Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιάκωβος Δ΄
Περίοδος11 Ιουνίου 1488 – 9 Σεπτεμβρίου 1513
Στέψη24 Ιουνίου 1488
ΠροκάτοχοςΙάκωβος Γ΄
ΔιάδοχοςΙάκωβος Ε΄
Γέννηση17 Μαρτίου 1473
Κάστρο του Στέρλινγκ, Στέρλινγκ, Σκωτία
Θάνατος9 Σεπτεμβρίου 1513 (40 ετών)
Μπράνξτον, Νορθάμπερλαντ, Αγγλία
ΣύζυγοςΜαργαρίτα της Αγγλίας
ΕπίγονοιΙάκωβος
Αρθούρος
Ιάκωβος Ε΄
Αλέξανδρος
ΟίκοςΟίκος των Στιούαρτ
ΠατέραςΙάκωβος Γ΄ της Σκωτίας
ΜητέραΜαργαρίτα της Δανίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ιάκωβος Δ΄ (αγγλ. James IV of Scotland, σκωτικά κελτικά: Seumas IV Alba, Κάστρο του Στέρλινγκ, 17 Μαρτίου 1473 – Μπράνξτον, Νορθάμπερλαντ, 9 Σεπτεμβρίου 1513) ήταν βασιλιάς της Σκωτίας (1488 - 1513).

Θεωρείται ο πιο επιτυχημένος μονάρχης στην ιστορία της Σκωτίας, αλλά η βασιλεία του τελείωσε άδοξα με τη συντριβή του στη Μάχη της Φλόντεν, στην οποία έπεσε και ο ίδιος. Είναι ο τελευταίος μονάρχης στην ιστορία όλων των βασιλείων της Μεγάλης Βρετανίας που πέθανε πολεμώντας σε μάχη.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια και διαδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιάκωβος γεννήθηκε στο Κάστρο του Στέρλινγκ και ήταν το πρώτο παιδί και ο πρώτος γιος του Ιακώβου Γ΄ της Σκωτίας και της Μαργαρίτας της Δανίας. Από την ημέρα που γεννήθηκε, ως διάδοχος του θρόνου πήρε τον τίτλο του δούκα του Ρόθσεϋ.

Η βασιλεία του πατέρα του ήταν αποτυχημένη. Ο Ιάκωβος Γ΄ ήταν αντιδημοφιλής και μισητός βασιλιάς, αντιμετώπισε δυο σκληρές εξεγέρσεις με μέλη της ίδιας της οικογένειας του, όπως ο αδελφός του Αλέξανδρος, Δούκας του Ώλμπανυ. Η φιλική του πολιτική στους Άγγλους ήταν αντιδημοφιλής, όταν διακόπηκαν οι διαπραγματεύσεις για τον γάμο του μικρού Ιακώβου με την Καικιλία. Ο θείος της Καικιλίας Ριχάρδος, Δούκας του Γκλώστερ, επιτέθηκε μαζί με τον Δούκα του Ώλμπανυ και κυρίευσε το Μπέρικ (1482). Ο Ιάκωβος Γ΄ επιχείρησε να αντεπιτεθεί, αλλά ο στρατός του εξεγέρθηκε εναντίον του και τον φυλάκισε για σύντομο χρόνο, ήταν η πρώτη μεγάλη κρίση στη βασιλεία του.[1] Η μητέρα του Ιακώβου Δ΄, Μαργαρίτα της Δανίας, ήταν αναμφισβήτητα περισσότερο δημοφιλής από τον πατέρα του· απομονώθηκε από τον σύζυγο της και μεγάλωσε η ίδια τα παιδιά της στο Κάστρο του Στέρλινγκ, αλλά πέθανε πρόωρα στα 30 (1486). Σε δυο χρόνια ξέσπασε νέα εξέγερση εναντίον του πατέρα του. Οι επαναστάτες όρισαν αρχηγό τους τον νεαρό Ιάκωβο.

Στη Μάχη του Σώσιμπορν που ακολούθησε στις 11 Ιουνίου 1488, ο Ιάκωβος Γ΄ σκοτώθηκε, αν και ο νεαρός Ιάκωβος τους είχε δώσει εντολή να μην αγγίξουν τον πατέρα του.[2] Ο Ιάκωβος στέφθηκε βασιλιάς ως Ιάκωβος Δ΄ στις 11 Ιουνίου 1488 στο Αββαείο της Σκουν. Θεωρούσε τον εαυτό του ένοχο για συμμετοχή στον φόνο του πατέρα του, γι' αυτό για το υπόλοιπο της ζωής του αποφάσισε να τιμωρήσει τον εαυτό του δένοντας την ημέρα της Πεντηκοστής μια σιδερένια αλυσίδα κατάσαρκα στη μέση του, στην οποία πρόσθετε κάθε χρόνο περισσότερες ούγιες.[3]

Πολιτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας σύντομα έγινε αποτελεσματικός κυβερνήτης και σοφός βασιλιάς. Υπέταξε άλλη εξέγερση (1489), αποκατέστησε τη δικαιοσύνη σε ολόκληρη τη χώρα και έφερε τον Πέδρο δε Αγιάλα, Ισπανό διπλωμάτη, υπό τον έλεγχο του (1493). Υποστήριξε τον Πέρκιν Ουώρμπεκ, διεκδικητή του αγγλικού θρόνου (ως ο αγνοούμενος Ριχάρδος του Σρώσμπερυ, Δούκας της Υόρκης), και έκανε τον Σεπτέμβριο του 1496 μια σύντομη επέμβαση στο πλευρό το. Τον Αύγουστο του 1497 πολιόρκησε το Κάστρο του Νόραμ με τη βομβαρδιστική μηχανή του παππού του, "Μονς Μεγκ".

