Σιδηροδρομική Γραμμή Γαλλικού - Σταυρού
| Σιδηροδρομική γραμμή Γαλλικού - Σταυρού Gallikos - Stavros Rail Line Σιδηροδρομική γραμμή | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  Άποψη της κατασκευής της Σιδηροδρομική Γραμμής το 1917. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Πληροφορίες | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ιδιοκτησία | ΣΕΚ (1921-1952) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Περιοχή | Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Είδος | Σιδηρόδρομος | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Κατάσταση | Αποξηλωμένη γραμμή | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Γραμμές | 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Τερματικοί | Γαλλικός Σταυρός | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Σταθμοί | 16 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Καθημερινή εξυπηρέτηση | ΣΕΚ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Λειτουργία | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Έναρξη λειτουργίας | 1918 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Παύση λειτουργίας | 1947 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Διαχειριστής | ΣΕΚ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Τεχνικά χαρακτηριστικά | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Μήκος γραμμής | 65,7 χλμ (Σαρακλί - Σταυρός) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Εύρος γραμμής | 0.600 mm (τύπου Decauville) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Τύπος δόμησης | Στο έδαφος | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Σχετικά πολυμέσα | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Η Σιδηροδρομική Γραμμή Γαλλικού - Σταυρού ή Σαρακλίου - Σταυρού αποτελούσε έναν ελληνικό τοπικό σιδηροδρομικό άξονα στενού εύρους (0.600mm), ο οποίος συνέδεε τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Γαλλικού με το Λιμένα Σταυρού. Η γραμμή κατασκευάστηκε το 1918 υπό την μορφή μονής γραμμής στενού εύρους (0.600mm) και έως το 1947 εξυπηρετούσε τόσο επιβατικά όσο και εμπορικά δρομολόγια.[1]
Ο άξονας κατασκευάστηκε με σκοπό να εξυπηρετήσει τις στρατιωτικές ανάγκες κατά την διάρκεια του Α' Π.Π και μετά την μεταβίβασή του στο ελληνικό κράτος, συνέχισε την λειτουργία του έως το 1947, ενώ αποξηλώθηκε οριστικά το 1952.[2]
Η Γραμμή Σαρακλίου - Σταυρού αποτελούσε μια από τους ελάχιστους άξονες στενού εύρους στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας.[3]
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Α' Π.Π και Αποπεράτωση Γραμμής (1917-1918)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπό τις δυσμενείς για την Ελλάδα συνθήκες του Α' Π.Π, η παράδοση του οχυρού του Ρούπελ τον Μάιο του 1916 από την κυβέρνηση Σκουλούδη, υπό την πίεση των Κεντρικών Δυνάμεων, επέτρεψε στους Γερμανοβουλγάρους να προελάσουν και να καταλάβουν περιοχές όπως τον κομβικό Σιδηροδρομικό Σταθμό Σιδηροκάστρου. Αυτή η εξέλιξη σήμανε την αρχή της κατάληψης της Ανατολικής Μακεδονίας, τον σχηματισμό μετώπο και την επακόλουθη επικουρική χρήση της Σιδηροδρομικής Γραμμής Θεσσαλονίκης - Αλεξανδρούπολης έως τις Σέρρες ως μέσο πολεμικού ανεφοδιασμού.[2][4]
