Μετάβαση στο περιεχόμενο

Εσθονική Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κύριο λήμμα: Ορθοδοξία στην Εσθονία
Για την αυτόνομη εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας, δείτε Εσθονική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Μόσχας).
Εσθονική Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία
Το έμβλημα της Εκκλησίας
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση11ος αιώνας
ΙδρυτήςΙεραπόστολοι της Επισκοπής Νόβγκοροντ
Xώρα Εσθονία
ΈδραWismari 32 10136,
Τάλιν, Εσθονία
ΥπαγωγήΟικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως (με καθεστώς Αυτονομίας το 1923 & το 1996)
Μητροπολιτικός ΝαόςΚαθεδρικός Ναός Αγίων Συμεών και Άννης, Τάλιν
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΣτέφανος
Βοηθός ΕπίσκοποςΕπίσκοπος Χααψάλου Δαμασκηνός
ΠρωτοσύγκελλοςJustinus Kiviloo
Γενικός Αρχιερατικός ΕπίτροποςMattias/Madis Palli
Εφημέριοι35
Διάκονοι9
Ιστοσελίδα
eoc.ee

Η Εσθονική Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία (συντομογραφία στα αγγλικά: EAOC, εσθονικά: Eesti Apostlik-Õigeusu Kirik) είναι αυτόνομη Ορθόδοξη Εκκλησία στην Εσθονία. Η αυτονομία αποδόθηκε το 1923 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και επαναδιατυπώθηκε το 1996.

Από τις 9 Μαρτίου 1999, ανώτερος Επίσκοπος της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι ο Μητροπολίτης Τάλιν και πάσης Εσθονίας Στέφανος και βοηθός του ο Επίσκοπος Χααψάλου Δαμασκηνός, που χειροτονήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2025.[1]

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιστορικές μαρτυρίες αναφέρουν ότι η Ορθόδοξος Χριστιανισμός υφίσταται στην Εσθονία ήδη από τον 11ο αιώνα από ιεραποστόλους που προέρχονταν από το πριγκιπάτο του Νόβγκοροντ. . Ο δε τσάρος Ιβάν Δ΄ της Ρωσίας, το έτος 1558, ανακοίνωσε ότι οι Ορθόδοξοι πιστοί της παλαιάς Λιβονίας, στην οποία συμπεριλαμβανόταν και η Εσθονία, υπαγόταν στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δεδομένου ότι οι λαοί αυτοί δεν ανήκαν στο σλαβικό γένος. Ως εκ τούτου, το 1589 όταν ανακηρύχθηκε δια Πατριαρχικού και Συνοδικού Τόμου η Ορθόδοξη Ἐκκλησία της Ρωσίας σε Πατριαρχείο, δεν συμπεριελήφθησαν σε αυτό τα εδάφη της Βαλτικής.

Προσάρτηση Εσθονίας στην αυτοκρατορία της Ρωσίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά το έτος 1721 προσαρτήθηκε πολιτικά η Εσθονία στην Ρωσική Αυτοκρατορία, με αποτέλεσμα την εκκλησιαστική υπαγωγή και των χωρών της Βαλτικής στο Πατριαρχείο της Μόσχας, χωρίς την άδεια και τη συγκατάθεση του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Πρώτη Αυτόνομη Εκκλησία Εσθονίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Εσθονίας το 1918 και την επακολουθήσασα Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία, οι Ορθόδοξοι πιστοί της Εσθονίας απευθύνθηκαν στην Μητέρα Εκκλησία τους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ζητώντας αυτόνομο εκκλησιαστικό καθεστώς.

