Μετάβαση στο περιεχόμενο

Εικασία του Αρτέν για αρχικές ρίζες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στη θεωρία των αριθμών, η εικασία του Αρτέν για τις αρχικές ρίζες[1] δηλώνει ότι ένας δεδομένος ακέραιος α που δεν είναι ούτε τετραγωνικός αριθμός ούτε -1 είναι μια αρχική ρίζα[2] σε άπειρους πρώτους αριθμούς p. Η εικασία αποδίδει επίσης μια ασυμπτωτική πυκνότητα σε αυτούς τους πρώτους αριθμούς. Αυτή η εικαστική πυκνότητα ισούται με τη σταθερά του Αρτέν ή ένα ρητό πολλαπλάσιο αυτής.

Η εικασία διατυπώθηκε από τον Εμίλ Αρτέν στον Χέλμουτ Χάσε στις 27 Σεπτεμβρίου 1927, σύμφωνα με το σημειωματάριο του τελευταίου. Η εικασία παραμένει άλυτη μέχρι το 2024. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει καμία μοναδική τιμή του a για την οποία να αποδεικνύεται η εικασία του Αρτέν.

Έστω α ένας ακέραιος αριθμός που δεν είναι τετραγωνικός και δεν είναι −1. Ας γράψουμε a = a0b2 με a0 χωρίς τετράγωνο. Συμβολίζουμε με S(a)) το σύνολο των πρώτων αριθμών p που είναι τέτοιοι ώστε ο a να είναι μια αρχική ρίζα modulo p. Τότε η εικασία δηλώνει

  1. Η S(a) έχει θετική ασυμπτωτική πυκνότητα μέσα στο σύνολο των πρώτων αριθμών. Ειδικότερα, το S(a) είναι άπειρο.
  2. Υπό τις προϋποθέσεις ότι το a δεν είναι τέλεια δύναμη και ότι το a0 δεν είναι συμβατό με το 1 modulo 4 (ακολουθία A085397 στην OEIS), η πυκνότητα αυτή είναι ανεξάρτητη από το a και ισούται με τη σταθερά του Αρτέν, η οποία μπορεί να εκφραστεί ως άπειρο γινόμενο
  1. (ακολουθία A005596 στην OEIS).

Παρόμοιοι εικαστικοί τύποι γινομένων[3] υπάρχουν για την πυκνότητα όταν το a δεν ικανοποιεί τις παραπάνω συνθήκες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εικαστική πυκνότητα είναι πάντα ένα ρητό πολλαπλάσιο του CArtin.

Παραδείγματος χάριν, ας πάρουμε a = 2. Η εικασία ισχυρίζεται ότι το σύνολο των πρώτων p για το οποίο το 2 είναι μία αρχική ρίζα έχει την παραπάνω πυκνότητα CArtin. Το σύνολο αυτών των πρώτων αριθμών είναι (ακολουθία A001122 στην OEIS))

S(2) = {3, 5, 11, 13, 19, 29, 37, 53, 59, 61, 67, 83, 101, 107, 131, 139, 149, 163, 173, 179, 181, 197, 211, 227, 269, 293, 317, 347, 349, 373, 379, 389, 419, 421, 443, 461, 467, 491, ...}.

Διαθέτει 38 στοιχεία μικρότερα από 500 και υπάρχουν 95 πρώτοι αριθμοί μικρότεροι από 500. Η αναλογία (η οποία υποθετικά τείνει προς CArtin)) είναι 38/95 = 2/5 = 0.4.

Μερικά αποτελέσματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1967, ο Κρίστοφερ Χούλεϊ δημοσίευσε μια υπό όρους απόδειξη της εικασίας, υποθέτοντας ορισμένες περιπτώσεις της γενικευμένης υπόθεσης Ρίμαν[4].

