Σιδηροδρομική Γραμμή Σκύδρας - Αριδαίας
| Σιδηροδρομική γραμμή Σκύδρας - Αριδαίας Skydra - Aridaia rail line Σιδηροδρομική γραμμή | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Άποψη του Σιδηροδρομικού Σταθμού Αριδαίας το 1918, όταν το δίκτυο βρισκόταν σε λειτουργία. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Πληροφορίες | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ιδιοκτησία | Γαλλική Κυβέρνηση 1916-1923
Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας 1924-1929 ΣΕΚ 1930-1936 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Περιοχή | Νομός Πέλλας, Ελλάδα | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Κατάσταση | Αποξηλωμένη Γραμμή | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Γραμμές | 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Τερματικοί | Σκύδρα Πρόμαχοι / Όρμα | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Σταθμοί | 12 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Λειτουργία | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Έναρξη λειτουργίας | 1916 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Παύση λειτουργίας | 1936 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Τεχνικά χαρακτηριστικά | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Μήκος γραμμής | 41,7χλμ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Εύρος γραμμής | 0,600 mm (τύπου Decauville) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Η Σιδηροδρομική Γραμμή Σκύδρας - Αριδαίας[1] ή Καρατζόβας αποτελούσε ελληνική τοπική σιδηροδρομική γραμμή που συνέδεε τα αστικά κέντρα της Σκύδρας και της Αριδαίας. Η γραμμή κατασκευάστηκε το 1916 και αποτελούσε κλάδο του σιδηροδρομικού άξονα Θεσσαλονίκη - Φλώρινα, ενώ χρησιμοποιήθηκε από τα γαλλικά στρατεύματα σε μεγάλο βαθμό ως στρατιωτικό δίκτυο με σκοπό την μεταφορά πρώτων υλών και εμπορευμάτων στο μέτωπο κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.[2]
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην ευρύτερη περιοχή της Αλμωπίας, την εποχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, με σκοπό τον εφοδιασμό των στρατευμάτων στο μέτωπο, αποφασίστηκε κατόπιν συνεννόησης του Σερβικού στρατού και Γάλλων ιθύνοντων, η κατασκευή στενού εύρους σιδηροδρομικής γραμμής η οποία θα εφάπτοταν του υφιστάμενου άξονα Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου στον σταθμό της Σκύδρας και θα εκτεινόταν έως την Αριδαία.[3]
Α' Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σιδηροδρομικό τμήμα Σκύδρα - Αριδαία - Πρόμαχοι (1916-1918)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο πλαίσιο αυτό, τα πρώτα έργα ξεκίνησαν το 1916, όπου στρατιώτες του Σερβικού στρατού, υπό την επίβλεψη Γάλλων μηχανικών, βοήθησαν στην κατασκευή 28,4χλμ σιδηροδρομικής γραμμής με διατομή 60 εκατοστά (decauville) έως την Αριδαία, με την πρόβλεψη μεταφοράς εφοδίων, πυρομαχικών και τραυματιών στην περιοχή της Αλμωπίας όπου είχαν οργανωθεί προσωρινά αρχηγεία και νοσοκομεία. Αργότερα αποφασίστηκε η επέκταση προς του Προμάχους, η οποία ολοκληρώθηκε το 1918.[4][5]
Σιδηροδρομικό τμήμα Άψαλος - Όρμα (1918)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με κύρια παράμετρο την επιτυχή κατασκευή και λειτουργία της γραμμής, αποφασίστηκε εντός λίγων μηνών από την ενεργοποίηση της, η δημιουργία κλάδου προς την Όρμα με αφετηρία τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Αψάλου. Η κατασκευή του άξονα ξεκίνησε τμηματικά το καλοκαίρι του 1918 και ολοκληρώθηκε μόλις λίγους μήνες αργότερα όπου και συνδέθηκε σιδηροδρομικά η Όρμα.[4]
