Τρενάκι Πηλίου
Ο σιδηρόδρομος Βόλου-Μηλεών, ή το τρενάκι του Πηλίου, όπως είναι γνωστότερο, ή αλλιώς Μουντζούρης, είναι ένα τρένο-τουριστικό αξιοθέατο των χωριών του Πηλίου.[1][2][3] Ο σιδηρόδρομος κατασκευάστηκε σε δύο στάδια, μεταξύ του 1894 και του 1903. Αποτέλεσε για 80 χρόνια, σημείο αναφοράς για την περιοχή.[2] Στις μέρες μας το τρενάκι συνεχίζει να ανεβαίνει στα χωριά του Πηλίου, έχοντας κάνει μια διακοπή στο διάστημα 1971-1996.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατασκευή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εταιρεία Σιδηρόδρομοι της Θεσσαλίας υπέγραψε συμβόλαιο με το Ελληνικό Δημόσιο, το 1895, για την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής, η οποία θα ένωνε το Βόλο, με τις ακτές του Παγασητικού κόλπου,[2][3] και αυτές με τη Λάρισα, την Καρδίτσα, τα Τρίκαλα και την Καλαμπάκα. Η γραμμή θα είχε πλάτος 60 εκατοστά.[3] Ο Ιταλός μηχανικός Εβαρίστο ντε Κίρικο (πατέρας του ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο) ανέλαβε το σχεδιασμό και την επίβλεψη των έργων στην περιοχή του Πηλίου.[2][3] Το Δεκέμβριο του 1896, ξεκίνησαν οι εργασίες χάραξης και κατασκευής της γραμμής Βόλου-Λεχωνίων, η οποία εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 1897. Η γραμμή αυτή είχε μήκος 13 χιλιόμετρα[2] και στηριζόταν πάνω στην πρώτη γέφυρα στην Ελλάδα από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ) (στο ύψος του χειμάρρου του Βρύχωνα, λίγο έξω από τα Λεχώνια).[2][3] Τον Ιούλιο[3] του 1903, η γραμμή επεκτάθηκε έως τις Μηλιές,[2][3] με απόφαση, που είχε ληφθεί τρία χρόνια νωρίτερα (1900)[2] και είχε μήκος 16 χιλιόμετρα (δηλαδή, 29 χιλιόμετρα συνολικά).[2][3] Το έργο αυτό, χρειάστηκε αρκετά μεγάλο διάστημα, για να υλοποιηθεί,[2] καθώς ήταν αναγκαία η ανοικοδόμηση εννέα πέτρινων γεφυριών[2][3] (δίτοξων, τρίτοξων, τετράτοξων και μιας πεντάτοξης), μιας μεταλλικής και πολλών τοίχων αντιστήριξης,[2][3] δύο σηράγγων, αντερεισμάτων και εναέριων πεζογεφυρών.[2] Η μεταλλική γέφυρα, ονομάζεται, τώρα πια, "Γέφυρα ντε Κίρικο" (προς τιμήν του σχεδιαστή της), βρίσκεται στο ύψος του χειμάρρου Ταξιάρχη και έχει την ιδιομορφία της καμπύλωσης της γραμμής στον ευθύγραμμο δρόμο.[2][3] Η αρχιτεκτονική των έργων αυτών, ήταν άριστα εναρμονισμένη με την άγρια φύση της περιοχής.[2][3] Οι εργάτες, οι οποίοι συνεισέφεραν στο χτίσιμο είχαν καταγωγή είτε από το Πήλιο, είτε από την Ιταλία.
Καλντερίμια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ο όρος, ο οποίος τέθηκε στο συμβόλαιο με την εταιρεία Σιδηρόδρομοι της Θεσσαλίας: η εργολάβος εταιρεία ήταν υποχρεωμένη να επισκευάζει ό,τι ζημιά συνέβαινε στα χωμάτινα μονοπάτια από τα μουλάρια, τα οποία κουβαλούσαν υλικά, με αντάλλαγμα την ελεύθερη βοσκή των ζώων αυτών στα χωράφια των ντόπιων. Αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας ήταν η δημιουργία των λεγόμενων καλντεριμίων.