Ο Ιάκωβος Δ΄ παρά τον γάμο του προσπάθησε να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Γαλλία, κάτι που έφερε πολλές φορές την αντίδραση των Άγγλων. Όταν ετοιμάστηκαν να ανανεώσουν την "Παλαιά Συμμαχία" ο Ερρίκος Ζ΄ έστειλε τον Τόμας Γούλσεϋ (1473 - 1530) να την εμποδίσει. Ο Γούλσεϋ αναφέρει "δεν βρήκα πουθενά χειρότερη συμπεριφορά από ότι στη Σκωτία, ακόμα και οι κυρίες στην αγορά γνώριζαν τα πάντα σχετικά με τις λεπτομέρειες της άφιξης μου".[4] Οι καλές σχέσεις των Σκώτων με τους Άγγλους συνεχίστηκαν, ωστόσο, μέχρι τον θάνατο του Ερρίκου Ζ΄ (1509).

Ο Ιάκωβος Δ΄ αναγνώρισε τη σημασία που θα είχε για τη Σκωτία η ίδρυση μεγάλου στόλου για να έχει η χώρα ισχυρή ναυτική παρουσία. Ο Ιάκωβος ίδρυσε για τον σκοπό αυτό δυο μεγάλα ναυπηγεία με 38 πλοία για το Σκωτικό Βασιλικό Ναυτικό ανάμεσα στα οποία βρισκόταν η «Μαργαρίτα» και ο «Μέγας Μιχαήλ». Η κατασκευή του «Μέγα Μιχαήλ» ξεκίνησε στο Νιου Χέιβεν κοντά στο Εδιμβούργο (1511), είχε συνολικό μήκος 73 μέτρα, βάρος 1000 τόνους και ήταν εκείνη την εποχή το μεγαλύτερο πλοίο στον κόσμο.[5]

Γάμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πατέρας του τον αρραβώνιασε με την Καικιλία της Υόρκης, κόρη του Εδουάρδου Δ΄ της Αγγλίας (1474), στα πλαίσια σύναψης ειρήνης με την Αγγλία.[6] Ο πρόωρος αρραβώνας δεν κατέληξε σε γάμο, αλλά το ενδιαφέρον για κάποιον αγγλικό γάμο ήταν πάντοτε μεγάλο. Μια γαμήλια συμφωνία ακολούθησε με τη Μαρία της Αραγωνίας, κόρη των Καθολικών Βασιλέων της Καστίλης, Φερδινάνδου και Ισαβέλλας, αλλά ο θάνατος της αδελφής της, Ισαβέλλας, Βασίλισσας της Πορτογαλίας, ματαίωσε τα σχέδια και η Μαρία έγινε νύφη του χήρου της αδελφής της, Εμμανουήλ Α΄ της Πορτογαλίας.

Ο Ιάκωβος αναγνώρισε ότι είναι απαραίτητη η σύναψη ειρήνης με την Αγγλία, γι' αυτό ξεκίνησε διπλωματικές επαφές που επικυρώθηκαν τον Φεβρουάριο του 1498 με τη Συνθήκη του Έυτον. Νέες διαπραγματεύσεις κατέληξαν στη Συνθήκη της Αιωνίας Ειρήνης με τον Ερρίκο Ζ΄ της Αγγλίας. Ο σημαντικότερος όρος της συνθήκης ήταν ο γάμος του Ιακώβου Δ΄ με τη μεγαλύτερη κόρη του Ερρίκου Ζ΄, Μαργαρίτα Τυδώρ. Σε μια τελετή στο ιερό του Καθεδρικού Ναού της Γλασκώβης στις 10 Δεκεμβρίου 1502 επικυρώθηκε η ειρήνη ανάμεσα στον Βασιλιά της Σκωτίας και τον Ερρίκο Ζ΄ της Αγγλίας. Ο γάμος δι' αντιπροσώπων έγινε στο Παλάτι του Ρίτσμοντ στο Λονδίνο τον Ιανουάριο του 1503 και η κανονική γαμήλια τελετή που περιγράφεται από το "Βιβλίο των Ωρών του Ιακώβου Δ΄ της Σκωτίας" στο Αββαείο του Χόλυρουντ στο Εδιμβούργο στις 8 Αυγούστου 1503. Ο γάμος απαθανατίστηκε από τον μεγάλο ποιητή Ουίλλιαμ Ντάνμπαρ (1459 - 1520) που ζούσε τότε στην αυλή του Ιακώβου Δ΄ ως "Ο γάμος του γαϊδουράγκαθου και του τριαντάφυλλου", δηλαδή η ένωση των δύο εθνικών λουλουδιών της Αγγλίας και της Σκωτίας. Μέσω του γάμου, οι απόγονοι του Ιακώβου απέκτησαν δικαίωμα στη διαδοχή του αγγλικού θρόνου, το οποίο ενισχύθηκε με την έλλειψη διαδόχου του Ερρίκου έως το 1537 και προκάλεσε διαμάχη μεταξύ των βασιλείων που τελείωσε με την ένωσή τους σχεδόν 70 χρόνια μετά μέσω του δισέγγονου του Ιακώβου, Ιακώβου ΣΤ΄.

Τέχνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας - έργο του Ντανιίλ Μάιτενς σε αντιγραφή μιάς σύγχρονης προτομής του.

Ο Ιάκωβος, σαν κορυφαίος αναγεννησιακός πρίγκιπας, ήταν μεγάλος προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών. Ίδρυσε με διάταγμα (1506) την Ενσωμάτωση κουρέων και χειρουργών του Εδιμβούργου που έγινε αργότερα το Βασιλικό Κολλέγιο Χειρουργών του Εδιμβούργου, μετέτρεψε το Κάστρο του Εδιμβούργου σε εργοστάσιο παραγωγής πυροβόλων όπλων και ίδρυσε το πρώτο τυπογραφείο στη Σκωτία (1507). Έκτισε μεγάλο τμήμα από τα Ανάκτορα του Φώκλαντ στο Φάιφ, τις Μεγάλες Αίθουσες του Στέρλινγκ και του Κάστρου του Εδιμβούργου και τα εξόπλισε όλα με πολυτελείς ταπετσαρίες.[7]

Ο Ιάκωβος Δ΄ ήταν μεγάλος προστάτης της λογοτεχνίας με ποιήματα που παρουσίαζαν σε μεγάλο βαθμό την πολιτιστική ζωή και τις πνευματικές ανησυχίες της εποχής του. Στην αυλή του έζησαν διάσημοι πνευματικοί άντρες όπως ο ποιητής Ουίλλιαμ Ντάνμπαρ (1459 - 1520), ο ποιητής Ουόλτερ Κέννεντυ (1455 - 1518) και ο Γκάβιν Ντάγκλας (1474 - 1522) που έκανε την πρώτη μετάφραση της Αινειάδας του Βιργίλιου στη βόρεια Ευρώπη, την εποχή του έζησε και ο διάσημος ποιητής Ρόμπερτ Χένρισον.

Ο Ιάκωβος ήταν επίσης σημαντικός προστάτης της μουσικής με τη χρήση δανεικού χρήματος από το βασιλικό θησαυροφυλάκιο.[8] Ίδρυσε το Βασιλικό Κολλέγιο στο Αμπερντήν με τον Καγκελάριο του, Ουίλλιαμ Έλφινστον (1431 - 1514), και το Κολλέγιο του Αγίου Λεονάρδου στοΣαιντ Άντριους με τον νόθο γιο του Αλεξάντερ Στιούαρτ, αρχιεπίσκοπο του Σαιντ Άντριους, και τον Τζον Χέπμπορν, προϊστάμενο του Σαιντ Άντριους. Ο καγκελάριος Ουίλλιαμ Έλφινστον πέρασε μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση σύμφωνα με την οποία όλοι οι βαρόνοι θα έπρεπε να εκπαιδεύσουν τους μεγαλύτερους γιους και διαδόχους τους για σταθερό χρόνο. Ο Ιάκωβος μιλούσε πολλές γλώσσες, τον Ιούλιο του 1498 ο Ισπανός απεσταλμένος Πέδρο δε Αγιάλα (1475 - 1531) ανέφερε στους Καθολικούς βασιλείς Φερδινάνδο και Ισαβέλλα:

"Ο Βασιλιάς είναι 25 ετών και λίγων μηνών, έχει ευγενές ανάστημα ούτε ψηλός, ούτε κοντός και είναι τόσο όμορφος όσο κανένας άλλος άνθρωπος. Μιλάει πολλές ξένες γλώσσες: Λατινικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Φλαμανδικά, Ισπανικά πολύ καλά όπως ο μαρκήσιος με καλή προφορά ενώ του αρέσει να δέχεται και να διαβάζει Ισπανικά γράμματα. Τα Σκωτικά, η μητρική του γλώσσα διαφέρουν από τα Αγγλικά όπως η γλώσσα της Αραγωνίας από της Καστίλης, ο Βασιλιάς ομιλεί και τη γλώσσα των αγρίων των νησιών και μερικών τμημάτων της Σκωτίας που διαφέρει από τα Σκωτσέζικα όπως τα Βισκαϊκά από τη γλώσσα της Καστίλης. Διαβάζει και μεταφράζει καλά τη Βίβλο και πολλά άλλα διάσημα βιβλία, δεν κόβει ποτέ τα μαλλιά του ή τα γένια του και αυτό τον κάνει να φαίνεται πολύ καλά".[9]

Ο Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας ήταν ο τελευταίος βασιλιάς που μιλούσε τα Σκωτικά Γαελικά. Έκανε απόπειρα για μεγάλη γλωσσική μεταρρύθμιση για τη συντομία της γλώσσας με τη χρήση πειράματος, για να μάθει αν η γλώσσα μαθαίνεται ή είναι έμφυτη έστειλε μια γυναίκα να αναθρέψει δυο παιδιά στο νησί του Ίντσκηθ.[10][11] Ο Ιάκωβος ήταν επίσης προστάτης της ιατρικής, της χειρουργικής και των υπόλοιπων επιστημών, μετέτρεψε τμήμα του Κάστρου του Στέρλινγκ σε εργαστήριο αλχημείας με τον διάσημο αλχημιστή Τζον Ντέιμιαν που προσπαθούσε να μετατρέψει τα μέταλλα σε χρυσό.[12] Τα πειράματα του κατανάλωσαν μεγάλες ποσότητες υδραργύρου, λιθάργυρου και κασσίτερου.[13] Ο Ντέιμιαν αναζήτησε επίσης από τότε την ανακάλυψη της αεροπορίας με δυο αποτυχημένες απόπειρες να πετάξει από το Κάστρο του Στέρλινγκ που τις απαθανάτισε ο Ουίλλιαμ Ντάνμπαρ σε δυο ξεχωριστά ποιήματα.[14]

