Μετάβαση στο περιεχόμενο

Δυσφορία φύλου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Δυσφορία φύλου (γνωστή παλαιότερα ως διαταραχή ταυτότητας φύλου[1]) ονομάζεται το αρνητικό συναίσθημα (άγχος, δυστυχία, κτλ.) που βιώνει ένας άνθρωπος λόγω της αναντιστοιχίας μεταξύ του βιολογικού φύλου με το οποίο γεννήθηκε και της ταυτότητας φύλου που βιώνει.[1][2][3] Άνθρωποι με δυσφορία φύλου συχνά επιθυμούν να ζήσουν ως μέλη του αντίθετου φύλου και συχνά συμπεριφέρονται στερεοτυπικά ως το φύλο με το οποίο ταυτίζονται ή/και υποβάλλονται σε ιατρικές διαδικασίες για να είναι πιο σωματικά όμοιοι με αυτό.[4][5] Η δυσφορία φύλου δεν πρέπει να συγχέεται ούτε να ταυτίζεται με την ομοφυλοφιλία.[1]

Ορολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τρανς: «Όρος-ομπρέλα» για άτομα των οποίων η ταυτότητα φύλου διαφέρει από το βιολογικό τους φύλο.[6] Στα ελληνικά αποκαλούνται μερικές φορές διεμφυλικοί.[7]

Ταυτότητα φύλου: Η εσωτερική αίσθηση ενός ατόμου για το φύλο του, είτε αυτό είναι αρσενικό, θηλυκό, ή κανένα από τα δύο.[8]

Βιολογικό φύλο: Το φύλο όπως αυτό ορίζεται με βάση τα σεξουαλικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου κατά την γέννα. Αναφέρεται επίσης ως γενετήσιο φύλο ή φύλο που αποδόθηκε κατά την γέννα.[6][7]

Φυλομετάβαση: Το σύνολο των διαδικασιών με τις οποίες ένα τρανς άτομο αλλάζει τον τρόπο που ζει και παρουσιάζεται ώστε αυτός να συμβαδίζει με την ταυτότητα φύλου που βιώνει. Συχνά περιλαμβάνει ιατρικές διαδικασίες που αλλάζουν τα σωματικά του χαρακτηριστικά σε αυτά του επιθυμητού του φύλου.[6][7][9]

Επιδημιολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διαφορετικές μελέτες έχουν καταλήξει σε διαφορετικά συμπεράσματα σχετικά με τον επιπολασμό της δυσφορίας φύλου. Το DSM-5 αναφέρει επιπολασμό από 0,005% έως 0,014% για τα άτομα στα οποία έχει αποδοθεί αρσενικό φύλο κατά τη γέννηση (5-14 ανά 100.000) και 0,002% έως 0,003% για τα άτομα που έχει αποδοθεί θηλυκό φύλο (2-3 ανά 100.000).[10] Το DSM-5 αναφέρει ότι αυτοί οι αριθμοί είναι πιθανώς υποεκτιμήσεις, βασιζόμενοι στον αριθμό των παραπομπών σε ειδικές κλινικές.[10] Δεν παραπέμπονται όλοι οι ενήλικες που αναζητούν ιατρική φυλομετάβαση σε ειδικές κλινικές.[10]

Σύμφωνα με το Black's Medical Dictionary, η δυσφορία φύλου «εμφανίζεται σε μία στις 30.000 γεννήσεις αρσενικών και μία στις 100.000 γεννήσεις θηλυκών».[11] Μελέτες σε ευρωπαϊκές χώρες στις αρχές της δεκαετίας του 2000 διαπίστωσαν ότι περίπου 1 στους 12.000 γενετήσιους άντρες ενήλικες (8 ανά 100.000) και 1 στις 30.000 (3 ανά 100.000) γενετήσιες γυναίκες αναζητούν χειρουργική επέμβαση επιβεβαίωσης του φύλου.[12] Μελέτες περί της ορμονικής θεραπείας ή νομικής αλλαγής ονόματος βρίσκουν υψηλότερο επιπολασμό από την χειρουργική επέμβαση. Για παράδειγμα, μια σουηδική μελέτη του 2010 διαπίστωσε ότι 1 στους 7.750 (13 ανά 100.000) ενήλικες γενετήσιους άντρες και 1 στις 13.120 (8 ανά 100 χιλιάδες) ενήλικες γενετήσιες γυναίκες ζήτησαν νομική αλλαγή ονόματος σε όνομα του αντίθετου φύλου.[12]