Καθεδρικός Ναός Αγίων Συμεών και Άννης, Τάλιν

Το 1923, επί Πατριάρχου Μελετίου Μεταξάκη, δόθηκε με Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο της 24/06-07/07/1923 η Αυτονομία της Εκκλησίας της Εσθονίας. Το 1924 ιδρύθηκε η Επισκοπή Νάρβας στη δικαιοδοσία της Αυτόνομης Εκκλησίας της Εσθονίας. Τον Αύγουστο του 1940 η Εσθονία προσαρτήθηκε στη Σοβιετική Ένωση και η Εσθονική Εκκλησία υποχρεώθηκε να υπαχθεί στο Πατριαρχείο Ρωσίας, ως Επισκοπή Ταλλίνης. Το Αυτόνομο καθεστώς καταργήθηκε επισήμως στις 30 Μαρτίου 1941. Τον Ιούλιο του 1941 μετά την κατάληψη της Εσθονίας από τα Γερμανικά στρατεύματα ο Μητροπολίτης Ταλλίνης και πάσης Εσθονίας Αλέξανδρος ανήγγειλε την αποχώρηση της Εκκλησία της Εσθονίας από το Πατριαρχείο Ρωσίας, με τις Ρωσικές ενορίες να συνεχίζουν να υπάγονται στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Ρωσίας. Τον Σεπτέμβριο του 1944 μετά την απελευθέρωση της Εσθονίας από τη Γερμανική κατοχή και την προσάρτησή της εκ νέου στη Σοβιετική Ένωση ο Μητροπολίτης Αλέξανδρος με ιερείς και τμήμα του ποιμνίου του αναγκάστηκε να μεταναστεύσει. Στις 6 Μαρτίου 1945 η Εκκλησία της Εσθονίας υπήχθη εκ νέου στο Πατριαρχείο Ρωσίας ως μία των Επισκοπών του. Ο Μητροπολίτης Αλέξανδρος εγκαταστάθηκε στη Στοκχόλμη και συνέχισε να ποιμαίνει τους εκτός Εσθονίας πιστούς της Εκκλησίας της Εσθονίας.

Για τον λόγο αυτό ό,τι εσθονικό ορθόδοξο είχε οικοδομηθεί στα χρόνια του ελευθέρου βίου της Αυτονομίας (1923-1940) στοχοποιήθηκε ώστε να ρωσοποιηθεί και να υπαχθεί στο Πατριαρχείο Μόσχας. Μάλιστα, ο διορισθείς από την Ρωσική Εκκλησία, Εσθονός Μητροπολίτης Ταλλίνης, Αλέξιος (μετέπειτα Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας) διακήρυσσε απερίφραστα πως «ό,τι είναι εσθονικό, είναι λουθηρανικό· ό,τι είναι ρωσικό, είναι ορθόδοξο».[2]

Στις 13 Απριλίου 1978 με Συνοδική Πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου το Αυτόνομο καθεστώς των Εκκλησιών Εσθονίας και Λατβίας κατόπιν επιμόνων παρακλήσεων του Πατριαρχείου Ρωσίας κατέστη ανενεργές, χωρίς να καταργηθεί ο Τόμος του 1923.

Πτώση της ΕΣΣΔ και επαναφορά της Αυτονομίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και ως εκ τούτου και της Εσθονικής ΣΣΔ το 1991, οι εναπομείναντες στην Εσθονία κληρικοί και πιστοί, αλλά και η Κυβέρνηση της Εσθονίας ζήτησαν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο την επανενεργοποίηση του αυτόνομου καθεστώτος.

Το δε Οικουμενικό Πατριαρχείο δια της υπ’ αριθμ. 201/20.02.1996 Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξης, επανενεργοποίησε το αυτόνομο εκκλησιαστικό καθεστώς και αποκατέστησε με τον τρόπο αυτό την αυτόνομη Εκκλησία της Εσθονίας, όρισε ως Τοποτηρητή της Εσθονικής Εκκλησίας τον τότε Αρχιεπίσκοπο Καρελίας και πάσης Φινλανδίας Ιωάννη.

Κληρικολαϊκή Συνέλευση και εκλογή Προκαθημένου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 9 Μαρτίου 1999 Κληρικολαϊκή Συνέλευση πρότεινε ως νέο Μητροπολίτη Τάλιν και πάσης Εσθονίας τον τότε Επίσκοπο Ναζιανζού Στέφανο (Χαραλαμπίδη).

Η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποδέχτηκε την απόφαση της Κληρικολαϊκής Συνόδου και προχώρησε στην ενθρόνισή του στις 21 Μαρτίου.