Εσωτερική πολιτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάιο του 1493 ο Τζον του Άιλα, Kόμης του Ρος, καθαιρέθηκε από το Κοινοβούλιο της Σκωτίας, ο Bασιλιάς απέπλευσε στο Κάστρο του Ντάνσταφναγκ, στο οποίο οι δυτικοί οπλαρχηγοί του δήλωσαν υποταγή. Ο Τζον του Άιλα παραδόθηκε, μεταφέρθηκε στη βασιλική Αυλή και από τότε έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του με μια σύνταξη στο Αββαείο του Πέισλυ, ενώ τα Χάιλαντ και τα νησιά ήρθαν κάτω από τον άμεσο βασιλικό έλεγχο. Ο εγγονός του Τζον Ντόμναλλ Ντουμπ ένας από τους διεκδικητές της ηγεμονίας παρέμεινε ειρηνικός. Αντίθετα, ο άλλος του ανιψιός, Αλεξάντερ ΜακΝτόναλντ του Λοχάλς επιτέθηκε στο Ρος και σκοτώθηκε στο νησί Όρονσι (1497).[15] Το βασιλικό συμβούλιο αποφάσισε τον Οκτώβριο του 1496 ότι για τα εγκλήματα των νησιωτών θα είναι υπεύθυνοι απέναντι στον Βασιλιά οι οπλαρχηγοί της περιοχής. Η πράξη αυτή ήταν ανεφάρμοστη και μετά την Ανάκληση (1498) υπονομεύτηκαν οι τίτλοι των οπλαρχηγών στα εδάφη τους, ενώ η αντίσταση απέναντι στον Βασιλιά παρέμενε ισχυρή. Ο Ιάκωβος Δ΄ περίμενε το καλοκαίρι του 1498 τους οπλαρχηγούς στο Κάστρο του Κάμπελταουν Λοχ για να τους παραδώσει τα διατάγματα, αλλά ελάχιστοι εμφανίστηκαν.[16] Ο Άρτσιμπαλντ Κάμπελλ, 2ος Κόμης του Αργκάυλ, δέχτηκε πρόθυμος να καλύψει το κενό της βασιλικής εξουσίας, αλλά είχε ελάχιστες επιτυχίες στη διαμάχη με τον γαμπρό του, Τόρκιλ Μακλάουντ του Λιούις. Ο Τόρκιλ κλήθηκε από τον Βασιλιά να του παραδώσει τον Ντόμναλλ Ντουμπ, διάδοχο της ηγεμονίας του Άιλα, στο Ινβερνές (1501), αλλά δεν εμφανίστηκε.

Μετά την ανυπακοή ο Αλεξάντερ Γκόρντον, 3ος Κόμης του Χάντλυ, παραχώρησε τα εδάφη του Τόρκιλ, στη συνέχεια επιτέθηκε με στρατό στο Λοχάμπερ έδιωξε τους ενοικιαστές της περιοχής και τοποθέτησε τους οπαδούς του.[17] Μετά τη σύγκλιση του Κοινοβουλίου (1504) ο βασιλικός στρατός επιτέθηκε από το Έυρ στο Κάστρο του Καίρνμπεργκ (Καιρν-να-Μπουργκ) δυτικά του Μαλλ, στο οποίο ο Μακλήν του Ντούαρτ είχε υπό την προστασία τον Ντόμναλλ Ντουμπ.[18] Η πολιορκία έγινε με αργούς ρυθμούς και ο Ιάκωβος Δ΄ έστειλε τον βασιλικό πυροβολητή Χανς με πλοίο του Ρόμπερτ Μπάρτον και στη συνέχεια έστειλε περισσότερες ενισχύσεις ιδιαίτερα σε πυροβολικό με τον Κόμη του Άρραν, το Καίρν-να-Μπουργκ κυριεύθηκε τον Ιούνιο του 1504, αλλά ο Ντόμναλλ Ντουμπ δεν συνελήφθη.[19] Τον Σεπτέμβριο του 1507 ο Τόρκιλ Μακλάουντ πολιορκήθηκε στο Κάστρο του Στόρνογουεϋ στο Λιούις. Τελικά, ο Ντόμναλλ Ντουμπ συνελήφθη και φυλακίστηκε μέχρι το τέλος της ζωής του, ο Τόρκιλ Μακλάουντ πέθανε στην εξορία (1511). Ο Αλεξάντερ Γκόρντον του Χάντλυ δέχτηκε πλούσιες ανταμοιβές από τον Βασιλιά για τις υπηρεσίες του.[20]

Μάχες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα σύμβολα του Ιακώβου Δ΄ της Σκωτίας όπως εμφανίζονται στο Κάστρο του Στέρλινγκ.

