Ματθαίος Κωφίδης
| Ματθαίος Κωφίδης | |
|---|---|
 Ο Ματθαίος Κωφίδης | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ματθαίος Κωφίδης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 22 Μαρτίουιουλ. / 3 Απριλίου 1855γρηγ. Επαρχία Τσορούμ |
| Θάνατος | 1921 Αμάσεια |
| Αιτία θανάτου | απαγχονισμός |
| Συνθήκες θανάτου | θανατική ποινή |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | καινοτόμος επιχειρηματίας πολιτικός |
Ο Ματθαίος Κωφίδης (22 Μαρτίου 1855[1] – 1921) ήταν Έλληνας επιχειρηματίας και βουλευτής του οθωμανικού Κοινοβουλίου. Εξελέγη μέλος της οθωμανικής βουλής σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές περιόδους από το 1908 ως το 1918. Το 1921 οδηγήθηκε στην αγχόνη, μαζί με πολλούς άλλους Έλληνες προύχοντες του Πόντου, κατά τη διάρκεια των τουρκικών διώξεων του Μουσταφά Κεμάλ.[2][1]
Σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στο χωριό Λυκάστ' της Κρώμνης επαρχίας Αργυρουπόλεως, στον Ανατολικό Πόντο.[1][3] Βρέθηκε σύντομα στην Τραπεζούντα, όπου έγινε μέλος του μονοπωλίου καπνού.[1]
Ο Ματθαίος Κωφίδης εξελέγη βουλευτής στο οθωμανικό κοινοβούλιο για το βιλαέτι της Τραπεζούντας, σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές περιόδους: 1908–1912, 1912–1914, και 1914–1918. Αρχικά συμμετείχε στις πρωτοβουλίες του κινήματος των Νεότουρκων, όπως και πολλοί άλλοι ορθόδοξοι χριστιανοί πολίτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με την ελπίδα ότι αυτό σεβόταν τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Όμως, σύντομα αντιλήφθηκε ότι ο απώτερος στόχος των Νεότουρκων ήταν η εξαπόλυση μαζικής εθνοκάθαρσης από τους Τούρκους με τη διενέργεια γενοκτονίας, η οποία και διαπράχθηκε κατά των ελληνικών πληθυσμών το χρονικό διάστημα εκείνο.[1]
Ο Κωφίδης μάλιστα εκπροσωπούσε μία επαρχία που υπέφερε ιδιαίτερα από αυτές τις διώξεις και με τις πρωτοβουλίες του διαμαρτυρήθηκε έντονα και απαίτησε αυστηρές κυρώσεις για την παύση των ωμοτήτων που εκτελούνταν.[1][4] Αργότερα το 1917 αντικατέστησε για ένα διάστημα τον μητροπολίτη Τραπεζούντας, Χρύσανθο στα μη θρησκευτικά του καθήκοντα.[1] Το 1920, αρνήθηκε να συντελέσει στην οργάνωση ποντιακού αντάρτικου στην Τραπεζούντα, από τον φόβο ότι αυτό θα σήμαινε την πυρπόληση της πόλης από τις ένοπλες ομάδες του Μουσταφά Κεμάλ.[5]
Εκτέλεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα μέσα του 1921 με την έξαρση του κινήματος του Κεμάλ, όλος ο αρσενικός πληθυσμός της Τραπεζούντας εκτοπίστηκε στα περιβόητα «Τάγματα Εργασίας» και στάλθηκε στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, στο Ερζερούμ.[2] Ο γιος του Κωφίδη, Γεώργιος, από τις κακουχίες αυτής της εκτόπισης αρρώστησε από φυματίωση και πέθανε στις αρχές του 1924.[6][1] Το διάστημα εκείνο δημιουργήθηκαν και «Δικαστήρια Ανεξαρτησίας» από τον Κεμάλ στην Αμάσεια, τα οποία εκτέλεσαν με απαγχονισμό μεγάλο αριθμό σημαντικών προσωπικοτήτων του Ελληνισμού του Πόντου: κυρίως πολιτικούς, επιχειρηματίες και ιερωμένους.[2] Από το θύματα υπήρξε και ο ίδιος ο Κωφίδης.[1][7] Η κατηγορία που του αποδόθηκε ήταν ότι συμμετείχε στο κίνημα αυτονομίας του Πόντου.[1]
Η εκτέλεση του Ματθαίου Κωφίδη εξόργισε τον μουσουλμανικό πληθυσμό της Τραπεζούντας, καθώς ο ίδιος είχε αναπτύξει πολύ καλή συνεργασία και σχέσεις αλληλεγγύης με τους Μουσουλμάνους εκεί. Οι τελευταίοι, αντιδρώντας, αρνήθηκαν να υποδείξουν και άλλους Έλληνες «ύποπτους» στους κύκλους του Κεμάλ.[2]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Βεργέτη, Μαρία (1993). «Εθνοτοπική Ταυτότητα: Η Περίπτωση των Ελλήνων του Πόντου» (στα Greek). Πάντειο Πανεπιστήμιο. doi:10.12681/eadd/2548. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2014.
- Καραχρήστος, Ιωάννης (15 Μαρτίου 2002). «Κωφίδης Ματθαίος». Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor.
- Clark, Bruce (2006). Twice a Stranger: The Mass Expulsion that Forged Modern Greece and Turkey (στα Αγγλικά). Cambridge (Massachusetts): Harvard University Press. ISBN 9780674023680.
- Photiades, Kostas (1985). Die Islamisierung Kleinasiens und die Kryptochristen des Pontos (στα Γερμανικά). Πανεπιστήμιο Τύπιγγεν.