100 χρόνια Αυτονομίας με επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την απόδοση καθεστώτος Αυτονομίας στην Εσθονική Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, πραγματοποίησε οκταήμερη επίσημη επίσκεψή, τον Σεπτέμβριο 2023. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Εσθονία, πραγματοποίησε συναντήσεις με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Εσθονίας Άλαρ Κάρις[3], την Πρωθυπουργό της Εσθονίας Κάγια Κάλλας[4], τον Πρόεδρο του Εσθονικού Κοινοβουλίου Λάουρι Χούσαρ[5], τους Υπουργούς Εξωτερικών και Εσωτερικών της χώρας, Μάργκους Τσάκνα και Λάουρι Λάανεμετς αντίστοιχα. Στις 13 Σεπτεμβρίου 2023, ο Πατριάρχης χοροστάτησε στη Δοξολογία για την εκατονταετηρίδα της Αυτονομίας της Εκκλησίας της Εσθονίας στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Αγίων Συμεών και Άννης Ταλλίν[6][7]. Κατά την επίσκεψή του, ο Πατριάρχης έλαβε το Χρυσό Τιμητικό Παράσημο του Υπουργείου Εσωτερικών της χώρας[8]. Πέρα από την πρωτεύουσα της χώρας, Ταλλίν, ο Πατριάρχης επισκέφθηκε τις πόλεις Τάρτου, Värska, Βάλγκα, Πάρνου και Χιουμά.

Ιερά Σύνοδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιερά Σύνοδος της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
Μητροπολίτης Ταλλίνης και πάσης Εσθονίας Στέφανος Πρόεδρος
Επίσκοπος Πιαρνού και Σααρέμα Αλέξανδρος Μέλη
Επίσκοπος Τάρτου
Ιερέας Tihhon Tammes Γραμματέας

Οργάνωση και Λειτουργία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Εσθονική Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει μια Αρχιεπισκοπή και δύο Επισκοπές:

Επαρχία Δικαιοδοσία Έδρα Επίσκοπος
Ιερά Αρχιεπισκοπή Ταλλίνης Επαρχία Χάργιου, Επαρχία Ράπλα, Επαρχία Λέενε,Επαρχία Χιίου, Επαρχία Ίντα-Βίρου, Επαρχία Λέενε-Βίρου, Επαρχία Βίλγιαντι, Επαρχία Γιέρβα, Τάλιν Στέφανος (Χρηστάκης Χαραλαμπίδης), από το 1999.

Από Επίσκοπος Ναζιανζού.

Ιερά Επισκοπή Τάρτου Επαρχία Τάρτου, Επαρχία Βάλγκα, Επαρχία Πόλβα, Επαρχία Βόρου, Επαρχία Γιόγκεβα Τάρτου Σε χηρεία. Τοποτηρητής ο Ταλλίνης Στέφανος.
Ιερά Επισκοπή Πιαρνού και Σααρέμα Επαρχία Πάρνου, Επαρχία Σάαρε Πάρνου Αλέξανδρος (Χοπιόρσκη), από το 2009.

Θεολογικό Ινστιτούτο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Θεολογικό Ινστιτούτο της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (EAÕK TI) ιδρύθηκε από τον Μητροπολίτη Στέφανο το 2002 στο Τάλιν (από το 2002 έως το 2018 ονομαζόταν Θεολογικό Σεμινάριο «Άγιος Πλάτων»). Στόχος είναι η παροχή Ορθόδοξης θεολογικής εκπαίδευσης στα Εσθονικά στον κλήρο, στα μέλη της Εκκλησίας και στην εσθονική κοινωνία γενικότερα.

Δεδομένου ότι το EAÕK TI δεν είναι ακόμη πιστοποιημένο από το κράτος ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η θεολογική τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θεολογίας της Εσθονικής Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας.

Το 2014, με ημέρες διαλέξεων που πραγματοποιούνταν αρχικά μια φορά το μήνα και σε δωρεάν μορφή, επιτεύχθηκε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θεολογίας της Εσθονικής Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας. Δεδομένου ότι το EAÕK TI δεν είναι ακόμη πιστοποιημένο από το κράτος ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η θεολογική τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θεολογίας της Εσθονικής Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας.