Ο πόλεμος ανάμεσα στην Αγγλία και τη Γαλλία ξέσπασε σαν αποτέλεσμα των Ιταλικών πολέμων. Συγκεκριμένα, π πάπας Ιούλιος Β΄ δημιούργησε Ιερή Ένωση εναντίον της Γαλλίας. Στην ένωση βρίσκονταν το Παπικό Κράτος, η Δημοκρατία της Βενετίας, η Ισπανία και η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ενώ η Αγγλία προσχώρησε το 1511. Ο Ιάκωβος Δ΄ βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση, επειδή είχε υπογράψει συμμαχία και με τη Γαλλία και την Αγγλία.[21] Με την άνοδο του Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας (1509), οι σχέσεις της Σκωτίας με την Αγγλία χειροτέρευσαν.

Όταν ο Ερρίκος επιτέθηκε στη Γαλλία (1513), ο Ιάκωβος βρήκε την ευκαιρία να κηρύξει τον πόλεμο στην Αγγλία. Ο Ιάκωβος Δ΄ δεν δέχτηκε την απαγόρευση του πάπα Ιουλίου Β΄, αρνήθηκε την επικύρωση της από τον πάπα Λέοντα Ι΄, με αποτέλεσμα οι σχέσεις του με την Αγία Έδρα να χειροτερεύσουν.[22] Ο Λέων Ι΄ έστειλε απειλητικό γράμμα στον Ιάκωβο που τον καλούσε να συμμορφωθεί με τους εκκλησιαστικούς κανόνες, αλλά στις 28 Ιουνίου 1513 ο Βασιλιάς της Σκωτίας αφορίστηκε από τον καρδινάλιο Κρίστοφερ Μπέινμπριτζ (1464 - 1514). Ο Ιάκωβος Δ΄ συγκέντρωσε στρατό και έστειλε το ναυτικό του με τον «Μέγα Μιχαήλ» να ενωθεί με τον στόλο του Λουδοβίκου ΙΒ΄ της Γαλλίας στον Πόλεμο της Συμμαχίας του Καμπραί.[23] Ο Ερρίκος Η΄ έλλειπε στην πολιορκία του Τερουάν και ο Ιάκωβος επιτέθηκε στη Νορθουμβρία.

Θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο στρατός της Σκωτίας γνώρισε καταστροφική συντριβή από τους Άγγλους στις 9 Σεπτεμβρίου 1513 στη Μάχη του Φλόντεν. Στη μάχη έπεσε ο ίδιος ο Βασιλιάς και πολλοί άλλοι ευγενείς, όπως ο γιος του Αρχιεπισκόπου του Σαιντ Άντριους. Ο Ιάκωβος ήταν 40 ετών, ο τελευταίος Βρετανός μονάρχης που πέθανε στο πεδίο της μάχης. Η Μάχη του Φλόντεν ήταν η πιο καταστροφική ήττα στην ιστορία της Σκωτίας και σκληρό χτύπημα για τη χώρα, επειδή πέρα από τα υπόλοιπα της στέρησε τον ικανότερο και δημοφιλέστερο βασιλιά. Ο γιος του, Ιάκωβος Ε΄, που ήταν μόλις ενάμιση στέφθηκε βασιλιάς σε τρεις βδομάδες, ενώ όλη την περίοδο που ήταν ανήλικος η Σκωτία βρέθηκε σε ασταμάτητες ταραχές και εμφύλιες συγκρούσεις.

Οι αγγλικές και σκωτσέζικες πηγές για τη Μάχη του Φλόντεν περιγράφουν τη μεγάλη ετοιμότητα του Βασιλιά να πολεμήσει, ενώ ο διπλωμάτης Πέδρο δε Αγιάλα παρουσιάζει τις ικανότητες του σαν στρατιωτικού αρχηγού και τη μαχητικότητα του όταν πολεμούσε ως εξής:

"Ήταν πολύ θαρραλέος περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον βασιλιά και είμαι ο ίδιος μάρτυρας σε αυτό, ήταν έτοιμος να πάρει ακόμα και το μεγαλύτερο ρίσκο χωρίς καμιά σκέψη για τον εαυτό του. Το ελάττωμα του ήταν ότι ξεκινούσε ο ίδιος να πολεμά πριν δώσει εντολές στον στρατό του, ο ίδιος μου είπε ότι ο λαός του τον υπηρετεί με όλα τα μέσα, του δίνει ότι ζητήσει γι' αυτό είναι και ο ίδιος υποχρεωμένος να βάλει σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή του για χάρη του. Οι πράξεις του τελικά ήταν τόσο γενναίες όσο και τα λόγια του".[9]

Ένα σώμα για το οποίο διαδόθηκε η φήμη ότι είναι του Ιακώβου βρέθηκε στο πεδίο της μάχης και αρχικά μεταφέρθηκε στο Μπέρικ-απόνΤουήντ, όπου βαλσαμώθηκε και εστάλη στη Μονή του Σην στο Σάρρεϋ. Παρότι ο Ιάκωβος Δ΄ είχε αφοριστεί, ο Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας είχε πάρει άδεια για να θάψει τον Βασιλιά της Σκωτίας σε μια καθορισμένη θέση στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου, το σώμα του όμως έμεινε άταφο πολλά χρόνια στη Μονή του Σην. Στη συνέχεια, το σώμα χάθηκε, όταν η μονή κατεδαφίστηκε στην Αγγλική Μεταρρύθμιση.[24] Ο ιστορικός Τζον Στόου (1525 - 1605) αναφέρει ότι είχε δει το σώμα του Βασιλιά, ενώ το κεφάλι του, που ξεχώριζε από τα κόκκινα μαλλιά του, το είχε κρατήσει ο βασιλικός υαλοποιός της Ελισάβετ Α΄ και αργότερα το έδωσε στην Εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ στην οδό Γουντ για ταφή. Η μονή κατεδαφίστηκε αργότερα και στη θέση της υπάρχει σήμερα μια δημόσια οικία.[24][25] Το αιματοβαμμένο παλτό του Ιακώβου παραδόθηκε στον Ερρίκο Η΄ από τη βασίλισσα του, Αικατερίνη της Αραγονίας.[26]

