Σιδηροδρομικός Σταθμός Πενταβρύσου

Σιδηροδρομικός Σταθμός Πενταβρύσου
Pentavrysos Railway Station
Σιδηροδρομικός Σταθμός Πενταβρύσου; Pentavrysos Railway Station ; Σιδηροδρομικός Σταθμός
Γενικές πληροφορίες
Ιδιοκτησία	ΓΑΙΑΟΣΕ
Διαχειριστής	ΟΣΕ
Είδος σταθμού	Σιδηροδρομικός σταθμός
Γραμμές	Αμύνταιο - Κοζάνη; Κεντρικός Σταθμός (ΧΣ 21,5); Επιβατική Στάση (ΧΣ 22,8)
Λειτουργία
Κατάσταση	Κεντρικός Σταθμός (Κατεδαφισμένη υποδομή); Επιβατική Στάση (Σε αναστολή λειτουργίας)
Έναρξη λειτουργίας	Ιανουάριος 1955
Παύση λειτουργίας	2010
Περίοδος ανακαίνισης	2003-2007
Κατασκευή
Ημ. έναρξης κατασκευής	1951
Ημ. ολοκλήρωσης κατασκευής	1954
Είδος κτιρίου	Στο έδαφος
Επίπεδα	1
Αποβάθρες	3

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Πενταβρύσου ή Περδίκκας αποτελούσε σιδηροδρομική υποδομή που βρισκόταν επί της Σιδηροδρομικής Γραμμής Αμυνταίου - Κοζάνης. Ο σταθμός κατασκευάστηκε το 1951 και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1955, με κύριο στόχο την εξυπηρέτηση των επιβατών του οικισμού της Πενταβρύσου και του Περδίκκα, καθώς και της ευρύτερης περιοχής στο Νομό Κοζάνης.^[1]

Από το 2010 ο σταθμός παραμένει ανενεργός, καθώς εκείνη τη χρονιά ανεστάλησαν τα επιβατικά δρομολόγια, ενώ λίγα χρόνια αργότερα διακόπηκαν και τα εμπορικά δρομολόγια, κατόπιν ανάγκης περιορισμού των δαπανών συντήρησης και λειτουργίας της γραμμής από τον ΟΣΕ.^[2]

Ιστορικό

20ος Αιώνας

Στα πλαίσια της σιδηροδρομική διασύνδεση της Δυτικής Μακεδονίας, και μετά την αποτυχία ολοκλήρωσης της Σιδηροδρομικής Γραμμής Καλαμπάκας - Κοζάνης - Βέροιας, το 1951 αποφασίστηκε η κατασκευή ενός σιδηροδρομικού άξονα με αφετηρία το Αμύνταιο και τερματισμό την Κοζάνη, με μελλοντική επέκταση προς την Καλαμπάκα. Αυτή η νέα γραμμή αποτελούσε παρακλάδι της Σιδηροδρομικής Γραμμής Θεσσαλονίκης - Φλώρινας, η οποία είχε κατασκευαστεί το 1894, και θα εξυπηρετούσε τόσο την επιβατική όσο και την εμπορική κίνηση στο Νομό Κοζάνης, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της περιοχής, ειδικά κατά την άνθιση της βιομηχανίας λιγνίτη. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου κατασκευάστηκε ο σταθμός της Πενταβρύσου, με διάφορα βοηθητικά κτίρια για την εξυπηρέτηση επιβατών και εμπορικών μεταφορών.^[1]^[2]

Ο σταθμός εγκαινιάστηκε μαζί με τη γραμμή το 1955, προσφέροντας σιδηροδρομική σύνδεση της Πενταβρύσου και του Περδίκκα με τοπικά και υπεραστικά δρομολόγια.^[1]

Δημιουργία Επιβατικής Στάσης

Ορισμένες δεκαετίες μετά την ενεργοποίηση της γραμμής, λόγω της μεγάλης απόστασης του σταθμού από τον οικισμό της Πεντάβρυσου, δημιουργήθηκε επιβατική στάση δυτικά του οικισμού με σκοπό την ευκολότερη εξυπηρέτηση των επιβατών. Η επιβατική στάση τοποθετείται στο ΧΣ (22,8).^[3]

21ος Αιώνας

Με την έλευση της νέας χιλιετίας και με στόχο την αναβάθμιση του δικτύου στη Δυτική Μακεδονία, η Σιδηροδρομική Γραμμή Αμυνταίου - Κοζάνης εκσυγχρονίστηκε την περίοδο 2003-2007, ενώ ο κεντρικός σταθμός της Πενταβρύσου κατεδαφίστηκε. Οι αναβαθμίσεις αφορούσαν την βελτίωση της υποδομής και της σιδηροδρομικής επιδομής, με σκοπό την αύξηση της ταχύτητας των δρομολογίων και της χωρητικότητας των συρμών στο δίκτυο.^[2]