Μελέτες που μετρούν τον επιπολασμό μέσω του αυτοπροσδιορισμού ως τρανς βρίσκουν ακόμη μεγαλύτερη επικράτηση μίας ταυτότητας φύλου διαφορετική από το φύλο που αποδόθηκε στη γέννηση (αν και ορισμένοι από αυτούς που ταυτίζονται ως τρανς ή μη συμμορφούμενοι με το φύλο μπορεί να μην βιώνουν κλινικά σημαντική δυσφορία και επομένως να μην έχουν δυσφορία φύλου). Μια μελέτη στη Νέα Ζηλανδία διαπίστωσε ότι 1 στα 3.630 γενετήσια αρσενικά (13 ανά 100.000) και 1 στα 22.714 (4 ανά 100.000) γενετήσια θηλυκά έχουν αλλάξει τους νόμιμους δείκτες φύλου τους.[12] Μια έρευνα σε ενήλικες της Μασαχουσέτης διαπίστωσε ότι το 0,5% (500 ανά 100.000) ταυτίζεται ως τρανς.[12][13] Μια εθνική έρευνα στη Νέα Ζηλανδία σε 8.500 τυχαία επιλεγμένους μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από 91 τυχαία επιλεγμένα λύκεια διαπίστωσε ότι το 1,2% (1.200 ανά 100.000) των μαθητών απάντησαν «ναι» στην ερώτηση «Πιστεύετε ότι είστε τρανς;».[14] Εκτός κλινικού περιβάλλοντος, η σταθερότητα των διεμφυλικών ή μη δυαδικών ταυτοτήτων είναι άγνωστη.[12]

Η έρευνα υποδεικνύει ότι μεταξύ των ατόμων που υπόκεινται φυλομετάβαση στην ενήλικη ζωή υφίσταται έως και τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να ήταν αρσενικά κατά τη γέννηση. Ωστόσο, μεταξύ των ατόμων που μεταβαίνουν στην παιδική ηλικία, η αναλογία φύλων είναι πιο κοντά στο ένα με ένα.[15] Ο επιπολασμός της δυσφορίας του φύλου στα παιδιά παραμένει αβέβαιος λόγω της έλλειψης επίσημων μελετών επιπολασμού.[16] Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση του 2022 ανέφερε ότι περίπου το 36% των εφήβων που αξιολογήθηκαν σε εξειδικευμένες κλινικές φύλου ήταν γενετήσια αρσενικά και το 63% ήταν γενετήσια θηλυκά. Μια μελέτη που επισημάνθηκε στην ανασκόπηση δεν βρήκε σημαντική αλλαγή σε αυτές τις αναλογίες από το 2014 έως το 2016.[17] Ωστόσο, όταν συγκρίνονται πιο πρόσφατα δεδομένα με προηγούμενες μελέτες, υπήρξε μια μετατόπιση που ευνοούσε τις γενετήσιες γυναίκες (αναλογία 1:3) σε αντίθεση με σχεδόν ίσες αναλογίες σε προηγούμενες μελέτες (αναλογίες 0,8–0,9:1).[18]

Σημάδια και Συμπτώματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα παιδιά, τα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:

  • Συνεχώς αναφέρουν πως ταυτίζονται με το αντίθετο φύλο (από αυτό που τους αποδόθηκε στην γέννα)
  • Ισχυρή επιθυμία για φίλους από το φύλο με το οποίο ταυτίζονται
  • Απόρριψη ρούχων και παιχνιδιών τα οποία σχετίζονται κυρίως με το γενετήσιο τους φύλο
  • Άρνηση ούρησης με τον τρόπο που ουρούν τα αγόρια ή κορίτσια (όρθιοι ή καθιστοί)
  • Έκφραση επιθυμίας να αποχωριστούν τα γεννητικά τους όργανα
  • Εκτίμηση ότι μεγαλώνοντας θα καταλήξουν στο φύλο στο οποίο ταυτίζονται
  • Έκφραση αηδίας για τις αλλαγές στο σώμα τους κατά την περίοδο της εφηβείας.[1]

Επιπλέον, τα συμπτώματα από την δυσφορία φύλου στα παιδιά μπορεί να είναι κοινωνική απομόνωση, άγχος και κατάθλιψη.[19] Τα παιδιά με δυσφορία φύλου είναι πιο πιθανόν να τύχουν θύματα παρενόχλησης στο σχολείο ή σε δημόσια ιδρύματα φροντίδας παιδιών.[20]

