Κούρος της Τενέας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Κούρος της Τενέας | |
|---|---|
 Ο κούρος της Τενέας | |
| Ονομασία | Κούρος της Τενέας |
| Έτος δημιουργίας | 560-550 π.Χ. |
| Διαστάσεις | 153 εκ. |
| Μουσείο | Γλυπτοθήκη του Μονάχου |
| Αριθμός καταλόγου | 168 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Ο Κούρος της Τενέας είναι αριστουργηματικό έργο γλυπτικής τέχνης της αρχαίας Ελλάδας. Βρέθηκε το 1846 στην κωμόπολη Αθίκια κοντά στο εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου από κάτοικο της περιοχής, εκεί που ήταν η νεκρόπολη της Τενέας και από το 1854 εκτίθεται στην Γλυπτοθήκη του Μονάχου. Αντίγραφό του βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Βασιλείας.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Κούρος είναι κατασκευασμένος από μάρμαρο της Πάρου και μάρμαρο απο τον μαρμαρά της Μ.Ασιας. Τα άκρα του βρέθηκαν διαμελισμένα, ένα τμήμα του δεξιού βραχίονα έλειπε και έχει αντικατασταθεί. Κατά τα λοιπά, πρόκειται για καλοδιατηρημένο άγαλμα. Η κεφαλή διατηρήθηκε σώα επειδή βρέθηκε μέσα σε ένα πήλινο δοχείο που το προστάτευσε επί αιώνες.
Το άγαλμα παριστάνει έναν νεανία με γυμνό σφριγηλό αθλητικό σώμα που στηρίζεται και στα δύο πόδια, ενώ το αριστερό πόδι κάνει ένα μικρό βήμα εμπρός. Το πέλμα των ποδιών ακουμπάει το έδαφος. Οι βραχίονες είναι κρεμάμενοι απολύτως συμμετρικά και τα δύο χέρια είναι σφιγμένα σε γροθιές που ακουμπάνε τους μηρούς, σαν να κρατάν κάποια λαβή. Τα μαλλιά είναι σγουρά, καλοχτενισμένα και σχηματίζουν μια πλούσια κόμη που καλύπτει το πίσω μέρος της πλάτης, ενώ μια κορδέλα τα στεφανώνει.
Ερμηνεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το άγαλμα ονομάζεται επίσης «Απόλλων της Τενέας». Ο τύπος του νεανία παριστάνει την αρχέγονη μορφή του θεού Απόλλωνα, όπως ακριβώς χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιότητα για την αναπαράσταση των ηρώων. Στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται μάλλον για την αναπαράσταση κάποιου νεκρού, αφού βρέθηκε επάνω σε έναν τάφο στην νεκρόπολη της Τεγέας. Γι'αυτό και ο νεανίας δεν φέρει καμία ενδυμασία, έχοντας το αθλητικό σώμα του γυμνό, όπως ταίριαζε μόνο στους ήρωες.
Καλλιτεχνική επιρροή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αν και η όλη σύνθεση του έργου βασίζεται στην Αιγυπτιακή τέχνη, υπάρχουν βασικές ανακαινίσεις που κάνουν το έργο αυτό να ξεχωρίζει. Η γύμνια του σώματος, η ζωντάνια της στάσης και η εκφραστικότητα του σώματος είναι γνήσια ελληνικά χαρακτηριστικά, άγνωστα στην μέχρι τότε Αιγυπτιακή τέχνη. Το αμυδρό χαμόγελο του προσώπου είναι ο πρώιμος οιωνός της γλυπτικής τέχνης που έμελλε να ανθίσει στην Ελλάδα τους επόμενους αιώνες. Οι αναλογίες του σώματος και η πλαστικότητα των μυών βρίσκονται μεν στο στάδιο της εξέλιξης, αλλά παρουσιάζουν μεγαλύτερη ακρίβεια από ότι συναντάμε στα έργα της μέχρι τότε Αιγυπτιακής τέχνης.
Ιστορική τοποθέτηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Χαρακτηριστικό γνώρισμα της εξέλιξης των κούρων είναι εδώ το γεγονός, ότι το κενό μεταξύ των πηχών και του κορμού έχει μεγαλώσει, ενώ τα χέρια είναι σχεδόν απελευθερωμένα, αν και ακόμα πολύ κοντά στους μηρούς και συνδεδεμένα με μικρές γέφυρες. Το άγαλμα πρέπει να κατασκευάστηκε στα μέσα του έκτου αιώνα π.Χ., και προφανώς φέρει την υπογραφή κάποιου μαθητή, ή των ίδιων των εξεχόντων γλυπτών Δίποινου και Σκύλη που είχαν το εργαστήριό τους στην περιοχή της Τενέας, κάπου στις Κλεωνές, στο Άργος, στην Κόρινθο ή στην Σικυώνα.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Άντολφ Φουρτβένγκλερ (1853-1907) και Χάινριχ Λούντβιγκ Ούλριχς (1904). Denkmäler griechischer und römischer skulptur. Μόναχο: F. Bruckmann a. g. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2009.
- Γουόλτερ Γούντμπερν Χάιντ (1871-1966) (1921). Olympic victor monuments and Greek athletic art (1921). Ουάσιγκτον: Carnegie Institution of Washington. σελίδες 101. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2011.
- Τόμας Λόχμαν, Skulpturhalle Basel (2006). Skulptur des Montats Juni 2006: Der Kouros von Tenea. σελίδες 1-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2011.