Ο Έρασμος έγραψε έναν επιτάφιο για τον Ιάκωβο Δ΄ στο έργο του "Αγαδία", αργότερα έγραψε επιστολή στον γιο του Ιάκωβο Ε΄ στο οποίο του τονίζει ότι γεννήθηκε στη Σπάρτη που πρέπει να την υπηρετήσει υπενθυμίζοντας τη Μάχη του Φλόντεν και τη μαχητικότητα του πατέρα του. Ο νόθος γιος του Ιακώβου Δ΄, Αλεξάντερ Στιούαρτ, ήταν μαθητής του Έρασμου.[27]

Θρύλοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διάφορες φήμες κυκλοφόρησαν μετά τον θάνατο του ότι είχε επιζήσει και ίππευσε προς το Τουήντ ή έφυγε για προσκύνημα στην Ιερουσαλήμ ή ότι το σώμα του είχε ταφεί στη Σκωτία, αλλά δεν υπάρχει απόδειξη για τους ισχυρισμούς. Αυτές οι ιστορίες βασίστηκαν σε θρύλους ότι πριν τη Μάχη του Φλόντεν έσκισε μπροστά στους ευγενείς το βασιλικό του παλτό για να τους δείξει ότι είναι έτοιμος να πολεμήσει σαν απλός στρατιώτης. Άλλοι θρύλοι αναφέρουν ότι το σώμα που βρέθηκε στο πεδίο της μάχης από τους Άγγλους δεν είχε δεμένη στη μέση τη βασιλική αλυσίδα. Οι θρύλοι των συνοριακών περιοχών Σκωτίας-Αγγλίας (Borders) σημειώνουν ότι στη διάρκεια της μάχης 4 ιππείς της φατρίας Χιούμ ρίχτηκαν με μανία στο πεδίο για να αρπάξουν το σώμα του Βασιλιά, επειδή ήταν άκρως προσβλητικό, ύστερα από τέτοια ταπεινωτική ήττα, ο νεκρός να πέσει στα χέρια των Άγγλων.

Τον 18ο αιώνα, όταν το μεσαιωνικό πηγάδι του Χιούμ καθαρίστηκε, βρέθηκε ένας σκελετός με μια αλυσίδα στη μέση, αλλά στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Σύμφωνα με άλλη φήμη βρέθηκε ένας σκελετός στο Χιούμ λίγα χρόνια μετά τη μάχη και τάφηκε στο Αββαείο του Χόλυρουντ. Ο ίδιος θρύλος σημειώνει ότι ο σκελετός εμφανίστηκε στο Κάστρο του Ρόξμπεργκ τον 17ο αιώνα. Ο ιστορικός Ρόμπερτ Λίντσεϋ του Πιτσκόττι (1532 - 1580) γράφει (1570) ότι ένας κατάδικος βρήκε τον σκελετό περίπου 10 χρόνια μετά τη μάχη, ζήτησε από τον Δούκα του Ώλμπανυ να του τον δείξει, αλλά εκείνος το αρνήθηκε.[28]

Οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παντρεύτηκε τη Μαργαρίτα της Αγγλίας και απέκτησε έξι παιδιά:[29]

  • Ιάκωβος (1507 - 1508), Δούκας του Ρόθσεϋ.
  • θνησιγενής κόρη (15 Ιουλίου 1508).
  • Αρθούρος (1509 - 1510), Δούκας του Ρόθσεϋ.
  • Ιάκωβος Ε΄ (1512 - 1542), Βασιλιάς της Σκωτίας.
  • θνησιγενής κόρη (Νοέμβριος 1512).
  • Αλέξανδρος (1514 - 1515), Δούκας του Ρος.

Ο Ιάκωβος Δ΄ είχε και πολλά νόθα παιδιά:[29]

Με τη Μάριον Μπόυντ:

  • Αλεξάντερ Στιούαρτ (περ. 1493 - 1513), Αρχιεπίσκοπος του Σαιντ Άντριους, πέθανε στη Μάχη του Φλόντεν.
  • Κάθριν Στιούαρτ (περ. 1495 - 1554), παντρεύτηκε τον Τζέημς Ντάγκλας, 3ο Κόμη του Μόρτον.

Με τη Λαίδη Μάργκαρετ Ντράμμοντ:

  • Μάργκαρετ Στιούαρτ (περ. 1498 - ;), παντρεύτηκε 1) τον Τζον Γκόρντον, Λόρδο Γκόρντον (απέκτησε παιδιά), 2) τον Αλεξάντερ Στιούαρτ (απέκτησε παιδιά) και 3) τον σερ Τζον Ντράμμοντ (απέκτησε παιδιά).

