Κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη 1947

Τρίτη κυβέρνηση Σοφούλη
	Βασιλευομένη Δημοκρατία
Ημερομηνία σχηματισμού	7 Σεπτεμβρίου 1947
Ημερομηνία διάλυσης	18 Νοεμβρίου 1948
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός Κράτους	Παύλος Α΄ της Ελλάδας
Πρόεδρος Κυβέρνησης	Θεμιστοκλής Σοφούλης
Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης	Κωνσταντίνος Τσαλδάρης
Συνολικός αριθμός Μελών	35
Συμμετέχοντα κόμματα	Λαϊκό Κόμμα & Κόμμα Φιλελευθέρων
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα	Κυβέρνηση συνεργασίας κομμάτων 254 / 354 (72%)
Ιστορία
Εκλογές	Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1946
Θητεία νομοθετικού σώματος	13 Μαΐου 1946 - 8 Ιανουαρίου 1950 Δ' Αναθεωρητική Βουλή
Προηγούμενη	Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη 1947
Διάδοχη	Κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη 1948

Η Κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη 1947 (Σεπτέμβριος 1947 – Νοέμβριος 1948) ήταν η πρώτη κυβέρνηση συνεργασίας των δυο κομμάτων εξουσίας (Λαϊκό Κόμμα και Κόμμα Φιλελευθέρων) στη μεταπολεμική Ελλάδα.

Η συνεργασία έγινε πραγματικότητα κάτω από τις πιέσεις του αμερικανικού παράγοντα, και ιδίως του «Διευθυντή του Γραφείου Υποθέσεων Εγγύς και Μέσης Ανατολής» του Υπουργείου Εξωτερικών των Η.Π.Α, Λόι Χέντερσον, ο οποίος κατόρθωσε κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, το Σεπτέμβριο του 1947, και υπό την απειλή αναστολής της οικονομικής βοήθειας της χώρας του προς την Ελλάδα, να πείσει τους δυο πολιτικούς αρχηγούς να συνεργαστούν.^[1] Ο Κ. Τσαλδάρης υποχωρώντας έδωσε την Πρωθυπουργία στο Θ. Σοφούλη (αν και ήταν αρχηγός του δεύτερου σε ψήφους κόμματος της Βουλής) και η νέα Κυβέρνηση αντικατέστησε την προηγούμενη στις 7 Σεπτεμβρίου 1947. Την ικανοποίησή του για τη νέα Κυβέρνηση εξέφρασε και ο Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α., Τζορτζ Μάρσαλ, σε δήλωσή του στις 15 Σεπτεμβρίου : «Αυτή τη στιγμή, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας φανερώνει τον πόθο των νόμιμων πολιτικών κομμάτων να ξεπεράσουν τις κομματικές διαφορές και να συνεργαστούν για την ευημερία του ελληνικού έθνους. Ελπίζουμε ότι η συμφωνία αυτή προιωνίζει ένα λαμπρό μέλλον για τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού στην αντιμετώπιση των σοβαρών εθνικών προβλημάτων του.»^[2]
Ύστερα από πρωτοβουλία του Θ. Σοφούλη θα δημοσιευτεί στις 14 Σεπτεμβρίου 1947 το ψήφισμα "Περί αμνηστίας παραδιδομένων στασιαστών". Με βάση αυτό το ψήφισμα, όσοι συμμετέχοντες σε στασιαστικές πράξεις παραδίδονταν και αφοπλίζονταν αυτοβούλως κατά τη διάρκεια του επόμενου μήνα, θα αμνηστεύονταν αυτοδικαίως και θα απολύονταν άμεσα. Παρ' όλη την καλή πρόθεση του Σοφούλη, το ψήφισμα είχε ελάχιστο αντίκτυπο στους αντάρτες τους Δημοκρατικού Στρατού,^[3] και μάλιστα το Κ.Κ.Ε. αποφάσισε να κλιμακώσει την αντιπαράθεση με την ίδρυση της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης.
Συγκεκριμένα, στις 24 Δεκεμβρίου 1947 ο ραδιοφωνικός σταθμός του Δ.Σ., ανακοίνωσε το σχηματισμό της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης», με πρόεδρο τον αρχηγό του Δ.Σ.Ε., Μάρκο Βαφειάδη. Η Κυβέρνηση τότε, έθεσε εκτός νόμου το Κ.Κ.Ε και το Ε.Α.Μ, καθώς και την εφημερίδα Ριζοσπάστης. Συγκεκριμένα, με τον Α.Ν. 509/1947 , που δημοσιεύτηκε στις 27 Δεκεμβρίου, «Περί μέτρων ασφαλείας του Κράτους, του πολιτεύματος, του κοινωνικού καθεστώτος και της προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», αποφασίστηκε ότι «Το Κομμουνιστικόν Κόμμα Ελλάδος, το Εθνικόν Απελευθερωτικό Μέτωπον (ΕΑΜ) και η Εθνική Αλληλεγγύη προπαρασκευάσαντα και ενεργούντα την κατά της ακεραιότητας της Χώρας προδοτικήν ανταρσίαν διαλύονται.» ^[4] Με την πάροδο του χρόνου, οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων που δε μετείχαν στην Κυβέρνηση, και κυρίως οι Σοφοκλής Βενιζέλος και Γεώργιος Παπανδρέου, άρχιζαν να πιέζουν για τη συμμετοχή τους, καταγγέλοντας τη συγκυβέρνηση των δυο κομμάτων εξουσίας, ως «Θανάσιμον κίνδυνον της πατρίδας»^[1] Ο Πρωθυπουργός υπέβαλλε την παραίτηση της Κυβέρνησης στις 12 Νοεμβρίου του 1948, και η νέα κυβερνητική κρίση που ξέσπασε δε διευθετήθηκε παρά έξι ημέρες αργότερα, με πρόχειρο τρόπο, (ανασχηματισμός του υπουργικού συμβουλίου), που προοιώνιζε την επόμενη κυβερνητική κρίση.

Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου

^[5]

«Πρωθυπουργός» - («Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου») : Θεμιστοκλής Σοφούλης
«Αντιπρόεδρος υπουργικού συμβουλίου» : Κωνσταντίνος Τσαλδάρης
«Επί του Συντονισμού υπουργός» : Στέφανος Χ. Στεφανόπουλος
«Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ»: Μιχαήλ Μαυρογορδάτος
«Επί των Εξωτερικών υπουργός» : Κωνσταντίνος Τσαλδάρης
«Επί των Εξωτερικών Μόνιμος υφυπουργός» : Παναγιώτης Πιπινέλης
«Επί του Τύπου και Πληροφοριών υφυπουργός» : Νικόλαος Μπαλτατζής - Μαυροκορδάτος

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Μιχαήλ Αιλιανό

«Επί των Εσωτερικών υπουργός» : Πέτρος Μαυρομιχάλης
«Επί της Δικαιοσύνης υπουργός» : Χρήστος Λαδάς

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Γεώργιο Μελά

«Επί της Δημοσίας Τάξεως υπουργός» : Κωνσταντίνος Ρέντης
«Επί της Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων υπουργός» : Αντώνιος Παπαδήμος

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Δημήτριο Βουρδουμπά

«Επί της Εθνικής Οικονομίας υπουργός» : Γεώργιος Βαρβούτης

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Ιωάννη Πολίτη

«Επί των Οικονομικών υπουργός» : Δημήτριος Χέλμης
«Επί των Δημοσίων έργων υπουργός» : Σταύρος Νικολαΐδης
( από τις 7 έως τις 13 Σεπτεμβρίου 1947 είχε αναλάβει τα καθήκοντα του υπουργού προσωρινά, ο Δημήτριος Δίγκας)
«Επί της Ανοικοδομήσεως υπουργός» : Δημήτριος Λόντος
«Επί των Μεταφορών υπουργός» : Πάνος Χατζηπάνος

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή

«Επί της Γεωργίας υπουργός» : Αθανάσιος Παπαθανάσης
«Επί των Ταχυδρομείων, Τηλεγράφων και Τηλεφώνων υπουργός» : Ανδρέας Μπιράκης
«Επί της Υγιεινής υπουργός» : Απόστολος Ορφανίδης
«Επί της Κοινωνικής Προνοίας υπουργός» : Μιχαήλ Κότσιανος

- αντικαταστάθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1947 από τον Θεόδωρο Δεσύλλα

«Επί του Εφοδιασμού υπουργός» : Φωκίων Ζαΐμης
«Επί του Εφοδιασμού και Διανομών ^[6] υπουργός»: Σταύρος Κωστόπουλος (διορίστηκε στις 7 Μαΐου 1948)
«Επί της Εργασίας υπουργός» : Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης
«Επί της Εμπορικής Ναυτιλίας υπουργός : Θεόδωρος Κιζάνης
«Επί των Στρατιωτικών υπουργός» : Γεώργιος Στράτος
«Επί των Ναυτικών υπουργός» : Αλέξανδρος Σακελλαρίου
«Επί της Αεροπορίας υπουργός» : Δημήτριος Δίγκας

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Αναστάσιο Μπακαλμπάση

«Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Δημήτριος Λόντος
«Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Γεώργιος Β. Μελάς (διορίστηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1947)

