Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κρύπτη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βησιγοτθική κρύπτη στον καθεδρικό ναό του Αγίου Αντωνίνου στην Παλένθια της Ισπανίας
Κρύπτη στη Βόλα Γκουουόφσκα του βοεβοδάτου Λούμπλιν στην Πολωνία

Κρύπτη είναι ένας πέτρινος θάλαμος ο οποίος βρίσκεται κάτω από το δάπεδο ενός χριστιανικού ναού ή άλλου κτηρίου. Συνήθως περιέχει φέρετρα, σαρκοφάγους ή θρησκευτικά λείψανα.

Αρχικά, οι κρύπτες βρίσκονταν συνήθως κάτω από την κύρια αψίδα μιας εκκλησίας, όπως για παράδειγμα στο αβαείο του Αγίου Γερμανού της Οσέρ, αλλά αργότερα εντοπίστηκαν κάτω από το ιερό, τον κυρίως ναό και το άβατο. Κατά καιρούς, οι εκκλησίες υψώνονταν σε ανώτερο επίπεδο, έτσι ώστε να φιλοξενήσουν μια κρύπτη στο επίπεδο του εδάφους, όπως για παράδειγμα η εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ στο Χίλντεσχαϊμ της Γερμανίας.

Ετυμολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λέξη κρύπτη σχηματίστηκε με ουσιαστικοποίηση από το κρυπτή, θηλυκό τύπο του αρχαίου ελληνικού επιθέτου κρυπτός ("κρυφός", "μυστικός").[1] Παλαιότερα, οι κρύπτερ χρησίμευαν και ως θησαυροφυλάκια για την αποθήκευση σημαντικών και/ή ιερών αντικειμένων.

Ιστορική εξέλιξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κρύπτη του 17ου αι. η οποία βρέθηκε το 1911 στην πόλη Πόρι της Φινλανδίας

Σύμφωνα με τις πηγές, η κρύπτη έγινε ήταν γνωστή για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της παλαιοχριστιανικής περιόδου, ιδιαίτερα στη Βόρεια Αφρική, στο Σλεφ και στην Τζεμίλα της Αλγερίας, καθώς και στην πόλη του Βυζαντίου στο Μονή Στουδίου της Κωνσταντινούπολης, όπου οι χριστιανικές εκκλησίες έχουν χτιστεί πάνω από μιθραία (αρχαία ιερά του θεού Μίθρα),[2] ενώ το ίδιο το μιθραίο έχει κατά καιρούς προσαρμοστεί με σκοπό να χρησιμεύσει ως κρύπτη.

Η διάσημη κρύπτη που βρίσκεται στην Παλαιά Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, κατασκευάστηκε περίπου το έτος 600, ως ένα μέσο για να προσφέρεται στους προσκυνητές η θέα του τάφου του Αγίου Πέτρου, ο οποίος βρισκόταν σύμφωνα με τη ρωμαϊκή συνήθεια ακριβώς κάτω από το ιερό βήμα του ναού. Ο τάφος γινόταν προσβάσιμος μέσα από ενα υπόγειο πέρασμα το οποίο βρισκόταν κάτω από το ιερό, από όπου οι προσκυνητές μπορούσαν να εισέλθουν από ένα σκαλί, να περάσουν από τον τάφο και να βγουν χωρίς να διακόπτουν τη λειτουργία των ιερέων του ναού που λάμβανε χώρα στον ιερό ωήμα ακριβώς από πάνω.[3]

Η βησιγοτθική κρύπτη (η κρύπτη του Αγίου Αντωνίνου) η οποία βρίσκεται στον καθεδρικό ναό της Παλένθια (Ισπανία), χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Βάμπα με στόχο να διατηρηθούν εκεί τα λείψανα του μάρτυρα Αγίου Αντωνίνου του Παμιέ, ενός Βησιγότθου-Γαλάτη ευγενούς, τα οποία μεταφέρθηκαν από τη Ναρμπόν της Γαλλίας στη βησιγοτθική Ισπανία το 673 ή το 67 από τον ίδιο τον Βάμπα. Αυτά είναι τα μόνα λείψανα του βησιγοτθικού καθεδρικού ναού της Παλένθια.[4]

Οι κρύπτες εισήχθησαν στη φράγκικη εκκλησιαστική αρχιτεκτονική στα μέσα του 8ου αι., ως χαρακτηριστικό του εκλατινισμού της. Στη συνέχεια, η δημοτικότητά τους εξαπλώθηκε ευρύτερα στη δυτική Ευρώπη κατά την εποχή της ηγεσίας του Καρλομάγνου. Τα παραδείγματα αυτής της περιόδου είναι πιο κοινά στην πρώιμη μεσαιωνική Δύση, για παράδειγμα στη Βουργουνδία, στις πόλεις Ντιζόν και Τουρνί.