Χωρίς τη γενικευμένη υπόθεση Ρίμαν, δεν υπάρχει μία μόνο τιμή του a για την οποία να αποδεικνύεται η εικασία του Αρτέν. Ο ΝΤ. Ρ. Χιθ-Μπράουν απέδειξε το 1986 (Πόρισμα 1) ότι τουλάχιστον μία από τις τιμές 2, 3 ή 5 είναι αρχική ρίζα modulo απείρως πολλούς πρώτους p.[5] Απέδειξε επίσης (Πόρισμα 2) ότι υπάρχουν το πολύ δύο πρώτοι για τους οποίους η εικασία του Αρτέν αποτυγχάνει.

Μερικές παραλλαγές του προβλήματος του Αρτέν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελλειπτική καμπύλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ελλειπτική καμπύλη που δίνεται από τη σχέση , οι Λανγκ και Τρότερ έδωσαν μια εικασία για ρητά σημεία στην ανάλογη με την εικασία της αρχικής ρίζας του Αρτέν.[6]

Συγκεκριμένα, είπαν ότι υπάρχει μια σταθερά για ένα δεδομένο σημείο άπειρης τάξης στο σύνολο των ρητών σημείων τέτοια ώστε ο αριθμός των πρώτων αριθμών () για τους οποίους η αναγωγή του σημείου που συμβολίζεται με παράγει το σύνολο των σημείων του στο , δίνεται από τη σχέση .[7], Εδώ αποκλείουμε τους πρώτους αριθμούς που διαιρούν τους παρονομαστές των συντεταγμένων του .

Οι Γκούπτα και Μέρτι απέδειξαν την εικασία των Λανγκ και Τρότερ για το  με μιγαδικό πολλαπλασιασμό υπό τη Γενικευμένη Υπόθεση Ρίμαν, για πρώτους που χωρίζονται στο σχετικό φανταστικό τετραγωνικό σώμα.[8]

Ο Κρισναμούρτι πρότεινε το ερώτημα πόσο συχνά η περίοδος του δεκαδικού αναπτύγματος ενός πρώτου αριθμού είναι άρτια.

Ο ισχυρισμός είναι ότι η περίοδος του δεκαδικού αναπτύγματος ενός πρώτου στη βάση είναι άρτια αν και μόνο αν όπου and είναι μοναδικό και p είναι τέτοιο ώστε .

Το αποτέλεσμα αποδείχθηκε από τον Χάσε το 1966.[6][9]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. HEATH-BROWN, D. R. (1986-03-01). «ARTIN'S CONJECTURE FOR PRIMITIVE ROOTS». The Quarterly Journal of Mathematics 37 (1): 27–38. doi:10.1093/qmath/37.1.27. ISSN 0033-5606. https://academic.oup.com/qjmath/article-abstract/37/1/27/1515517. 
  2. «Αγγλοελληνικό Λεξικό Μαθηματικής Ορολογίας - Πανεπιστήμιο Κύπρου -σελίδα 294 primitive root» (PDF). 
  3. Michon, Gerard P. (15 Ιουνίου 2006). «Artin's Constant». Numericana. 
  4. Hooley, Christopher (1967). «On Artin's conjecture». J. Reine Angew. Math. 1967 (225): 209–220. doi:10.1515/crll.1967.225.209. . 
  5. D. R. Heath-Brown (March 1986). «Artin's Conjecture for Primitive Roots». The Quarterly Journal of Mathematics 37 (1): 27–38. doi:10.1093/qmath/37.1.27. 
  6. 6,0 6,1 Moree, Pieter. «Artin's Primitive Root Conjecture – a survey» (PDF). 
  7. Lang and 2 Trotter (1977). «Primitive points on Elliptic Curves». Bull. Amer. Math. Soc. 83 (2): 289–292. doi:10.1090/S0002-9904-1977-14310-3. https://projecteuclid.org/journals/bulletin-of-the-american-mathematical-society/volume-83/issue-2/Primitive-points-on-elliptic-curves/bams/1183538693.pdf. 
  8. Gupta and Murty (1987). «Primitive points on elliptic curves». Compositio Mathematica 58: 13–44. https://eudml.org/doc/89763. 
  9. Hasse, H (1966). «About the density of prime numbers p, for a given integral number a not equal to 0 of even or odd order mod p». Mathematische Annalen: 19–23. doi:10.1007/BF01361432.