Μεσοπόλεμος (1919-1939)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραχώρηση και εκμετάλλευση γραμμής γραμμής (1919-1929)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά το πέρας του πολέμου η γαλλική κυβέρνηση παραχωρεί άνευ ανταλλάγματος την σιδηροδρομική γραμμή, η οποία σε συνεννόηση με το ελληνικό κράτος μισθώθηκε από ιδιωτική εταιρεία με σκοπό την εκμετάλλευσή της. Το 1923 με επαρκές μετοχικό κεφάλαιο ιδρύθηκαν οι Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας, οι οποίοι ανέλαβαν την συντήρηση και αξιοποίηση της γραμμής έως το 1929, όπου και η εταιρεία κήρυξε πτώχευση.[6]
Αποξήλωση Γραμμής (1932)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με την πτώχευση των Τοπικών Σιδηροδρόμων Μακεδονίας, η γραμμή περιήλθε στον έλεγχο των ΣΕΚ, οι οποίοι συντήρησαν τον άξονα έως το 1932, όπου και αποφασίστηκε η αποξήλωσή του λόγω της ζημιογόνας λειτουργίας του.[7] Οι δύο ατμομηχανές που κινούνταν στο δίκτυο την εποχή εκείνη ήταν η Δήμητρα και η Βαρβάρα.[8]
21ος Αιώνας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αναβίωση Σιδηροδρομικής γραμμής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα πλαίσια της ανακαίνισης της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης - Φλώρινας το 2003-2004, προτάθηκε από φορείς της κοινωνίας των πολιτών αλλά και επιμελητηρίων, νέα χάραξη με σκοπό την ενίσχυση της σύνδεσης του Νομού Πέλλας με την Θεσσαλονίκη. Σχετικά με την πρόταση αυτή, η νέα χάραξη προτείνεται να εφάπτεται με την υφιστάμενη γραμμή στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Σκύδρας, όπου με κατεύθυνση ανατολικά θα διαπερνάει τα Γιαννιτσά, την Χαλκηδόνα και διάφορα ημιαστικά κέντρα και θα καταλήγει στον υφιστάμενο άξονα Θεσσαλονίκης - Ειδομένης.[9][10] Στο σημείο αυτό, σε αρκετές μελέτες σκοπιμότητας έχει προταθεί με προϋπόθεση της κατασκευής της νέας χάραξης, η δημιουργία κλάδου προς την Αριδαία, ο οποίος θα ακολουθεί την διαδρομή της αποξηλωμένης γραμμής με σκοπό την άρση της απομόνωσης της ακριτικής περιοχής της Αλμωπίας.[11] Έως και σήμερα, η κατασκευή του άξονα αυτού παραμένει στο στάδιο των μελετών σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κατασκευής και ολοκλήρωσης. Σημειώνεται πως η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας το 2021 ζήτησε από την τότε ΤΡΑΙΝΟΣΕ την επιστροφή του τρένου της Καρατζόβας από το αμαξοστάσιο στην Αθήνα, στον παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό Σκύδρας, αίτημα το οποίο έως σήμερα δεν έχει διευθετηθεί.[12]
Δίκτυο Γραμμής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τα σχέδια κατασκευής, προβλεπόταν η γραμμή στο σύνολό της να κατασκευαστεί υπό την μορφή στενού εύρους (decauville), αγγίζοντας την διατομή των μόλις 0.600mm, με σκοπό την ταχεία ολοκλήρωσή της αλλά και την εξοικονόμηση πόρων.[13]