Με την Τζάνετ Κέννεντυ:

  • Τζέημς Στιούαρτ (περ. 1500 - 1544), Κόμης του Μορέυ.
  • Μάργκαρετ Στιούαρτ (1501 - 1521), παντρεύτηκε τον Ουίλλιαμ Λω, απέκτησε παιδιά.
  • Τζέην Στιούαρτ (;).

Με την Ίζαμπελ Στιούαρτ, κόρη του Τζέημς Στιούαρτ, 1ου Κόμη του Μπιούκαν:

Πρόγονοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόγονοι του Ιακώβου Δ΄ της Σκωτίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιάκωβος Α΄ της Σκωτίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιάκωβος Β΄ της Σκωτίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιωάννα Μπωφόρ, βασίλισσα της Σκωτίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Άρνολντ του Χέλρε
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Μαρία του Χέλρε
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αικατερίνη της Κλέβης, δούκισσα του Χέλρε
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ντίτριχ του Όλντενμπουργκ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Χριστιανός Α΄ της Δανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Χάιλβιχ του Χόλσταϊν
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Μαργαρίτα της Δανίας, βασίλισσα της Σκωτίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιωάννης του Βρανδεμβούργου-Κούλμπαχ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Δωροθέα του Βρανδεμβούργου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Βαρβάρα της Σαξονίας-Βίτενμπεργκ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Λογοτεχνία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας παρουσιάζεται στα παρακάτω μυθιστορήματα:[30]

