ισραήλ το 2019.[4]
Παιδική ηλικία και πρώιμη καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι γονείς του Ροκίτσκι ήταν ο Γιούζεφ και η Κονστάντσια (το γένος Παβεουκιέβιτς). Όντας υπολοχαγός ιππικού, πήρε δύο βραβεία ανδρείας, πιθανώς κατά τη διάρκεια του πολέμου της ανεξαρτησίας της Πολωνίας ή του Πολωνο-Σοβιετικού Πολέμου, 1919–1920. Το 1934 πήρε το βαθμό του έφεδρου αξιωματικού του 1ου Συντάγματος Τυφεκιοφόρων.[5] Στις 17 Αυγούστου 1936, ο Κονστάντι Ροκίτσκι παντρεύτηκε τη Μάρια, το γένος Γκόλντμαν. Το ζευγάρι είχε μια κόρη, τη Βάντα Ροκίτσκα (1938–2008), η οποία θα γινόταν υπάλληλος του ΟΗΕ στη Γενεύη.
Το 1931 εντάχθηκε στην προξενική υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών. Μεταξύ 1932 και 1933, ήταν συμβασιούχος υπάλληλος του Πολωνικού Προξενείου στο Μινσκ, την τότε πρωτεύουσα της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Λευκορωσίας. Το 1934-1936 ήταν αντιπρόξενος στη Ρίγα και τα έτη 1936-1938 συμβασιούχος υπάλληλος της Πολωνικής Πρεσβείας στο Κάιρο. Από το 1939 έως το 1945 ήταν αντιπρόξενος της Δημοκρατίας της Πολωνίας στη Βέρνη. Εργαζόταν επίσης για την Πολωνική Υπηρεσία Πληροφοριών.[6]
Δράση διάσωσης του Ολοκαυτώματος και «υπόθεση διαβατηρίων»
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπολογίζεται ότι μεταξύ 1941 και 1943, ο Ροκίτσκι και ο υφιστάμενός του, ο Εβραίος διπλωμάτης Γιούλιους Κυλ, παρήγαγαν πολλές χιλιάδες παράνομα διαβατήρια της Παραγουάης, τα οποία χρησίμευαν ως έγγραφα προστασίας για τους Εβραίους που ήταν εγκλωβισμένοι στα ναζιστικά γκέτο στην κατεχόμενη Πολωνία και απειλούνταν με απέλαση από τη γερμανοκρατούμενη Ολλανδία.[7][8][9]
Ο Ροκίτσκι και ο Κυλ δωροδόκησαν προσωπικά τον επίτιμο πρόξενο της Παραγουάης και τον συμβολαιογράφο από τη Βέρνη, Ρούντολφ Χυγκλ, για να λάβουν λευκές κάρτες που ο Ροκίτσκι συμπλήρωσε με τα ονόματα των Πολωνοεβραίων. Οι κατάλογοι των ωφελούμενων και οι φωτογραφίες τους μεταφέρθηκαν λαθραία μεταξύ Βέρνης και κατεχόμενης Πολωνίας χάρη στο δίκτυο εβραϊκών οργανώσεων, ιδίως των Agudat Yisrael και RELICO, με επικεφαλής τους Χάιμ Γιρσόελ Αΐς και Άμπραχαμ Σίλμπερσαϊν, αντίστοιχα. Τα διαβατήρια της Παραγουάης - σε αντίθεση με τα διαβατήρια άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής - είχαν ιδιαίτερη αξία, γιατί η χώρα αυτή – υπό την πίεση της Πολωνίας και της Αγίας Έδρας – αναγνώρισε προσωρινά (1944) την ισχύ τους.