Μετά τον 10ο αι., οι πρώιμες μεσαιωνικές απαιτήσεις μιας κρύπτης ατόνισαν, καθώς οι αξιωματούχοι της εκκλησίας επέτρεψαν να φυλάσσονται λείψανα στο κύριο επίπεδο της εκκλησίας. Ως εκ τούτου, μέχρι τη γοτθική περίοδο, σπάνια χτίζονταν κρύπτες, ωστόσο συνέχισαν να κατασκευάζονται ταφικοί θάλαμοι κάτω από τις εκκλησίες οι οποίοι αναφέρονται σε πηγές ως κρύπτες.

Ταφικοί θάλαμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με πιο σύγχρονους όρους, μια κρύπτη είναι συνήθως ένας πέτρινος ταφικός θάλαμος που χρησιμοποιείται για την αποθήκευση του νεκρού. Η τοποθέτηση ενός πτώματος σε μια κρύπτη μια μέθοδος για την ανακομιδή των οστών, ως εναλλακτική λύση, για παράδειγμα, της καύσης. Οι κρύπτες βρίσκονται συνήθως σε νεκροταφεία και κάτω από δημόσια θρησκευτικά κτίρια, όπως εκκλησίες ή καθεδρικούς ναούς, αν και κατά καιρούς μπορεί να βρίσκονται και κάτω από μαυσωλεία ή παρεκκλήσια μέσα σε προσωπικές ιδιοκτησίες. Οι πλούσιες ή γνωστές οικογένειες έχουν συχνά μια «οικογενειακή κρύπτη», στην οποία είναι ενταφιασμένα όλα τα μέλη της οικογένειας. Πολλές βασιλικές οικογένειες, για παράδειγμα, έχουν τεράστιες κρύπτες που περιέχουν τα σώματα δεκάδων πρώην βασιλέων. Σε ορισμένες τοποθεσίες, η υπέργεια κρύπτη ονομάζεται πιο συχνά μαυσωλείο, λέξη η οποία αναφέρεται και σε οποιοδήποτε περίτεχνο κτήριο το οποίο προορίζεται ως τόπος ταφής, για οποιονδήποτε αριθμό ανθρώπων.[5]

Κατά τη διάρκεια του 19ου αι., υπήρχε μια τάση να χτίζονται κρύπτες σε οικογενειακά κτήματα μεσαίου έως μεγάλου μεγέθους, τα οποία συνήθως είναι διακριτικά τοποθετημένα στην άκρη της έκτασης ή, πιο συχνά, ενσωματωμένα στο υπόγειο κελάρι. Μετά από κάποια αλλαγή στην ιδιοκτησία, αυτές οι κρύπτες συχνά σφραγίζονται και οι τίτλοι ιδιοκτησίας δεν επιτρέπουν την εκ νέου ανάπτυξη αυτού του σημείου.

Γκαλερί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2011). Ετυμολογικό λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας: Ιστορία των λέξεων·με σχόλια και ένθετους πίνακες· έγκυρη επιστημονική πληροφόρηση για την προέλευση των λέξεων ... Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. σελ. 736. ISBN 978-960-9582-00-1. 
  2. ↑ «Μιθραίο». Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2025. 
  3. ↑ Apollonj Ghetti, et al. eds. Esplorazioni sotto la confessione di San Pietro. Eseguite negli anni 1940-1949 (Città del Vaticano, 1951) 1:173-93, noted in Werner Jacobsen, "Saints' Tombs in Frankish Church Architecture" Speculum 72.4 (October 1997:1107-1143) p. 1134 note 70.
  4. ↑ Salvador Conejo, Diego. «Cripta visigoda de San Antolín». Rutas con historia. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2020. 
  5. ↑ «μαυσωλείο». Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2025. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Crypts στο Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κρύπτη&oldid=10990507"