Πολωνική Χρυσή Εποχή
Η Πολωνική Χρυσή Εποχή ήταν η περίοδος της Αναγέννησης στην Πολωνία και στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας, η οποία αντιστοιχεί περίπου στην περίοδο διακυβέρνησης του Βασιλιά Σιγισμούνδου Α΄ του Παλαιού και του γιου του, Σιγισμούνδου Β΄ Αυγούστου, του τελευταίου από τους μονάρχες της δυναστείας των Γιαγκελλόνων, μέχρι το θάνατό του το 1572.[1][2] Μερικοί ιστορικοί εκτιμούν ότι η Πολωνική Χρυσή Εποχή συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα, όταν η Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία καταστράφηκε από την Εξέγερση του Χμελνίτσκι (1648-57) και από τη σουηδική και ρωσική εισβολή. Κατά τη διάρκεια της Χρυσής Εποχής της, η Κοινοπολιτεία έγινε ένα από τα μεγαλύτερα βασίλεια της Ευρώπης, που εκτείνονταν από τη σύγχρονη Εσθονία στα βόρεια έως τη Μολδαβία στα ανατολικά και τη Βοημία στα δυτικά.
Τον 16ο αιώνα, η Κοινοπολιτεία αυξήθηκε σε σχεδόν 1 εκατομμύριο χλμ2, με πληθυσμό 11 εκατομμυρίων. Ευημερούσε από τις τεράστιες εξαγωγές σιτηρών, ξύλου, αλατιού και υφάσματος στη Δυτική Ευρώπη μέσω των λιμανιών της Βαλτικής Θάλασσας του Γκντανσκ, του Έλμπλονγκ, της Ρίγας, του Μέμελ και του Κένιγκσμπεργκ. Οι μεγάλες πόλεις της Κοινοπολιτείας περιλάμβαναν το Πόζναν, την Κρακοβία, τη Βαρσοβία, το Λβιβ, το Βίλνιους, το Τόρουν και, για ένα διάστημα τον 17ο αιώνα, το Κίεβο και το Σμολένσκ. Ο Στρατός της Κοινοπολιτείας μπόρεσε να υπερασπιστεί το βασίλειο από ξένη εισβολή και συμμετείχε επίσης σε επιθετικές εκστρατείες εναντίον των γειτόνων της Πολωνίας.[3] Καθώς ακολούθησε η πολωνοποίηση σε κατακτημένα εδάφη, τουλάχιστον μεταξύ των τάξεων με πολιτική επιρροή, η πολωνική γλώσσα έγινε η lingua franca της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.[4][5][6]
Κατά τη διάρκεια της Χρυσής Εποχής της, η Κοινοπολιτεία θεωρούνταν ένα από τα πιο ισχυρά κράτη στην Ευρώπη.[7] Είχε ένα μοναδικό σύστημα διακυβέρνησης, γνωστό ως Χρυσή Ελευθερία, στο οποίο όλοι οι ευγενείς (σλάχτα), ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης, θεωρούνταν ίσοι και απολάμβαναν εκτεταμένα νόμιμα δικαιώματα και προνόμια. Ένα από τα χαρακτηριστικά του συστήματος ήταν το liberum veto, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1653.[8] Οι ευγενείς, που αποτελούνταν από σλάχτα και άρχοντες, αποτελούσαν περίπου το 8-10% του πληθυσμού της Κοινοπολιτείας.[9]
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- The Cambridge History of Poland (δύο τόμοι, 1941–1950) ηλεκτρονική έκδοση τ. 1 έως 1696 Αρχειοθετήθηκε 2008-02-13 στο Wayback Machine.
- Butterwick, Richard, ed. Η Πολωνική-Λιθουανική Μοναρχία σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, γ. 1500-1795. Palgrave, 2001. 249 σελ. ηλεκτρονική έκδοση Αρχειοθετήθηκε 2008-05-04 στο Wayback Machine.
- Ντέιβις, Νόρμαν. Heart of Europe: A Short History of Poland. Oxford University Press, 1984.
- Ντέιβις, Νόρμαν. Το God's Playground: A History of Poland. 2 τόμ. Columbia U. Press, 1982.
- Pogonowski, Iwo Cyprian. Πολωνία: Ένας ιστορικός άτλαντας. Hippocrene, 1987. σελ. 321
- Σάνφορντ, Τζορτζ. Ιστορικό Λεξικό της Πολωνίας. Scarecrow Press, 2003. σελ. 291
- Στόουν, Ντάνιελ. Το Πολωνικό-Λιθουανικό Κράτος, 1386-1795. U. of Washington Press, 2001.
- Zamoyski, Adam. Ο πολωνικός τρόπος. Hippocrene Books, 1987. σελ. 397
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Poland - The states of the Jagiellonians». Encyclopedia Britannica.
- ↑ Jokubauskas, Vytautas. «Lietuvos aukso amžius – vienas sprendimas galėjo pakeisti visą istoriją» [Η Χρυσή Εποχή της Λιθουανίας – μια απόφαση θα μπορούσε να είχε αλλάξει ολόκληρη την ιστορία]. DELFI (στα Λιθουανικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2020.
- ↑ Vago, Mike. «Long before Stalin invaded it, Poland tried putting one false tsar after another on Russia's throne». AUX. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2022.
- ↑ «Poland Didn't Always Speak Polish: The Lost Linguistic Diversity of Europe». Culture.pl.
- ↑ Marácz, László· Rosello, Mireille, επιμ. (1 Ιανουαρίου 2012). «Multilingual Europe, Multilingual Europeans». BRILL. σελ. 25. ISBN 978-94-012-0803-1. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ Koyama, Satoshi (2007). «Chapter 8: The Polish-Lithuanian Commonwealth as a Political Space: Its Unity and Complexity». Στο: Hayashi, Tadayuki, επιμ. Regions in Central and Eastern Europe: Past and Present. Slavic Research Center, Hokkaido University. σελίδες 137–153. ISBN 978-4-938637-43-9.
- ↑ «Poland - The "Golden Age" of the Sixteenth Century». countrystudies.us.
- ↑ «Liberum veto | Polish government». Encyclopedia Britannica.
- ↑ «Szlachta | Polish social class». Encyclopedia Britannica.