Ύστερη ζωή και κληρονομιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πρόξενος Ροκίτσκι εγκατέλειψε τη διπλωματική υπηρεσία το 1945, μετά την ίδρυση της φιλοσοβιετικής Προσωρινής Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελβετία. Πέθανε στη Λουκέρνη τον Ιούλιο του 1958, μετά από αρκετά χρόνια ασθένειας.[10] Το όνομα του Ροκίτσκι δεν αναφέρθηκε ποτέ από ιστορικούς, παρά το γεγονός ότι το Agudat Yisrael τον ανέφερε στην ευχαριστήρια επιστολή προς την πολωνική κυβέρνηση μαζί με τους Αλεξάντερ Γουάντος, Γιούλιους Κυλ και Στέφαν Ρινιέβιτς. Η οργάνωση υποστήριξε σε αυτήν ότι, χωρίς τις δραστηριότητές τους, δεν θα ήταν δυνατό να σωθούν «πολλές εκατοντάδες άνθρωποι».[11]
Μόλις τον Αύγουστο του 2017, ο Καναδός δημοσιογράφος Μαρκ ΜακΚίνον[12] και οι Πολωνοί δημοσιογράφοι Ζμπίγκνιεφ Παραφιανόβιτς και Μίχαου Ποτότσκι έγραψαν για τον ρόλο του Ροκίτσκι στην επιχείρηση διάσωσης.[13]
Αμφισβήτηση από το Γιαντ Βασσέμ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Απρίλιο του 2019, το Γιαντ Βασσέμ απένειμε τον τίτλο του Δίκαιου των Εθνών στον Κονστάντι Ροκίτσκι και πρόσφερε «εκτίμηση» στους Αλεξάντερ Γουάντος και Στέφαν Ρινιέβιτς, υποστηρίζοντας ότι ο Ροκίτσκι ήταν επικεφαλής της Ομάδας Ładoś. Το έγγραφο αποκαλούσε λανθασμένα τους Γουάντος και Ρινιέβιτς «προξένους».[14] Η απόφαση προκάλεσε οργή και απογοήτευση στα μέλη της οικογένειας των δύο άλλων εκλιπόντων Πολωνών διπλωματών, καθώς και στους επιζώντες [15] Τριάντα ένας από αυτούς υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή προς το Γιαντ Βασσέμ.[16] Ο ξάδερφος του Ροκίτσκι αρνήθηκε να δεχτεί το μετάλλιο έως ότου δύο άλλοι Πολωνοί διπλωμάτες, ο ανώτεροι του Ροκίτσκι, αναγνωριστούν επίσης ως Δίκαιοι των Εθνών. Ο Πολωνός πρέσβης στην Ελβετία, Γιάκουμπ Κούμοχ, ο οποίος συνέβαλε στην ανακάλυψη του Ροκίτσκι, διέψευσε επίσης την ερμηνεία του Γιαντ Βασσέμ, δηλώνοντας ότι ο Ροκίτσκι εργάστηκε υπό τους Γουάντος και Ρινιέβιτς.[17]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «The Righteous Among the Nations Database» (Αγγλικά)
- ↑ «President Andrzej Duda and Survivors will pay tribute to a Polish diplomat who saved more than 800 Jews». chicago.mfa.gov.pl. Consulate General of the Republic of Poland in Chicago. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022.
- ↑ Kumoch, Jakub. «How we let a Holocaust hero be forgotten». israelhayom.com. Israel Hayom. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ Aderet, Ofer (17 April 2019). «Polish Diplomat Who Saved Hundreds of Jews During the Holocaust Named Righteous Among the Nations». Haaretz. https://www.haaretz.com/world-news/europe/jewish-poland/.premium-polish-diplomat-who-saved-jews-during-the-holocaust-named-righteous-among-nations-1.7133695. Ανακτήθηκε στις 17 April 2019.
- ↑ Yearbook of Reserve Officers from 1934 p. 607
- ↑ Parafianowicz, Zbigniew· Potocki, Michał (25 Μαρτίου 2021). «Ludzie Ładosia szpiegowali dla Polski». www.gazetaprawna.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2021.
- ↑ Rudolf Hügli’s interrogation, 18.01.1943, Federal Archives in Bern
- ↑ Chaim Eiss’s interrogation, 14.05.1943, Federal Archives in Bern
- ↑ Abraham Silberschein’s interrogation, 1.09.1943, Federal Archives in Bern
- ↑ Konstanty Rokicki’s obituary, Życie Warszawy, July 1958
- ↑ Harry A. Goodmann’s letter to Polish MFA, 02.01.1945, the Sikorski Institute, London
- ↑ Mark Mackinnon: He should be as well known as Schindler: Documents reveal Canadian citizen Julius Kuhl as Holocaust hero, "The Globe and Mail", 8.08.2017
- ↑ Zbigniew Parafianowicz, Michał Potocki, Forgotten righteous. How Aleksander Ładoś saved lives of hundreds of Jews, "Dziennik Gazeta Prawna", 8.08.2017
- ↑ Brazer, Jenni. «Poland's wartime consul named Righteous Among Nations for role in saving Jews». jewishnews.timesofisrael.com. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019.
- ↑ Beck, Eldad. «After Yad Vashem honors Rokicki, fight over Bernese Group continues». israelhayom.com. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Holocaust survivors appeal to decorate 'all Ładoś Group members'». polandin.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019.
- ↑ Kumoch, Jakub. «The Polish Holocaust hero you've never heard of». timesofisrael.com. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019.