Το πρόγραμμα σπουδών της Ορθόδοξης Έδρας του Ινστιτούτου Θεολογίας της Εσθονικής Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας που διεξάγει το Θεολογικό Ινστιτούτο της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι κατάλληλο για όσους επιθυμούν να γίνουν κληρικοί της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους για την ιερή παράδοση της Ορθοδοξίας αλλά και όσους ενδιαφέρονται για την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία. Η φοίτηση διαρκεί 3 χρόνια (180 ECTS), εκ των οποίων τα 60 ECTS είναι θέματα της ειδικότητας της Ορθόδοξης έδρας που διαχειρίζεται το Θεολογικό Ινστιτούτο της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η εξειδίκευση στην Ορθόδοξη θεολογία ξεκινά από το δεύτερο ακαδημαϊκό έτος για τους φοιτητές της Ορθόδοξης έδρας.

Ένας φοιτητής που έχει επιλέξει την κατεύθυνση της Ορθοδοξίας μπορεί να λάβει μέρος σε διαλέξεις που δίνουν τόσο Εσθονοί Καθηγητές όσο και καθηγητές από τον Λίβανο, τη Φινλανδία, την Ελλάδα, τη Γαλλία κ.λπ., πολλοί από τους οποίους είναι ακαδημαϊκοί ηγέτες στον κλάδο τους. Εκτός από τις βασικές γνώσεις, το Θεολογικό Ινστιτούτο της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας επιτρέπει στους αριστούχους φοιτητές να συνεχίσουν με μεταπτυχιακές σπουδές ως υπότροφοι σε ξένα ορθόδοξα εκπαιδευτικά ιδρύματα εάν το επιθυμούν.

Μεταξύ των διδασκόντων είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Μακάριος και ο Μητροπολίτης Περιστερίου Γρηγόριος.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Στην Εσθονία η χειροτονία του βοηθού Επισκόπου Δαμασκηνού». romfea.gr. 15 Ιανουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2025. 
  2. ↑ Το «κόλπο» με την Εκκλησία των Σκοπίων: Αρχιερείς των ελληνοφώνων Εκκλησιών κατηγορούν το Πατριαρχείο Σερβίας ότι αναγνωρίζει τη FYROM ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας», 5/3/2006, ΤΟ ΒΗΜΑ
  3. ↑ «Με τον πρόεδρο της Εσθονίας συναντήθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης». Ορθοδοξία News Agency. 12 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2024. 
  4. ↑ Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (13 Σεπτεμβρίου 2023). «Επίσκεψη Βαρθολομαίου στην Εσθονία: Δυσαρέσκεια στην Τουρκία από ανάρτηση της πρωθυπουργού». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2024. 
  5. ↑ «Με τον πρόεδρο της Βουλής της Εσθονίας συναντήθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης». Ορθοδοξία News Agency. 13 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2024. 
  6. ↑ «Βαρθολομαίος: Εμείς βαδίζουμε με τους κανόνες της Εκκλησίας, η άλλη πλευρά προχωρά με τα όπλα (ΒΙΝΤΕΟ) (upd) - Orthodox Times». https://www.orthodoxtimes.gr/. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2024.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |website= (βοήθεια)
  7. ↑ «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην Εσθονία». ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ. 14 Σεπτεμβρίου 2023. 
  8. ↑ Team, Editorial (13 Σεπτεμβρίου 2023). «Εσθονία: Το Χρυσό Τιμητικό Παράσημο του Υπουργείου Εσωτερικών απονεμήθηκε στον Πατριάρχη». Greek Orthodox Archdiocese of Australia. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2024. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Βασ. Σταυρίδης, "Εσθονίας, Μητρόπολις", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 5, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 908-910
  • Kalmar Ulm Μελέτιος, Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Εσθονίας στο παρελθόν και το παρόν και η σχέση της με το Οικουμενικό Πατριαρχείο (διδ. διατριβή), Θεσσαλονίκη 2006

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εσθονική_Αποστολική_Ορθόδοξη_Εκκλησία&oldid=10929705"