Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ωραιόκαστρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 40°43′36.8″N 22°55′0.8″E / 40.726889°N 22.916889°E / 40.726889; 22.916889

Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης
40°43′37″N 22°55′1″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Ωραιοκάστρου
ΠροστάτηςΠαναγία Πορταΐτισσα
Πληθυσμός22.691 (2021)
Ταχ. κωδ.570 13
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ωραιόκαστρο (αποσαφήνιση).

Το Ωραιόκαστρο είναι προάστιο της Θεσσαλονίκης και οικισμός της Περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης[1], που αποτελεί Δημοτική Κοινότητα του ευρύτερου Δήμου Ωραιοκάστρου. Βρίσκεται κτισμένο στους πρόποδες του Σιβρίου.[2], στα βορειοδυτικά του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης σε απόσταση 11 χλμ.[3] και έχει μόνιμο πληθυσμό 22.691 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2021.[4]

Η ευρύτερη περιοχή του Ωραιοκάστρου διακρίνεται στους παρακάτω οικιστικούς πυρήνες:

  • Ωραιόκαστρο
  • Γαλήνη (είναι οικισμός που βρίσκεται νότια-ανατολικά του Ωραιοκάστρου)
  • Παλαιόκαστρο (είναι οικισμός που βρίσκεται νότια του Ωραιοκάστρου)
  • Ασπρόβρυση

Προστάτιδα και πολιούχος του Ωραιοκάστρου είναι η Παναγία Πορταΐτισσα.

Αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή Ασπρόβρυση Ωραιοκάστρου
Κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, του πρώην εργοστασίου «Φέσσα» στο Ωραιόκαστρο.

Το «Κονταξοπούλειο» Δημοτικό Κλειστό Γυμναστήριο Ωραιοκάστρου, αποτελεί δωρεά του Μικρασιάτη ευεργέτη και καθηγητή Φυσικής Αγωγής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Γεώργιου Κονταξόπουλου. Γεννήθηκε το 1902 στη Νέα Φώκαια της Μικράς Ασίας και η κεντρική οδός φέρει επίσης το όνομά του.[5]

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από αρχαιολογικής άποψης η περιοχή ανήκε στο νοτιοδυτικό τμήμα της αρχαίας Μυγδονίας, που άρχιζε από την ανατολική όχθη του Αξιού ποταμού, στα όρια του σημερινού Νομού Θεσσαλονίκης, εκτεινόταν στα πεδινά των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης και κατέληγε στον Στρυμονικό Κόλπο. Κατά την ύστερη εποχή του Χαλκού εδραιώθηκαν ο οικισμός της Τούμπας Ασπρόβρυσης και ο οικισμός στην κορυφή του Λόφου Ωραιοκάστρου.

Το Παλαιόκαστρο αποτελεί τον παλαιότερο οικισμό, που βρίσκεται νότια του Ωραιοκάστρου. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου Παλαιοκάστρου ανάγεται πριν το 1864 καθώς επιγραφή διασώζει το γεγονός της ανακαίνισης του ναού μετά από πυρκαγιά το έτος 1864. Στην τοιχοποιία του αποκαλύφθηκαν μαρμάρινες επιγραφές ελληνιστικών χρόνων, τμήματα κιονόκρανων και μαρμάρων από αρχαία κτίσματα.

Επί Τουρκοκρατίας η περιοχή γύρω από το Παλαιόκαστρο είχε χρήση βοσκότοπου. Οι κτηνοτρόφοι χρησιμοποιούσαν την έκταση κατόπιν άδειας από Τούρκους γαιοκτήμονες. Από το Παλαιόκαστρο κατάγονταν οι Μακεδονομάχοι Σταύρος Αθανασίου και Δημήτριος Χριστοδούλου που έδρασαν στον Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908).[6]

Λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους με πολλές χαράδρες, η περιοχή παρουσίαζε τοπικά στάσιμα νερά που φιλοξενούσαν πλήθος κουνουπιών, τα οποία αποτέλεσαν πληγή ελονοσίας για τους κατοίκους.[εκκρεμεί παραπομπή][7] Συνολικά 46 οικογένειες γηγενών, κατοίκων του Νταούτ-Μπαλί (Παλαιοκάστρου) και 183 οικογένειες προσφύγων αποκαταστάθηκαν γεωργικά, έτυχαν παραχώρησης γεωργικού κλήρου και αποτέλεσαν τους πρώτους κατοίκους του Ωραιοκάστρου.[8] Η διαμάχη των κατοίκων για το όνομα της νέας περιοχής κατοικίας τους, πήρε τέλος μετά την αποδοχή της πρότασης να την ονομάσουν Ωραιόκαστρο, ως ομόηχο του ήδη υπάρχοντος διπλανού Παλαιόκαστρου. Από το 1965 ξεκινά η ανοικοδόμηση του οικισμού Γαλήνης Ωραιοκάστρου από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Υπαλλήλων Καπνεμπορικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης.[9]

Στο Ωραιόκαστρο λειτουργεί το κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, στο πρώην εργοστάσιο «Φέσσα».[10] Το 2016 έγινε γνωστό για την αντίθεση κάποιων κατοίκων του στην ένταξη παιδιών μεταναστών στις σχολικές μονάδες της περιοχής.[11]Λειτουργούν ξενώνες ασυνόδευτων προσφυγόπουλων της Μ.Κ.Ο Άρσις. Το 1991 θεμελιώθηκε ο Ιερός Ναός Υψώσεως Τιμίου Σταυρού Γαλήνης από τον Μικρασιάτη Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο.

Στο Ωραιόκαστρο λειτουργούν όλες οι βαθμίδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Λειτουργούν 8 Νηπιαγωγεία , 6 Δημοτικά, 4 Γυμνάσια , 2 Λύκεια και σχολές του ΟΑΕΔ.[12][13]

Η Παναγία Πορταΐτισσα αποτελεί την προστάτιδα του Ωραιοκάστρου. Αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας Πορταϊτίσσης βρίσκεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ωραιοκάστρου. Ο Ναός πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου αλλά και την Γ΄ Κυριακή μετά το Πάσχα για τη Σύναξη της Παναγίας Πορταϊτίσσης. Η πρωτότυπη εικόνα της Παναγίας Πορταϊτίσσης βρίσκεται στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους και είναι μικρασιατική εικόνα της Θεοτόκου από τη Νίκαια της Μικράς Ασίας.[14][15]

Συγκοινωνία-πρόσβαση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέσω της οδού Θεσσαλονίκης η οποία καταλήγει στην οδό Λαγκαδά, το Ωραιόκαστρο συνδέεται με την πόλη της Θεσσαλονίκης. Το ΚΤΕΛ εξυπηρετεί το Ωραιόκαστρο με την γραμμή 56 του ΟΑΣΘ συνδέοντάς το με την Θεσσαλονίκη και με μερικές περιοχές της (Ευκαρπία, Σταυρούπολη, Πολίχνη, Νεάπολη) και καταλήγει στον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό. Επίσης μέσω της γραμμής 55 και 55Α το Ωραιόκαστρο συνδέεται με τον τερματικό σταθμό της Σταυρούπολης.

Χρονολόγιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 1864 - ανακαίνιση ναού Αγίου Αθανασίου Παλαιοκάστρου
  • 1904-1908 - Μακεδονικός Αγώνας: δράση των Μακεδονομάχων Σταύρου Αθανασίου και Δημήτριου Χριστοδούλου από το Παλαιόκαστρο (Νταούτ Μπαλί)
  • 1926 - επίσημη ίδρυση κοινότητας Ωραιοκάστρου[16]
  • 1932 - διανομή αγροτεμαχίων
  • 1939 - διανομή οικοπέδων
  • 1965 - ανοικοδόμηση οικισμού Γαλήνης νότια του Ωραιοκάστρου από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Υπαλλήλων Καπνεμπορικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης
  • 1974 - εγκαίνια ιερού ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αρχειοθετήθηκε 2022-05-17 στο Wayback Machine.
  • 1991 - θεμελίωση Ιερού Ναού Υψώσεως Τιμίου Σταυρού Γαλήνης
  • 1994 - η κοινότητα Ωραιοκάστρου μετατρέπεται σε Δήμο[16]
  • 1995 - ένταξη στο σχέδιο πόλεως 4.217 στρεμμάτων προς τα νότια
  • 2010 - συνένωση δήμου Ωραιοκάστρου με γειτονικούς δήμους Μυγδονίας και Καλλιθέας.

Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 312, τομ. 35. 
  2. ↑ Σταμάτης Ζαχαρός (13-09-2016). «Γιατί τόση ασχήμια στο Ωραιόκαστρο;». http://news247.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-03-12. https://web.archive.org/web/20180312003637/http://news247.gr/eidiseis/gnomes/stamatis-zaxaros/giati-tosh-asxhmia-sto-wraiokastro.4260507.html. Ανακτήθηκε στις 13-09-2016. 
  3. ↑ «Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών - apostaseis.gr». www.apostaseis.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2018. 
  4. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10509 (σελ. 35 του pdf)
  5. ↑ Γεώργιος Κονταξόπουλος, Ψηφιοθήκη Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, "Τον θυμούνται όλοι όσοι υπήρξαν φοιτητές του"
  6. ↑ Μιχαηλίδης, Ιάκωβος Δ., Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου. Αφανείς γηγενείς μακεδονομάχοι (1903 – 1913). Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 2008. ISBN 978-960-12-1724-6. σ. 63.
  7. ↑ Στο Ωραιόκαστρο βρίσκεται μια από τις Παιδοπόλεις που ιδρύθηκαν από τη βασίλισσα Φρειδερίκη κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Σήμερα στα κτίρια της στεγάζονται παιδικοί δημοτικοί σταθμοί, τα ΚΔΑΠ του Δήμου, το ίδρυμα "Ελπίδα", το ίδρυμα "Άρσις" και το 1ο Νηπιαγωγείο Ωραιοκάστρου.
  8. ↑ Οι οικογένειες των προσφύγων ήρθαν από τη Μούζενα, την Τσιμερά, το Χατς, τον Άγιο Φωκά, την Κρώμνη, τα Σούρμενα, την Σίτσε, τα Λωρία, τα χωριά της Ματσούκας και αργότερα από το Σταυρίν, και από διάφορα μέρη της ευρύτερης περιοχής του Καυκάσου.
  9. ↑ Τσακαλίδης, Αδάμ Θεμ. (1998). Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ. Ωραιόκαστρο: Έκδοση του Δήμου Ωραιοκάστρου. σελ. 72-79. ISBN 960-86260-0-5. 
  10. ↑ Οι δεκατρείς χώροι φιλοξενίας προσφύγων στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, newsbeast.gr
  11. ↑ «Ωραιόκαστρο: Ρατσιστική επίθεση με ρόπαλα σε ανήλικους πρόσφυγες, flash.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2020. 
  12. ↑ Γονείς στο Ωραιόκαστρο διώχνουν τα προσφυγόπουλα από το σχολείο, tvxs, 13/9/2016
  13. ↑ 13.09.2016,Εφημερίδα των Συντακτών, Σύλλογος γονέων Ωραιοκάστρου κατά προσφυγόπουλων
  14. ↑ Σύντομο ἱστορικὸ τῆς ἱερᾶς εἰκόνος τῆς Πορταϊτίσσης, Ι.Μονή Ιβήρων
  15. ↑ Ενημέρωση Πολιτών, oraiokastro.gr
  16. ↑ 16,0 16,1 «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ωραιόκαστρο&oldid=10895072"