Σε έφηβους και ενήλικες, τα συμπτώματα είναι:

  • Αυξημένη δυσφορία και άγχος για το φύλο τους και από τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα σεξουαλικά χαρακτηριστικά
  • Έντονη επιθυμία να απαλλαγούν από τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα σεξουαλικά χαρακτηριστικά (ή να εμποδίσουν την ανάπτυξη αναμενόμενων δευτερογενών χαρακτηριστικών)
  • Έντονη επιθυμία για απόκτηση πρωτευόντων και δευτερευόντων χαρακτηριστικών του αντίθετου φύλου
  • Έντονη επιθυμία να είναι το αντίθετο φύλο (ή κάποιο εναλλακτικό)
  • Έντονη επιθυμία να τυγχάνουν μεταχείριση από την κοινωνία ως μέλη του αντίθετου (ή εναλλακτικού) φύλου
  • Έντονη πεποίθηση πως τα αισθήματα και οι αντιδράσεις τους ταυτίζονται με το αντίθετο (ή κάποιο εναλλακτικό) φύλο.[21]

Οι ενήλικες με δυσφορία έχουν αυξημένο κίνδυνο για απομόνωση, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση και τάσεις αυτοκτονίας.[19] Μια έρευνα στις ΗΠΑ με 6,450 συμμετέχοντες έδειξε πως το 41% είχαν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν, αρκετά ψηλότερο από το 1,6% του εθνικού μέσου όρου. Βρέθηκε επίσης πως οι απόπειρες αυτοκτονίας ήταν πολύ λιγότερες ανάμεσα στους ανθρώπους που είχαν ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς.[22][23] Ορισμένες έρευνες υποδεικνύουν πως τα άτομα με δυσφορία φύλου υποφέρουν ψυχικά κατά μεγάλο βαθμό επειδή στιγματίζονται και θυματοποιούνται, υπονοώντας πως αν η κοινωνία ήταν πιο ανεκτική απέναντι τους, η ψυχική τους υγεία θα ήταν βελτιωμένη.[24]

Διάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

DSM-5

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το DSM-5 της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας επιτρέπει τη διάγνωση της δυσφορίας φύλου σε εφήβους ή ενήλικες εφόσον πληρούνται δύο ή περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια για τουλάχιστον έξι μήνες:[25]

  • Σημαντική ασυμφωνία μεταξύ του βιωμένου ή εκφραζόμενου φύλου και των σεξουαλικών χαρακτηριστικών
  • Έντονη επιθυμία να απαλλαχθεί κανείς από τα σεξουαλικά του χαρακτηριστικά λόγω ασυμφωνίας με το βιωμένο ή εκφραζόμενο φύλο του
  • Έντονη επιθυμία για τα σεξουαλικά χαρακτηριστικά ενός φύλου διαφορετικού από το φύλο που του έχει αποδοθεί
  • Έντονη επιθυμία να είναι κανείς άλλου φύλου από το φύλο που του έχει αποδοθεί
  • Έντονη επιθυμία να αντιμετωπίζεται κανείς ως φύλο διαφορετικό από το φύλο που του έχει αποδοθεί
  • Ισχυρή πεποίθηση ότι κανείς έχει τις τυπικές αντιδράσεις και συναισθήματα ενός φύλου διαφορετικό από το φύλο που του έχει αποδοθεί

Επιπλέον, η κατάσταση πρέπει να σχετίζεται με κλινικά σημαντική δυστυχία ή βλάβη.[25]

ICD 11

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Διεθνής Ταξινόμηση Νοσημάτων (ICD-11) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας απαριθμεί τρεις καταστάσεις που σχετίζονται με την ταυτότητα φύλου:[26]

  • Ασυμφωνία φύλου της εφηβείας και ενηλικίωσης (HA60)
  • Ασυμφωνία φύλου της παιδικής ηλικίας (ΗΑ61)
  • Ασυμφωνία φύλου, απροσδιόριστη (ΗΑ6Z)

Ασυμφωνία φύλου ορίζεται ως «μια αξιοσημείωτη και επίμονη ασυμφωνία μεταξύ του βιωμένου φύλου ενός ατόμου και του φύλου που του έχει αποδοθεί», χωρίς απαίτηση για σημαντική δυστυχία ή βλάβη.[26]

Αιτίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι συγκεκριμένες αιτίες της δυσφορίας φύλου παραμένουν άγνωστες, και δεν υπάρχουν θεραπείες που αντιμετωπίζουν την αιτιολογία ή την παθογένεια της δυσφορίας του φύλου.[27] Στοιχεία από μελέτες διδύμων υποδηλώνουν ότι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της.[28][29] Η ταυτότητα φύλου θεωρείται ότι αντικατοπτρίζει πιθανώς μια περίπλοκη αλληλεπίδραση βιολογικών, περιβαλλοντικών και πολιτισμικών παραγόντων.[30] Η νευροβιολογική βάση της δυσφορίας φύλου έχει προταθεί ως τον «διακριτό όγκο της φαιάς ουσίας και τις διαφορές ενεργοποίησης και συνδεσιμότητας του εγκεφάλου» σε άτομα με δυσφορία φύλου σε σύγκριση με ομάδες ελέγχου. Αυτό «οδηγεί στην έννοια του φύλου του εγκεφάλου».[31]

Αντιμετώπιση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φροντίδα που αποσκοπεί να αλλάξει την ταυτότητα ή την έκφραση φύλου του ατόμου έχει αποδοκιμαστεί από ιατρικούς και ψυχολογικούς οργανισμούς ως μη-επιστημονική και επιβλαβής για την ψυχική υγεία του ατόμου.[32][33][34] Ως εκ τούτου, ο στόχος της αντιμετώπισης της δυσφορίας φύλου δεν είναι να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει κάποιος τον εαυτό του, αλλά να αντιμετωπίσει το άγχος που προκύπτει και τις αιτίες που το προκαλούνε.

Θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει υποστήριξη της έκφρασης φύλου του ατόμου ή ιατρικές μεθόδους επιβεβαίωσης της ταυτότητας φύλου, όπως ορμονική φροντίδα ή χειρουργική επέμβαση, και συχνά συνοδεύεται από παράλληλη ψυχοθεραπεία.[35] Η αντιμετώπιση καθορίζεται από την ηλικία του ανθρώπου με δυσφορία φύλου.[36]

Βιολογικές προσεγγίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στόχος βιολογικών προσεγγίσεων καταπολέμησης της δυσφορίας φύλου, όπως η επιβεβαίωση φύλου μέσω ορμονών ή χειρουργικής επέμβασης, είναι να μειώσουν την σύγκρουση ανάμεσα στην ταυτότητα φύλου και το βιολογικό φύλο του ατόμου, ώστε αυτό να αισθάνεται ικανοποίηση με το σώμα του.[36]

Για παιδιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα παιδιά που φτάνουν την εφηβεία και εκδηλώνουν έμμονα συμπτώματα δυσφορίας φύλου έχουν σε ορισμένες περιπτώσεις δυνατότητα να προβούν σε ορμονοθεραπεία με λήψη εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών. Προκαλείται έτσι αναστολή έκλυσης ορμονών που εκκινούν την εμφάνιση των χαρακτηριστικών του φύλου κατά την εφηβεία. Η αναστολή της εφηβείας σκοπό έχει να βοηθήσει το παιδί να πλησιάσει σε μια ηλικία που μπορεί να πάρει μια ενημερωμένη απόφαση για το αν θα προχωρήσει σε χειρουργική ή ορμονική επιβεβαίωση φύλου.[37] Η αναστολή εφηβείας είναι πλήρως αναστρέψιμη.[36]

Η ηλικία έναρξης θεραπείας αποτελεί σημείο τριβής στις Δυτικές κοινωνίες. Η δυσκολία χάραξης πολιτικής έγκειται στην αδυναμία να επιβεβαιωθεί η ενημερωμένη συγκατάθεση από τους έφηβους καθώς και το ενδεχόμενο να μεταβληθεί η ταυτότητα που βιώνουν με την πορεία του χρόνου. Πάντως, έρευνες στην Ολλανδία, όπου η ηλικία έναρξης της φυλομετάβασης είναι στα 16 χρόνια,[38] έδειξαν πως αν γίνει προσεκτική επιλογή των ατόμων με δυσφορία φύλου, τα αποτελέσματα ικανοποίησης είναι αρκετά ψηλά στην ενήλικη ζωή.[39]

Ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ενήλικοι μπορούν να επιλέξουν ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου (διαφορετική από την ορμονοθεραπεία για τα παιδιά, δηλαδή την αναστολή εφηβείας), πρακτική που έχει στόχο την αλλαγή των δευτερεύοντων σεξουαλικών χαρακτηριστικών του ατόμου. Η ορμονοθεραπεία ενηλίκων γίνεται κυρίως με την χορήγηση τεστοστερόνης (αρρενοποίηση) ή οιστρογόνων (θηλυκοποίηση).

