Πρώτη Μεσσηνίας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Για συνώνυμο οικισμό δείτε το λήμμα: Πρώτη (Αποσαφήνιση) Συντεταγμένες: 37°3′N 21°33′E / 37.050°N 21.550°E
 Η νησίδα Πρώτη | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Αρχιπέλαγος | Ιόνιο Πέλαγος |
| Έκταση | 3,107 km² |
| Χώρα | |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Μεσσηνίας |
| Δήμος | Τριφυλίας |
| Δημογραφικά | |
| Πληθυσμός | 0 (απογραφής 2021) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Πρώτη είναι νησίδα του Ιονίου Πελάγους, και βρίσκεται στα ανοιχτά του χωριού Μαραθόπολη ή Μάραθος του δήμου Τριφυλίας.[1] Έχει έκταση 3,107 τ.χλμ.[2] και σύμφωνα με την απογραφή του 2021 δεν έχει μόνιμους κατοίκους,[3] όπως και με αυτήν του 2011[4] ενώ το 2001 είχε πραγματικό πληθυσμό 4 κατοίκους.
Η νήσος Πρώτη, υπαγόμενη παλαιότερα στην Επαρχία και σήμερα περιοχή Τριφυλίας, βρίσκεται σε απόσταση 2 περίπου ναυτικών μιλίων ή 3.702 μέτρων απέναντι από το λιμενικό καταφύγιο της Μαραθόπολης.
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομα της νήσου Πρώτης ή Πρωτής, πιθανόν να οφείλεται στο θαλασσινό θεό Πρωτέα, γιο του Ποσειδώνα.[5] Κατά άλλους, σύμφωνα και με τον Ηλείο ιστορικό Γεώργιο Παπανδρέου, (σχετ.: "Η νήσος Πρώτη -΄Εν τω νυν νομώ Τριφυλλίας", σελ. 238-241, Αρμονία, Τόμ. 3, Αρ. 5 (Πύργος 1902), το όνομα πιθανόν να προέρχεται «διότι πρώτη οράται υπό των μακρόθεν προς την Πελοπόννησον πλεόντων, κατά άλλους δε διότι είναι πλωτή πέριξ, ως έχουσα πανταχόθεν βαθέα ύδατα, κατά διαλεκτικήν εναλλαγήν των συμφώνων λ και ρ».
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η νήσος Πρώτη μνημονεύεται από τον Θουκυδίδη γιατί εκεί «ερήμου ούσης», το 7ον έτος του Πελοποννησιακού πολέμου (425 - 424 π.Χ.) στάθμευσε προσωρινά, λόγω τρικυμίας, ο αθηναϊκός στόλος (αθηναϊκή μοίρα) του Δημοσθένη, επανακάμπτοντας από τη Ζάκυνθο και συνεχίζοντας προς την Πύλο, όπου πλησίον αυτής, στη νήσο Σφακτηρία, πολιόρκησε τους συγκεντρωμένους εκεί Σπαρτιάτες (Θουκυδίδη Δ΄ 13). Αναφορές για αυτήν υπάρχουν και από το Στράβωνα και άλλους αρχαίους συγγραφείς.
Σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις αποτελούσε στο παρελθόν καταφύγιο ναυτικών, πιθανόν δε ακόμα κατά διάφορες εποχές και λημέρι Πειρατών, Κουρσάρων Σαρακηνών, που έκρυβαν εκεί και τους θησαυρούς τους (Μαρτίνης Δ. Θ., «Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος - Η τριφυλιακή νήσος Πρώτη», Τόμ. 13, Αρ. 13 (1934), σελ. 185 – 200). Πάντως σήμερα το νησάκι αυτό έχει σπουδαία αρχαιολογική σημασία: Σ' αυτό σώζονται ερείπια ακροπόλεως μυκηναϊκής ή προκλασικής εποχής με τείχος και κυκλοτερή πυργίσκο.[1][5]
Σε έναν μικρό κόλπο του νησιού, που ονομάζεται Γραμμένο, υπάρχουν διάφορα μηνύματα γραμμένα πάνω στους βράχους. Περίπου 30 επιγραφές, που ανάγονται στην Μετακλασική, Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο, αποτελούν ευχές ναυτικών, που περνούσαν από εκείνο το σημείο, για να έχουν καλό ταξίδι στις θάλασσες.[5][6]
Τοποθεσίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανατολικά του νησιού, που το μήκος του είναι περί τα 3 τ. χλμ. και θυμίζει μισοβυθισμένο κροκόδειλο ή γενικά ερπετό, υπάρχει μια μοναδικού κάλλους αμμουδιά, που ονομάζεται αμμουδιά της Βουρλιάς, η οποία βρίσκεται μέσα σε ένα ήσυχο όρμο με πεντακάθαρα νερά. Αν κάποιος αποφασίσει να επισκεφτεί τη Βουρλιά με δικό του σκάφος, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στην είσοδο του όρμου, γιατί βρίσκεται εκεί ένα βυθισμένο σκάφος με κάποια σημεία του να είναι πολύ κοντά στην επιφάνεια ή και να διακρίνονται ελάχιστα. Πρόκειται για το πλοίο Ανουάρ μήκους 40 μέτρων, που βυθίστηκε εκεί στη διάρκεια βομβαρδισμών κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.[5]
Βορειότερα από τη Βουρλιά ο επισκέπτης συναντά έναν ακόμη ήσυχο όρμο, που χρησιμεύει σαν λιμανάκι για τους επισκέπτες της Πρώτης και ειδικότερα των επισκεπτών της Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γοργοπηγής, το οποίο διακρίνεται από την πλαγιά του λόφου.
