Σιδηρόκαστρο Σερρών
Συντεταγμένες: 41°14′1″N 23°23′18″E / 41.23361°N 23.38833°E
| Σιδηρόκαστρο | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρική Μακεδονία |
| Περιφερειακή Ενότητα | Σερρών |
| Δήμος | Σιντικής |
| Δημοτική Ενότητα | Σιδηροκάστρου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονίας |
| Νομός | Σερρών |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 4.758 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Ντεμίρ Ισάρ |
| Ταχ. κώδικας | 623 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2323 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Σιδηρόκαστρο είναι κωμόπολη των Σερρών[1][2] και έδρα του Δήμου Σιντικής[3]. Βρίσκεται δυτικά από τα Όρη Βροντούς σε υψόμετρο 100 μέτρα[2] ενώ απέχει 26 χλμ. βορειοδυτικά των Σερρών και 94 χλμ. βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης.
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη περιοχή υπάρχουν μνημεία της παλαιολιθικής εποχής[εκκρεμεί παραπομπή], αλλά και αναφορές του Ομήρου και του Ηροδότου. Οι αρχαίοι κάτοικοί του ήρθαν από τη Λήμνο. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Σίντιοι, απ΄ όπου πήρε το όνομα της η Επαρχία της Σιντικής, μία από τις τέσσερις επαρχίες του νομού Σερρών, πρωτεύουσα της οποίας είναι το Σιδηρόκαστρο.[4]
Το χωριό κατά την Τουρκοκρατία έως και τον 20ό αιώνα ονομαζόταν Ντεμίρ-Ισάρ,[5] (τουρκικά: Demirhisar).[6] Σημαντική δράση στην περιοχή επέδειξε ο Προκόπιος Λαζαρίδης, ως διάκονος της Μητρόπολης Μελενίκου έως το 1891 χρησιμοποιώντας στο κήρυγμα την τουρκική γλώσσα για να γίνεται αντιληπτός από το σύνολο του πληθυσμού.[7][8] Το 1900, σύμφωνα με βουλγαρική στατιστική, στο Ντεμίρ Ισάρ κατοικούσαν 3.300 μουσουλμάνοι Τούρκοι, 1.200 Βούλγαροι, 420 Τσιγγάνοι και μόλις 350 χριστιανοί Έλληνες και 120 χριστιανοί Βλάχοι.[9]
Στο ύψωμα Τοπ-Μπαΐρ υπήρχε ένα μεγάλο κανόνι που έδινε στους μουσουλμάνους της περιοχής το σύνθημα για την έναρξη και τη λήξη της νηστείας του Ραμαζανιού και Μπαϊραμιού, γι' αυτό ονομάζεται «Τοπ-Μπαΐρ».[εκκρεμεί παραπομπή]
Κατά την Α' Βουλγαρική Κατοχή, δολοφονήθηκε από τους Βούλγαρους στο Ντεμίρ Ισάρ ο Μητροπολίτης Μελενίκου Κωνσταντίνος Ασημιάδης όπως και εκατό κάτοικοι του χωριού (1913).[10][11][12] Στις 27/6/1913 οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις απελευθερώνουν το Σιδηρόκαστρο.[13][14]
Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913, οι Μελενίκιοι εγκαταλείπουν το Μελένικο και εγκαθίστανται στο Σιδηρόκαστρο. Με την εγκατάσταση τους αυξάνεται σημαντικά το ελληνικό στοιχείο του Σιδηροκάστρου. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή του πληθυσμού, αποχωρούν από το Σιδηρόκαστρο οι Οθωμανοί (Τούρκοι) και εγκαθίστανται οι Έλληνες πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο. Ορισμένοι από τους πρόσφυγες εγκαθίστανται σε τουρκικά σπίτια, ενώ για τους υπόλοιπους χτίζονται σπίτια κοντά στον συνοικισμό Σιδηροδρομικός Σταθμός.[15]
Πληθυσμιακά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο είναι:
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1951 | 7.182[16] |
| 1961 | 8.177[17] |
| 1971 | 6.363[18] |
| 1981 | 6.157[19] |
| 1991 | 5.337[20] |
| 2001 | 5.711[21] |
| 2011 | 5.177[22] |
| 2021 | 4.758[23] |
Προσωπικότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γεννήθηκαν στο Σιδηρόκαστρο
- Νικόλαος Γούσιος, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός και πράκτορας
- Συμεών Σ. Δερμεντζίδης (1951), Έλληνας ζωγράφος, εικαστικός[24][25]
- Αλέξιος Κομνηνός, Ελληνοούγγρος Βυζαντινός συναυτοκράτορας
- Σωτήρης Κωνσταντινίδης, Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής[26]
- Μπλαγκόι Μαβρώφ, Βούλγαρος παιδαγωγός, λεξικογράφος και καλλιτέχνης[27]
- Γεώργιος Μπαμπαλίδης, Έλληνας αγγελιαφόρος Μακεδονομάχος[28]
- Πέτρος Μώραλης, Έλληνας φιλόλογος και πολιτικός, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ
- Κανελλίτσα Πασχαλέρη, Ελληνίδα συγγραφέας και νηπιαγωγός[29]
- Νικήτας Σιώης, Έλληνας βουλευτής
- Γεώργιος Σωτηριάδης, Έλληνας φιλόλογος, αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός[30]
- Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, Έλληνας πολιτικός, πρώην δήμαρχος Σιδηροκάστρου[31]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 31. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 65.