Με την τεστοστερόνη, το άτομο αποκτά περισσότερες τρίχες στο σώμα και το πρόσωπο, περισσότερους μυς, η περίοδος σταματά, και η φωνή γίνεται πιο αρρενωπή. Με τα οιστρογόνα, χάνεται μυϊκή μάζα, το πέος μειώνεται σε μέγεθος, και το στήθος αυξάνεται σε όγκο, ωστόσο η φωνή δεν μεταβάλλεται. Για αλλαγή της φωνής απαιτείται χειρουργική επέμβαση, συνηθέστερη είναι η κρικοθυρεοειδική συμπλησίαση.[40]

Οι περισσότερες έρευνες υποδεικνύουν πως η θεραπεία έχει θετική επίδραση στην ψυχική υγεία και μπορεί να μειώσει την δυσφορία φύλου.[41][42] Κύριοι παράγοντες που περιορίζουν αυτές τις έρευνες είναι η πιθανή αμεροληψία, η συμβολή άσχετων παραγόντων στα αποτελέσματα (π.χ. κοινωνικοοικονομικό στάτους), και οι δυσκολίες στην εύρεση επαρκούς αριθμού δειγμάτων.[43][44]

Εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άλλη κοινή μέθοδος φυλομετάβασης για ενήλικες είναι η εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου, που αφορά κυρίως τα γενετικά όργανα. Για τους τρανς άντρες, μπορεί να συμπεριλάβει αφαίρεση μαζικών αδένων, υστερεκτομή, σαλπιγκο-ωοθηκεκτομή, φαλλοπλαστική και οσχεοπλαστική. Για τις γυναίκες μπορεί να συμπεριλάβει πρόσθεση στήθους, χειρουργική θηλυκοποίηση προσώπου, αφαίρεση πέους και όρχεων, αιδιοπλαστική, κολποπλαστική και κλειτοριδοπλαστική.[36]