Το μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου της Γοργοπηγής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βόρεια της αμμουδιάς Βουρλιά, βρίσκεται το ανδρώο μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου της Γοργοπηγής.[7] Το όνομα του το πήρε από την ομώνυμη εικόνα του 1832, που βρέθηκε στα βράχια του νησιού το 1984 στο σημείο, που σήμερα υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι. Η δίκλιτη εκκλησία του μοναστηριού είναι αφιερωμένη στην ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Στεφάνου και στην απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το μοναστήρι εορτάζει στις 23 Αυγούστου και στις 24 Σεπτεμβρίου με πλήθος επισκεπτών να έρχονται, για να τιμήσουν την ημέρα, που βρέθηκε η εικόνα.
Τις ημέρες αυτές οι πιστοί μπορούν να επισκεφτούν τη νήσο Πρώτη με καΐκια, που δρομολογούνται από τη Μαραθόπολη και συνήθως στη μεταφορά αυτή συμμετέχουν και τα πλοιάρια, που τον υπόλοιπο καιρό εξυπηρετούν τη μεταφορά επισκεπτών από το λιμάνι της Πύλου στη νήσο Σφακτηρία.
Η Μονή τις ημέρες του εορτασμού προσφέρει στους επισκέπτες γεύμα με ψάρια της περιοχής. Διαθέτει μικρό ξενώνα, φιλοξενεί προσκυνητές, αλλά και όσους αποκλειστούν στο Νησί από την κακοκαιρία.
Περιβάλλον και φύση νήσου Πρώτης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο νησάκι μπορεί επίσης κανείς να δει μισογκρεμισμένα σήμερα ασκηταριά, γεγονός που μαρτυρά ότι ο τόπος αυτός λειτούργησε ως χώρος περισυλλογής και απομόνωσης για ανθρώπους, που ήθελαν να βρεθούν μόνοι μακριά από την κοσμική ζωή. Εκτός του μοναστηριού δεν υπάρχουν σπίτια η ξενοδοχεία. Οι ακτές της νήσου Πρώτης είναι απότομες και βραχώδεις, χωρίς όμως να λείπουν μερικοί υπήνεμοι όρμοι, που προσφέρουν ασφαλές αγκυροβόλιο, οι οποίοι και στο παρελθόν είχαν χρησιμοποιηθεί σαν πρόχειρα αγκυροβόλια. Πυκνή βλάστηση καλύπτει το έδαφός της κυρίως από σκίνους, κουτσουπιές, γκορτσιές και αγριελιές.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από ιστορικά αρχεία:
- Γεωρ. Παπανδρέου, «Η νήσος Πρώτη (Εν τω νυν νομώ Τριφυλλίας)», Αρμονία, Τόμ. 3, Αρ. 5 (1902). Από την Ψηφιακή βιβλιοθήκη: Πλειάς – ελληνικά περιοδικά 19ου αιώνα, Πανεπιστημίου Πατρών. Συλλογή: Αρμονία Δημιουργός: Γεωρ. Παπανδρέου Εκδότης: Αρμονία[1][νεκρός σύνδεσμος]και [2][νεκρός σύνδεσμος]
- Μαρτίνης Δ. Θ., «Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος - Η τριφυλιακή νήσος Πρώτη», Τόμ. 13, Αρ. 13 (1934)[3][νεκρός σύνδεσμος]και [4][νεκρός σύνδεσμος]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 marina (6 Οκτωβρίου 2019). «Νησί Πρώτη, Μαραθόπολη Μεσσηνίας». Driver Stories. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Νέζης, Νίκος (2010). Τα ελληνικά βουνά - Γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια. Αθήνα: Ε.Ο.Ο.Α. & Κληροδότημα «Αθ. Λευκαδίτη». σελ. 187. ISBN 978-960-86676-5-5.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2021». σελ. 21936 (σελ. 354 του pdf).
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10797 (σελ.323 του pdf)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Πρώτη. Το νησί των πειρατών με τα μυστηριώδη μηνύματα στα βράχια». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. 10 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Newsroom (27 Αυγούστου 2022). «Νήσος Πρώτη Μεσσηνίας: Αιώνιο κυνήγι θησαυρού ή μεταφυσικά μηνύματα; | ΣΚΑΪ». www.skai.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νήσο Πρώτη [δρομολόγια]». Γαργαλιάνοι Online - Οι ειδήσεις και τα νέα της Τριφυλιας, της Μεσσηνίας και της Πελοποννήσου στην ώρα τους!. 14 Αυγούστου 2024. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2024.
