Ναπολέων Όρντα

Ναπολέων Όρντα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη; μητρική γλώσσα	Напалеон Орда (Λευκορωσικά)
Γέννηση	11 Φεβρουαρίου 1807; Varacevičy
Θάνατος	26 Απριλίου 1883; Βαρσοβία
Τόπος ταφής	Ιβάναβα
Χώρα πολιτογράφησης	Ρωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά; Πολωνικά
Σπουδές	Svislač gymnasium; Πανεπιστήμιο του Βίλνιους
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ζωγράφος; συνθέτης; πιανίστας
Οικογένεια
Σύζυγος	Sophie-Louise-Irène Bouglé
Τέκνα	Witold Orda
Γονείς	Μιχάλ Όρντα
Αδέλφια	Hortense Orda; Anna Orda; Emilia Łucja Orda
Οικογένεια	House of Orda
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Χρυσός Σταυρός του Τάγματος Στρατιωτικής Αξίας της Πολωνίας
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Ναπολέων Ματέους Ταντέους Όρντα (λευκορωσικά: Напалеон Орда;‎‎ 11 Φεβρουαρίου 1807 - 26 Απριλίου 1883) ήταν Πολωνολιθουανός ^[8] ^[9] μουσικός, πιανίστας, συνθέτης και καλλιτέχνης, γνωστός για πολλά σκίτσα ιστορικών χώρων της πρώην Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας.

Βιογραφία

Ο Ναπολέων Όρντα γεννήθηκε στο χωριό Worocewicze στην περιοχή Pinsky Uyezd του Μινσκ στο αρχοντικό του πατέρα του. ^[10] Ο πατέρας του, Μιχάλ Όρντα, ήταν ένας πτωχευμένος ευγενής λιθουανικής καταγωγής. Αφού τελείωσε το γυμνάσιο Svislach το 1823, ξεκίνησε μαθηματικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Βίλνιους. Ωστόσο, η πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία έληξε στις 27 Αυγούστου 1826, όταν συνελήφθη από τη ρωσική μυστική αστυνομία επειδή συμμετείχε στον φοιτητικό σύλλογο Zorzanie, ^[11] ^[12] ^[13] που δραστηριοποιούνταν στο Σβίσλατς και στο Μπιαλίστοκ. ^[14] Παρόλο που απελευθερώθηκε λίγο αργότερα, αποβλήθηκε από το πανεπιστήμιο και δεν του επιτράπηκε να συνεχίσει τις σπουδές του.

Ο Όρντα έλαβε μέρος στην αποτυχημένη εξέγερση του Νοεμβρίου του 1830 κατά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και υπηρέτησε με διάκριση στο διάσημο 4ο Σύνταγμα (Czwartacy). Για την ανδρεία του έλαβε την ανώτατη πολωνική στρατιωτική διακόσμηση, το Virtuti Militari. Μετά την εξέγερση, το αρχοντικό του κατασχέθηκε και ο Όρντα αναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό για να αποφύγει τη φυλακή και την εξορία στη Σιβηρία.

Ταξίδεψε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ιταλία και η Ελβετία. Τελικά, το 1833 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου έγινε ένα από τα εξέχοντα μέλη της εκεί πολωνικής διασποράς και ένας από τους στενούς φίλους του Φρεντερίκ Σοπέν. Έμαθε να παίζει πιάνο υπό την καθοδήγηση του Σοπέν και του Φραντς Λιστ και συνέθεσε αρκετές μαζούρκες, βαλς και πολωνέζες. Στο Παρίσι σπούδασε επίσης ζωγραφική για λίγο με τον Πιερ Ζιράρ και άρχισε να απεικονίζει την από καιρό χαμένη πατρίδα του σε αμέτρητα σκίτσα.

Στο Παρίσι, ο Όρντα παντρεύτηκε την Irene Bougle και εργάστηκε ως επικεφαλής του καταστήματος Maison de Commission. Ήταν επίσης ο επικεφαλής της ιταλικής Όπερας του Παρισιού, έως ότου έκλεισε λόγω της επανάστασης του Φεβρουαρίου του 1848. Ήταν επίσης ενεργό μέλος διαφόρων πολωνικών πολιτικών και κοινωνικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής Πολωνών Μεταναστών. Το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου του τον περνούσε ταξιδεύοντας. Επισκέφτηκε τη Γαλλία, την Αγγλία, τη Σκωτία, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες, το Δουκάτο της Λωρραίνης, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Αλγερία.