Η παρούσα βιβλιογραφία υποδεικνύει πως η εγχείρηση έχει θετικά αποτελέσματα στην ψυχική υγεία όσων πάσχουν από δυσφορία φύλου και οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα σωματικής ικανοποίησης.[45][46] Η δυσαρέσκεια που παρατηρείται σε έρευνες είναι επίσης χαμηλή, γύρω στο 1%.[47][48] Οι περιορισμοί αυτής της έρευνας είναι παρόμοιοι με εκείνους της ορμονοθεραπείας που ήδη αναφέρθηκαν, περιλαμβάνοντας ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό τα ποσοστά εγκατάλειψης.[44]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «What Is Gender Dysphoria?» (στα αγγλικά). WebMD. https://www.webmd.com/mental-health/gender-dysphoria#1. Ανακτήθηκε στις 2017-10-05. 
  2. ↑ «Gender Identity Disorder - Symptoms, Diagnosis, Treatment of Gender Identity Disorder - NY Times Health Information». www.nytimes.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2017. 
  3. ↑ «What Is Gender Dysphoria?». www.psychiatry.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2017. 
  4. ↑ «Gender Dysphoria | Psychology Today». www.psychologytoday.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2017. 
  5. ↑ «What is gender affirmation?». The University of Sydney (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2025. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Glossary of Transgender Terms». John Hopkins Medicine (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2025. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Ορολογίες». Colour Youth. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2025. 
  8. ↑ «Definition of GENDER IDENTITY». Marriam-Webster Dictionary (στα Αγγλικά). 4 Μαρτίου 2025. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2025. 
  9. ↑ «Definition of GENDER TRANSITION». Marriam-Webster Dictionary (στα Αγγλικά). 7 Μαρτίου 2025. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2025. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5. American Psychiatric Association. 2013. ISBN 978-0-89042-554-1. 
  11. ↑ Marcovitch, Harvey (24 Αυγούστου 2017). «Gender Identity Disorders». Black’s Medical Dictionary. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-4729-4306-4. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Zucker, Kenneth J. (2017-08-25). «Epidemiology of gender dysphoria and transgender identity» (στα αγγλικά). Sexual Health 14 (5): 404–411. doi:10.1071/SH17067. ISSN 1449-8987. https://www.publish.csiro.au/sh/SH17067. 
  13. ↑ Conron, Kerith J.; Scott, Gunner; Stowell, Grace Sterling; Landers, Stewart J. (2012-01). «Transgender Health in Massachusetts: Results From a Household Probability Sample of Adults» (στα αγγλικά). American Journal of Public Health 102 (1): 118–122. doi:10.2105/AJPH.2011.300315. ISSN 0090-0036. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3490554. 
  14. ↑ Clark, Terryann C.; Lucassen, Mathijs F. G.; Bullen, Pat; Denny, Simon J.; Fleming, Theresa M.; Robinson, Elizabeth M.; Rossen, Fiona V. (2014-07-01). «The Health and Well-Being of Transgender High School Students: Results From the New Zealand Adolescent Health Survey (Youth'12)» (στα English). Journal of Adolescent Health 55 (1): 93–99. doi:10.1016/j.jadohealth.2013.11.008. ISSN 1054-139X. PMID 24438852. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1054139X13007532. 
  15. ↑ Landén, M.; Wålinder, J.; Lundström, B. (1996). «Prevalence, incidence and sex ratio of transsexualism» (στα αγγλικά). Acta Psychiatrica Scandinavica 93 (4): 221–223. doi:10.1111/j.1600-0447.1996.tb10638.x. ISSN 1600-0447. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1600-0447.1996.tb10638.x. 
  16. ↑ Ristori, Jiska; Steensma, Thomas D. (2016-01-02). «Gender dysphoria in childhood». International Review of Psychiatry 28 (1): 13–20. doi:10.3109/09540261.2015.1115754. ISSN 0954-0261. PMID 26754056. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.3109/09540261.2015.1115754. 
  17. ↑ Chiniara, Lyne N.; Bonifacio, Herbert J.; Palmert, Mark R. (2018-06-19). «Characteristics of Adolescents Referred to a Gender Clinic: Are Youth Seen Now Different from Those in Initial Reports?». Hormone Research in Paediatrics 89 (6): 434–441. doi:10.1159/000489608. ISSN 1663-2818. https://karger.com/hrp/article-abstract/89/6/434/162758/Characteristics-of-Adolescents-Referred-to-a?redirectedFrom=fulltext. 
  18. ↑ Thompson, Lucy; Sarovic, Darko; Wilson, Philip; Sämfjord, Angela; Gillberg, Christopher (2022-03-09). «A PRISMA systematic review of adolescent gender dysphoria literature: 1) Epidemiology» (στα αγγλικά). PLOS Global Public Health 2 (3): e0000245. doi:10.1371/journal.pgph.0000245. ISSN 2767-3375. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10021877. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Davidson, Michelle R. (2012). A Nurse's Guide to Women's Mental Health. Springer Publishing Company. σελ. 114. ISBN 0826171133. 