Σε πρώτο στάδιο, η επικοινωνία μεταξύ της Θεσσαλονίκης και του μετώπου του Στρυμόνα στηρίχθηκε σε οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες. Στο πλαίσιο αυτό, η έλλειψη πετρελαίου προκάλεσε προβλήματα στις μεταφορές, γεγονός που οδήγησε στην ανάγκη κατασκευής νέων μέσων μεταφοράς και συγκεκριμένα σταθερής τροχιάς. Ταυτόχρονα, οι δυσκολίες, όπως η έλλειψη υλικών για την κατασκευή κανονικού πλάτους γραμμών και η ευάλωτη τοποθεσία των λιμένων, ανάγκασαν τους Συμμάχους να υιοθετήσουν πρακτικές λύσεις, όπως γραμμές στενού πλάτους, που αργότερα συνδέθηκαν με κεντρικές βάσεις ανεφοδιασμού. Έτσι, το 1916 τέθηκαν τα θεμέλια για την κατασκευή γραμμής από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Γαλλικού προς την Άσσηρο και μετέπειτα δια μέσου της κοιλάδας της Κορωνείας και της Βόλβης προς το λιμάνι του Σταυρού.[5]
Ο νέος άξονας αποτελούνταν από κανονικού εύρους γραμμή από τον Γαλλικό έως την Άσσηρο, ενώ ο υπόλοιπος άξονας έως τον Σταυρό κατασκευάστηκε το 1918 και αποτελούσε γραμμή στενού εύρους (0.600mm).[5]
Μεσοπόλεμος και Β' Π.Π (1919-1944)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τον Α' Π.Π, το 1921 η σιδηροδρομική γραμμή Σαρακλίου -Σταυρού περιήλθε στο Ελληνικό Κράτος και με την σειρά της στους ΣΕΚ για επιβατική και εμπορική εκμετάλλευση, ενώ η κανονικού εύρους γραμμή μεταξύ Γαλλικού και Σαρακλί είχε αποξηλωθεί ολοκληρωτικά. Ο εναπομείναν άξονας, πλάτους 0,600mm., ο οποίος λειτουργούσε από κοινού με υπηρεσία οδικής μετακίνησης η οποία κάλυπτε το αποξηλωμένο τμήμα της γραμμής από τον Γαλλικό έως το Σαρακλί, λειτούργησε ως βασικό μέσο μεταφορών για την περιοχή, εξυπηρετώντας τόσο την εμπορική όσο και την επιβατική κίνηση. Πολλά από τα προϊόντα που μετέφερε αφορούσαν δασικά προϊόντα, σιτηρά, αλάτι, ενώ σημαντική ήταν η επιβατική κίνηση προς τη Νέα Απολλωνία, το οποίο αποτελούσε την εποχή εκείνη κέντρο ιαματικών λουτρών και παραθερισμού.[5]
Κατά την διάρκεια του Β' Π.Π, ο άξονας λειτούργησε και πάλι επικουρικά ως μέσω μεταφοράς πολεμικών εφοδίων καθώς και ανθρώπινου δυναμικού, αποτελώντας σημαντικό μέσο μεταφοράς στην θωράκιση του μετώπου με την Βουλγαρία.[4]
Αποξήλωση Γραμμής (1952)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ωστόσο, λίγες δεκαετίες αργότερα, παρά την διαχρονική σημαντική συνεισφορά της γραμμής στην τοπική κοινωνία, η λειτουργία της διακόπηκε το 1947 λόγω υψηλών ελλειμμάτων αλλά και του ανταγωνισμού από τις οδικές μεταφορές . Από το 1947, οι ανάγκες της περιοχής καλύπτονταν από την Υπηρεσία Εκμετάλλευσης Κρατικών Αυτοκινήτων (ΥΕΚΑ), ενώ η προσωρινή συντήρηση της γραμμής συνεχίστηκε μέχρι το 1951 υπό την προοπτική επαναλειτουργία της. Παρόλ' αυτά, η δαπανηρή συντήρηση και η χαμηλή πλέον πιθανότητα να αποτελέσει και πάλι μέσο στρατιωτικής συνεισφοράς, οδήγησαν από κοινού στην οριστική διάλυση της γραμμής, με το αποξηλωμένο υλικό της να πωλείται για λογαριασμό των ΣΕΚ.[6]
Μελλοντική Επαναχάραξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παρά το γεγονός ότι τόσο πριν την κατασκευή της γραμμής όσο και μετέπειτα υπήρχαν προτάσεις και σχεδιασμοί οι οποίοι έφτασαν λίγο πριν την υλοποίηση, ώστε ο άξονας να συνδεθεί μελλοντικά μέσω της Καβάλας με το κύριο σιδηροδρομικό δίκτυο, οι προσπάθειες στο σύνολό τους απέβησαν άκαρπες. Αρκετές δεκαετίες αργότερα, παρουσιάστηκε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δημιουργίας μιας Σιδηροδρομικής Εγνατίας, της οποίας τμήμα αποτελεί η κατασκευή μονής γραμμής κανονικού εύρους δια μέσω της κοιλάδας της Κορωνείας και της Βόλβης, στα βήματα της παλιάς χάραξης, ώστε να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό η απόσταση μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης.
