Αψύχου δίκη

Οι Αψύχων δίκες ή δίκες αψύχων αποτελούσαν ειδικό νομικό έθιμο στην αρχαία Αθήνα που αναφέρει ο Δημοσθένης κ.ά., κατά την οποία προσκομίζονταν σε δίκη στο Πρυτανείο άψυχα αντικείμενα από τα οποία είχαν προκληθεί φόνος πολίτη είτε τυχαία, είτε από δράστη που είχε εξαφανισθεί.

Ειδικότερα περί του εθίμου αυτού λέει ο Δημοσθένης: «Εάν λίθος ή ξύλον ή σίδηρος ή τι τοιούτο εμπεσόν πατάξη, και τον μεν βαλλόντα αγνοή τις, αυτό δε ειδή, και έχει το τον φόνον ειργασμένον, τούτο εδικάζετο επί του πρυτανείου».

Κατά την παράδοση το έθιμο αυτό ξεκίνησε ως εξής: Επειδή απαγορεύονταν με ποινή θανάτου η σφαγή βοδιών στην Αττική, προκειμένου να προστατεύεται η κτηνοτροφία, τα βόδια που προορίζονταν για θυσίες προς τον Δία τους φόνευαν με πέλεκυ. Ο σφαγέας στη συνέχεια τρεπόταν σε φυγή και εξαφανιζόταν εγκαταλείποντας τον πέλεκυ. Έτσι κατά το νομικό αυτό έθιμο, προκειμένου να τηρείται και ο νόμος, δικαζόταν και καταδικαζόταν ο πέλεκυς.