  20. ↑ Ansara, Y. Gavriel; Hegarty, Peter (2012). «Cisgenderism in psychology: pathologising and misgendering children from 1999 to 2008». Psychology and Sexuality 3 (2): 137–60. doi:10.1080/19419899.2011.576696. 
  21. ↑ Gender Dysphoria: Practice Essentials, Background, Etiology. 2017-06-27. http://emedicine.medscape.com/article/2200534-overview#a3. 
  22. ↑ Grant· Jaime, M.· Mottet, Lisa· Tanis, Justin· Harrison, Jack· Herman, Jody· Keisling, Mara (2011). Injustice at Every Turn: A Report of the National Transgender Discrimination Survey (PDF). Washington: National Center for Transgender Equality and National Gay and Lesbian Task Force. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2015. 
  23. ↑ Reyes, Emily (January 28, 2014). «Transgender study looks at 'exceptionally high' suicide-attempt rate». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2014/jan/28/local/la-me-ln-suicide-attempts-alarming-transgender-20140127. Ανακτήθηκε στις 10 May 2015. 
  24. ↑ Virupaksha, H. G.; Muralidhar, Daliboyina; Ramakrishna, Jayashree (2016-11-01). «Suicide and Suicidal Behavior among Transgender Persons» (στα αγγλικά). Indian Journal of Psychological Medicine 38 (6): 505–509. doi:10.4103/0253-7176.194908. ISSN 0253-7176. PMID 28031583. PMC PMC5178031. https://journals.sagepub.com/doi/10.4103/0253-7176.194908. 
  25. ↑ 25,0 25,1 American Psychiatric Association, επιμ. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5-TR (Fifth edition, text revision έκδοση). Washington, DC: American Psychiatric Association Publishing. σελίδες 511–520. ISBN 978-0-89042-575-6. 
  26. ↑ 26,0 26,1 «Gender Incongruence» (στα Αγγλικά). World Health Organization. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2025. 
  27. ↑ Gijs, Luk; Brewaeys, Anne (2007-03-01). «Surgical Treatment of Gender Dysphoria in Adults and Adolescents: Recent Developments, Effectiveness, and Challenges». Annual Review of Sex Research 18 (1): 178–224. doi:10.1080/10532528.2007.10559851. ISSN 1053-2528. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10532528.2007.10559851. 
  28. ↑ Heylens, Gunter; De Cuypere, Griet; Zucker, Kenneth J.; Schelfaut, Cleo; Elaut, Els; Vanden Bossche, Heidi; De Baere, Elfride; T’Sjoen, Guy (2012-03-01). «Gender Identity Disorder in Twins: A Review of the Case Report Literature». The Journal of Sexual Medicine 9 (3): 751–757. doi:10.1111/j.1743-6109.2011.02567.x. ISSN 1743-6095. https://academic.oup.com/jsm/article-abstract/9/3/751/6886838?redirectedFrom=fulltext. 
  29. ↑ Diamond, Milton (2013-01-01). «Transsexuality Among Twins: Identity Concordance, Transition, Rearing, and Orientation». International Journal of Transgenderism 14 (1): 24–38. doi:10.1080/15532739.2013.750222. ISSN 1553-2739. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15532739.2013.750222. 
  30. ↑ Rosenthal, Stephen M. (2014-12-01). «Approach to the Patient: Transgender Youth: Endocrine Considerations». The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 99 (12): 4379–4389. doi:10.1210/jc.2014-1919. ISSN 0021-972X. https://academic.oup.com/jcem/article-abstract/99/12/4379/2833862?redirectedFrom=fulltext. 
  31. ↑ Altinay, Murat; Anand, Amit (2020-08-01). «Neuroimaging gender dysphoria: a novel psychobiological model» (στα αγγλικά). Brain Imaging and Behavior 14 (4): 1281–1297. doi:10.1007/s11682-019-00121-8. ISSN 1931-7565. https://link.springer.com/article/10.1007/s11682-019-00121-8. 
  32. ↑ «Position Statement on Conversion Therapy and LGBTQ Patients» (PDF). American Psychiatric Association. 
  33. ↑ «APA RESOLUTION on Gender Identity Change Efforts» (PDF). American Psychological Association. 
  34. ↑ «TRANSGENDER HEALTH POSITION STATEMENT» (PDF). Endocrine Society. 
  35. ↑ Choices, NHS. «Gender dysphoria - NHS Choices». www.nhs.uk (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2017. 
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Choices, NHS. «Gender dysphoria - Treatment - NHS Choices». www.nhs.uk (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2017. 
  37. ↑ Lambrese, Jason (2010-08-01). «Suppression of Puberty in Transgender Children» (στα αγγλικά). AMA Journal of Ethics 12 (8): 645–649. doi:10.1001/virtualmentor.2010.12.8.jdsc1-1008. ISSN 2376-6980. https://journalofethics.ama-assn.org/article/suppression-puberty-transgender-children/2010-08. 
