Μετάβαση στο περιεχόμενο

Άνταλμπερτ Στίφτερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Άνταλμπερτ Στίφτερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Adalbert Stifter (Γερμανικά)
Γέννηση23  Οκτωβρίου 1805[1][2][3]
Horní Planá[4][5][6]
Θάνατος28  Ιανουαρίου 1868[1][2][3]
Λιντς[7][8][6]
Αιτία θανάτουαπώλεια αίματος
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Τόπος ταφήςΛιντς
Κατοικίαd:Q31030144
Χώρα πολιτογράφησηςΑυστριακή Αυτοκρατορία
Κισλεϊθανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓερμανικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά[9][10]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βιέννης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας[11][12][13]
ζωγράφος[11][12]
ποιητής[12]
καθηγητής[11][14]
preservationist[12]
Αξιοσημείωτο έργοRock Crystal
Indian summer
Witiko
Περίοδος ακμής1830 - 1868[15]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του κοινοβουλίου της Φρανκφούρτης
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Άνταλμπερτ Στίφτερ (γερμανικά: Adalbert Stifter‎‎) (23 Οκτωβρίου 1805 - 28 Ιανουαρίου 1868) ήταν Αυστριακός συγγραφέας Βοημικής καταγωγής, ποιητής, ζωγράφος και εκπαιδευτικός. Είναι ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της περιόδου Μπίντερμαγιερ. Τα έργα του περιλαμβάνουν διηγήματα και νουβέλες καθώς και μεγαλύτερα μυθιστορήματα. [16]

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πατρικό σπίτι στη Βοημία

Ο Άνταλμπερτ Στίφτερ γεννήθηκε το 1805 στο Όμπερπλαν της Βοημίας (τώρα Χορνί Πλανά στην Τσεχία) και ήταν ο μεγαλύτερος γιος ενός πλούσιου υφαντουργού λινών. Ο πατέρας του πέθανε το 1817 σε ατύχημα, έτσι ο μελλοντικός συγγραφέας, ως μεγαλύτερος γιος, εργάστηκε στο αγρόκτημα του παππού του από την παιδική ηλικία για να θρέψει την οικογένεια. Το 1818, τον έστειλαν σε ένα λατινικό σχολείο αβαείου, το Γυμνάσιο των Βενεδικτίνων. Στο παραδοσιακό εκπαιδευτικό περιβάλλον του ιδρύματος διδάχτηκε τη χριστιανική πίστη, με βάση τις ιδέες της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού των Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς, Κρίστιαν Βολφ και Ιμμάνουελ Καντ. Στη συνέχεια, εγγράφηκε στο πανεπιστήμιο της Βιέννης το 1826 για να σπουδάσει νομικά αλλά σύντομα στράφηκε στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Χρηματοδοτούσε τις σπουδές του με ιδιαίτερα μαθήματα ως οικοδιδάσκαλος. Οι πρώτες του ποιητικές απόπειρες, εμπνευσμένες από τα έργα των Γκαίτε, Χέρντερ και Ζαν Πωλ, χρονολογούνται από αυτή την εποχή. [17]

Το 1828 ερωτεύτηκε την κόρη ενός πλούσιου εμπόρου Φάνι Γκρέιπλ, αλλά εκείνη δεν ανταποκρίθηκε στα παθιασμένα γράμματά του. Την απογοήτευσή του προσπάθησε να καταστείλει με αλκοόλ. Η δυστυχισμένη σχέση με τη Φάνι επιδείνωσε επίσης τις επιδόσεις του στο πανεπιστήμιο, έτσι ώστε το 1830 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές του χωρίς πτυχίο.

Το 1829-1830, έγραψε το πρώτο του (ημιτελές) πεζογραφικό έργο, Ιούλιος. Το 1832-1833 προσπάθησε ανεπιτυχώς να πάρει θέση καθηγητή. Τον Φεβρουάριο του 1833, η Φάνι διέκοψε οριστικά τη σχέση τους. Λίγο αργότερα, ο Στίφτερ συνάντησε την Αμαλία Μοχάουπτ και παντρεύτηκαν το 1837. Με αυτόν τον γάμο ήθελε να βάλει τάξη στη ζωή του, αλλά με τη σπάταλη Αμαλία δεν τα κατάφερε. Το 1837 και το 1840, αναγκάστηκε να υποθηκεύσει την περιουσία του.

