Μαρκιωνία του Μομφερράτου

Marchesato del Monferrato Μαρκιωνία του Μομφερράτου ← 961 – 1574 →
Σημαία	Θυρεός
Η Μαρκιωνία του Μομφερράτου (μπλε) το 1494
Διάρκεια	961 – 1574
Γλώσσα	Ιταλικά
Πρωτεύουσα	Καζάλε Μονφερράτο
Πολίτευμα	Μοναρχία
Ηγέτης	Μαρκήσιος
Θρησκεία	Καθολικισμός
Διάδοχα κράτη (σήμερα)	Ιταλία ! Ιταλία

Η Μαρκιωνία (επίσης Μαργραβάτο ή Μαρκιζάτο) του Μομφερράτου (ιταλικά: Μarchesato del Monferrato‎‎) ήταν παραμεθόριος μαρκιωνία του Βασιλείου της Ιταλίας κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και κρατίδιο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το Μαργραβάτο αναβαθμίστηκε σε Δουκάτο (ιταλικά: Ducato del Monferrato‎‎) το 1574.

Αρχικώς τμήμα της Μαρκιωνίας της Δυτικής Λιγουρίας (Marca Liguriae Occidentalis), που είχε δημιουργηθεί από τον βασιλιά Βερεγγάριο Β΄ κατά το 950, η περιοχή του Μομφερράτου συγκεντρώθηκε υπό την σκέπη της marca Aleramica ("Αλεραμική Μάρκα") για λογαριασμό του γαμπρού του, Αλεράμου. Η αρχαιότερη αξιόπιστη πηγή για τον Αλεράμο και τους άμεσους απογόνους του προέρχεται από την ιδρυτική χάρτα του Αββαείου του Γκρατσάνο το 961, η ίδρυση του οποίου ήρθε μετά τον πρόσφατο θάνατο του γιου του Αλεράμου, Γουλιέλμου.

Μετά την κατάληψη της Ιταλίας από τον Όθωνα Α΄ της Γερμανίας το 961 και την απομάκρυνση του Βερεγγάριου Β΄ από το θρόνο, ξεκίνησε, κατά τον τρόπο των προκατόχων του, Βερεγγάριου και Ούγου της Αρλ, την αναδιοργάνωση των φέουδων στην Ιταλία. Αναδιοργάνωσε τα βορειοδυτικά της περιοχής σε τρεις μεγάλες μάρκες. Η Δυτική Λιγουρία επεστράφη στον Αλεράμο, η Ανατολική Λιγουρία ή marca Januensis παραχωρήθηκε στον Οβέρτο Α΄, ενώ το Τορίνο αναβαθμίστηκε σε μάρκα προς όφελος του Αρδουίνου.

Οι απόγονοι του Αλεράμου είναι σχετικά άγνωστοι έως την περίοδο του μαρκήσιου Ρενιέ κατά τις αρχές του 12ου αιώνα. Περί το 1133 ο γιος του Ρενιέ, μαρκήσιος Γουλιέλμος Ε΄ νυμφεύθηκε την Ιουδήθ των Μπάμπενμπερκ, ετεροθαλή αδελφή του βασιλιά Κορράδου Γ΄ της Γερμανίας, με αποτέλεσμα να αυξήσει το κύρος και την επιρροή της οικογένειας. Αναμίχθηκε στις πολιτικές υποθέσεις της Ιταλίας με τον Κορράδο και τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνό, αφήνοντας ως παρακαταθήκη στους διαδόχους του την ένταξή του στην παράταξη των Γιβελλίνων, ενώ με τους δύο του γιους συμμετείχε στις Σταυροφορίες.

Ο Κορράδος του Μομφερράτου (ή Κορράδος Α΄ της Ιερουσαλήμ) (μέσα δεκαετίας 1140 – 28 Απριλίου 1192) ήταν ευγενής από τη Βόρεια Ιταλία, ένας από τους σημαντικότερους ηγεμόνες που συμμετείχαν στην Γ΄ Σταυροφορία. Ήταν de facto Βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, μέσω του γάμου του, από τις 24 Νοεμβρίου 1190, ωστόσο δεν ανέβηκε επισήμως στον θρόνο παρά μόνο το 1192, λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό του. Ήταν επίσης Μαρκήσιος του Μομφερράτου από το 1191.

Ο μαρκήσιος Βονιφάτιος Α΄ ήταν ηγέτης της Δ΄ Σταυροφορίας και ίδρυσε το Βασίλειο της Θεσσαλονίκης εντός της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Ελλάδας. Η επανένωση της Θεσσαλονίκης, την οποία είχαν κληρονομήσει από τον Βυζαντινό γιο του Βονιφάτιου, Δημήτριο, με το Μομφερράτο αποτέλεσε τον σημαντικότερο στόχο για τους Ιταλούς απογόνους του Βονιφάτιου, αν και οι προσπάθειές τους αυτές δεν οδήγησαν σε κάποιο αποτέλεσμα.

Κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα το Μομφερράτο βρισκόταν διχασμένο μεταξύ των παρατάξεων των Γουέλφων και των Γιβελλίνων υπό τον Βονιφάτιο Β΄ και τον Γουλιέλμο Ζ΄. Υποχρεώθηκαν να διεξάγουν σειρά μακροχρόνιων πολέμων ενάντια στις επιθυμούντες την ανεξαρτησία τους πόλεις του Άστι και της Αλεσσάντρια, ενώ αποτέλεσαν ηγετικές μορφές της νεοϊδρυθείσας Λομβαρδικής Ένωσης, της οποίας ο στόχος ήταν ο περιορισμός της επιρροής των Ανζού στην Βόρεια Ιταλία. Πρωτεύουσα του Μομφερράτου εκείνη την περίοδο ήταν το Κιβάσσο, το οποίο και αποτελούσε κέντρο εξουσίας των μαργράβων.

Το 1305 ο τελευταίος προερχόμενος από τους Αλεραμικούς μαργράβος απεβίωσε και το Μομφερράτο περιήλθε στην κατοχή της βυζαντινής αυτοκρατορικής δυναστείας των Παλαιολόγων, η οποία το κατείχε ως το 1533, σε μια περίοδο κατά την οποία συνεχώς έχανε εδάφη που κατείχε. Εκείνη τη χρονιά το Μομφερράτο καταλήφθηκε από τους Ισπανούς υπό τον Κάρολο Ε΄ των Αψβούργων, ο οποίος το παρέδωσε στον Φρειδερίκο Β΄ της Μάντοβας που προερχόταν από τον μεγάλο Οίκο των Γκονζάγα το 1536. Ο γιος του, μαργράβος Γουλιέλμος Ι΄ αναβαθμίστηκε σε δούκα του Μομφερράτου το 1574 και η «μαρκιωνία» έπαψε να υφίσταται ως οντότητα, αν και είχε ήδη μετατραπεί από ένα φεουδαρχικού τύπου σύνολο παραμεθόριων κρατιδίων σε ένα από τα πάμπολλα κρατίδια της αναγεννησιακής Ιταλίας, το οποίο ήταν χωρισμένο σε δύο τμήματα.

Δείτε επίσης

• Δουκάτο του Μονφεράτου