  38. ↑ PhD, Annelou L. C. de Vries MD; PhD, Peggy T. Cohen-Kettenis (2012-03-01). «Clinical Management of Gender Dysphoria in Children and Adolescents: The Dutch Approach». Journal of Homosexuality 59 (3): 301–320. doi:10.1080/00918369.2012.653300. ISSN 0091-8369. PMID 22455322. http://dx.doi.org/10.1080/00918369.2012.653300. 
  39. ↑ Byne, William; Bradley, Susan J.; Coleman, Eli; Eyler, A. Evan; Green, Richard; Menvielle, Edgardo J.; Meyer-Bahlburg, Heino F. L.; Pleak, Richard R. και άλλοι. (2012-08-01). «Report of the American Psychiatric Association Task Force on Treatment of Gender Identity Disorder» (στα αγγλικά). Archives of Sexual Behavior 41 (4): 759–796. doi:10.1007/s10508-012-9975-x. ISSN 0004-0002. https://link.springer.com/article/10.1007/s10508-012-9975-x. 
  40. ↑ Davies, Shelagh; Papp, Viktória G.; Antoni, Christella (2015-07-03). «Voice and Communication Change for Gender Nonconforming Individuals: Giving Voice to the Person Inside». International Journal of Transgenderism 16 (3): 117–159. doi:10.1080/15532739.2015.1075931. ISSN 1553-2739. http://dx.doi.org/10.1080/15532739.2015.1075931. 
  41. ↑ Nguyen, Hillary B.; Chavez, Alexis M.; Lipner, Emily; Hantsoo, Liisa; Kornfield, Sara L.; Davies, Robert D.; Epperson, C. Neill (2018-10-11). «Gender-Affirming Hormone Use in Transgender Individuals: Impact on Behavioral Health and Cognition» (στα αγγλικά). Current Psychiatry Reports 20 (12): 110. doi:10.1007/s11920-018-0973-0. ISSN 1535-1645. PMID 30306351. PMC PMC6354936. https://link.springer.com/article/10.1007/s11920-018-0973-0. 
  42. ↑ Costa, Rosalia; Colizzi, Marco (2016-08-04). «The effect of cross-sex hormonal treatment on gender dysphoria individuals' mental health: a systematic review» (στα English). Neuropsychiatric Disease and Treatment 12: 1953–1966. doi:10.2147/NDT.S95310. https://www.dovepress.com/the-effect-of-cross-sex-hormonal-treatment-on-gender-dysphoria-individ-peer-reviewed-fulltext-article-NDT. 
  43. ↑ Baker, Kellan E; Wilson, Lisa M; Sharma, Ritu; Dukhanin, Vadim; McArthur, Kristen; Robinson, Karen A (2021-04-01). «Hormone Therapy, Mental Health, and Quality of Life Among Transgender People: A Systematic Review». Journal of the Endocrine Society 5 (4): bvab011. doi:10.1210/jendso/bvab011. ISSN 2472-1972. https://academic.oup.com/jes/article/5/4/bvab011/6126016. 
  44. ↑ 44,0 44,1 Shelemy, Lucas; Cotton, Sue; Crane, Catherine; Knight, Matthew. «Systematic review of prospective adult mental health outcomes following affirmative interventions for gender dysphoria». International Journal of Transgender Health 0 (0): 1–21. doi:10.1080/26895269.2024.2333525. ISSN 2689-5269. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/26895269.2024.2333525. 
  45. ↑ Almazan, Anthony N.; Keuroghlian, Alex S. (2021-07-01). «Association Between Gender-Affirming Surgeries and Mental Health Outcomes». JAMA Surgery 156 (7): 611–618. doi:10.1001/jamasurg.2021.0952. ISSN 2168-6254. PMID 33909023. PMC PMC8082431. https://jamanetwork.com/journals/jamasurgery/fullarticle/2779429. 
  46. ↑ Swan, Jaime; Phillips, Tania M.; Sanders, Tait; Mullens, Amy B.; Debattista, Joseph; Brömdal, Annette (2023-01-02). «Mental health and quality of life outcomes of gender-affirming surgery: A systematic literature review». Journal of Gay & Lesbian Mental Health 27 (1): 2–45. doi:10.1080/19359705.2021.2016537. ISSN 1935-9705. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/19359705.2021.2016537. 
  47. ↑ Wiepjes, Chantal M.; Nota, Nienke M.; de Blok, Christel J.M.; Klaver, Maartje; de Vries, Annelou L.C.; Wensing-Kruger, S. Annelijn; de Jongh, Renate T.; Bouman, Mark-Bram και άλλοι. (2018-04-01). «The Amsterdam Cohort of Gender Dysphoria Study (1972–2015): Trends in Prevalence, Treatment, and Regrets». The Journal of Sexual Medicine 15 (4): 582–590. doi:10.1016/j.jsxm.2018.01.016. ISSN 1743-6095. https://academic.oup.com/jsm/article-abstract/15/4/582/6980345?redirectedFrom=fulltext. 
  48. ↑ Bustos, Valeria P.; Bustos, Samyd S.; Mascaro, Andres; Del Corral, Gabriel; Forte, Antonio J.; Ciudad, Pedro; Kim, Esther A.; Langstein, Howard N. και άλλοι. (2021-03). «Regret after Gender-affirmation Surgery: A Systematic Review and Meta-analysis of Prevalence» (στα αγγλικά). Plastic and Reconstructive Surgery – Global Open 9 (3): e3477. doi:10.1097/GOX.0000000000003477. PMID 33968550. PMC PMC8099405. https://journals.lww.com/prsgo/fulltext/2021/03000/regret_after_gender_affirmation_surgery__a.22.aspx. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Δυσφορία_φύλου&oldid=11023929"