- ↑ 2,0 2,1 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 54. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 20.
- ↑ «Σιδηρόκαστρον Σερρών». Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2025.
- ↑ «Σιδηρόκαστρο Σερρών». hellenicaworld.com. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων, Γεώργιος Μπαμπινιώτης, λήμμα: Σιδηρόκαστρο, ISBN 9789609582148, Κέντρο Λεξικολογίας, 1998
- ↑ τουρκικά: Demir Hisar
- ↑ Γιώργος Καζάνας (7 Μαρτίου 2017). «Άγιος Προκόπιος Μητροπολίτης Ικονίου (+1923)». Iστολόγιο Ένωσης Μικρασιατών Φοιτητών.
- ↑ Ο Ελληνισμός του Μελενοίκου
- ↑ Δημήτρη Λιθοξόου. «Ο πληθυσμός των οικισμών της Μακεδονίας το 1900 κατά θρησκεία και γλώσσα στη στατιστική του K'ncov». lithoksou.net.
- ↑ «Οδός Κωνσταντίνου Μελενίκου: Το πρόσωπο που τιμάται στην πιο γνωστή «φοιτητική» οδό της Θεσσαλονίκης». 13 Ιανουαρίου 2016.
- ↑ Γιώργος Εχέδωρος (19 Αυγούστου 2012). «Μακεδονία 1913, σφαγές στο Σιδηρόκαστρο- Δεμίρ Ισσάρ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Ἡ γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους (1916-1918)». 31 Αυγούστου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Μετά τη μάχη της Βέτρινας (Νέο Πετρίτσι) και την απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου (27 Ιουνίου) άρχισε η προέλαση στην Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, όπου οι Βούλγαροι υποχωρούσαν καίγοντας και σφάζοντας χιλιάδες αμάχων…».
- ↑ «Επετειακές εκδηλώσεις για τα 108 χρόνια από την απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου». sintiki.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Σιδηρόκαστρο». 2 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 168 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 161 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 159 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 169 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 211 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 210 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10534 (σελ. 60 του pdf)
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2021», σελ. 21646 (σελ. 64 του pdf)
- ↑ «Βιογραφία: Συμεών Σ. Δερμεντζίδης». 18 Μαρτίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ «Συμεών Σ. Δερμεντζίδης». 30 Απριλίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ «Αυτό είναι θέμα - Οι παιχταράδες που βαρέθηκαν να μπαίνουν αλλαγή! - Αθλητικά Νέα | Ειδήσεις | Sport». sportdog.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2023.
- ↑ Encyclopedia Bulgaria, τόμος 4ος, ΒΑ, Σόφια, 1984, σ. 8
- ↑ «Μπαμπαλίδης Γεώργιος - Μακεδονομάχοι». macedonian-fighters.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2023.
- ↑ «Κανελλίτσα Πασχαλέρη». serrelib.gr.
- ↑ «Γεώργιος Σωτηριάδης: Ο ακάματος ερευνητής». 30 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Δρόμοι Σιδηροκάστρου (29)». 18 Μαΐου 2014.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σαμσάρης, Δημήτρης Κ. (1976). Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την Αρχαιότητα. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. σελίδες 56–57, 93–94, 120–123. ISBN 960-7265-16-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024 – μέσω Μακεδονική βιβλιοθήκη.
- Σαμσάρης, Δημήτρης Κ. (1976). Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την Αρχαιότητα. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. σελίδες 56–57, 93–94, 120–123. ISBN 960-7265-16-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2019.