Αναστολή λειτουργίας γραμμής (2010)

Μερικά χρόνια μετά την αναβάθμιση, το 2010, ο ΟΣΕ αποφάσισε την αναστολή της λειτουργίας της γραμμής και των συναφών υποδομών, συμπεριλαμβανομένου του σταθμού της Πενταβρύσου, λόγω της ανάγκης για περικοπές των δαπανών λόγω της χαμηλής επιβατικής κίνησης και της έλλειψης χρονικής ανταγωνιστικότητας με άλλα μέσα μεταφορών. Επιπλέον, το 2014, η γραμμή ανέστειλε και την εμπορική της λειτουργία λόγω της σιδηροδρομικής αποκοπής στο τμήμα ΑΕΒΑΛ - Ποντοκώμη εξαιτίας της επέκτασης των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ. Μέχρι σήμερα, ο σταθμός και η γραμμή παραμένουν ανενεργές, χωρίς κάποιο σαφές χρονοδιάγραμμα επαναλειτουργίας και αποκατάστασης.^[4]

Δομή Σταθμού

Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται διαγραμματικά η οργάνωση του χώρου έμπροσθεν του κεντρικού κτηρίου του σταθμού και των αντίστοιχων σιδηροδρομικών ανταποκρίσεων.^[5]

Ε Έδαφος/Εισιτήρια	Εξυπηρέτηση πελατών	Έξοδοι/Εισιτήρια
Επίπεδο Ε1	Πλευρική αποβάθρα, πόρτες στα αριστερά
	Αποβάθρα 1	προς Αμύνταιο ← (Φιλώτας)
	Κεντρική αποβάθρα, πόρτες στα δεξιά/αριστερά
	Αποβάθρα 2	προς Κοζάνη (Πτολεμαΐδα) →
	Κεντρική αποβάθρα, πόρτες στα δεξιά
	Αποβάθρα 3	μη κανονικής χρήσης

Υπηρεσίες

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Πενταβρύσου δεν εξυπηρετείται από επιβατικές αμαξοστοιχίες, ούτε διαδραματίζει ρυθμιστικό ρόλο στην κίνηση των συρμών επί του δικτύου.^[4]

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Παπαδημητρίου, Δημήτριος Ι. (2005). Οι Σιδηρόδρομοι στον Βορειοελλαδικό Χώρο. Θεσσαλονίκη: Μουσείο Φωτογραφίας "Χρήστος Καλεμκέρης" Δήμου Καλαμαριάς. σελ. 120-124. ISBN 960-87946-2-5.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Unknown. «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΡΥΑΔΕΣ ΜΕΣΟΝΗΣΙΟΥ: Ο Σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου (Salonique à Monastir) και ο σιδηροδρομικός σταθμός του Μεσονησίου». ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΡΥΑΔΕΣ ΜΕΣΟΝΗΣΙΟΥ. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
↑ Τερτίπης, Δημήτρης. «Φωτογραφικό Υλικό Σταθμών». dtert.gr.
↑ ^4,0 ^4,1 «Τέλος εποχής για την ιστορική γραμμή Αμυνταίου - Κοζάνης». kozanilife.gr. 2014.
↑ «Φωτογραφίες από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Φιλώτα Φλώρινας». Οδός Ελλήνων - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Μνημείων του ελληνικού χώρου. 2011.

[:122-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Παπαδημητρίου, Δημήτριος Ι. (2005). Οι Σιδηρόδρομοι στον Βορειοελλαδικό Χώρο. Θεσσαλονίκη: Μουσείο Φωτογραφίας "Χρήστος Καλεμκέρης" Δήμου Καλαμαριάς. σελ. 120-124. ISBN 960-87946-2-5.

[:22-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Unknown. «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΡΥΑΔΕΣ ΜΕΣΟΝΗΣΙΟΥ: Ο Σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου (Salonique à Monastir) και ο σιδηροδρομικός σταθμός του Μεσονησίου». ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΡΥΑΔΕΣ ΜΕΣΟΝΗΣΙΟΥ. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.

[3] Τερτίπης, Δημήτρης. «Φωτογραφικό Υλικό Σταθμών». dtert.gr.

[:03-4] 4,0 ^4,1 «Τέλος εποχής για την ιστορική γραμμή Αμυνταίου - Κοζάνης». kozanilife.gr. 2014.

[5] «Φωτογραφίες από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Φιλώτα Φλώρινας». Οδός Ελλήνων - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Μνημείων του ελληνικού χώρου. 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]