- παραιτήθηκε στις 2 Μαρτίου 1948

- στις 7 Μαΐου 1948 ανέλαβε καθήκοντα ο Μιχαήλ Μαυρογορδάτος

«Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Μιχαήλ Αιλιανός (διορίστηκε στις 7 Μαΐου 1948)
«Υπουργός - Γενικός Διοικητής Βορείου Ελλάδος» : Κωνσταντίνος Ροδόπουλος

- αντικαταστάθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου από τον Αριστείδη Μπασιάκο

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Κωνσταντίνο Κορόζο

«Γενικός Διοικητής Δωδεκανήσων^[7]» : Νικόλαος Μαυρής (από 15 Μαΐου 1948)

Αναφορές

↑ ^1,0 ^1,1 https://www.tanea.gr/2013/07/08/politics/pws-o-emfylios-odigise-se-kybernisi-deksias-kai-kentroy/
↑ Γ. Χαρίτος: «Ο εξωτερικός παράγοντας και ο ελληνικός εμφύλιος, 1946-1949», μεταπτυχιακή εργασία, σελ.37 [1]
↑ Το ψήφισμα "Περί αμνηστίας παραδιδομένων στασιαστών", εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο, μέλη παραστρατιωτικών οργανώσεων που τα προηγούμενα χρόνια συμμετείχαν σε αυτό που ονομάστηκε Λευκή τρομοκρατία. Περισσότερα βλέπε στο :http://www.kolivas.de/archives/338458
↑ [2]
↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», http://www.ggk.gov.gr/?p=1082
↑ Στις 7 Μαΐου 1948 ιδρύθηκε το «Υπουργείο Εφοδιασμού και Διανομών» , με κύριο σκοπό την διανομή της Αμερικανικής βοήθειας στην Ελλάδα (εκτός της στρατιωτικής). Συγκεκριμένα, αρμοδιότητες του υπουργείου ήταν η αποτελεσματικότερη οργάνωση των εφοδίων, η δίκαιη κατανομή τους σύμφωνα με τις ανάγκες του πληθυσμού, η παρακολούθηση της παραγωγής, και βιομηχανοποιήσης των ειδών πρώτης ανάγκης, ο έλεγχος των τιμών αυτών και η διανομή τους με δελτία και η σταθεροποίηση του τιμάριθμου της ζωής. Το «Υπουργείο Εφοδιασμού» καταργήθηκε. (ΦΕΚ Α119 /1948)
↑ Στις 14 Φεβρουαρίου 1948 αμέσως μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, επεκτάθηκε και εκεί ο θεσμός του Γενικού Διοικητή. Έδρα της «Γενικής Διοίκησης Δωδεκανήσων» ήταν η Ρόδος. (ΦΕΚ Α39/ 1948)

Αυτό το λήμμα σχετικά με την Πολιτική επιστήμη ή την Πολιτική χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[tanea.gr-1] 1,0 ^1,1 https://www.tanea.gr/2013/07/08/politics/pws-o-emfylios-odigise-se-kybernisi-deksias-kai-kentroy/

[2] Γ. Χαρίτος: «Ο εξωτερικός παράγοντας και ο ελληνικός εμφύλιος, 1946-1949», μεταπτυχιακή εργασία, σελ.37 [1]

[3] Το ψήφισμα "Περί αμνηστίας παραδιδομένων στασιαστών", εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο, μέλη παραστρατιωτικών οργανώσεων που τα προηγούμενα χρόνια συμμετείχαν σε αυτό που ονομάστηκε Λευκή τρομοκρατία. Περισσότερα βλέπε στο :http://www.kolivas.de/archives/338458

[4] [2]

[5] «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», http://www.ggk.gov.gr/?p=1082

[6] Στις 7 Μαΐου 1948 ιδρύθηκε το «Υπουργείο Εφοδιασμού και Διανομών» , με κύριο σκοπό την διανομή της Αμερικανικής βοήθειας στην Ελλάδα (εκτός της στρατιωτικής). Συγκεκριμένα, αρμοδιότητες του υπουργείου ήταν η αποτελεσματικότερη οργάνωση των εφοδίων, η δίκαιη κατανομή τους σύμφωνα με τις ανάγκες του πληθυσμού, η παρακολούθηση της παραγωγής, και βιομηχανοποιήσης των ειδών πρώτης ανάγκης, ο έλεγχος των τιμών αυτών και η διανομή τους με δελτία και η σταθεροποίηση του τιμάριθμου της ζωής. Το «Υπουργείο Εφοδιασμού» καταργήθηκε. (ΦΕΚ Α119 /1948)

[7] Στις 14 Φεβρουαρίου 1948 αμέσως μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, επεκτάθηκε και εκεί ο θεσμός του Γενικού Διοικητή. Έδρα της «Γενικής Διοίκησης Δωδεκανήσων» ήταν η Ρόδος. (ΦΕΚ Α39/ 1948)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]