Το 1839 και 1840 ζωγράφισε τους πιο γνωστούς πίνακές του κερδίζοντας κάποια χρήματα από την πώλησή τους και δημοσίευσε σε περιοδικό της Βιέννης τον Κόνδορα, που είχε κάποια επιτυχία και εγκαινίασε μια σταθερή συγγραφική καριέρα. Το 1841, δημοσίευσε τη συλλογή Αγριολούλουδα. Από το 1841, μετά από ανεπιτυχείς προσπάθειες να βρει μόνιμη θέση ως κρατικός αξιωματούχος, έγινε οικοδιδάσκαλος αριστοκρατών της Βιέννης. Ανάμεσα στους μαθητές του ήταν η πριγκίπισσα Μαρία Άννα φον Σβάρζενμπεργκ και ο γιος του Αυστριακού πολιτικού Κλέμενς φον Μέτερνιχ, Ρίχαρντ φον Μέτερνιχ. Το 1842 δημοσίευσε τη νουβέλα Αβδίας, η οποία του έφερε λογοτεχνική φήμη και οικονομική ανεξαρτησία. Μέχρι το 1845 εκδόθηκαν οι νουβέλες Μπριγκίτε, Το μονοπάτι στο δάσος και Ο άκληρος.[18]

Την ταραγμένη χρονιά του 1848, ο Στίφτερ υποστήριξε τα επαναστατικά κινήματα επιδεικνύοντας ισχυρές φιλελεύθερες πεποιθήσεις, υπέγραψε μια αναφορά για την ελευθερία του Τύπου και κατά της λογοκρισίας και μάλιστα εξελέγη εκλέκτορας στην Εθνοσυνέλευση της πόλης της Φρανγκφούρτης. Ο ακρογωνιαίος λίθος της φιλοσοφίας του ήταν η εκπαίδευση: προσωπική και πολιτιστική ωρίμανση μέσω της εκπαίδευσης.

Το 1849 έφυγε από τη Βιέννη και εγκαταστάθηκε στο Λιντς. Διατηρούσε φιλικές σχέσεις και αλληλογραφούσε με τους διάσημους λογοτέχνες της εποχής Φραντς Γκριλπάρτσερ και Νικολάους Λέναου.

Το 1850, διορίστηκε Σύμβουλος Εκπαίδευσης και επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων για την Άνω Αυστρία. Έπαιξε βασικό ρόλο στη δημιουργία του Συνδέσμου Τέχνης της Άνω Αυστρίας και στην ίδρυση της Κρατικής Πινακοθήκης της Άνω Αυστρίας το 1853, ως επιμελητής της και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής για την Έρευνα και τη Διατήρηση Αρχιτεκτονικών Μνημείων.

Τα τελευταία χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μνημείο του Άνταλμπερτ Στίφτερ στο Χορνί Πλανά

Στον γάμο του φαίνεται ότι το ζευγάρι απασχολούσε η έλλειψη παιδιών. Υιοθέτησαν την ανιψιά της συζύγου του, αλλά το κορίτσι δεν ταίριαζε με την οικογένεια και συχνά έφευγε από το σπίτι. Τον χειμώνα του 1859 τελικά εξαφανίστηκε, για να βρεθεί πνιγμένη στον Δούναβη τέσσερις εβδομάδες αργότερα. Το αν ήταν ατύχημα ή η θετή κόρη αυτοκτόνησε παραμένει ασαφές αλλά ήταν ένα σοβαρό πλήγμα.

Από τότε η υγεία του συγγραφέα άρχισε να επιδεινώνεται. Ως αποτέλεσμα, το λογοτεχνικό του έργο επιβραδύνθηκε, προς δυσαρέσκεια του εκδότη του - η συγγραφή του ιστορικού μυθιστορήματος Βίτικο κράτησε πολλά χρόνια. Χάρη σε παρέμβαση φίλων, του απονεμήθηκε σύνταξη. Το 1867 η κίρρωση του ήπατος από την οποία υπέφερε άρχισε να επιδεινώνεται. Τη νύχτα της 25ης Ιανουαρίου 1868, ο Στίφτερ έκοψε το λαιμό του με ένα ξυράφι που όταν τον βρήκαν κρατούσε στα χέρια του. Πέθανε τρεις μέρες αργότερα. Το πιστοποιητικό θανάτου παρέλειψε με διακριτικότητα οποιαδήποτε αναφορά για αυτοκτονία. Ο συγγραφέας κηδεύτηκε στο νεκροταφείο της Αγίας Βαρβάρας στο Λιντς.[19]

Λογοτεχνικό έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έργο του Στίφτερ χαρακτηρίζεται από την αναζήτηση της ομορφιάς. Οι χαρακτήρες του προσπαθούν να είναι ηθικοί και κινούνται σε υπέροχα τοπία που περιγράφονται αναλυτικά. Το κακό, η σκληρότητα και τα βάσανα σπάνια εμφανίζονται στα γραπτά του, αν και όπως σημείωσε ο Τόμας Μαν «πίσω από την ήσυχη ακρίβεια των περιγραφών του για τη Φύση κρύβεται κάτι καταστροφικό, παθολογικό». Το όραμά του για έναν ήσυχο, ιδανικό κόσμο αντικατοπτρίζει στη λογοτεχνία την ατμόσφαιρα της εποχής Μπίντερμαγιερ και ήταν περιζήτητος και πολυδιαβασμένος συγγραφέας της εποχής. Οι επικριτές του θεωρούν ότι οι επικά πλατιές απεικονίσεις της φύσης επιβραδύνουν τη δράση των ιστοριών του, ότι εξιδανικεύει τον αγροτικό κόσμο και είναι μονοδιάστατος σε σύγκριση με τους πιο διάσημους Ρεαλιστές συγχρόνους του.[20]

Η πλειονότητα των έργων του είναι νουβέλες ή μικρά διηγήματα, πολλά από τα οποία εκδόθηκαν σε πολλαπλές εκδοχές. Τα κυριότερα έργα του είναι το μυθιστόρημα μαθητείαςΤο τέλος του καλοκαιριού και το ιστορικό μυθιστόρημα Βίτικο στο οποίο χρησιμοποιεί τη μεσαιωνική ιστορία της Βοημίας ως σύμβολο του ανθρώπινου αγώνα για μια δίκαιη και ειρηνική τάξη.