Έως και σήμερα, το συγκεκριμένο σχέδιο βρίσκεται σε μεγάλο τμήμα ακόμα υπό μελέτη, ταυτόχρονα έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού άξονα Αλεξανδρούπολης - Ορμενίου, ενώ έχει προχωρήσει σε στάδιο προκήρυξης το νέο σιδηροδρομικό τμήμα Τοξότες - Νέα Καρβάλη.[7][8]
Δίκτυο Γραμμής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το δίκτυο της γραμμής παρουσιάζει μια ιδιαίτερη ποικιλομορφία, καθώς η αφετηρία του αποτελούσε τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Γαλλικού, ενώ έπειτα από έντονες κλίσεις διαπερνούσε την Άσσηρο και κατέληγε στο Σαρακλί, όπου τερματιζόταν η κανονικού εύρους γραμμή. Από το Σαρακλί, το οποίο αποτέλεσε την εποχή εκείνη σταθμό ανταπόκρισης, ξεκινούσε η στενού εύρους γραμμή η οποία διαπερνούσε τον οικισμό της Τούμπας και του Αγίου Βασιλείου, ακολουθούσε στη συνέχεια διαδρομή χωρίς έντονες κλίσεις και εξυπηρετούσε αντίστοιχα το Βασιλούδι και τη Γερακαρού. Ο άξονας συνέχιζε την πορεία του προς τα Λαγκαδίκια, τον Στίβο και τον Περιστερώνα, ενώ στη συνέχεια ακολουθούσε μια παρόχθια διαδρομή από την λίμνη Βόλβη και εξυπηρετούσε αντίστοιχα τον οικισμό της Βόλβης. Παράλληλα, η γραμμή μέσω γεφυρών διαπερνούσε την Νέα Απολλωνία, την Απολλωνία, τον Στρόγκολο και μέσω μιας αντίστοιχης παρόχθιας διαδρομής εξυπηρετούσε και την Νέα Μάδυτο. Καταληκτικά, η γραμμή χωρίς έντονες κλίσεις διαπερνούσε την Ρεντίνα και κατέληγε στο λιμάνι του Σταυρού.[1]
Την σημερινή εποχή, το σύνολο του δικτύου της γραμμής έχει αποξηλωθεί, τα υποστηρικτικά κτήρια και οι σταθμοί έχουν κατεδαφιστεί, ενώ μόνο ορισμένα θεμέλια γεφυρών διατηρούνται σε αρκετές παραποτάμιες περιοχές.[5]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Σιδηροδρομική Γραμμή Σαρακλί - Σταυρός». www.greekrailtickets.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ 2,0 2,1 «Σύντομη αναδρομή στο γραφικό τρενάκι της γραμμής Σαρακλή - Σταυρού». serresparatiritis.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Αριδαίας: Το τρένο της Καρατζόβας». Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Αριδαίας. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ 4,0 4,1 «Το τρένο του Λαγκαδά - Σταυρού - Ασπροβάλτας - Νέα Ζίχνης». Live Lagadas News. 23 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Μελέτη: Το Τρένο του Σταυρού (χάρτες& φωτογραφίες) - volvipress». volvipress.gr. 1 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Αναδρομή στο γραφικό τρενάκι της γραμμής Σαρακλή - Σταυρού». NewsNowgr.com. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Προκηρύχθηκε το έργο της νέας σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Νέα Καρβάλη -Τοξότες από την ΕΡΓΟΣΕ». ΕΡΓΟΣΕ. 24 Ιουλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Στις ράγες η «σιδηροδρομική Εγνατία» κόστους 5 δισ. ευρώ». www.gethouse.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025.