  • "Η κίτρινη φρεγάτα" ή "Οι τρεις αδελφές" (1855) του Τζέημς Γκραντ.[30][31] Το μυθιστόρημα καλύπτει γεγονότα που έγιναν το 1488, τη δολοφονία του Ιακώβου Γ΄, την άνοδο του Ιακώβου Δ΄ και τις δολοπλοκίες της φίλο-αγγλικής ομάδας στη Σκωτία. Ο Ιάκωβος Δ΄ και η Μάργκαρετ Ντράμμοντ είναι κύριοι χαρακτήρες, ο Άντριου Γουντ του Λάργκο και ο Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας οι δευτερεύοντες.[30]
  • "Βασιλική εύνοια" (1899) του Τζ. Ε. Πρέστον Μάντοκ, καλύπτει τους τελευταίους μήνες του Ιακώβου Δ΄ μέχρι τη μάχη του Φλόντεν (1513).[32]
  • "Το βέλος του Βορρά" (1906) του Ρ. Χ. Φόστερ. Το μυθιστόρημα απεικονίζει τη Νορθουμβρία την περίοδο του Ερρίκου Ζ΄ και του Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας, την εκστρατεία στο Φλόντεν, τους Άγγλο-Σκωτικούς πολέμους και τη μάχη στα τέλη της ζωής του Ιακώβου Δ΄.[32]
  • "Το αμαρτωλό πεδίο" (1916) του Χάλλιγουελ Σάτκλιφ. Το μυθιστόρημα καλύπτει τους Άγγλο-Σκωτικούς πολέμους και περιγράφει λεπτομερώς το τέλος του Ιακώβου Δ΄ στη μάχη του Φλόντεν (1513).[32]
  • "Θερμός βασιλιάς" (1926) της Καρόλα Ομάν. Το μυθιστόρημα απεικονίζει τη Σκωτία την εποχή του Ιακώβου Δ΄ με επίλογο τον φόνο του Βασιλιά στη μάχη του Φλόντεν (1513).[30]
  • "Ευγενής Αετός" (1937) της Κριστίν Ορ, με αναφορές στη ζωή του Βασιλιά.
  • "Αλυσίδα πεπρωμένου" του Νάιτζελ Τράντερ, με αναλυτικές περιγραφές στη ζωή του Βασιλιά.
  • "Τρείς αδελφές, τρεις βασίλισσες" (2016), της Φιλίππα Γκρέγκορυ, ένα έργο υπό την προοπτική της Μαργαρίτας Τυδώρ. Ο χαρακτήρας του Ιακώβου εμφανίζεται και σε άλλα δύο μυθιστορήματα της Γκρέγκορυ ("Η Ισπανίδα πριγκίπισσα", "Η κατάρα του βασιλιά").
  • "Το τουρνουά της λευκής κυρίας", μια περιγραφή ενός τουρνουά που διεξήχθη από τον Ιάκωβο Δ΄ στο Κάστρο του Εδιμβούργου.
  • "Το τουρνουά της Αφρικάνικης κυρίας", μια περιγραφή κινουμένων σχεδίων του τουρνουά τζόκινγκ που διεξήχθη από τον Ιάκωβο Δ΄ στις 31 Μαΐου 1508.
  • "Ηλιοβασίλεμα στο φεγγάρι" (1955) της Τζέην Όλιβερ, μια μυθιστορηματική περιγραφή της ζωής του Βασιλιά.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Macdougall, Norman, James IV, pp. 5–7.
  2. ↑ Goodwin, George. Fatal Rivalry: Flodden 1513. New York: WW Norton, 2013. pp. 9–10.
  3. ↑ Lindsay of Pitscottie, Robert, The History of Scotland, Robert Freebairn, Edinburgh (1778), p. 149.
  4. ↑ Macdougall, Norman, James IV, (1997), p. 254; Letters James IV, SHS (1953) p. xlii and 107–11; Pinkerton, John, History of Scotland from the Accession, vol. 2 (1797), p. 449, prints Wolsey's letter in full and attributes it to Nicolas West.
  5. ↑ Macdougall, Norman, James IV, Tuckwell (1997); chapter 'Royal Obsession: The Navy', pp. 223–46.
  6. ↑ Marshall, Rosalind K. (2003). Scottish Queens, 1034–1714. Tuckwell Press. p. 85.
  7. ↑ Dunbar, John G., Scottish Royal Palaces, Tuckwell (1999).
  8. ↑ W. Swan, South Leith Records Second Series (Leith, 1925), p. 191.
  9. ↑ 9,0 9,1 http://www.british-history.ac.uk/cal-state-papers/spain/vol1/pp167-180
  10. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2018. 
  11. ↑ Dalyell, John Graham, ed., The Chronicles of Scotland by Robert Lindsay of Pitscottie, vol. 1, Edinburgh (1814) pp. 249–250.
  12. ↑ Read, John (8 May 1958). "An Alchemical Airman". New Scientist: 30. Retrieved 8 August 2016.
  13. ↑ Accounts of the Lord High Treasurer of Scotland, vol. 3, HM General Register House (1901), 99, 202, 206, 209, 330, 340, 341, 353, 355, 365, 379, 382, 389, 409: vol. 2 (1900), 362.
  14. ↑ Read 31.
  15. ↑ Mackie, R.L., James IV, (1958), pp. 76 and 188–98.
  16. ↑ MacDougall, Norman, James IV, (1997), 176–177.
  17. ↑ MacDougall, Norman, (1997), 179–181.
  18. ↑ MacDougall, Norman, James IV, (1997), 185.
  19. ↑ MacDougall, Norman, (1997), 185-186.
  20. ↑ MacDougall, Norman, James IV, (1997), p. 189.
  21. ↑ MacDougall, Norman, James IV, Tuckwell (1998) p.207
  22. ↑ British History Online. Quote: "James had told the Dean of Windsor (West), the English ambassador, that he would appeal from the letters of execution [of the Scottish interdict]. The Dean said he could not appeal from any proceedings of the Pope, as he had no superior. Then, said the King, I will appeal to Prester John — a noted pirate and apostate who commands the French galleys. [Henry VIII thinks] such folly ought to be chastised. It is impious to abuse the Pope, the Head of Christendom."
  23. ↑ Hannay, Robert Kerr, ed., Letters of James IV, SHS (1953), pp. 307–8, 315–16 and 318–19.
  24. ↑ 24,0 24,1 Dr. Tony Pollard (8 September 2013). "The sad tale of James IV's body". BBC News Scotland. Retrieved 9 September 2013.
  25. ↑ Aikman, James, Buchanan's History of Scotland, vol. 2 (1827), 259 note, quoting Stow's Survey of London on St Michael, Cripplegate ward.
  26. ↑ https://www.findagrave.com/memorial/9473665
  27. ↑ Hay, Denys, Letters of James IV, HMSO (1954), p. 252, 8 December 1533: Mynors, RAB., ed., Collected Works of Erasmus, Adages, vol. 3, Toronto, (1991), pp. 240–43, Adage 2.5.1 Spartam nactus es, trans. English
  28. ↑ Adam de Cardonnel, The Edinburgh Magazine, vol. 4, August (1786), p. 112, and Numismata Scotiae, (1786), p. 83, note both legends: Pitscottie, History of Scotland, Glasgow, (1749), p. 214; Spencer, Nathaniel, The Complete English Traveller, (1772), p. 575; Archaeologia Aeliana, vol. 3, (1859), p. 228.
  29. ↑ 29,0 29,1 http://thepeerage.com/p10148.htm#i101479
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 Nield (1968), p. 61.
  31. ↑ https://archive.org/stream/yellowfrigateort00granrich#page/n3/mode/2up
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Nield (1968), p. 67.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • James the Fourth, Norman Macdougall (2006 with two earlier editions, regarded as definitive).
  • King James IV of Scotland, R.L. Mackie (1958, the most important previous biography).
  • Ashley, Mike (2002). British Kings & Queens. Carroll & Graf. pp. 280–286.
  • "James IV" in Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, New York, 2004, Vol. 29, pp. 609–619
  • Accounts of the Comptroller, Sir Duncan Forestar, 1495–1499, Miscellany of the Scottish History Society, vol. 9 (1958), 57–81. In Latin.
  • Bain, Joseph, ed., Calendar of Documents relating to Scotland, 1357–1509, vol. 4, HM Register House, Edinburgh (1888)
  • "Flodden Papers, 1505–1517", ed. Marguerite Wood, Scottish History Society, (1933), "French diplomatic correspondence" (does not refer to the battle).
  • Letters of James IV, 1505–1513, ed. Mackie & Spilman, Scottish History Society (1953), English summaries of international letters.
  • Nield, Jonathan (1968), A Guide to the Best Historical Novels and Tales, Ayer Publishing.
Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας
Γέννηση: 17 Μαρτίου 1473 Θάνατος: 9 Σεπτεμβρίου 1513
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας 		Βασιλιάς της Σκωτίας

1488 - 1513 		Διάδοχος
Ιάκωβος Ε΄ της Σκωτίας
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιάκωβος_Δ΄_της_Σκωτίας&oldid=10859649"