Μεταθανάτια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έργο του Στίφτερ εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από μεταγενέστερους συγγραφείς όπως οι Ούγκο φον Χόφμανσταλ, Τόμας Μαν και Πέτερ Χάντκε. Στους θαυμαστές του συγκαταλέγεται και ο Φρίντριχ Νίτσε ο οποίος κατέταξε Το τέλος του καλοκαιριού ανάμεσα στα τέσσερα σπουδαιότερα βιβλία γερμανικής λογοτεχνίας. Τα έργα του έχουν διασκευαστεί για την οθόνη αρκετές φορές. Το 2008, ο Ελβετός σκηνοθέτης Χάινερ Γκέμπελς ανέβασε το θεατρικό έργο Stifters Dinge στην Αβινιόν. Το 1947 ο συγγραφέας απεικονίστηκε σε αυστριακό γραμματόσημο.[21]

Πίνακες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Τα ερείπια του Βίτινγκχαουζεν, 1833
    Τα ερείπια του Βίτινγκχαουζεν, 1833
  • Φεγγαρόφωτο με συννεφιασμένο ουρανό, 1850
    Φεγγαρόφωτο με συννεφιασμένο ουρανό, 1850
  • Στην κοιλάδα Γκόσαου, 1834
    Στην κοιλάδα Γκόσαου, 1834

Επιλογή έργων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αγριολούλουδα (Feldblumen, 1841)
  • Αβδίας (Abdias, 1842) ελλ. μτφ. Ρωξάνη Κωτσιφού, εκδ. Κριτική, 1988 [22]
  • Απ’ τον βαυαρικό δρυμό, ελλ. μτφ. Ρωξάνη Κωτσιφού, εκδ. Κριτική, 1988
  • Μπριγκίτα (Brigitta, 1843) ελλ. μτφ. Γιώργος Δεπάστας, εκδ. Πορεία, [23]
  • Ο Κόνδωρ ( Der Condor, 1844)
  • Ο άκληρος (Der Hagestolz, 1845) ελλ. μετ. Γιώργος Δεπάστας, εκδ. Πορεία, 1999 [24]
  • Το μονοπάτι στο δάσος (Der Waldsteig, 1845)
  • Σπουδές (Studien, 6 τόμοι 1844-1850)
  • Το τέλος του καλοκαιριού (Der Nachsommer, 1857)
  • Βίτικο (Vitiko,1867)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 119255701. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Adalbert Stifter». (Ολλανδικά) RKDartists. 75248.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990009997. Ανακτήθηκε στις 23  Νοεμβρίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 Ferdinand Krackowizer, Franz Berger: «Biographisches Lexikon des Landes Österreich ob der Enns». (Γερμανικά) Biographisches Lexikon des Landes Österreich ob der Enns. d:Q2514835. Πάσσαου, Λιντς. 1931. σελ. 325-328.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  8. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  9. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119255701. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  10. ↑ CONOR.SI. 12255587.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118618156. Ανακτήθηκε στις 28  Ιανουαρίου 2018.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/24008. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  13. ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  14. ↑ Franz Mayröcker: «Von den Stillen im Lande» (Γερμανικά) Βιέννη. 1968. σελ. 115-116.
  15. ↑ 15,0 15,1 (Ολλανδικά) RKDartists. 75248. Ανακτήθηκε στις 6  Σεπτεμβρίου 2022.
  16. ↑ . «stifterhaus.at/adalbert-stifter/biografie». 
  17. ↑ . «deutsche-biographie.de/stifter adalbert». 
  18. ↑ . «britannica.com/biography/Adalbert-Stifter». 
  19. ↑ . «zeno.org/Literatur/M/Stifter,Adalbert/Biographie». 
  20. ↑ . «geschichtewiki.wien.gv.at/Adalbert_Stifter». 
  21. ↑ . «imdb.com/Adalbert Stifter(1805-1868)Writer». 
  22. ↑ . «politeianet.gr/books/stifter-adalbert-kritiki-i-foberi-tropi-ton-pragmaton-duo-noubeles». 
  23. ↑ . «protoporia.gr/stifter-antalmpert-mprigkita». 
  24. ↑ . «politeianet.gr/books/stifter-adalbert-poreia-o-akliros». 

<nowiki>{{Portal bar|Βιογραφίες|Ιστορία|Λογοτεχνία|Γερμανία {{authority control

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άνταλμπερτ_Στίφτερ&oldid=10962235"