Δεκαετία του '40[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ο γερμανικός στρατός χρησιμοποιούσε το συρμό για μεταφορές. Κατά την αποχώρησή τους, οι Γερμανοί ανατίναξαν ένα μεγάλο μέρος του τροχαίου υλικού, ζημιά η οποία αποκαταστάθηκε.[3]
Χρησιμότητα, απόσυρση και επαναφορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το τρενάκι κατάφερε να ενώσει το πολυσύχναστο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο του Βόλου, με το εύφορο και ταχύτατα αναπτυσσόμενο, τότε, δυτικό Πήλιο,[2] ενώ βοήθησε και το ανατολικό Πήλιο, ως προς την ανάπτυξη και τις συγκοινωνίες του.[3] Έως το 1950, ο συρμός εξυπηρετούσε τις ανάγκες αστικής συγκοινωνίας της πρωτεύουσας του νομού Μαγνησίας.[2] Ωστόσο, η ανάπτυξη του τοπικού οδικού δικτύου κατά τη δεκαετία του '60, σε συνδυασμό με την αύξηση της κυκλοφορίας σε κεντρικά σημεία του Βόλου, τα οποία διέσχιζε ο συρμός, επέφερε την απαξίωσή του, ως μεταφορικό μέσο, μέχρι που τέθηκε εκτός λειτουργίας την 1η Αυγούστου[3] του 1971.[2][3] Αυτό οδήγησε τους ντόπιους να καταβάλουν τεράστιες προσπάθειες, για την επαναλειτουργία του, με τη μορφή τουριστικού σιδηρόδρομου, ώστε να προβληθεί η φυσική ομορφιά της περιοχής.[2] Κατά τη δεκαετία του '80, ξεκίνησε να εμφανίζεται περιστασιακά στην περιοχή. Το 1994, ο Ο.Σ.Ε. άρχισε εργασίες αποκατάστασης της γραμμής, ώσπου, στις 25 Μαΐου του 1996 έκανε το πρώτο επίσημο δρομολόγιο, 25 χρόνια μετά την απόσυρσή του.[3]
Η σημερινή διαδρομή του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σήμερα, με τη βοήθεια της τοπικής κοινωνίας, ο Μουντζούρης δε σταματά να ταξιδεύει στα χωριά του Πηλίου, με ταχύτητα 25 χιλιομέτρων την ώρα. Ο σιδηρόδρομος ξεκινά από τα Άνω Λεχώνια και κάνει μια ολιγόλεπτη στάση στην Άνω Γατζέα. Ακολουθούν: Αγία Τριάδα, Πινακάτες, Αργυραίικα και Μηλιές. Η κατεύθυνση της μηχανής αναστρέφεται χειροκίνητα και παίρνει φορά, για την επιστροφή στα Λεχώνια, στο σταθμό των Μηλεών. Τη διαδικασία αυτή, μπορεί να τήν παρακολουθήσει κανείς από την ειδική πλατφόρμα, η οποία βρίσκεται στο άκρο του σταθμού. Η στάση στις Μηλιές διαρκεί μερικές ώρες. Από εκεί, οι ταξιδιώτες μπορούν να πάρουν το μονοπάτι (καλντερίμι), το οποίο οδηγεί στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου και βρίσκεται το σπουδαιότερο κτίσμα του: ο Ναός των Παμμέγιστων Ταξιαρχών, με τις εντυπωσιακές αγιογραφίες και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του. Ο Ναός των Ταξιαρχών έχει πολύ σημαντική ιστορική σημασία, καθώς, την 7η Μαΐου του 1821, ο Άνθιμος Γαζής ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η σημαία αυτή, βρίσκεται στη βιβλιοθήκη Ψυχής Άκος, των Μηλεών.
Στις 16 Μαρτίου 2020, και εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού του 2020, αποφασίστηκε να ανασταλούν προσωρινά τα δρομολόγιά του[4].
Τμήμα Αγριά-Άναυρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μέχρι το 2007 εκτελούνταν το δρομολόγιο Αγριάς-Άναυρου. Ξεκινά από την παραλιακή και πολυσύχναστη Αγριά και φθάνει έως το χείμαρρο Άναυρο, όπου είναι χτισμένη η προαναφερθείσα σιδερένια γέφυρα.[2] Προγραμματίζεται η τουριστική επαναλειτουργία του.
Τροχαίο υλικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
\ Στο δίκτυο του Τρένου του Πηλίου κινούνται μηχανές έλξης που έλκουν 4 επιβατάμαξες[1], δηλαδή επιβατηγά βαγόνια. Οι επιβατάμαξες είναι παλαιοτέρων τύπων και λειτουργούσαν και πριν το 1999. Οι σύγχρονες μηχανές έλξης τέθηκαν σε λειτουργία στον ΟΣΕ το 1999. Το τροχαίο υλικό λειτουργεί η ΤΡΑΙΝΟΣΕ.[5]
Ενεργό τροχαίο υλικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Σειρά | Εικόνα | Μονάδες | Κατασκευαστής | Έτος δρομολόγησης | Μετάδοση κίνησης |
|---|---|---|---|---|---|
| Α.9501 (ΔΑ-1) | 
|
2 | Schoema | 1999 | Μηχανική |
| Επιβατάμαξες | 
|
Τροχαίο υλικό, που δεν είναι πια σε χρήση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το τροχαίο υλικό αποτελείτο, αρχικά, από τρεις ατμομηχανές Hagans, στις οποίες προστέθηκαν, το 1903, πέντε βελγικές.[3] Σήμερα στο τρενάκι σώζονται δύο από τις παλιές του ατμάμαξες, αλλά συνήθως τα δρομολόγια γίνονται με τα ξύλινα βαγόνια με τους εξώστες και τις δύο ντηζελάμαξες οι οποίες αποκτήθηκαν από τον Ο.Σ.Ε. το 2000 και έλαβαν την αρίθμηση ΔΑ 1 και ΔΑ 2.[2]
| Αριθμός | Εικόνα | Τύπος | Κατασκευαστής | Έτος
κατασκευής |
|---|---|---|---|---|
| 0-8-0T | Weidknecht | 1892 | ||
| 0-4-0T | Weidknecht | 1892 | ||
|
2-6-0T | Tubize | 1909 | |
| 2-6-0T | Haine St. Pierre | 1912 | ||
| 0-4-0T | Decauville | 1912 | ||
| 4-6-0T | Baldwin | 1917/1950 |
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Το Τραίνο του Πηλίου, μία μυθική διαδρομή. - TrainOSE». www.trainose.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2018.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 ^ "Ο θρυλικός Μουτζούρης" Hotelsline.gr
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 ^ Το τρενάκι του Πηλίου, ο γνωστός Μουντζούρης - Λεχώνια - Μηλιές E-pelion.gr Αρχειοθετήθηκε 2012-02-11 στο Wayback Machine.
- ↑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 16/03/2020 – ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΛΟΓΩ COVID-19. trainose.gr. 16 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε: 17 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Railfaneurope.net». www.railfaneurope.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2020.