Σιδηροδρομικό Τμήμα Σκύδρα - Αριδαία - Πρόμαχοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε πρώτο στάδιο, ο άξονας ξεκινούσε από πλευρική γραμμή που εφάπτοταν στον υφιστάμενο άξονα Θεσσαλονίκης - Φλώρινας στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Σκύδρας (Βέρτεκοπ) και περνούσε περιφερειακά από τον οικισμό του Μαυροβουνίου, πλάι στο αεροδρόμιο των συμμαχικών δυνάμεων και με μικρές κλίσεις διαπερνούσε τους οικισμούς της Νέας Ζωής, την Αψάλου (Δραγουμάντσι), της Ξιφιανής (Κοστούριανη), της Υδραίας και κατέληγε στο σταθμό της Αριδαίας (Σούμποτσκο). Στην διαδρομή αυτή κατασκευάστηκαν δύο μεγάλες μεταλλικές γέφυρες και άλλα υποστηρικτικά έργα με σκοπό την στεγανοποίηση και σταθερότητα της γραμμής.[14] Αργότερα με την επέκταση της γραμμής, ο άξονας συνέχισε την πορεία του από την Αριδαία (Σούμποτσκο) προς τους Προμάχους (Μπάχοβο) με ενδιάμεσο σταθμό την Σωσάνδρα.[15]
Σιδηροδρομικό Τμήμα Άψαλος - Όρμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με την πραγματοποίηση της επέκτασης προς την Όρμα (Τρέσινο), κατασκευάστηκε γραμμή διακλάδωσης παραπλέυρως του υφιστάμενου άξονα στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Αψάλου. Η γραμμή με έντονες κλίσεις λόγω του ανάγλυφου του εδάφους κατευθύνθηκε προς την Πολυκάρπη (Πόλιανι), τον Μεγαπλάτανο (Μπίζοβο) και κατέληξε στον τερματικό σταθμό της Όρμας.[16]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΤΡΕΝΟΥ ΤΗΣ ΑΛΜΩΠΙΑΣ (ΚΑΡΑΤΖΟΒΑΣ) (PHOTOS)». www.tastv.gr. 1 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2024.
- ↑ «Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Αριδαίας: Το τρένο της Καρατζόβας». Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Αριδαίας. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2024.
- ↑ darthvade (30 Ιανουαρίου 2021). «Το τρένο της Αριδαίας». Σ.Ε.Π. Τραινοσέ. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ 4,0 4,1 «Το τρένο της Καρατζόβας «σφυρίζει» για ...διάσωση». www.amna.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ Ogdoo.gr. «Η ιστορία του τρένου της Καρατζόβας: Μια άγνωστη πτυχή της ελληνικής σιδηροδρομικής ιστορίας». Ogdoo.gr.
- ↑ www.greekrailtickets.gr https://www.greekrailtickets.gr/RLTSM.htm. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024. Missing or empty
|title=(βοήθεια) - ↑ «Το τρένο της Καρατζόβας «σφυρίζει» για ...διάσωση». www.amna.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2024.
- ↑ «Τρένο της Καρατζόβας: Μετέφερε τους τραυματίες του Α' Παγκοσμίου πολέμου, η ιστορία του [εικόνες]». The TOC. 29 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2024.
- ↑ Καραγιάννης, Νίκος (23 Ιουνίου 2020). «Στη Βουλή το θέμα της επέκτασης του Προαστιακού Θεσσαλονίκης προς Γιαννιτσά και Έδεσσα». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «Ο ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-ΠΕΛΛΑΣ ΜΕΣΩ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΝ Π.Ε.ΠΕΛΛΑΣ». www.tastv.gr. 29 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «Προαστιακός Θεσσαλονίκης - Έδεσσας μέσω Γιαννιτσών». Πέλλα 24. 4 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «O Δάνης Τζαμτζής ζητά την επιστροφή του "Τρένου της Καρατζόβας"». karatzova.com. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2024.
- ↑ «Hellenic Railway Heritage». railwayheritage.blogspot.com. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «Σιδηροδρομική Γραμμή». Greek Rail Tickets.
- ↑ Aridaia365, Αναρτήθηκε από. «Το τρένο της Καρατζόβας ήταν το θεμα της εκπομπής "Αποτυπώματα" στον Life 106,3 - Διαβαστε το αφιέρωμα». Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ Λιθοξόου, Από Δημήτρης. «Τα χωριά της Αλμωπίας (Μογλενών)». Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2024.