Το 1856, του δόθηκε χάρη από τον τσάρο Αλέξανδρο Β΄ και του επετράπη να επιστρέψει στην πατρίδα του. Ανέκτησε επίσης τα δικαιώματα στο χωριό του Varacevičy. Το 1859, ζήτησε και έλαβε πίσω από τον τσάρο τα χρήματά του που κατασχέθηκαν μαζί με το κτήμα του. ^[11] Το 1862, μετακόμισε στη Wierzchownia.

Το 1872, η Όρντα άρχισε να ταξιδεύει στα εδάφη της διαμελισμένης Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας και να τεκμηριώνει τα ιστορικά μνημεία και την αρχιτεκτονική της. Κατά τη διάρκεια των θερινών ταξιδιών του σε όλη τη χώρα, σχεδίασε περισσότερα από 1.000 σκίτσα που απεικονίζουν διάφορες πόλεις και ιστορικά σημεία ενδιαφέροντος. Απεικόνιζε επίσης τοπία, μνημεία αστικής και αγροτικής αρχιτεκτονικής, εκκλησίες και παλάτια της διαμελισμένης κοινοπολιτείας, η οποία περιλάμβανε τις περιοχές της σημερινής Λευκορωσίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας, της Ουκρανίας, καθώς και αρκετές περιοχές της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Πορτογαλίας και της Ελβετίας. Μεταξύ του 1872 και του 1874, επισκέφθηκε τα περισσότερα αξιοσημείωτα κάστρα, αρχοντικά και πόλεις στη Βολινία, την Ποδολία και την Ουκρανία. Μέχρι το 1877, τεκμηρίωσε την ιστορική κληρονομιά της Λιθουανίας, της Σαμογιτίας, της Λιβονίας και της Λευκορωσίας. Το 1878 και το 1879 έκανε ένα ταξίδι στη Γαλικία, τη Μεγάλη Πολωνία και τη Βασιλική Πρωσία και τελικά το 1880 απεικόνισε το Βσίλειο της Πολωνίας. Περίπου 260 από τα σκίτσα του μετατράπηκαν σε λιθογραφίες από τον Alojzy Misierowicz και κυκλοφόρησαν στη Βαρσοβία από τον Maksymilian Fajans σε μια σειρά από οκτώ άλμπουμ με τον συλλογικό τίτλο Άλμπουμ Ιστορικών Πολωνικών Τοπίων (πολωνικά: Album widoków historycznych Polski‎‎) μεταξύ 1873 και 1883.

Στη διαθήκη του κληροδότησε τα σκίτσα του στον πολωνικό λαό και επί του παρόντος τα περισσότερα έργα του φυλάσσονται στα Εθνικά Μουσεία της Κρακοβίας και της Βαρσοβίας. Εκτός από την καλλιτεχνική τους αξία, είναι μια ανεκτίμητη πηγή στοιχείων για την ιστορία και την αρχιτεκτονική της Πολωνίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, των οποίων η ιστορική κληρονομιά καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Όρντα πέθανε στις 26 Απριλίου 1883 στη Βαρσοβία, αλλά σύμφωνα με την επιθυμία του, θάφτηκε στην πατρίδα του, στο χωριό Ιβάναβα, κοντά στο Kobryn στον οικογενειακό του τάφο. ^[15] Στη δεκαετία του 1980, το νεκροταφείο καταστράφηκε από τις σοβιετικές αρχές για να χτιστεί στη θέση του ένα νηπιαγωγείο. Μετά από λίγο καιρό βρέθηκε η ταφόπετρα από τον τάφο του Όρντα και μεταφέρθηκε σε μουσείο στο Πινσκ .

Ανιψιά του Όρντα ήταν η καλλιτέχνης Helena Skirmunt.

Η μνήμη του Όρντα στη Λευκορωσία

Το 1997, ανεγέρθηκε ένα μνημείο για τον Όρντα στην πόλη όπου βρισκόταν ο τάφος του από τον γλύπτη Ivan Holubieu.

Το 2007, η Εθνική Τράπεζα της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας εξέδωσε νομίσματα μνήμης από άργυρο και χαλκό-νικέλιο, αφιερωμένα στην 200ή επέτειο από τη γέννηση του Όρντα. Το έργο του Κάστρο Nesvizh τοποθετήθηκε επίσης στο χαρτονόμισμα των 100.000 λευκορωσικών ρουβλιών.

Δύο δρόμοι στο Μινσκ ^[16] και το Γκρόντνο ^[17] έχουν πάρει το όνομά τους από τον Όρντα.

Το 2010, η Google γιόρτασε την ημερομηνία γέννησης του Όρντα τοποθετώντας ειδικό λογότυπο με το έργο του στη λευκορωσική έκδοση της υπηρεσίας αναζήτησης.